SIGMA-NOT - PORTAL INFORMACJI TECHNICZNEJ - Największa baza artykułów technicznych online

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

AKTUALNOŚCI

Rekordowe zyski Grupy Lotos W 2016 r. Grupa Lotos ustanowiła 2 rekordy: z jednej strony przerobiono rekordową ilość ropy naftowej (10,4 mln t) wykorzystując moce przerobowe w 99%, a z drugiej wypracowano rekordowy zysk (1,02 mld zł). Dobra passa trwa. W I kw. 2017 r. Grupa wypracowała 410,9 mld zł zysku przy przychodach 5,45 mld zł (3,94 mld zł rok wcześniej), chociaż zmniejszyła się nieco ilość przerobionej ropy (wykorzystanie mocy produkcyjnych 97%). Wzrosły nakłady inwestycyjne, które wyniosły w I kw. 2017 r. 361 mln zł (319 mln zł rok wcześniej). Właściwie przebiega realizacja programu EFRA. Zakupy i dostawy urządzeń dla instalacji przekroczyły 86%. Wokół placu budowy zmagazynowano ogromną ilość różnorodnych elementów instalacji, czekających na montaż. Część budowlano- montażową zrealizowano w ok. 25%. Wykonano już zasadnicze prace konstrukcyjne, a elementy głównej instalacji koksowania górują nad rafinerią. Widoczne są zwłaszcza dwa potężne reaktory oraz otaczająca je konstrukcja stalowa. W budowie jest też instalacja hydroodsiarczania benzyny oraz sekcja magazynowania i wywozu koksu. Poza tym powstaną: wytwórnia wodoru, destylacja hydrowaksu i wytwórnia tlenu. Na początku roku akcje Grupy Lotos podrożały o 50% i ich cena przekroczyła 54 zł za 1 akcję. W końcu marca br. cena akcji spadła o 6%, co było skutkiem pogorszenia nastrojów na światowych giełdach i spadku cen ropy naftowej, ale obecnie wzrosła o 8,8% i przekroczyła 61 zł. Zwolennicy przyłączenia Grupy Lotos do Polskiego Koncernu Naftowego Orlen SA przycichli i o pomyśle tym nie mówi się (chociaż wiadomo, że dzięki takiej fuzji Skarb Państwa zwiększyłby swój udział w PKN Orlen). Źródło: Rzeczpospolita, 8, 28 marca i 27 kwietnia 2017 r. Puls Biznesu, 10-12 i 15 marca 2017 r. Portal wnp.pl, 26 kwietnia 2017 r. Grupa Azoty Puławy buduje wytwórnię kwasu azotowego Dnia 24 kwietnia 2017 r. została podpisana umowa pomiędzy Grupą Azoty Puławy a niemieck... »

PERSONALIA

Mgr Kamil BORTNICZUK dnia 30 marca 2017 r. decyzją Rady Nadzorczej Spółki został powołany na stanowisko członka zarządu Grupy Azoty Zakładów Azotowych Kędzierzyn SA. Pan K. Bortniczuk w roku 2007 ukończył studia na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Wrocławskiego (stosunki międzynarodowe, specjalizacja międzynarodowe stosunki gospodarcze i finansowe). W 2009 r. ukończył studia podyplomowe z zakresu funduszy strukturalnych UE na tej samej uczelni, a od 2012 r. studiuje prawo na Uniwersytecie Gdańskim. Doświadczenie zawodowe: w latach 2005-2010 był dyrektorem Biur Poselsko-Senatorskich, w latach 2010-2016 prowadził działalność gospodarczą w branży consultingowej, przez kilka miesięcy 2016 r. był zastępcą dyrektora w Wydziale Infrastruktury i Nieruchomości Urzędu Wojewódzkiego w Opolu, a w latach 2016-2017 pełnił funkcję dyrektora biura Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego. Umiejętności: posiada certyfikat z zarządzania projektami zgodnie z metodyką Project Management Institute, ukończył kurs prawa zamówień publicznych oraz kurs zarządzania projekt... »

Drilling muds based on super absorbent hydrogels for horizontal directional drilling Płuczki wiertnicze na bazie superabsorbentów hydrożelowych do inżynieryjnych przewiertów kierunkowych - DOI:10.15199/62.2017.5.2

Sławomir Wysocki Rafał Wiśniowski Wiktor Nowak Magdalena Gaczoł

A copolymer of acrylamide and K salt of acrylic acid was obtained by radical polymn., dried, crushed to about 1 mm granulation and then added to water (4.5-10 g/L) sep. or together with a biopolymer or bentonite. Technol. parameters of the fluids were detd. 15 min and 24 hr after mixing the components. The increase of copolymer concn. resulted in an increase in the rheol. properties of the fluids and in decrease in the filtration efficiency. The addn. of biopolymer and bentonite resulted in increasing the gel strength and plastic viscosity of the fluids, resp. Technologia horyzontalnych przewiertów sterowanych HDD (horizontal directional drilling) niezmiennie zyskuje na popularności wśród konstruktorów oraz inwestorów. Zalety, takie jak mała ingerencja w środowisko naturalne i infrastrukturę, ograniczenie uciążliwości w terenach zabudowanych podczas realizacji inwestycji, szybki przebieg prac oraz ogólna wygoda stosowania, sprawiają, że przed tą technologią stawiane są wyzwania o coraz większym stopniu skomplikowania, wymuszając jej rozwój. Płuczki wiertnicze, jako jedne z zasadniczych składowych procesu, również muszą ulegać ciągłemu doskonaleniu. Dokonuje się tego zarówno poprzez modyfikację obecnie stosowanych płuczek, jak i poszukiwanie nowych dodatków oraz receptur pozwalających podnieść efektywność technologii przy zachowaniu ekonomicznej opłacalności ich stosowania. Horyzontalne przewierty sterowane są jednym z rodzajów technologii bezwykopowych, które pozwalają na instalację rurociągów oraz światłowodów pod przeszkodami w postaci rzek, infrastruktury kolejowej oraz drogowej lub obszarów natury wymagających ochrony w sposób znacznie mniej inwazyjny od tradycyjnych metod. Technologia ta nie wymaga wykonywania wykopów na całym odcinku prowadzonych prac, przez co często wykorzystywan... »

New heating efficiency test for protein biopolymers Nowy test skuteczności ogrzewania biopolimerów proteinowych - DOI:10.15199/62.2017.5.22

Marek Szmigielski Andrzej Marczuk Dariusz Andrejko Józef Kowalczuk Alina Kowalczyk-Juśko Kazimierz Zawiślak Jacek Mazur Agnieszka Starek Marta Krajewska

Sorption of bromocresole purple on the surfaces both of an unheated and heated biopolimer was studied at varying concns. of the active substance and acidities of solns. The sensitivity of the test was defined as the max. difference between the sorption capacities on both biopolymers. The highest sensitivity of the test was obsd. for the HCl concn. 0.5 mol/L and active substance concn. 0.16 mg/cm3. Zweryfikowano 28 wariantów analitycznego testu do szybkiej, rutynowej oceny skuteczności ogrzewania biopolimerów proteinowych. Każdy z wariantów obejmuje kombinację czterech stężeń purpury bromokrezolowej jako substancji czynnej (0,10, 0,12, 0,14 i 0,16 mg/cm3) i siedmiu poziomów kwasowości roztworu testowego (0,01, 0,02, 0,03, 0,04, 0,05, 0,10 i 0,20 molHCl/dm3). Kryterium porównania wariantów testu była jego czułość w odniesieniu do badanych prób biopolimerów proteinowych. Największą czułością charakteryzował się test, w którym zastosowano roztwór o kwasowości 0,05 molHCl/dm3 i stężeniu substancji czynnej 0,16 mg/cm3. W oznaczeniach alkacymetrycznych zastosowanie ftalein, barwników trifenylometanowych, bywa na ogół utożsamiane z substancjami wskaźnikowymi. Ich charakterystyczna barwa stanowi wiarygodną informację o kwasowości roztworów w różnych zastosowaniach analitycznych1- 4). Wybrane sulfoftaleiny znalazły również zastosowanie do badania właściwości zdenaturowanego białka, stanowiąc indykator skuteczności ogrzewania niektórych składników żywności, np. preparatów peptydowych. Zastosowanie testów, indykatorów skuteczności ogrzewania, opartych na denaturacji białek wynika z kompromisu pomiędzy koniecznością obniżenia aktywności termolabilnych czynników anty-żywieniowych niektórych artykułów żywnościowych i wykształcenia zespołu cech reologicznych niezbędnych do akceptacji produktu przez konsumenta z jednej strony5-8), oraz zapobieganiu nieodwracalnych, niekorzystnych zmian surowca, które mogą być prekursorami toksycznych bąd... »

The effect of SiO2 thin films deposited on the sol-gel method on steel 316L on its corrosion resistance and bioactivity in artificial blood solution Wpływ cienkich warstw SiO2 osadzonych metodą zol-żel na stali 316L na jej odporność korozyjną i bioaktywność w roztworze sztucznej krwi - DOI:10.15199/62.2017.5.41

Anna Mazur Jacek G. Chęcmanowski Bogdan Szczygieł

Single and multilayer SiO2 coatings were deposited on 316L steel from (EtO)4Si-contg. iso-PrOH or BuOH solutions and immersed in artificial blood soln. for 142 days. The sample surfaces were studied by energy-dispersive spectroscopy. Iso-PrOH was a more efficient solvent than BuOH in generating the layer bioactivity. The corrosion resistance of the coating increased with increasing no. of layers. Metodą zol-żel nanoszono powłoki SiO2 na podłoże ze stali nierdzewnej 316L w celu poprawy bioaktywności oraz odporności korozyjnej materiału. Powłoki otrzymywano z zolu zawierającego tetraetoksysilan (jako prekursor) oraz alkohol izopropylowy lub alkohol butylowy jako rozpuszczalnik. Próbki eksponowano w roztworze sztucznej krwi (SBF) przez 142 doby. Badania SEM i EDS wykazały, że wielowarstwowe powłoki SiO2 uzyskane z zolu zawierającego izopropanol sprzyjają tworzeniu ceramiki apatytowej, co może świadczyć o ich bioaktywności. Zgodnie z wynikami badań potencjodynamicznych i ICP odporność korozyjna stali w roztworze SBF wzrasta po osadzeniu powłok SiO2 metodą zol-żel. Ceramika, w postaci materiału litego lub powłoki, często jest stosowana do wytwarzania implantów. Wykorzystuje się ją także do produkcji narzędzi medycznych. Zaletą ceramiki w tych zastosowaniach są jej właściwości barierowe, biozgodność z ludzkim organizmem, bioaktywność oraz odporność korozyjna w płynach ustrojowych. Stal nierdzewna 316L należy do materiałów metalicznych, z których najczęściej wykonuje się implanty. W środowisku płynów ustrojowych z powodu obecności jonów chlorkowych, niskiego pH (szczególnie w stanach zapalnych) oraz stosunkowo wysokiej temperatury ciała człowieka stal ulega korozji1). Jednym z możliwych rozwiązań tego problemu jest pokrywanie stali powłokami ceramicznymi o działaniu barierowym. Powłoki, m.in. SiO2, ZrO2, 1184 96/5(2017) Prof. dr hab. inż. Bogdan SZCZYGIEŁ w roku 1974 ukończył studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Wrocław... »

2017-4

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

Wypadki przy pracy w Polsce w latach 2015–2016

Jerzy Paprocki

Bardzo ważne dla chemików są statystyki wypadkowości w kraju i w przemyśle przetwórczym oraz poszczególnych jego działach. W tabeli podano wyciąg z tej statystyki, na ... »

Hexahydroquinoline derivatives. Synthesis and anti-hepatoma cancer activity Pochodne heksahydrochinoliny. Synteza i aktywność przeciwdziałania rakowi wątroby - DOI:10.15199/62.2017.4.34

Bing Wang Wang-Xun Jin Yun-Li Zhang Ling Huang

Przedstawiono syntezę i charakterystykę 4 pochodnych heksahydrochinoliny. Związki te zsyntetyzowano w reakcji kondensacji różnych aldehydów aromatycznych i oceniono pod kątem właściwości antyrakowych na podstawie badania 3 ludzkich linii komórkowych raka wątrobowokomórkowego (SMMC-7721, BEL-740 i HCCLM3). W badaniu wykorzystano także komórki WI 38 jako normalne fibroblasty. Najlepsze wyniki uzyskano dla związku 4, który wykazał najskuteczniejsze działanie hamujące rozwój 3 linii komórek rakowych. Działanie to okazało się skuteczniejsze niż w przypadku referencyjnego fluorouracylu. Ponadto związek ten nie działał cytotoksycznie na normalne komórki (IC50 > 100 μg/mL). Pomimo postępów w dziedzinie biomedycyny i rozwoju technologii rak stanowi coraz istotniejszy problem zdrowotny, zwłaszcza w państwach wysoko rozwiniętych1). Według Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) na chorobę tę zapada ok. 6 mln ludzi rocznie. W 2012 r. odnotowano 14 mln przypadków raka. Przewiduje się, że w ciągu następnych 20 lat liczba ta zwiększy się do 22 mln. Co więcej, rak stanowi najczęstszą przyczynę zgonów na świecie. W 2012 r. spowodował on śmierć 8,2 mln ludzi2, 3). Sytuacja ta stwarza pilną potrzebę identyfikacji nowych związków o działaniu antyrakowym. Pochodne heksahydrochinoliny od 1984 r. stanowią fundamentalną grupę związków w chemii organicznej. Wykazują one różnorodne działanie biologiczne i są użytecznymi surowcami do wielu syntez4). Badania na myszach i szczurach wykazały, że wiele pochodnych heksahydrochinoliny wykazuje małą toksyczność ostrą, a także, w zależności od struktury, działają one jako substancje potencjalnie di... »

Effect of aging on group composition of bituminous binders Wpływ starzenia na skład grupowy lepiszczy asfaltowych - DOI:10.15199/62.2017.4.2

Blandyna Osowiecka Janusz Zieliński Krzysztof Błażejowski Marta Wójcik-Wiśniewska

Two com. petroleum bitumens were aged at 163-240°C for 120-360 min and studied for group compn. by elution chromatog. An increase in content of asphaltenes and a decrease in contents of resins as well as arom. and satd. hydrocarbons were obsd. during aging. Przedstawiono wyniki badań zmian składu grupowego asfaltu drogowego oraz asfaltu modyfikowanego w wyniku procesu starzenia krótkoterminowego (technologicznego). Rozdział lepiszczy asfaltowych na frakcje przeprowadzono metodą chromatografii elucyjnej. Ocenę wpływu starzenia dokonano na podstawie zmiany zawartości poszczególnych składników grupowych w stosunku do asfaltów niestarzonych. W wyniku starzenia nastąpiła zmiana składu grupowego badanych lepiszczy asfaltowych i była tym większa im dłuższy był czas i wyższa temperatura starzenia asfaltu. Potwierdzono występowanie konwersji składników grupowych. Proces starzenia technologicznego lepiszczy asfaltowych zachodzi podczas mieszania tych lepiszczy z kruszywem w temp. powyżej 150°C w trakcie produkcji mieszanki mineralno-asfaltowej na otaczarni. Zjawisko starzenia w wysokiej temperaturze dotyczy wszystkich rodzajów asfaltów i jest dość dobrze rozpoznane, a w normach dotyczących wyrobów asfaltowych podawane są zwykle wymagania ograniczające stopień zmian właściwości tych produktów. Zwykle uznaje się, że bezpieczną wartością temperatury, podczas której nie zachodzi nadmierne starzenie, jest 180-200°C (w zależności od typu i składu mieszanki mineralno-asfaltowej). Niemniej jednak w praktyce firm drogowych, produkujących mieszanki asfaltowe w celu wbudowania ich w warstwy nawierzchni, dość często dochodzi do sytuacji, gdy droga budowana jest pod koniec roku, w niekorzystnych warunkach pogodowych. Aby ułatwić zagęszczanie i osiągnięcie wymaganych parametrów wykonanej warstwy niezbędna jest właściwa urabialność rozkładanej i wałowanej mieszanki, co wymaga, aby charakteryzowała się ona odpowiednią temperaturą. W warunkach jesi... »

Flue gas conditioning system for dust emission control and improvement of wet flue gas desulfurization performance. Technical information Technologia kondycjonowania spalin dla poprawy skuteczności elektrofiltrów oraz wsparcia instalacji mokrego odsiarczania spalin. Informacja techniczna - DOI:10.15199/62.2017.4.38

Krzysztof Filipowski Maciej Jakubiak

Technol. for flue gas conditioning used in electrostatic precipitators was described. It consists in decreasing the dust resistivity by covering its particles with a thin layer of H2SO4 of a good conductivity, what results in an improvement of precipitators efficiency. Three case studies were presented. Opisano technologię kondycjonowania spalin, służącą do poprawy skuteczności elektrofiltrów zbyt niskiej z powodu wysokorezystywnego pyłu. Przedstawiono zasadę działania i budowę nowoczesnej instalacji oraz możliwości jej stosowania w różnych gałęziach przemysłu. Opisano również wybrane studia przypadku z zastosowania technologii w energetyce. Od wielu lat następuje zaostrzanie standardów emisyjnych z instalacji spalania paliw. Należy dbać o środowisko naturalne, ale w przypadku wielu istniejących elektrowni, elektrociepłowni i zakładów przemysłowych ciągłe zaostrzanie standardów emisyjnych oznacza albo wielomilionowe inwestycje w modernizację zakładu, albo jego zamknięcie. Taki dylemat może dotyczyć elektrowni wyposażonych w elektrofiltry do oczyszczania spalin z pyłu. Kiedy nowy standard emisyjny dla pyłu nie może być dotrzymany, to konieczna staje się modernizacja istniejącego systemu zasilania elektrofiltrów lub jego wymiana na nowy. Rozwiązanie to nie należy do najtańszych i wymaga wielomiesięcznego wyłączenia kotła z ruchu. Często niezbędne jest rozbudowanie elektrofiltru o dodatkowe pola lub dobudowa filtrów workowych za elektrofiltrem. Zdarza się również, że teren potrzebny do takiej rozbudowy jest niewystarczający, a rozbudowa w górę jest niemożliwa lub nieuzasadniona. Zakłady, fabryki lub elektrownie często budowano w czasach, gdy nikt nie był świadomy, że może zajść konieczność ich znacznej rozbudowy w przyszłości. Nikt nie przypuszczał, że standardy emisyjne ulegną tak drastycznej zmianie, jak miało to miejsce w ciągu ostatnich 20-30 lat. Technologia kondycjonowania spalin FGC (flue gas conditioning) służy do popr... »

Study on phase stability of petroleum products by turbidimetric method Badanie stabilności fazowej produktów naftowych metodą turbidymetryczną - DOI:10.15199/62.2017.4.7

Aneta Lorek

Five dispersing agents were added to heavy petroleum products to limit the sedimentation of asphaltenes. The efficiency of dispersing agents was detd. by turbidymetry. The agents based on PhOH resins, PhC12H25 and polyalkylaromatics were the most efficient. Przedstawiono wyniki badań stabilności fazowej wysokowrzącego produktu naftowego zawierającego asfalteny. Na postawie badań wytypowano dodatek poprawiający stabilność oraz jego optymalne stężenie. Zastosowanie rekomendowanego dodatku w technologii przerobu produktów naftowych pozwoli na ograniczenie ilości wytrąconych osadów asfaltenowych, a w konsekwencji do zmniejszenia liczby przerw w pracy instalacji produkcyjnych. Poważnym problemem podczas przetwarzania ropy naftowej i wysokowrzących produktów naftowych są osady asfaltenowe, które blokują rurociągi i aparaty, odkładając się na ich ścianach1, 2). Zjawisko powstawania lepkich i kleistych wytrąceń ma miejsce już podczas wydobywania ropy naftowej, ale także podczas przerobu wysokowrzących produktów naftowych, takich jak pozostałości podestylacyjne. Trwałość i stabilność asfaltenów zależy od składu ropy naftowej, w której są one rozpuszczone. Mniejsze prawdopodobieństwo wystąpienia flokulacji asfaltenów występuje w ropach cięższych, gdyż te zawierają głównie węglowodory aromatyczne, które są bardzo dobrymi rozpuszczalnikami asfaltenów. Ropy lekkie z niewielką zawartością asfaltenów są częstszym źródłem problemów podczas ich przerobu, ponieważ zawierają zwiększoną ilość węglowodorów parafinowych, w których asfalteny mają bardzo ograniczoną rozpuszczalność. Zawartość asfaltenów w ropach naftowych nie ma jednak zasadniczego wpływu na stopień prawdopodobieństwa wystąpienia ich flokulacji3-5). Trwały termodynamicznie układ dyspersyjny ropy naftowej lub produktu naftowego zawiera część asfaltenów w formie rzeczywistego roztworu, pozostałą zaś jako fazę stałą rozproszoną w cieczy. Zakłócenie stanu równowagi fazowej rozpoczyna ... »

2017-3

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

Z półki księgarskiej - Gottfried W. Ehrenstein, Żaneta Brocka-Krzemińska MATERIAŁY POLIMEROWE. STRUKTURA, WŁAŚCIWOŚCI, ZASTOSOWANIE

Jerzy Myalski

Gottfried W. Ehrenstein, Żaneta Brocka-Krzemińska MATERIAŁY POLIMEROWE. STRUKTURA, WŁAŚCIWOŚCI, ZASTOSOWANIE Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2016, ISBN 978-83-01-18846-7, 348 stron.Wśród materiałów inżynierskich, takich jak metale, ceramika, polimery lub kompozyty, materiały polimerowe cieszą się największą dynamiką wzrostu. Jest to związane ze znaczącym postępem, jaki dokonał się w chemii polimerów zarówno w obszarze ich wytwarzania, modyfikacji, jak i ich przetwórstwa. Materiały polimerowe charakteryzują się coraz lepszymi właściwościami użytkowymi, co pozwala na ich wykorzystywanie w konstrukcjach związanych nie tyko z wysoko zawansowanymi technologicznie gałęziami przemysłu lotniczego i motoryzacyjnego, ale także w takich dziedzinach jak elektronika lub medycyna. Materiały polimerowe służą coraz częściej do wytwarzania funkcjonalnych elementów maszyn, których właściwości zdecydowanie odbiegają od tradycyjnie przypisywanym im takich cech, jak mała wytrzymałość mechaniczna, brak przewodnictwa elektrycznego lub niewystarczająca odporność termiczna. Informacje o zmianach dokonujących się w dziedzinie wykorzystania materiałów polimerowych są rozpr... »

Fundusze Europejskie dla inteligentnej sieci energetycznej

Szymon Kawa

Fundusze europejskie w polityce energetycznej Polski obecne są od momentu akcesji do UE, czyli od 2004 roku. Zatem od 13 lat Polska ma możliwość korzystania z tego źródła w celu poprawy infrastruktury, a co za tym idzie bezpieczeństwa energetycznego. Środki te dostępne będą jeszcze do 2023 roku, a dalsze losy polityki strukturalnej (biorąc pod uwagę obecną sytuację polityczno-gospodarczą Europy), będą ważyć się w Brukseli i Strasburgu. Może to być zatem jedna z ostatnich okazji, aby dzięki środkom zewnętrznym usprawnić i unowocześnić infrastrukturę energetyczną Polski.Poprzednie perspektywy Od przystąpienia Polski w struktury UE czyli od 13 lat, w ramach prowadzonej polityki strukturalnej możliwe jest korzystanie z funduszy europejskich przeznaczonych na wyrównanie poziomu rozwoju w krajach członkowskich i ich regionach. Polityka ta prowadzona jest poprzez wieloletnie planowanie (siedmioletnie okresy). Jednym z kluczowych elementów rozwoju gospodarczego jest szeroko rozumiana energetyka. Na przestrzeni kolejnych perspektyw wieloletniego planowania budżetowego - dla Polski jest to trzecia perspektywa - zmieniało się podejście do tego sektora. 1) 2000-2006 (w Polsce 2004-2006), to uzupełnianie infrastruktury energetycznej, w szczególności ciepłowniczej oraz rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE) poprzez budowę nowych mocy oraz ich pr... »

Nucleation and crystal growth of struvite from solutions containing phosphate(V) and sulfate(VI) ions Zarodkowanie i wzrost kryształów struwitu w roztworach zawierających jony fosforanowe(V) i siarczanowe(VI) - DOI:10.15199/62.2017.3.24

Nina Hutnik Anna Kozik Bogusława Wierzbowska Andrzej Matynia

Struvite was sepd. by reactive crystn. from aq. solns. of PO4 3- (0.2-1.0% by mass), SO4 2- (500-5000 mg/kg), Mg2+ and NH4 + ions at 298 K, pH 9 or 11 and residence time 900-3600 s to det. the rates of crystal growth (4.23∙10-9- 1.67∙10-8 m/s) and nucleation 7.5∙107-1.6∙109 1/(s·m3). The presence and gradual increase of SO4 2- concn. in crystallizer feed were of disadvantage for the process kinetics while the lower concn. of PO4 3- and a Mg ion excess as well as elongation of mean residence time were of advantage for the process kinetics. W krystalizatorze o działaniu ciągłym wytrącano struwit za pomocą jonów magnezu i amonu z roztworów wodnych zawierających 1,0, 0,445 lub 0,20% mas. jonów fosforanowych(V) i jonów siarczanowych(VI) 500-5000 mg/kg roztworu. Badania przeprowadzono dla stechiometrycznego stosunku substratów i przy 20-proc. nadmiarze jonów magnezu. Warunki procesu: temp. 298 K, pH 9 i 11, średni czas przebywania zawiesiny w krystalizatorze τ 900 i 3600 s. Z rozkładu rozmiarów kryształów produktów oszacowano parametry kinetyczne krystalizacji struwitu. Do obliczeń przyjęto najprostszy model kinetyki dla idealnego krystalizatora SIG MSMPR. Liniowa szybkość wzrostu kryształów struwitu zmieniała się w zakresie 4,23∙10-9-1,67∙10-8 m/s, a szybkość zarodkowania w przedziale 7,5∙107-1,6∙109 1/(s·m3). Obecność jonów siarczanowych(VI) w roztworze zasilającym krystalizator wpłynęła negatywnie na kinetykę procesu. Liniowa szybkość wzrostu kryształów struwitu zmalała o ponad 23%, a szybkość zarodkowania wzrosła ponad 2-krotnie. Korzystnie na kinetykę wpłynęło mniejsze stężenie jonów fosforanowych(V) i nadmiar jonów magnezu w układzie procesowym, a także wydłużenie czasu przebywania zawiesiny w krystalizatorze. Stężenie jonów fosforanowych(V) w ściekach z wytwarzania tzw. ekstrakcyjnego kwasu fosforowego1) może wynosić w szczególnych przypadkach nawet ... »

Use of turbidymetry for assessing turbidity of ethanol-containing gasoline with a detergent additive package Wykorzystanie turbidymetrii do oceny zmętnienia benzyn silnikowych zawierających etanol i uszlachetnionych pakietami dodatków detergentowych - DOI:10.15199/62.2017.3.7

Grażyna Żak Celina Bujas Michał Wojtasik Leszek Ziemiański Jarosław Markowski

Six EtOH-contg. gasoline samples were improved by addn. of detergents, carrier oil and solvent-contg. packages and studied for turbidity. The stability of the improved gasolines was much higher then those stabilized by addn. of com. products. Wykonano badania zmętnienia próbek benzyn zawierających bioetanol w pełnym zakresie stężeń oraz wybrane pakiety dodatków. W skład pakietów wchodziły detergent, olej nośny i rozpuszczalnik. Badania wykonano techniką turbidymetryczną. W wielu krajach świata promuje się wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych, w tym również stosowanie paliw etanolowych w transporcie1, 2). Wprowadzenie na rynek paliwa etanolowego może jednak powodować wiele problemów technicznych związanych z pracą silnika, gdyż etanol różni się od benzyny silnikowej w niektórych kluczowych właściwościach. Powoduje to tworzenie osadów w komorach spalania, w układzie dolotowym i na końcówkach wtryskiwaczy, wzrost tendencji do zawieszania zaworów, utrudniony rozruch w niskich temperaturach, korozję układu paliwowego, zatykanie filtra paliwa, a także wzrost zużycia paliwa oraz zwiększenie emisji toksycznych składników spalin3). Obecność etanolu w benzynie silnikowej komplikuje również wykorzystanie tradycyjnych dodatków detergentowych stosowanych dotychczas do benzyn węglowodorowych4, 5). W przypadku zastosowania tego typu dodatków do uszlachetniania benzyn o małej zawartości etanolu (do 10% obj.) może nastąpić wzrost ilości tworzących się nagarów i osadów, ale również zmiana ich charakteru. Małe zawartości etanolu w benzynie wykazują zazwyczaj ograniczony wpływ na efektywność stosowanych dodatków przeznaczonych do benzyn węglowodorowych. W przypadku większych zawartości etanolu w benzynie silnikowej (do 85% obj.) problem związany ze zwiększeniem ilości i rodzaju osadów i nagarów może być znacznie poważniejszy. Przyczyną niskiej efektywności działania tradycyjnych dodatków detergentowych w benzynach wysokoetanolowych moż... »

Use of waste materials from the food industry to increase the stability of selected oil Zastosowanie surowców odpadowych przemysłu spożywczego do zwiększania stabilności wybranych olejów - DOI:10.15199/62.2017.3.28

Robert Kupczyński Kinga Śpitalniak Alicja Z. Kucharska Antoni Szumny

Apple pomace was added to linseed and fish oils stored for 12 weeks to study the antioxidant activity of polyphenols contained. The ability to blanking the 2,2-diphenyl-1-picrylhydrazyl radicals was found in case of apple pomace regardless of the oil content in the formulation. The highest ability to reduce Fe3+ ions was demonstrated in the samples containing 30% of the fish oil. The addn. of apple pomace resulted in limiting the acid and peroxide values of the samples during storage. Oceniono wpływ polifenoli zawartych w wytłokach jabłkowych na aktywność przeciwutleniającą oraz wybrane cechy jakościowe olejów lnianego i rybnego podczas ich przechowywania przez 12 tygodni. Oznaczono całkowitą zawartość polifenoli, aktywność antyoksydacyjną (DPPH, ABTS-+, FRAP) oraz liczbę kwasową (LK) i liczbę nadtlenkową (LN). Największe zmiany aktywności antyoksydacyjnej DPPH i ABTS-+ stwierdzono po upływie 7 dni, bez względu na rodzaj oleju i jego zawartość w preparatach. Istotną zdolność wygaszania rodnika DPPH stwierdzono w wytłokach z olejem lnianym oraz rybnym, bez względu na ilość oleju w preparacie. Największą zdolność redukowania jonów Fe3+ wykazano dla próbek zawierających 30% oleju rybnego. Zastosowanie wytłoków z jabłek ograniczyło wzrost LK i LN w przechowywanych próbkach. Przeprowadzone badania wskazują na możliwość wykorzystania wytłoków z jabłek w przemyśle paszowym do poprawy stabilności olejów roślinnych i zwierzęcych. W przemyśle spożywczym i paszowym powszechnie stosowane są różnego rodzaju tłuszcze i dodatki tłuszczowe. Skład oleju zależy głównie od jego rodzaju, jakości i odmiany surowca, technologii otrzymywania, a w przypadku olejów roślinnych także od warunków klimatycznych uprawy roślin1). Oleje roślinne są bogatym źródłem jednonienasyconych kwasów tłuszczowych (JNKT) oraz wielonienasyconych kwasów tłuszczowych (WNKT)2, 3). Kwas α-linolenowy występuje w większych ilościach w oleju lnianym (ok. 50%), a w ... »

2017-2

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

Quality evaluation of modified plastics of a controlled rheology Koncepcja oceny jakości modyfikowanych tworzyw sztucznych o kontrolowanej reologii - DOI:10.15199/62.2017.2.27

Andrzej Pacana Ryszard Radwański Artur Woźny Marek Śmiechowski

A formalized scaring (1-5) was used for assessing quality (flow melt index) of com. polypropylene after modification with 2,5-dimethyl-2,5-di(tert-butylperoxy)-hexane. The optimum amt. of modificators added was 0.1%. Przeanalizowano proces produkcji tworzyw sztucznych przeznaczonych do wytłaczania i formowania wtryskowego. Celem było wykorzystanie metody oceny jakości do wyboru najkorzystniejszego wariantu produktu do rozszerzenia gamy wyrobów. Chciano wprowadzić produkty o kontrolowanej reologii. Wynikało to z licznych zapytań klientów o dostępność produktów o masowym wskaźniku szybkości płynięcia (MFR) wyższym niż 15 g/10 min. Aby uzyskać taki MFR dla wyrobu zawierającego 30% włókna szklanego i więcej, jako bazę polimerową zastosowano polimer o MFR >70 g/10 min. Po przeprowadzeniu testów zwiększenia wskaźnika poprzez dodatek 2,5-dimetylo-2,5-di(tert- -butyloperoksy)-heksanu wytypowano do dalszej produkcji mieszaninę zawierającą 0,03% substancji aktywnej. Zaobserwowano wzrost sztywności materiału (efekt pożądany dla aplikacji konstrukcyjnych) nawet do 50% bez jednoczesnego pogorszenia pozostałych parametrów mechanicznych (udarność, naprężenie przy Fmax). Dodatek nie miał negatywnego wpływu na zwiększenie liczby operacji zdefiniowanych w procesie produkcyjnym. Zaobserwowano jedynie zmniejszenie obciążenia ekstrudera podczas produkcji wyrobów z dodatkiem 2,5-dimetylo-2,5-di(tert-butyloperoksy)- heksanu o 20%, co stanowiło pozytywny efekt i obniżyło zużycie prądu oraz mechaniczne zużycie elementów mieszających. W związku z coraz większymi wymaganiami rynku oraz wciąż zwiększającą się konkurencją przedsiębiorstwa starają się sprostać ocz... »

Zużycie energii i energochłonność w przemyśle chemicznym w polsce - DOI:10.15199/62.2017.2.4

Tadeusz Skoczkowski Sławomir Bielecki

Przemysł chemiczny w Polsce jest gałęzią o dużym znaczeniu gospodarczym, lecz działa w warunkach ostrej konkurencji na rynkach międzynarodowych. Zwiększenie konkurencyjności poprzez obniżenie energochłonności jest więc szczególnie istotne dla tego przemysłu. Wynika to m.in. z wysokich kosztów dostosowania się do wymogów ochrony środowiska w Unii Europejskiej (UE) oraz możliwych konsekwencji wynikających z negocjowanego układu handlowego USA- -UE wobec znacznych różnic w cenach podstawowych surowców, w tym energetycznych w USA i UE (np. gaz ziemny). W artykule przedstawiono zużycie energii w przemyśle chemicznym w Polsce na tle przemysłu w UE oraz analizę energochłonności produkcji w tym przemyśle. Udział przemysłu w całkowitym zużyciu energii w UE w 2013 r. wynosił 25% (277 Mtoe), dla porównania w Polsce 24% (15 Mtoe*). Maleje udział przetwórstwa przemysłowego w tworzeniu PKB, w UE obniżył się z 15,4% w 2012 r. do 15,1% w 2013 r. Komisja Europejska (KE) dąży jednak do zwiększenia udziału przemysłu w PKB do 20% do 2020 r. Udział zużycia energii elektrycznej w przemyśle UE wzrósł z 27% w 1990 r. do 31% w 2012 r., udział ciepła i biomasy wzrósł o 3% dla każdego, zmalał udział gazu i węgla (o 2% każde) i produktów ropopochodnych (5%). Zgodnie z obowiązującą w Polsce klasyfikacją PKD (Polska Klasyfikacja Działalności), przemysł chemiczny obejmuje trzy działy o numerach 20 (chemikalia i wyroby chemiczne), 21 (farmacja) i 22 (wyroby z gumy i tworzyw). Wytwarzanie paliw oraz wyroby petrochemiczne znalazły się w dziale 19. PKD. Metodologia Eurostatu (NACE Rev. 2) obejmuje w grupie Chemical industry działy: 20 Manufacture of chemicals and chemical products, 21 Manufacture of basic pharmaceutical products and pharmaceutical preparations, 22 Manufacture of rubber and plastic products. W USA sektor przemysłu chemicznego klasyfikowany jest przez North American Industry Classification System (NAICS) jako NAICS 325. Różnice... »

Cr(VI) sorption on surface-modified natural zeolites Sorpcja jonów Cr(VI) na powierzchniowo modyfikowanych zeolitach naturalnych - DOI:10.15199/62.2017.2.10

Maria Chojnacka Paulina Sobolewska Roman Petrus Jolanta Warchoł

A review, with 69 refs., of methods for modifying zeolites with cationic surfactants and methods used for anal. of modified materials. An impact of the modifications on sorption efficiency was also presented. Dokonano przeglądu literatury na temat modyfikacji naturalnych zeolitów kationowymi surfaktantami organicznymi i ich zastosowań w procesie sorpcji jonów Cr(VI). Omówiono mechanizm sorpcji HDTMA na materiałach zeolitowych oraz metody analizy modyfikowanych powierzchni. Dyskusję efektywności modyfikacji oparto na analizie termicznej (DTA, TG) oraz widm FTIR i FT Ramana. Omówiono mechanizm sorpcji jonów Cr(VI) na modyfikowanych zeolitach oraz metody analizy (XRD, spektrofotometria MID). Porównano efektywności sorpcji jonów chromu(VI) na modyfikowanych naturalnych zeolitach. Obecność chromu w środowisku naturalnym jest najczęściej skutkiem zanieczyszczeń pochodzenia antropogenicznego. Źródłem emisji jest przemysł obróbki metali, garbarstwo, galwanizacja, produkcja farb i wyrobów chemicznych, przemysł fotograficzny, lotniczy i samochodowy. Chrom jest uwalniany pod postacią odpadów, ścieków i zanieczyszczeń gazowych1-3). W roztworach wodnych chrom występuje na III i VI stopniu utlenienia. W niskich stężeniach Cr(III) jest pierwiastkiem niezbędnym do funkcjonowania organizmów żywych. W wyższych stężeniach może wywołać poważne zmiany immunologiczne4, 5). Z kolei Cr(VI) cechuje się dużą toksycznością, wykazuje też działania mutagenne, teratogenne i kancerogenne, najczęściej powoduje raka płuc6). Konwencjonalne metody oczyszczania wody nie zapewniają całkowitego usunięcia chromu. Ponadto w warunkach tlenowych, przy podwyższonym pH lub temperaturze zachodzi utlenienie Cr(III) do Cr(VI). Najbardziej efektywną metodą usuwania Cr(VI) jest sorpcja. Komercyjnie dostępnymi materiałami są syntetyczne żywice jonowymienne i węgle aktywne7, 8). Jednak ich zastosowanie do usuwania chromu ze ścieków z tzw. procesów pomocniczych, oczyszczan... »

Effect of mineral fillers and biodegradable polymers on selected properties of polylactide Wpływ dodatku napełniaczy mineralnych oraz polimerów biodegradowalnych na wybrane właściwości polilaktydu - DOI:10.15199/62.2017.2.19

Jacek Frydrych Monika Kaczmarczyk Alicja Kaszuba Alicja Mężykowska Agnieszka Romanowska-Osuch Artur Bartkowiak

Polylactide (PLA) film was studied for O2 and CO2 permeability. The PLA pellet was modified by blending with other biodegradable polymers or by adding mineral fillers. The packaging film was found suitable for packaging fresh cut fruits and vegetables. The incorporation of 10% bentonite into PLA matrix and prepn. of a blend of PLA with poly(1,4- -butylene-co-terephthalate-1,4-butylene adipate) (50/50) resulted in a significant increase in gas permeability. Przeprowadzono próby zwiększenia przenikalności tlenu i ditlenku węgla folii z polilaktydu (PLA). Granulat modyfikowano poprzez mieszanie PLA z polimerami biodegradowalnymi lub wprowadzanie napełniaczy mineralnych. Badania miały na celu otrzymanie materiału opakowaniowego, który pozwoli wydłużyć czas przechowywania produktów oddychających, np. świeżych, krojonych owoców i warzyw. Wykazano znaczny wzrost przenikalności gazów dla folii otrzymanej z PLA, do której wprowadzono 10% bentonitu oraz dla blendy polimerowej PLA/PBAT (50/50). Rozwój wiedzy na temat ochrony środowiska naturalnego przyczynił się do obserwowanego w ostatnich latach wzrostu zainteresowania materiałami biodegradowalnymi1). Opakowania przeznaczone do kontaktu z żywnością należą do jednego z tych sektorów opakowalnictwa, które wykazują największy potencjał pod względem zastosowania tworzyw biodegradowalnych. Najbardziej rozpowszechnionym polimerem naturalnym jest poli(kwas mlekowy), polilaktyd (PLA)2). Jest on przezroczystym materiałem termoplastycznym, o gładkiej błyszczącej powierzchni, odpornym na działanie środków chemicznych oraz promieniowania UV. Właściwości mechaniczne i przetwórcze PLA są porównywalne z polistyrenem (PS) lub poli(tereftalanem etylenu) (PET)3). W porównaniu z typowymi polimerami ropopochodnymi PLA charakteryzuje się wysoką barierowością dla tlenu i ditlenku węgla (tabela 1). Polilaktyd w warunkach przemysłowego kompostowania podlega całkowitej biodegradacji z wydzieleniem nietoksy... »

Wykaz listów gratulacyjnych i upominków otrzymanych przez naszą redakcję podczas konferencji z okazji 100-lecia Miesięcznika "Przemysł Chemiczny"

1. Polski Koncern Naftowy Orlen SA, Prezes Zarządu, Dyrektor Generalny Pan Wojciech Jasiński - list gratulacyjny oraz tabliczka gratulacyjna 2. Naczelna Organizacja Techniczna, Prezes Zarządu Głównego, Pani Ewa Mańkiewicz-Cudny - tabliczka gratulacyjna 3. Politechnika Warszawska, Filia W Płocku, Prorektor, Dziekan Wydziału Budownictwa i Petrochemii, prof. dr hab. inż. Janusz Zieliński - tabliczka gratulacyjna 4. Stowarzyszenie Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego, Zarząd Główny, Wiceprezes Anna Czumak-Bieniecka, Sekretarz Generalny - list gratulacyjny 5. Anwil SA, Członek Zarządu, Dyrektor Operacyjny, Jarosław Ptaszyński - list gratulacyjny, obraz wykonany pastelami 6. Instytut Nowych Syntez Chemicznych, Dyrektor dr inż. Cezary Możeński, prof. INS, Dyrektor ds. Naukowych prof. dr hab. inż.... »

2017-1

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma