SIGMA-NOT - PORTAL INFORMACJI TECHNICZNEJ - Największa baza artykułów technicznych online

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

Wpływ dodatku kwasu deoksyrybonukleinowego (DNA) na właściwości mechaniczne żeli żelatynowych - DOI:10.15199/62.2019.8.3

Joanna Głazowska Robert Tylingo Agnieszka Bartoszek

Kwasy nukleinowe (KN) obecne są w większości żywych komórek zwierzęcych i roślinnych. Stanowią podstawowe źródło informacji genetycznej wykorzystywanej przez komórkę do funkcjonowania oraz przekazywanej komórkom potomnym w wyniku podziałów komórkowych. Istnieją dwa rodzaje natywnych KN, kwas deoksyrybonukleinowy (DNA) i kwas rybonukleinowy (RNA). Szkielet łańcucha KN stanowią cząsteczki cukrów, deoksyrybozy dla DNA i rybozy dla RNA, połączonych wiązaniem fosfodiestrowym pomiędzy atomami węgla 3’ i 5’ dwóch kolejnych nukleotydów. Zasady azotowe KN dzielą się na zasady pirymidynowe oraz zasady purynowe. Do zasad pirymidynowych zalicza się cytozynę oraz tyminę w przypadku DNA, a uracyl w RNA. Adenina i guanina występujące w obu rodzajach KN zaliczane są do zasad purynowych, składających się z pierścienia pirymidynowego skondensowanego z pięcioczłonowym pierścieniem imidazolowym. Zasady azotowe wykazują komplementarność względem siebie, adenina łączy się dwoma wiązaniami wodorowymi z tyminą, a guanina z cytozyną trzema. Wiązania te utrzymują DNA w formie dwuniciowej, komplementarnej struktury przestrzennej podwójnej helisy, gdzie zasady azotowe tworzą rdzeń struktury otoczony cukrowo- fosforanowymi ujemnie naładowanymi łańcuchami1, 2). Ze względu na właściwości fizykochemiczne, takie jak charakter polijonowy warunkujący zdolność wiązania wody, a także duża lepkość, w szczególności w przypadku wielkocząsteczkowych polimerów DNA, KN mogą wpływać na cechy reologiczne produktów, w których występują3). W przemyśle kosmetycznym są one uważane za składnik poprawiający elastyczność, nawilżenie oraz regenerację skóry4). KN mają ogromny potencjał także dla przemysłu farmaceutycznego, a tworzenie leków na ich bazie, np. z użyciem oligodeoksynukleotydów antysensownych, siRNA, aptamerów i oligonukleotydów CpG znajduje się w kręgu zainteresowania środowisk badawczych oraz 98/8(2019) 1225 Dr hab. inż. Agnieszka BARTOSZEK, prof. nadz... »

Zastosowanie chromatografii gazowej do oceny jakości substancji farmaceutycznej prasugrel - DOI:10.15199/62.2019.8.8

Aleksandra Groman Mariola Mucha Elżbieta U. Stolarczyk

Choroby układu krążenia stanowią w Polsce największe zagrożenie dla życia i wg danych statystycznych są przyczyną przedwczesnych zgonów częściej niż przeciętnie w UE. Wśród chorób układu krążenia wymienia się choroby niedokrwienne serca, w tym zawał serca, choroby naczyń mózgowych, zespół sercowo-płucny i miażdżycę1). Istotną rolę odgrywa tu każde podejmowane działanie zmierzające do obniżenia wskaźnika śmiertelności. Jednym z nich jest wprowadzanie na rynek nowych substancji wspomagających leczenie tych chorób. Do takich produktów farmaceutycznych należy prasugrel, lek przeciwpłytkowy wykorzystywany u pacjentów z ostrymi zespołami wieńcowymi, u których proces powstawania zakrzepu jest zależny od płytek krwi. Prasugrel to tienopirydyna, chlorowodorek estru (RS)-5-[2-cyklopropylo- 1-(2-fluorofenylo)-2-oksyetylo]-4,5,6,7-tetrahydrotieno[3,2-c]pirydyn- -2-ylowego kwasu octowego, oznaczany PU-S (rys. 1A). Jest to pro-lek 3 generacji, który w środowisku wodnym ulega przekształceniu do aktywnego metabolitu, wiążącego się nieodwracalnie z receptorami typu P2Y12 na płytkach i zapobiegającego aktywacji receptora GPIIb/IIIa. W ten sposób hamuje on powstawanie bogatopłytkowego zakrzepu2-4). Na podstawie przeprowadzonych badań stwierdzono, że w porównaniu z innymi lekami, prasugrel charakteryzuje się szybszym czasem działania, mniejszą różnorodnością odpowiedzi płytkowej i silniejszą inhibicją płytek5, 6). S N F O O O x HCl S N F O O O A B Fig. 1. The structure of prasugrel hydrochloride (A), base of prasugrel PU-4 (B) Rys. 1. Struktura chlorowodorku prasugrelu (A), zasady prasugrelu PU-4 (B) 98/8(2019) 1255 Zakład Analityki Badawczej, Instytut Farmaceutyczny w Warszawie, ul. Rydygiera 8, 01-793 Warszawa, Polska, tel.: (22) 456-39-92, fax: (22) 456-38-38, e-mail: e.stolarczyk@ifarm.eu Dr Elżbieta U. STOLARCZYK w roku 2000 ukończyła studia na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Stopień doktora nauk farmaceutycznych uzys... »

Identyfikacja nieprawidłowej eksploatacji kotłów na paliwo stałe - DOI:10.15199/62.2019.8.14

Adam Nygard Jarosław Bartoszewicz Krzysztof Bieńczak

Czystość powietrza ma niezwykle duży wpływ na jakość życia człowieka. Zanieczyszczone powietrze w znacznym stopniu wpływa na zdrowie ludzi. Jest przyczyną chorób układu krwionośnego oraz oddechowego. Największy wpływ zanieczyszczonego powietrza na zdrowie ludzi i zwierząt obserwuje się w rejonach zurbanizowanych oraz przemysłowych. Oceny jakości powietrza dokonuje się na podstawie pomiarów jego zanieczyszczenia ditlenkiem siarki, tlenkiem węgla(II), ditlenkiem azotu, pyłem zawieszonym PM10 oraz PM2,5. Według raportu Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w pierwszej dziesiątce europejskich miast o najwyższym stopniu zanieczyszczenia powietrza znajduje się aż siedem polskich miast1-3). Przedstawiono pierwszy etap prac mających na celu opracowanie innowacyjnej metody identyfikacji nieprawidłowej eksploatacji urzą- Politechnika Poznańska Adam Nygard*, Jarosław Bartoszewicz, Krzysztof Bieńczak Identification of improper use of heating devices Identyfikacja nieprawidłowej eksploatacji kotłów na paliwo stałe DOI: 10.15199/62.2019.8.14 Dr hab. inż. Jarosław BARTOSZEWICZ, prof. nadzw., w roku 1994 ukończył studia na Wydziale Maszyn Roboczych i Pojazdów Politechniki Poznańskiej. Jest profesorem w Katedrze Techniki Cieplnej tej uczelni. Specjalność - mechanika płynów, pr... »

Studium wytłaczania polietylenu z dodatkiem nanorurek haloizytowych. Cz. III. Właściwości strukturalne - DOI:10.15199/62.2019.8.23

Łukasz Majewski Janusz W. Sikora Karolina Głogowska

Nanotechnologia to gwałtownie rozwijająca się dziedzina wiedzy o charakterze interdyscyplinarnym, obejmująca wiele obszarów badawczych, takich jak fizyka, chemia, biologia, mechanika a nawet medycyna. Interdyscyplinarność nanotechnologii sprawia, że trudno jest określić jednoznacznie jej zakres tematyczny oraz obszary badawcze, ponieważ praktycznie w każdej dziedzinie technicznej podejmowane są zagadnienia związane bezpośrednio ze skalą nano, również w przetwórstwie tworzyw polimerowych. Najczęściej wykorzystywane dodatki w skali nano w przetwórstwie tworzyw polimerowych to nanonapełniacze z grupy glinokrzemianów: montmorylonit oraz haloizyt. Ostatnio dużą uwagę skupiają także minerały ilaste z grupy kaolinitu ze względu na 1320 98/8(2019) największe rozpowszechnienie w przyrodzie, gdyż stanowią główny składnik skorupy ziemskiej3). Materiały takie mogą być z powodzeniem stosowane do produkcji organiczno-nieorganicznych materiałów hybrydowych, wykorzystywanych w różnych gałęziach przemysłu i ochronie środowiska4-6). Nanonapełniacze mogą występować w różnej formie, np. płytek, ziaren, igieł, włókien lub nanorurek. Syntetyzowanych jest wiele rodzajów nanorurek, ale do najważniejszych należą nanorurki węglowe, metaliczne oraz nieorganiczne7, 8). Do grupy nieorganicznych należą m.in. nanorurki haloizytowe. Haloizyt jest uwodnionym glinokrzemianem o wzorze chemicznym Al2[Si2O5](OH)4∙5H2O. Dzięki specyficznej budowie haloizyt wykazuje cechy napełniaczy zarówno warstwowych, jak i rurkowych. Morfologia ziarna haloizytu zależy od jego pochodzenia, z którym związany jest sposób oraz warunki krystalizacji w środowisku geologicznym. Minerał ten jest zbudowany z warstw krzemowych tetraedrów i glinowych oktaedrów, tworzących porowatą przestrzenną strukturę. Pojedyncze płytki są od siebie oddzielone wolną przestrzenią, w której mogą się znajdować zaabsorbowane jony oraz ... »

Wpływ właściwości nanorurek węglowych na ich nanotoksyczność - DOI:10.15199/62.2019.8.27

Alicja Szymańska Beata Michalkiewicz

Nanorurki węglowe CNT (carbon nanotubes) są stosunkowo nowymi materiałami odkrytymi przez Iijima w 1991 r. CNT to nanocylindry węglowe, a ściślej mówiąc "zwinięte" arkusze grafenu. CNT mogą różnić się kształtem, rozmiarem, właściwościami fizycznymi, liczbą Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie Alicja Szymańska, Beata Michalkiewicz* The influence of carbon nanotubes properties on their nanotoxicity Wpływ właściwości nanorurek węglowych na ich nanotoksyczność DOI: 10.15199/62.2019.8.27 Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Instytut Technologii Chemicznej Nieorganicznej i Inżynierii Środowiska, ul. Pułaskiego 10 70-322 Szczecin, tel.: (91) 449-40-96, e-mail: beata.michalkiewicz@zut.edu.pl Mgr inż. Alicja SZYMAŃSKA w roku 2017 ukończyła studia magisterskie na Wydziale Technologii i Inżynierii Chemicznej Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. Obecnie jest studentką III roku studiów doktorskich na tym Wydziale. Specjalność - zastosowania materiałów węglowych w sorpcji i katalizie. Prof. dr hab. inż. Beata MICHALKIEWICZ w roku 1991 ukończyła studia na kierunku technologia chemiczna na Wydziale Technologii i Inżynierii Chemicznej Politechniki Szczecińskiej (obecnie Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie). Jest zatrudniona na stanowisku profesora w Instytucie Technologii Chemicznej Nieorganicznej i Inżynierii Środowiska. Specjalność - inżynieria materiałów adsorpcyjnych i katalitycznych. * Autor do korespondencji: warstw grafenowych, składem chemicznym oraz funkcjonalizacją powierzchni. Średnice CNT wahają się w zakresie 2-20 nm, a ich długość może dochodzić nawet do 2 cm. Wyróżnia się jednościenne i wielościenne nanorurki węglowe. Jednościenne nanorurki węglowe SWCNT (single walled carbon nanotubes) składają się z pojedynczego zrolowanego arkusza grafenowego i mają średnicę 1-2 nm. Wielościenne nanorurki węglowe MWCNT (multi walled carbon n... »

2019-7

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

Nanokompozyty polimerowe o zmniejszonej palności z udziałem nanoi mikrocząstek retardantów palenia. Synergizm hybrydowych składników modyfikujących osnowy polimerowe - DOI:10.15199/62.2019.7.11

Ewa Kicko-Walczak Marzena Półka

Polimery i materiały polimerowe znajdują wszechstronne zastosowanie w otaczającym świecie. Wzrastające potrzeby rynku dotyczące wzrostu ich jakości, w tym ochrony środowiska i człowieka oraz nowych bezpiecznych i ekologicznych zastosowań niosą ze sobą konieczność wprowadzania innowacyjnych rozwiązań lub modyfikacji wytwarzanych obecnie materiałów polimerowych. Nanotechnologia z dużym powodzeniem jest już wykorzystywana w wielu dziedzinach, takich jak elektronika, elektrotechnika, medycyna, farmacja oraz szeroko ujęte technologie materiałowe. Obecnie duże zainteresowanie 98/7(2019) 1089 Table 1. Oxygen index LOI according4) Tabela 1. Wartości wskaźnika tlenowego LOI wg4) Żywica Antypireny LOI, % Nazwa Ilość, cz. mas./100 cz. mas. żywicy Kompozycje poliestrowe/ epoksydowe Laminaty poliestrowe/ epoksydowo- -szklane UP - - 19,5 - EP - - 21,1 22,8 UP PPM 15 26,5 33,1 UP PPM + oMMT 15 + 5 28,1 32,8 UP PPM + EG 15 + 5 28,3 - UP PPM + nSiO2 15 + 5 27,7 - EP PPM 15 27,2 33,4 EP PPM + oMMT 15 + 5 28,7 - EP PPM + nSiO2 15 + 5 28,9 - badawcze, zarówno w kraju, jak i na świecie skupia się na nanokompozytach polimerowych, w których w matrycy polimerowej zdyspergowane są nanocząstki o przynajmniej jednym wymiarze mniejszym niż 100 nm1). Wraz z gwałtownym rozwojem nanotechnologii, będącej interdyscyplinarną dziedziną nauki i produkcji nanomateriałów, nanokompozyty polimerowe, w tym o ograniczonej palności, postrzegane są jako obiecująca alternatywa dla dotychczasowych, konwencjonalnych rozwiązań w tej dziedzinie2). W nanokompozytach polimerowych istotna jest wielkość powierzchni styku fazy rozproszonej modyfikatora oraz charakter oddziaływania napełniacza z fazą stałą, którą jest matryca polimerowa. Wzrost współczynnika kształtu modyfikatora powoduje zwiększenie powierzchni styku oraz siły oddziaływania międzyfazowej, co przekłada się na zmianę właściwości polimeru. Techniczny problem przy opracowywaniu takich nanokompozytów... »

Rekompensaty dla przemysłu chemicznego

Dnia 6 czerwca 2019 r. Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii uzyskało zgodę na wprowadzenie systemu rekompensat kosztów pośrednich dla sektorów i podsektorów przemysłu energochłonnego w Polsce. Polska Izba Przemysłu Chemicznego była od początku bardzo zaangażowana w wypracowanie najlepszych dla sektora rozwiązań i niebawem będą widoczne efekty działań Izby na rzecz Członków. - Zgoda na rekompensaty wraz z obniżeniem akcyzy na prąd, opłaty przejściowej i ulgą w opłacie kogeneracyjnej to pakiet rozwiązań, który pozwala nam skuteczniej walczyć o naszą konkurencyjność. Bez wątpienia decyzja MPi... »

Determinanty handlu wewnątrzgałęziowego produktami przemysłu farmaceutycznego. Przypadek Republiki Czeskiej i jej unijnych partnerów handlowych - DOI:10.15199/62.2019.7.27

Justyna Łapińska Witold Orzeszko Tomaš Meluzĺn Marek Zinecker

Farmaceutyki (leki, suplementy diety i wyroby farmaceutyczne), podobnie jak żywność, są uważane za najważniejsze produkty z punktu 98/7(2019) 1163 Doc. Ing. Marek ZINECKER, Ph.D., ukończył studia ekonomiczne na Wydziale Przedsiębiorczości Politechniki w Brnie (Republika Czeska). W 2006 r. na tej samej uczelni uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk ekonomicznych. Pracuje w Instytucie Ekonomii na Wydziale Przedsiębiorczości Politechniki w Brnie. Specjalność - makroekonomia, finanse. Doc. Ing. Tomáš MELUZÍN, Ph.D. ukończył studia ekonomiczne na Wydziale Przedsiębiorczości Politechniki w Brnie (Republika Czeska). W 2011 r. na tej samej uczelni uzyskał stopień doktora habilitowanego nauk ekonomicznych. Pracuje w Instytucie Ekonomii na Wydziale Przedsiębiorczości Politechniki w Brnie, gdzie pełni funkcję dyrektora. Specjalność - ekonomia międzynarodowa, finanse, bankowość. widzenia potrzeb człowieka. Mają one bowiem istotny wpływ na jego zdrowie, często podtrzymują i przedłużają życie. Ze względu na specyficzne właściwości związane z funkcją ochrony zdrowia należą one do kategorii produktów podstawowych, których istotne znaczenie dostrzegają nie tylko nabywcy (pacjenci), ale również władze większości państw. Stąd w wielu krajach przywiązuje się szczególną wagę do rozwoju produkcji i handlu produktami farmaceutycznymi. Szczególne znaczenie przemysłu farmaceutycznego zostało również podkreślone w dokumencie Komisji Europejskiej, w którym wskazano, że jest to strategiczna gałąź europejskiego przemysłu1). Istotna rola międzynarodowego handlu farmaceutykami jest wypadkową wielu czynników determinujących sytuację na globalnym rynku produktów farmaceutycznych. Należą do nich przede wszystkim restrykcyjne przepisy prawne, dotyczące każdego etapu łańcucha produkcji i dystrybucji produktów farmaceutycznych oraz ograniczona możliwość transferu unikatowych technologii w sektorze farmaceutycznym, wynikająca głównie z ogromnych kosztów... »

Usługi logistyczne jako element infrastruktury krytycznej - DOI:10.15199/62.2019.7.1

Witold Skomra Michał Wiśniewski

Postępujące uzależnienie społeczeństwa od dostaw dóbr oraz coraz bardziej złożone zależności procesów gospodarczych powodują, że pozornie niezbyt dolegliwe zakłócenie może zmienić się w katastrofę. Rozpoznawanie tych współzależności i przewidywanie dróg rozprzestrzeniania się potencjalnych skutków wymaga nowego podejścia do opisu infrastruktury krytycznej rozumianej jako systemy oraz wchodzące w ich skład powiązane ze sobą funkcjonalnie obiekty, w tym obiekty budowlane, urządzenia, instalacje, usługi kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz służące zapewnieniu sprawnego funkcjonowania organów administracji publicznej, a także instytucji i przedsiębiorców1). Analiza zdarzeń niekorzystnych skłania autorów do rozszerzenia definicji infrastruktury krytycznej o usługi logistyczne rozumiane jako zorganizowane przez firmę zewnętrzną transportowanie i magazynowanie produktów logistycznych wraz z pełną obsługą formalno-prawną, w tym celną2). Jednym z wielu zdarzeń niekorzystnych uzasadniającym proponowane zmiany jest przykład huraganu Sandy. W październiku 2012 r. w północno wschodnie wybrzeże USA uderzył huragan Sandy. Zagrożenie zostało wykryte z 8-dniowym wyprzedzeniem i było stale monitorowane. Parametry i spodziewane miejsce uderzenia zostały określone prawidłowo. Huragan zakwalifikowano do kategorii średniej3) i z umiarkowanym zaangażowaniem władze przygotowały się na spodziewane skutki. Samo zdarzenie przerosło jednak przewidywania planistów. Wprawdzie zakładano uszkodzenia budynków, brak prądu, zakłócenia w rozładunku tankowców i ograniczenie w produkcji paliw (ostatecznie dwie rafinerie zostały zalane i wstrzymały produkcję), ale faktyczny bilans zdarzenia przekroczył najgorsze przewidywania. Przyczyną tak dużych strat były nierozpoznane wcześniej współzależności systemów. Na bazie tego wydarzenia można postawić pytanie badawcze: W jaki sposób przedstawić dynamikę usług logistycznych warunkowany... »

Dzień Chemika w Poznaniu

W ramach Dni Techniki i Dnia Chemika dn. 4 czerwca br. członkowie Stowarzyszenia wizytowali firmę ADOB Sp. z o.o. Inż. Adam Nawrocki, prezes poznańskiego Oddziału Stowarzyszenia, zapoznał uczestników wycieczki z ponad 25-letnią h... »

2019-6

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

Trendy Ekorozwoju w Przemyśle Chemicznym

Anna Czumak-Bieniecka

Pod hasłem: Czy polski sektor chemiczny może skutecznie konkurować na rynkach zagranicznych? W dniach 7-9 maja 2019 r. w Hotelu Mercure Kasprowy w Zakopanem odbyło doroczne spotkanie inżynierów, naukowców, studentów i uczniów na temat trendów ekorozwoju, w którym uczestniczyło 150 osób. Konferencję zorganizował Tarnowski Oddział Stowarzyszenia we współpracy i przy wsparciu Grupy Azoty jako Głównego Partnera. Prezes Oddziału, kol. Zbigniew Paprocki, witając gości tegorocznych Trendów powiedział, że liczy na ciekawe spotkanie i satysfakcję, zarówno uczestników, jak i wykładowców i autorów prezentacji. Powiedział on, że - Polska branża chemiczna nieustannie staje w obliczu wielorakich wyzwań, które w znaczący sposób utrudniają realizację jej ambitnych planów. Są to zarówno coraz bardziej restrykcyjne ograniczenia "wewnętrzne" wynikające z regulacji Unii Europejskiej, m.in. dotyczące limitów emisji do atmosfery i zawartości kadmu w nawozach. Ale są to również zagrożenia zewnętrzne wynikające z konkurencji ze strony m.in. posiadającej tani gaz Rosji czy z państw Dalekiego Wschodu zalewających Europę tanimi produktami niskiej jakości. Aby polski przemysł chemiczny mógł skutecznie się z tymi wyzwaniami mierzyć, potrzebne jest mu nie tylko zwiększenie wydatków na inwestycje czy badania i rozwój. Potrzebna jest mu także konkretna pomoc państwa, przejawiająca się m.in. skutecznym lobbingiem w instytucjach unijnych. […] Konferencja ta, która już od ponad dwóch dekad z udziałem przedstawicieli branży chemicznej, organizacji wspierających branżę oraz reprezentantów instytucji państwowych, zajmuje się poszukiwaniem odpowiedzi na najbardziej aktualne wyzwania czekające branżę chemiczną, w tym roku będzie próbą odpowiedzi na pytania, czego potrzeba polskiej branży chemicznej, aby skutecznie realizować jej ambicje znaczącego uczestnictwa na światowym rynku. Konferencję otworzył Mariusz Grab, wiceprezes Zarządu Grupy Azoty... »

Aktywność przeciwdrobnoustrojowa ekstraktów z robinii akacjowej (Robinia pseudoacacia L.) otrzymanych w warunkach nadkrytycznych - DOI:10.15199/62.2019.6.26

Agnieszka Grzegorczyk Anna Biernasiuk Magdalena Iwan Agnieszka Korga Barbara Rajtar Łukasz Świątek Aleksandra Józefczyk Grażyna Zgórka Katarzyna Tyśkiewicz Małgorzata Polz-Dacewicz Edward Rój Anna Malm

Robinia akacjowa, czyli grochodrzew (Robinia pseudoacacia L.), jest gatunkiem reprezentującym rodzinę bobowatych (Fabaceae). Rodzime, naturalne siedliska tego taksonu stanowią obszary Ameryki Północnej, ale od ponad 400 lat uprawia się ją także w Europie1). W fitoterapii wykorzystuje się kwiat robinii akacjowej (Robiniae pseudoacaciae flos), który zawiera zespół bioaktywnych flawonoidów. W ostatnich latach prowadzone były również badania aktywności biologicznej różnych rodzajów ekstraktów otrzymywanych z drewna2), kory, gałęzi3), liści4), kwiatów5), nasion i osłonek nasiennych (strąków)4) grochodrzewu. Celem badań było porównanie aktywności przeciwbakteryjnej i przeciwgrzybiczej ekstraktów otrzymanych z robinii akacjowej metodą ekstrakcji ditlenkiem węgla w warunkach nadkrytycznych CO2-SFE (carbon dioxide supercritical fluid extraction) bez i z udziałem wody jako współrozpuszczalnika z trzech rodzajów substancji roślinnych (młode pędy oraz pozyskana z nich kora i drewno grochodrzewu). Aktywność przeciwdrobnoustrojową wyciągów oceniano w korelacji z całkowitą zawartością polifenoli oraz cytotoksycznością badanych ekstraktów. Część doświadczalna Materiał Materiał do badań stanowiły ekstrakty z robinii akacjowej uzyskane metodą CO2-SFE bez użycia koekstrahentów (ekstrakty CO2) oraz z udziałem wody jako współrozpuszczalnika (ekstrakty CO2+H2O, 1% mas.). Wysuszone i zmielone substancje roślinne (kora, drewno i pędy, określane dalej jako kora+drewno) zostały zebrane z poletek doświadczalnych w lutym 2018 r. przez firmę Quercus Sp. z o.o. i Uniwersytet Warmińsko-Mazurski. Metodyka badań W przypadku ekstraktów CO2, substancje roślinne zostały poddane ekstrakcji CO2 w stanie nadkrytycznym z użyciem ciśnieniowej instalacji badawczej firmy SITEC do ekstrakcji surowców roślinnych (pojemność ekstraktora 1 dm3, ciśnienie ekstrakcji 330 bar, temp. 40°C, zużycie CO2 100 kg/kg wsadu, wilgotność wsadu w zależności od surowca 8-10% mas.). W ... »

Badanie wpływu mikroemulsji wodno-paliwowych na okres zwłoki samozapłonu w silniku o zapłonie samoczynnym - DOI:10.15199/62.2019.6.12

Wincenty Lotko Rafał Longwic Milena Górska

W transporcie samochodowym, morskim, a także w zastosowaniach stacjonarnych silniki o zapłonie samoczynnym (wysokoprężne) są stosowane od ponad 100 lat. Ich dotychczasowa popularność wynikała przede wszystkim z niskich kosztów eksploatacyjnych. Jednak ich dalsze stosowanie staje się w coraz szerszym zakresie utrudnione. Wynika to z rosnących kosztów, które muszą być poniesione, aby dostosować te silniki do coraz bardziej rygorystycznych wymagań środowiskowych. W związku z tym wielu producentów pojazdów ogłasza swoje plany w zakresie ograniczenia produkcji silników wysokoprężnych. Na podstawie raportu ACEA (Europejskie Stowarzyszenie Producentów Pojazdów) z III kw. 2018 r. można stwierdzić, że systematycznie maleje liczba rejestracji pojazdów wyposażonych w silniki wysokoprężne (rys. 1). W związku z tym coraz większą popularność zyskują pojazdy wyposażone w silniki benzynowe, których udział w rynku wzrósł o 7% Fig. 1. New passenger car registrations by fuel type in the EU in 3rd quarter 20181) : APV (alternatively - powered vehicles), ECV (electric chargeable vehicles), HEV (hybrid electric vehicles) Rys. 1. Odsetek systemów napędowych w nowych rejestracjach pojazdów osobowych w III kw. 2018 r.1): APV (pojazdy z napędem alternatywnym), ECV (pojazdy z napędem elektrycznym), HEV (pojazdy z napędem hybrydowym) 98/6(2019) 925 Milena GÓRSKA jest studentką na kierunku technologia chemiczna prowadzonym przez Wydział Materiałoznawstwa, Technologii i Wzornictwa Uniwersytetu Technologiczno-Humanistycznego im. Kazimierza Pułaskiego w Radomiu. Od 2017 r. rozwija swoje zainteresowania w obszarze badań właściwości fizykochemicznych paliw alternatywnych. Table 1. Selected physicochemical properties of tested fuels Tabela 1. Wybrane właściwości fizyczno-chemiczne badanych paliw Parametr Jednostka Metoda Wartość ON DF4 DF8 Gęstość w 15°C kg/m3 EN 3838 835 849 851 Lepkość kinematyczna w 40°C mm2/s EN 3104 2,6 3,4 3,9 Zawartość wody %, mas... »

Ekspansja skroplonego gazu ziemnego (LNG) z Rosji na globalnym rynku paliw - DOI:10.15199/62.2019.6.6

Andrzej P. Sikora Mateusz Sikora

Według danych zamieszczonych w rocznym raporcie1) GIIGNL 2019 w 2018 r. 42 kraje importowały na świecie 313,8 mln t LNG (wzrost o 8,3% w porównaniu z 2017 r.), z czego 99,3 mln t LNG zostało zakupionych w formule kontraktów krótkoterminowych lub w formule spot (dziennej). Z dysponującej obecnie dwoma terminalami Rosji (Sakhalin LNG o łącznej mocy 10,8 mln t i Yamal LNG o łącznej rocznej zdolności produkcyjnej 17,5 mln t) eksportowano2) 18,4 mln t LNG, z czego 4,4 mln t LNG trafiło do Europy. Z wyliczeń Instytutu Studiów Ekonomicznych (ISE) wynika, że w I kw. 2019 r. sam tylko terminal Yamal LNG opuściło 101 metanowców. Około 50 transportów dostarczono do Europy, głównie do Francji (terminal LNG w Dunkierce oraz Nantes-St Nazaire), Holandii (Rotterdam), Belgii (Zeebrugge) i Wlk. Brytanii. Około 40 transportów (prawie 40% eksportu LNG z Rosji) przeładowano w norweskim terminalu LNG Honningsvag (bez oznaczenia końcowego odbioru), a 2 transporty trafiły do Murmańska i prawdopodobnie 2 do Bilbao. Znaczna część transportów została przeładowana w europejskich portach i odsprzedana na inne rynki3). Planowana ekspansja rosyjskiego LNG Rosja zainteresowała się eksportem LNG obiektywnie późno, początkowo dysponując tylko terminalem na wyspie Sachalin (Sakhalin Energy Investment Company, którego właścicielami są Gazprom 50%, Shell 27,5%, Mitsui 12,5%, Mitsubishi 10%) nastawionym na rynek azjatycki4). Przełomowym momentem było rozpoczęcie komercyjnej działal... »

Stowarzyszenie w Projekcie Sektorowej Ramy Kwalifikacji dla sektora przemysłu chemicznego w Polsce (SRK Chem)

Stowarzyszenie wspólnie z Biurem Polityki Gospodarczej i Rozwoju Regionalnego Sp. z o.o. Kielce EPRD (jako podwykonawca kieleckiej firmy) przygotowuje oferty w postępowaniu przetargowym oraz późniejszej realizacji zamówienia polegającego na wykonaniu projektu sektorowej ramy kwalifikacji dla sektora przemysłu chemicznego w Polsce (SRK Chem), w ramach postępowania przetargowego ogłoszonego przez Insty... »

2019-5

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

Właściwości pigmentów kadmowych po narażeniach chemicznych i naświetlaniu promieniowaniem UV - DOI:10.15199/62.2019.5.7

Edwin Makarewicz Magdalena Tworek Karina Mroczyńska Katarzyna Witt Iryna Shyychuk

Nakładanie powłok malarskich jest najbardziej rozpowszechnioną metodą ochrony metali przed korozją. Istotną właściwością powłok jest ich szczelność i adhezja do podłoża. Porowatość powłok wskazuje na możliwość przenoszenia przez pory i kapilary tlenu, wody i jonów różnych elektrolitów do powierzchni metalu. W związku z tym niezwykle ważną rolę odgrywają pigmenty i napełniacze, a w szczególności ich aktywność chemiczna polegająca na adsorbowaniu lub wiązaniu korozyjnie aktywnych substancji w produkty nieaktywne. Takie zdolności wykazuje m.in. pył cynkowy, węgiel aktywny, ditlenek tytanu, tlenek cynku, węglan ołowiu(IV), żółcień cynkowa oraz napełniacze węglanowe lub krzemionkowe1). Na właściwości mechaniczne powłok w największym stopniu wpływa dyspersyjność cząstek pigmentu, a na adhezję powłok do podłoża znacząco wpływają pigmenty mogące reagować z metalem lub tworzyć z nim związki kompleksowe. Takimi materiałami są grunty reaktywne lub konwertery rdzy. Adhezja powłoki do podłoża jest spowodowana występowaniem wiązań i związków łączących błonę z powierzchnią metalu. Powłoki o dużej odporności na światło najczęściej zawierają pigmenty metaliczne. Zasadniczą wadą większości pigmentów jest ich aktywność fotochemiczna, która może doprowadzić do zmiany budowy i składu pigmentu oraz przyśpieszyć niszczenie powłok, w których się one znajdują2). W przypadku powłok zawierających żółte pigmenty kadmowe zaobserwowano na ich powierzchni białe związki utworzone głównie przez uwodniony siarczan kadmu i węglan kadmu. Uwarunkowania strukturalne oraz budowa elektronowa i właściwości powierzchniowe kryształu żółcieni kadmowej (CdS) wskazują na możliwą przyczynę jej degradacji. Najczęściej mogą to być procesy fotoutleniania3). Na rys. 1 przedstawiono komórkę elementarną kryształu żółcieni kadmowej4). Siarczek kadmu jest związkiem dimorficznym i krystalizuje w układzie heksagonalnym oraz regularnym. Odmiana o budowie prostopadłościanu i podstawie... »

LUDZIE POLSKIEJ CHEMII Mgr inż. Jerzy Kropiwnicki

Jerzy Polaczek

Jerzy Kropiwnicki urodził się dn. 11 października 1940 r. we Lwowie w rodzinie Alberta i Eugenii z domu Sawickiej. Jego Ojciec pochodził z Wilna i po zajęciu Lwowa przez sowieckich okupantów został aresztowany i w 1941 r. zamordowany. Jerzy Kropiwnicki wyjechał w 1945 r. w ramach repatriacji ze Lwowa do Bytomia, gdzie jego Matka zmarła w 1947 r. wskutek braku lekarstw. Jerzym Kropiwnickim zaopiekowała się Babcia Stanisława, która zaszczepiła w nim miłość do Ojczyzny. W Bytomiu ukończył on szkołę podstawową i II Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Żeromskiego (znane jako "Żerom"). W liceum tym chemią zainteresował go świetny nauczyciel Zbigniew Młynarczyk, dzięki czemu po maturze zdanej w 1958 r. zdecydował się na studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach. W tym okresie wykładali tam jeszcze wspaniali profesorowie z Politechniki Lwowskiej, tacy jak Tadeusz Hobler (inżynieria chemiczna), Czesława Troszkiewicz i Zdzisław Kulicki (chemia organiczna), Włodzimierz Kisielow (technologia nafty), Tadeusz Zaleski (matematyka i maszynoznawstwo) oraz Józef Szarawara (chemia fizyczna, termodynamika), który był opiekunem naukowym jego pracy magisterskiej na temat "Utlenianie ditlenku siarki do tritlenku siarki na katalizatorze wolframowym". Już w czasie studiów poznał twarde realia życia, gdyż wobec braku rodziców musiał stale dorywczo pracować, aby zdobyć potrzebne środki. Po zdaniu egzaminów końcowych i pomyślnej obronie pracy magisterskiej podjął pracę zawodową w Gliwickich Zakładach Chemicznych Carbochem (po krótkim stażu podyplomowym w Bytomskich Zakładach Przemysłu Terenowego). Zakłady Carbochem, którymi kierował dyrektor Zbigniew Jarzmiński, ufundowały mu w czasie studiów stypendium i trafił tam w środowisko ludzi głęboko zaangażowanych w pracę zawodową. Zakłady były wybudowane w 1943 r. przez Niemców (firma Degussa) i wytwarzały wówczas sadze kanałowe i piecowe oraz kwas siarkowy. Zakłady nie ul... »

Ocena zasięgu cieplnego strug wylotowych z kominów przemysłowych w kontekście ograniczenia lotów w ich pobliżu - DOI:10.15199/62.2019.5.11

Piotr Łapka Michał Wasik Dariusz Ziółkowski

Dynamiczny rozwój bezzałogowych obiektów latających oraz ich powszechna dostępność spowodowały pojawienie się nowych zagrożeń dla wielu obiektów, urządzeń i instalacji przemysłowych oraz infrastrukturalnych, w tym również dla infrastruktury krytycznej. Zagrożenia te mogą wynikać z celowego działania osób, jak również z przypadkowego uszkodzenia obiektu latającego w wyniku oddziaływania na niego różnego typu instalacji i urządzeń. Jednym z przykładów takich instalacji są kominy przemysłowe. W ich pobliżu i nad nimi małe obiekty latające mogą wejść w kontakt z gorącymi spalinami i ulec awarii, która może również doprowadzić do uszkodzenia urządzeń i instalacji przemysłowych oraz infrastrukturalnych. Skutki takich wypadków mogą być bardzo poważne. Można zatem postawić pytanie, czy istnieje uzasadnienie do wprowadzenia ograniczenia lotów nad i w pobliżu kominów przemysłowych. Bezzałogowe obiekty latające oraz małe samoloty i helikoptery mają poszycia wykonane z tworzyw sztucznych i kompozytów. Temperatury mięknięcia tych materiałów zależą od rodzaju użytego materiału. Dla kompozytów stosowanych na osłony gondol silników maksymalne temperatury pracy wynoszą 80-140°C1-4). Działanie gorących gazów o temperaturach powyżej tych wartości może doprowadzić do mięknię758 98/5(2019) Inż. Dariusz ZIÓŁKOWSKI w roku 1991 ukończył studia na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej. Jest pracownikiem firmy EuRoPol GAZ SA. Specjalność - elektrotechnika. cia materiału osłony obiektu latającego i utraty ciągłości ich poszycia zewnętrznego. W efekcie obiekt latający może utracić stabilność lotu. Zatem ze względu na temperaturę, bezpieczny dla poszycia obszar lotu występuje w strefach, w których jej wartości są poniżej 80°C. W przypadku układów elektronicznych stosowanych w małych obiektach latających oraz małych samolotach przyjmuje się, że temperatury pracy urządzeń elektronicznych wynoszą ok. 60°C1, 2). Zatem lot w atmosferze o temperatur... »

Zastosowanie nowego terpolimeru akrylowego do regulacji filtracji zaczynu uszczelniającego - DOI:10.15199/62.2019.5.5

Małgorzata Formela Albert Złotkowski Stanisław Stryczek Sławomir Wysocki Magdalena Gaczoł

Podczas prowadzenia zabiegu cementacji kolumn rur okładzinowych w otworach wiertniczych, zaczyn uszczelniający, który jest przetłaczany przestrzenią pozarurową, kontaktuje się ze skałami.W tym czasie może dochodzić do oddzielenia się fazy ciekłej od zaczynu uszczelniającego (filtracji), jeśli zaistnieją sprzyjające ku temu warunki. Faza ciekła z zaczynu uszczelniającego może oddzielać się w dwóch przypadkach. Pierwszy zachodzi wtedy, gdy po zakończeniu zatłaczania zaczynu cementowego nie dochodzi do jego związania oraz pod wpływem siły ciężkości dochodzi do sedymentacji fazy stałej. Drugi ma miejsce, gdy ciśnienie hydrostatyczne zaczynu cementowego w otworze wiertniczym znacznie przewyższa ciśnienie złożowe (porowe). Znaczna różnica ciśnień powoduje, że pewna część niezwiązanej chemicznie wody z rozpuszczonymi w niej składnikami odfiltrowuje w przepuszczalne warstwy (filtracja), tym samym powodując uszkodzenie strefy przyotworowej1-3). W obu przedstawionych przypadkach oddzielenie się fazy ciekłej, jak i filtracja z zaczynu cementowego nie są pożądane. Przykłady przemysłowe dowodzą, że z zaczynu cementowego może odfiltrować nawet 70% wody zarobowej. Czynniki wpływające na wielkość filtracji przedstawiono w tabeli 1. Filtracja zaczynu uszczelniającego prowadzi do jego gęstnienia wskutek obniżenia się zadanego współczynnika w/c, zmniejszenia się objętości i powstawania komór (kieszeni) wodnych. Przedostanie się wody zarobowej w pokłady porowate złóż ropno-gazowych prowadzi do szkodliwego oddziaływania, czego następstwem jest zmniejszenie pro- Table 1. Factors affecting the filtration of the sealing slurry Tabela 1. Czynniki wpływające na wielkość filtracji Związane z zaczynem uszczelniającym skład mineralogiczny i miałkość cementu stopień mineralizacji cieczy zarobowej stosunek wodno-cementowy upłynnienie zaczynu uszczelniającego dyspersja cząstek stałych w zaczynie domieszki regulujące szczelność stwardniałego zaczynu uszcz... »

PERSONALIA

Dr Piotr DARDZIŃ- SKI dnia 1 kwietnia 2019 r. został powołany na stanowisko prezesa Sieci Badawczej Łukasiewicz. Pan P. Dardziński w roku 1997 ukończył studia na Wydziale Studiów Międzynarodowych i Politycznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, a w 2002 r. uzyskał stopień doktora w Instytucie Nauk Politycznych i Stosunków Międzynarodowych tej uczelni. Był stypendystą Uniwersytetu we Fryburgu w Szwajcarii. Doświadczenie zawodowe: od 1998 r. wykładał na Uniwersytecie Jagiellońskim, gdzie prowadził zajęcia m.in. z polityki gospodarczej, doktryn ekonomicznych i polskiej myśli ekonomicznej, w latach 1995- 2006 był związany z Fundacją Instytutu Tertio Millenio, początkowo jako dyrektor biura, a następnie wiceprezes, od 2006 r. był dyrektorem Centrum Myśli Jana Pawła II w Warszawie, w listopadzie 2011 r. został szefem Gabinetu Politycznego Ministra Sprawiedliwości Jarosława Gowina, w latach 2013-2015 sprawował funkcję wiceprezesa Fundacji Lepsza Polska, współpracował także z Centrum Analiz Klubu Jagiellońskiego, od listopada 2015 r. był podsekretarzem stanu w MNiSW, w lipcu 2018 r. został powołany na funkcję sekretarza stanu (w ministerstwie odpowiadał za współpracę nauki i biznesu). Nadzorował rządową agencję Narodowe Centrum Badania i Rozwoju, Narodową Agencję Wymiany Akademickiej oraz instytut badawczy Ośrodek Przetwarzania Informacji. Jako członek zespołu ds. innowacyjności nadzorował międzyresortowe prace nad pierwszą i drugą ustawą o innowacyjności, w wyniku których ulgi na działalność badawczo-rozwojową wzrosły z 30 do 100 i 150 proc.... »

2019-4

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

Polskie czasopisma naukowe na liście A Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Część XIV Czasopismo Instytucja/Wydawca Adres strony internetowej Bezpłatny dostęp do artykułów ISSN Periodyczność Punktacja MNiSW/IF Uwagi Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej/Bulletin of the Military University of Technology (1952-1990 Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej im. Jarosława Dąbrowskiego, w 1991 roku skrócono tytuł czasopisma do Biuletyn Wojskowej Akademii Technicznej) Biul. WAT Wojskowa Akademia Techniczna im. Jarosława Dąbrowskiego http://biuletynwat.pl http://yadda.icm.edu.pl https://redakcjawydawnictw. wat.edu.pl 2006- 1234-5865 Miesięcznik/ kwartalnik 8 / - Nakład 100... »

w zakładzie dużego ryzyka. Trening komunikacji w środowisku zawodowym - DOI:10.15199/62.2019.4.1

Robert Pich Brygida Gwiazda-Rzepecka Agnieszka Gonciarz

Przedstawiono sposób budowania kultury bezpieczeństwa poprzez kształtowanie świadomości pracowników w wyniku poprawy komunikacji. Wskazano praktyczne umiejętności, których wykorzystanie w czasie wykonywania ryzykownych procesów technologicznych znacząco poprawia poziom bezpieczeństwa personelu oraz zakładu przemysłowego. Opisano także wyniki pilotażowego treningu w zakładzie dużego ryzyka. Wykazano, że sposoby kształtowania kultury bezpieczeństwa opracowane dla energetyki jądrowej można w bardzo łatwy sposób adoptować w każdej dziedzinie przemysłu, a w szczególności w przemyśle chemicznym. Statystyki wskazują, że większość wypadków przy pracy spowodowana jest tzw. czynnikiem ludzkim (human performance error prevention tools), będącym wynikiem popełnianych przez pracowników błędów, postępowania sprzecznego z normami bezpieczeństwa oraz świadomie podejmowanego przez nich ryzyka. Błąd ludzki przyczynia się do ok. 80% wypadków w przemyśle jądrowym, z czego 70% spowodowanych jest przez fabryki/firmy/organizacje, a 30% to błędy osób prywatnych/pojedynczych jednostek, pozostałe 20% wypadków można przypisać awariom sprzętu lub instalacji1). Ludzkie zachowania w dużej mierze determinują obecny i przyszły stan bezpieczeństwa. Kluczem do osiągnięcia jego poprawy jest kształtowanie kultury bezpieczeństwa. Autorzy założyli pozytywny wpływ poprawnej i jednoznacznej komunikacji pomiędzy pracownikami na poziom bezpieczeństwa. Na tej podstawie sformułowano hipotezę, że poprawna metoda szkolenia dotycząca komunikacji w środowisku zawodowym wpływa na poziom kultury bezpieczeństwa. Wzorem do naśladowania w zakresie kształtowania kultury bezpieczeństwa dla zakładów przemysłowych, w których wykorzystuje się procesy i operacje związane z dużym ryzykiem wystąpienia poważnych awarii powinna być energetyka jądrowa. W zakładach związanych z energią jądrową zostały wprowadzone zasady pracy, które wyeliminowały lub w znaczący sposób ogra... »

Ogólne Zgromadzenie Izby wybrało członków organów statutowych

Dnia 8 marca 2019 r. w Warszawie odbyło się Ogólne Zgromadzenie Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego. Przedstawiciele wszystkich firm i instytucji członkowskich Izby spotkali się, aby wspólnie m.in. uchwalić plany Izby na 2019 r., zatwierdzić sprawozdania z działalności Izby za 2018 r. oraz przeprowadzić wybory organów statutowych Izby na nową trzyletnią kadencję. Prezesem Zarządu Izby został ponownie wybrany dr inż. Tomasz Zieliński, który będzie pełnił tę f... »

Olimpiada Chemiczna we Wrocławiu

W dniach 1 i 2 lutego 2019 r. odbyły się we Wrocławiu zawody II etapu LXV Olimpiady Chemicznej, w których uczestniczyło 30 uczniów z Wrocławia, Kłodzka, Wałbrzycha, Świdnicy, Trzebnicy, Kamiennej Góry i Opola. Zawody zorganizował i przeprowadził Okręgowy Komitet Olimpiady Chemicznej we Wrocławiu w skład którego weszli: prof. Kazimierz Orzechowski (przewodniczący), dr hab. inż. Elżbieta Wojczyńska, dr inż. Olimpiada Chemiczna we Wrocł... »

Borowanie dyfuzyjne stali z zastosowaniem powłoki stopowej Ni-B jako źródła boru - DOI:10.15199/62.2019.4.18

Sylwester Jończyk Anna Mazurek Grzegorz Cieślak Jerzy Szawłowski Maria Trzaska

Proces dyfuzyjnego borowania stali, jako metoda obróbki cieplno- -chemicznej zapewniającej znaczne zwiększenie trwałości części maszyn, znajduje coraz szersze zastosowanie w przemyśle. Dyfuzyjne warstwy borowane wykazują bardzo dużą odporność na ścieranie i są stosowane, gdy smarowanie jest ograniczone lub nie może być w ogóle stosowane. Duża twardość warstw borowanych, dochodząca do 2000 HV(0,1), odporność korozyjna w wodnych roztworach kwasów nieorganicznych i organicznych, a także w roztworach soli i zasad stanowią ich zalety1). Warstwy borowane zachowują dużą twardość w podwyższonej temperaturze, przy jednoczesnej niezmienności ich korzystnych właściwości. Można je zaliczyć do warstw żaroodpornych i żarowytrzymałych. Pewne ograniczenie w stosowaniu warstw borowanych stanowi kruchość znajdującego się w strefie przypowierzchniowej borku żelaza FeB, która może przejawiać się odpryskiwaniem i łuszczeniem warstwy od podłoża oraz duży gradient twardości między warstwą a podłożem2). W celu eliminacji lub obniżenia niekorzystnych właściwości warstw borowanych stosowane są liczne modyfikacje procesu borowania, takie jak borowanie gazowe lub jarzeniowe (borowanie jednofazowe)3, 4), laserowa obróbka warstw5-7) oraz stopowanie borkowych warstw metalami ziem rzadkich, Ni, Cr, Cu, C lub N4, 8). Wymienione modyfikacje mają na celu głównie ograni98/ 4(2019) 605 Dr hab. inż. Jerzy SZAWŁOWSKI w roku 1971 ukończył studia na Wydziale Mechanicznym Technologicznym Politechniki Warszawskiej. W 1980 r. uzyskał stopień doktora nauk technicznych na tym samym Wydziale. W 2014 r. uzyskał, na Politechnice Śląskiej w Gliwicach, stopień doktora habilitowanego w dyscyplinie inżynieria materiałowa. Do 2015 r. zatrudniony był na Wydziale Inżynierii Materiałowej Politechniki Warszawskiej, ostatnio na stanowisku profesora nadzwyczajnego. Od 2015 r. pracuje w Instytucie Mechaniki Precyzyjnej w Warszawie, na stanowisku profesora nadzwyczajnego. Specjalnoś... »

2019-3

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

Ocena właściwości reologicznych kompozytów polipropylenowych z modyfikowanym i niemodyfikowanym węglanem wapnia w pomiarach typu off-line i in-line - DOI:10.15199/62.2019.3.16

Arkadiusz Kloziński

Jedną z najczęściej obecnie stosowanych metod wytwarzania nowych materiałów polimerowych jest modyfikacja istniejących już substancji wielkocząsteczkowych. Dominującą rolę odgrywa modyfikacja fizyczna, polegająca na mieszaniu polimeru w stanie stopionym z napełniaczem (powstają w ten sposób kompozyty polimerowe) lub z innymi polimerami1, 2). Dodawane substancje pomocnicze można podzielić ze względu na funkcję, jaką pełnią w gotowym produkcie. Wśród nich wyróżnia się napełniacze, plastyfikatory, nośniki, środki poślizgowe, stabilizatory, barwniki i pigmenty oraz porofory3). Do powszechnie stosowanych napełniaczy proszkowych polimerów termoplastycznych należy węglan wapnia (CaCO3). Napełniacz ten oprócz czynnika ekonomicznego (obniżenie kosztów), polepsza właściwości termiczne, mechaniczne (sztywność), poprawia również jakość powierzchni wyrobów oraz przetwórstwo polimerów termoplastycznych4, 5). Ze względu na swoje dobre właściwości kryjące węglan wapnia stosowany jest również przy wytwarzaniu produktów 98/3(2019) 443 Table. Basic physicochemical properties of fillers Tabela. Podstawowe właściwości fizykochemiczne napełniaczy Właściwość CalPlex Extra CalPlex ExtraT Odmiana krystalograficzna kalcyt kalcyt Modyfikacja powierzchniowa brak kwas stearynowy Gęstość, g/cm3 2,70 2,70 Średni rozmiar cząstek (d50), μm 0,75-0,9 0,75-0,9 Powierzchnia właściwa (ABET), m2/g 9,210 7,814 foliowych, szczególnie w kolorze białym5) oraz produktów foliowych o specyficznych właściwościach (folie papieropodobne oraz paraprzepuszczalne) 6, 7). Wprowadzenie napełniacza do osnowy polimerowej, oprócz poprawy zaplanowanych właściwości użytkowych, pociąga za sobą samoistną zmianę właściwości reologicznych. O zmianie przetwarzalności kompozytów zawierających węglan wapnia, decyduje m.in. ilość napełniacza, wielkość cząstek, jak również modyfikacja jego powierzchni8-10). Dodatek CaCO3 nie zawsze powoduje pogorszenie przetwarzalności polimeru, szczeg... »

Wybrane zgłoszenia patentowe z dziedziny chemii (wg Biuletynu Urzędu Patentowego nr 24 i 25 z 2018 r.)

Zgł. nr 421652; B01J 21/18 ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY W SZCZECINIE, Szczecin Morawski W.A., Wanag A.M., Kapica-Kozar J., Kusiak-Najman E., Kowalczyk Ł. Sposób otrzymywania fotokatalizatorów na bazie ditlenku tytanu modyfikowanego zredukowaną formą tlenku grafenu Przedmiotem zgłoszenia jest sposób otrzymywania fotokatalizatorów na bazie ditlenku tytanu modyfikowanego zredukowaną formą tlenku grafenu (rGO) z wykorzystaniem metody hydrotermalnej. Przedmiotowy sposób charakteryzuje się tym, że ditlenek tytanu w postaci proszku uciera się z rGO i poddaje obróbce hydrotermalnej w temp. 180°C w autoklawie w obecności 2-propanolu przez 4 h w warunkach ciśnienia autogenicznego, a następnie przez 1 h w tej samej temperaturze pod ciśnieniem atmosferycznym. Stosunek masowy ditlenku tytanu do rGO wynosi 1:0,01-1:0,1, a ditlenku tytanu do 2-propanolu wynosi 1:0,8. Następnie uzyskany kompozyt poddaje się wygrzewaniu w atmosferze gazu obojętnego w temp. 300-700°C przez 4 h. Korzystnie stosuje się przemysłowy ditlenek tytanu o strukturze anatazu i powierzchni właściwej powyżej 300 m2/g oraz wielkości cząstek do 400 nm oraz komercyjny rGO w postaci płatków. Jako gaz obojętny stosuje się argon, hel lub azot. (4 zastrzeżenia) Zgł. nr 421689; C02F 1/50 MARJANOWSKI JAN, Gdynia; DAJNOWIEC FABIAN, Olsztyn; BANASZCZYK PAWEŁ, Barkweda; PIOTRZYKOWSKA ANNA, Rumia Marjanowski J., Dajnowiec F., Banaszczyk P., Piotrzykowska A. Środek do chemicznej stabilizacji wody Przedmiotem zgłoszenia jest środek do chemicznej stabilizacji wody, zwłaszcza w przemysłowych układach chłodzenia, szczególnie w układach wody lodowej, w formie proszku, który zawiera w swoim składzie: 2,5-10% mas. chlorynu sodu, 8-80% mas. kwasu cytrynowego, 5-17% mas. węglanu sodu, 0,1-3% mas. wodorofosforanu dwusodowego, 0,1-3% mas. uraniny oraz w uzupełnieniu do 100% mas. chlorku sodu. (1 zastrzeżenie) Zgł. nr 426039; C04B 26/26 POLITECHNIKA LUBELSKA... »

Metodyka oznaczania zawartości melityny z jadu pszczelego - DOI:10.15199/62.2019.3.24

Maksymilian Stela Michał Ceremuga Monika Szyposzyńska Michał Bijak

Jad pszczeli, zwany również apitoksyną, jest wydzieliną gruczołów jadowych pszczoły miodnej (Apis mellifera), produkowaną jako substancja obronna. Skład jadu pszczelego jest wysoce złożony i charakteryzuje się obecnością biomolekuł o zróżnicowanych masach cząsteczkowych. Zdecydowaną większość jego składu stanowią takie aktywne peptydy, jak apamina, peptyd MCDP, tertiapina, sekapoina, adolapina i prokamina oraz białka o właściwościach enzymatycznych, głównie należące do klasy hydrolaz (fosolipaza A2, hialuronidaza, fosfomonoesteraza, lizofosfolipaza, α-D-glukozydaza). Ponadto w jadzie pszczelim występuje wiele związków małocząsteczkowych, takich jak cukry, aminokwasy, fosfolipidy, feromony, aminy biogenne i mikroelementy1). Wiele spośród tych składników to związki biologicznie czynne, które mogą być wykorzystywane w farmakoterapii. Jad pszczeli jest skuteczny w leczeniu takich schorzeń, jak artretyzm2), przewlekły ból3), choroby nowotworowe4) oraz choroby skóry5). Podawany w dawkach terapeutycznych jest bezpieczny i nie powoduje skutków ubocznych1). Głównym składnikiem jadu pszczelego (52% jego suchej masy) jest melityna. Związek ten jest syntetyzowany w gruczole jadowym 484 98/3(2019) Dr hab. Michał BIJAK w roku 2010 ukończył studia na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego. W 2014 r. uzyskał stopień doktora nauk biologicznych w zakresie biochemii na tym samym Wydziale. W 2018 r. otrzymał stopień doktora habilitowanego w dziedzinie nauk biologicznych w dyscyplinie biochemia. Od 2014 r. jest adiunktem w Katedrze Biochemii Ogólnej Uniwersytetu Łódzkiego. Specjalność - biochemia i biologia molekularna. Dr Monika SZYPOSZYŃSKA w roku 1995 ukończyła studia na Wydziale Chemii Uniwersytetu Warszawskiego. Stopień doktora nauk chemicznych uzyskała w 2000 r. Jest adiunktem w Wojskowym Instytucie Chemii i Radiometrii w Warszawie. Specjalność - chemia analityczna. Fig. 1. Melittin structure created using Sw... »

XI KONFERENCJA TECHNOLOGIE BEZODPADOWE I ZAGOSPODAROWANIE ODPADÓW W PRZEMYŚLE I ROLNICTWIE

1. Cel konferencji Narodziny i rozwój przemysłu chemicznego to jeden z głównych czynników postępu cywilizacyjnego. Działalność tego przemysłu jest w XXI wieku nierozerwalnie związana z wieloma gałęziami gospodarki. W ostatnich dekadach obserwuje się narastający sprzeciw społeczny przeciwko jego dalszemu rozwojowi. Jednocześnie obserwuje się zwiększenie popytu na produkty przemysłu chemicznego. Istotne są więc działania na rzecz rozwoju technologii niskoodpadowych oraz szybkie opracowanie procesów pozwalających na przetwarzanie odpadowych substancji powstających w przemyśle chemicznym i pokrewnych... »

Modyfikacja epsilon-kaprolaktamu nanocząstkami [3-(2-aminoetylo)amino]propylo- -heptaizobutyleno-polisilseskwioksanu - DOI:10.15199/62.2019.3.17

Kinga Mencel

Spośród konstrukcyjnych polimerów termoplastycznych poliamidy mają szeroki i stale rosnący zbyt rynkowy ze względu na ich korzystne właściwości, takie jak m.in. odporność chemiczna i mechaniczna, mała przepuszczalność gazów i oparów oraz duża przezroczystość optyczna1, 2). Jedną z najważniejszych cech poliamidów i innych materiałów polimerowych jest możliwość kontrolowania ich makroskopowych właściwości fizycznych poprzez odpowiednie manipulowanie ich strukturami w skali mikro- i nanoskopowej. W ostatnich latach organiczno-nieorganiczne nanonapełniacze wzbudzają duże zainteresowanie, ponieważ często wykazują nieoczekiwane właściwości hybrydowe, powstałe w wyniku synergistycznego działania dwóch składników3-5). Do obecnie często stosowanych nanonapełniaczy należą poliedryczne silseskwioksany POSS (polyhedral oligomeric silsesquioxanes). Jest to grupa związków zbudowanych z trójfunkcyjnych jednostek krzemowych T, w których na 1 atom krzemu przypada 1,5 atomu tlenu, o wzorze ogólnym ([RSiO3/2]n), w którym R oznacza dowolny podstawnik organiczny lub atom wodoru, a n stanowi liczbę całkowitą przybierającą z reguły wartości 6, 8, 10 lub 12. Cząsteczki POSS mają wymiary w zakresie 1-3 nm i są uważane za najmniejszą możliwą do otrzymania cząsteczkę krzemową. Ze względu na tendencję do tworzenia aglomeratów w osnowie polimerowej silseskwioksany tworzą często krystality o wymiarach kilkudziesięciu nanometrów6). Krzemowo-tlenowy rdzeń nanometrycznych rozmiarów oraz obecność organicznych grup funkcyjnych stwarzają możliwość szerokiego wykorzystania POSS jako nanonapełniaczy tworzyw polimerowych. Nanoparticles of I were added (0.25 and 0.5% by mass) to ε-caprolactam to modify its thermal and mech. properties and structure of the reinforced poly-ε-caprolactam nanocomposites. The addn. of I resulted in decrease of anionic polymerization rate of ε-caprolactam and crystn. of the composite. Przedstawiono wyniki badań wpływu nan... »

2019-2

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

Rynek nawozów mineralnych - DOI:10.15199/62.2019.2.7

Aleksandra Badora Agata Majkut Jolanta Kozłowska-Strawska Jolanta Domańska

Na rynku nawozów mineralnych obowiązuje zasada konkurencyjności. W celu tworzenia przewag konkurencyjnych przedsiębiorstwa produkcyjne i handlowe nieustannie dążą do opracowania i wdrażania nowych lub istotnie ulepszonych produktów i procesów1). Duża presja konkurencyjna oraz otoczenie rynkowe może niewłaściwie wpływać na funkcjonowanie przedsiębiorstw, a nawet zagrozić ich istnieniu. W związku z tym ważny jest wybór właściwej strategii działania, która jest dostosowana do możliwości firmy2). Głównym czynnikiem zwiększenia konkurencyjności na rynku nawozów mineralnych jest poszerzenie działalności o nowe produkty, zmniejszenie kosztów produkcji, jak również działania promocyjne. Stopień innowacyjności firm jest zależny od własnej działalności badawczej i rozwojowej, współpracy z innymi zakładami oraz zakupu know-how (licencje, patenty, usługi marketingowe, szkolenia)3). W tabeli 1 ukazano prace naukowo-badawcze oraz zadania inwestycyjne prowadzone w wybranych zakładach nawozowych w Polsce4). Światowe badania z dziedziny agrochemii udowadniają, że wzrost produkcji nawozów NPK jest ściśle związany ze wzrostem koncentracji i przyswajalności oraz z rozszerzeniem asortymentu tych nawozów i poprawą jakości5). Sytuacja na rynku nawozów mineralnych Sytuacja na rynku nawozów jest ściśle związana z koniunkturą w rolnictwie6). Koniunktura to wszelkie zmiany aktywności gospodar-rolników, jak i na popyt na nawozy. Przeciętny rolnik przeznacza na nawozy i ich stosowanie do 20% środków pieniężnych przeznaczonych na produkcję rolną8). Jak podaje Skarżyńska9) średnia roczna wartość nabywanych nawozów mineralnych w badanych gospodarstwach rolnych na terenie Polski w latach 2005-2006 wynosiła od 4 tys. zł w gospodarstwach o wielkości 5-9,99 ha do ponad 128 tys. zł w gospodarstwach powyżej 100 ha. Obecnie na świecie istnieje presja na zwiększanie produkcji roślinnej. Spowodowane jest to wzrostem liczby ludności, szczególnie w krajach rozwijających... »

Nowi członkowie Izby

Dnia 12 grudnia 2018 r. do Izby przystąpiła firma Hoyer Polska Sp. z o.o., która jest częścią międzynarodowej grupy kapitałowej Hoyer. Spółka istnieje na polskim rynku od 1992 r. Prezesem zarządu Spółki jest Rafał Bomba. Grupa Hoyer to logistyka z pasją. Firma jest jednym ze światowych liderów w branży transport... »

Potencjał technologiczny polskich węgli kamiennych. Nowe podejście do oceny przydatności dla czystych technologii węglowych - DOI:10.15199/62.2019.2.8

Maciej Rzychoń Alina Żogała

Węgiel kamienny, będący surowcem zarówno energetycznym, jak i chemicznym, ma fundamentalne znaczenie dla polskiej gospodarki. W kraju zużywa się rocznie średnio 70-71 mln t tego surowca, z czego aż 57-58 mln t to węgiel energetyczny1). Energetyka oparta na węglu uznawana jest za nieprzyjazną środowisku, co wynika m.in. z emisji do otoczenia pyłów, tlenków siarki, tlenków azotu oraz ditlenku węgla. W ostatnich latach istotnym zagadnieniem stał się wobec tego rozwój technologii pozwalających na znaczne ograniczenie szkodliwego wpływu na środowisko procesów związanych z wykorzystaniem surowca węglowego, czyli czystych technologii węglowych. Pojęcie to jest bardzo szerokie i obejmuje zarówno wydobycie węgla oraz jego przeróbkę mechaniczną, transport, składowanie i uśrednianie węgla, wykorzystanie węgla (technologie przetwórstwa węgla oraz wykorzystanie energetyczne), jak i zagospodarowanie odpadów z wydobycia i wykorzystania węgla2). Największą aktywność można obecnie zaobserwować w obszarze związanym z nowoczesnymi technikami utylizacji i przetwarzania 98/2(2019) 227 węgla. Podstawowymi kierunkami wykorzystania węgla są technologie zgazowania (produkcja gazu syntezowego, mającego szerokie zastosowanie w przemyśle energetycznym i chemicznym) oraz spalania, w tym m.in. spalanie pyłowe i fluidalne (przy nadkrytycznych i ultra-nadkrytycznych parametrach pary) oraz spalanie w tlenie2, 3). Każda z technologii przetwarzania węgla wymaga dostarczenia wsadu o ściśle określonych parametrach, charakteryzujących jego wartość użytkową. Pojęcie "węgiel kamienny" jest bowiem bardzo szerokie, a podstawowe właściwości poszczególnych próbek (nawet pochodzących z jednej kopalni) mogą się bardzo różnić. Co więcej, struktura i budowa tego surowca jest bardzo złożona, co znacznie utrudnia jego technologiczną klasyfikację. Według polskiej normy4) węgiel kamienny można podzielić na ściśle zdefiniowane typy, charakteryzujące się określoną przydatnością ... »

Wyjazdowe posiedzenie Zarządu Głównego Stowarzyszenia

W dn. 13-14 grudnia 2018 r. w Oświęcimiu obradował Zarząd Główny Stowarzyszenia. W obradach uczestniczyli również prezesi zarządów oddziałów Stowarzyszenia. Posiedzenie zorganizowane było we współpracy z oświęcimskim Oddziałem Stowarzyszenia. Przedmiotem obr... »

Wydzielanie, właściwości i aktywność przeciwnowotworowa polisacharydów ze strzykwy - DOI:10.15199/62.2019.2.3

Lixiong Zhanga Lang Xiaob Junli Liu

W ciałach strzykw (zw. także ogórkami morskimi) znajduje się wiele substancji chemicznych, które mogą być wykorzystane w lecznictwie. Związki te przyczyniają się do obniżenia ciśnienia krwi, zwiększenia aktywności przeciwzakrzepowej i przeciwnowotworowej, a także do wzmocnienia odporności organizmu1, 2). Obecnie uważa się, że polisacharydy występujące w ogórku morskim zbudowane są z siarczanu chondroityny (siarczanowany glikozoaminoglikan, struktura I) i fucydyny (kwas fusydowy, struktura II)3-5):cucumber animals have multiple physiological functions. Their components contribute to lowering blood pressure, to increasing the anticoagulation and antitumor activity as well as to strengthening the human immunity1-2). Currently, it was found that polysaccharides of sea cucumber consist of chondroitin sulfate (sulfated glycosaminoglycan, structure I) and fucidin (fucidic acid, structure II)3-5). II The carbohydrates are sulfated in partial hydroxyl group. Their antitumor activity depends on degree of phosphorylation6). Wide studies made on pharmacology of polysaccharide of sea cucumber resulted in discovering their inhibition effect in antitumor activity in mice. Up to now, preparation of polysaccharides from sea cucumber was mainly carried out by using conventional extraction methods of low efficiency. Now, pepsin and trypsin were used to separate polysaccharide of sea cucumber continuously by enzymatic hydrolysis. After separation, the polysaccharide component was studied for inhibiting cancer cells growth. Experimental Materials and experimental equipment Arctic sea cucumber was bought from sea food market in Lianyungang, Jiangsu. Pepsin and tripsin were from Beijing BioDee 98/2(2019) 201 Węglowodany są częściowo siarczanowane w grupie hydroksylowej. Ich działanie przeciwnowotworowe zależy od stopnia fosforylacji6). Liczne badania poświęcone właściwościom farmakologicznym polisacharydów z ogórka morskiego przyczyniły się do odkr... »

2019-1

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma