SIGMA-NOT - PORTAL INFORMACJI TECHNICZNEJ - Największa baza artykułów technicznych online

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

SOSEXPO 2018

Jerzy Polaczek

Dnia 1 lutego 2018 r. w warszawskim hotelu Novotel Airport odbyło się zorganizowane przez Zarząd Targów Warszawskich VII Międzynarodowe Forum Gospodarki Odpadami SOSEXPO, połączone z VII Ogólnopolską Konferencją Samorządową. Otwarcia Forum dokonała Pani Grażyna Karłowska, prezes ZTW, wraz z Panem Kazimierzem Barczykiem, Przewodniczącym Federacji Regionalnych Związków Gmin i Powiatów RP, Wiceprzewodniczącym Sejmiku Województwa Małopolskiego, a następnie Pan Sławomir Mazurek, Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Środowiska, przedstawił strategię rządową w zakresie gospodarki odpadami w aspekcie gospodarki w obiegu zamkniętym (GOZ). Wystąpień wprowadzających dokonali Pan Andrzej Maciejewski, Przewodniczący Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej w Sejmie RP, oraz Pan Jan Staniłko z Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii (MPiT). Pierwsza debata dotyczyła krajowych i unijnych rozwiązań na rzecz gospodarki o obiegu zamkniętym. Jakie są ich cele i co one oznaczają dla Polski? Debatę moderował Pan Mariusz Przybylik, ekspert w obszarze użyteczności publicznej, a udział w niej wzięli: Panowie Kazimierz Barczyk, przewodniczący Federacji Regionalnych Związków Gmin i Powiatów RP, wiceprzewodniczący Sejmiku Województwa Małopolskiego, Wojciech Konecki, wiceprezes Krajowej Izby Gospodarczej, dyrektor w Związku Producentów AGD, przewodniczący Rady Nadzorczej ElektroEko SA, Piotr Kuszewski, Instytut Bankowości, Szkoła Główna Handlowa, zajmujący się finansowaniem projektów innowacyjnych w gospodarce odpadami, i Kestutis Sadauskas, dyrektor Dyrektoriatu "Circular Economy & Green Growth" w Dyrekcji Generalnej ds. Środowiska w Komisji Europejskiej, oraz Panie Magdalena Dziczek, członek zarządu w Związku Pracod... »

Wpływ właściwości fizykochemicznych substancji aktywnych środków ochrony roślin na ich los i zachowanie w środowisku oraz profil ekotoksykologiczny - DOI:10.15199/62.2018.4.20

Dorota Sobczak Igor Kondzielski Marta Kijeńska Barbara Gworek

Substancje aktywne środków ochrony roślin trafiają do wszystkich komponentów środowiska (woda, gleba i powietrze) i podlegają tam rozmaitym procesom chemicznym, biologicznym i biochemicznym, których przebieg zależy od wielu czynników. Do najważniejszych z nich, obok sposobu ich stosowania (rodzaj formulacji, dawka, liczba zabiegów, odstępy pomiędzy aplikacjami, termin i rodzaj uprawy) należą właściwości fizykochemiczne substancji aktywnej. Mają one duży wpływ zarówno na los i zachowanie substancji aktywnych w środowisku, jak również na wielkość narażenia i profil ekotoksykologiczny tych substancji. Do fizykochemicznych właściwości substancji aktywnych środków ochrony roślin, najważniejszych z punktu widzenia oceny losu i zachowania w środowisku oraz ekotoksykologii należy zaliczyć: strukturę związku, rozumianą jako przestrzenne ukształtowanie cząsteczki oraz obecność zróżnicowanych wiązań i grup funkcyjnych decydujących także o izomerii molekuły, masę cząsteczkową molekuły, tożsamą z masą molową związku, rozpuszczalność w wodzie powiązaną z mobilnością i biodostępnością determinującą w znacznym stopniu zarówno trwałość w środowisku, jak i profil toksykologiczny danej substancji, lotność substancji, wyrażoną za pomocą prężności par nasyconych i stałej Henry’ego, mogącą mieć istotny wpływ na oszacowaną wielkość narażenia, hydrofilowość/hydrofobowość związku, wyrażoną przez współczynnik podziału oktanol/woda (log Pow), wpływającą w sposób istotny na profil ekotoksykologiczny danej substancji aktywnej, trwałość związku w środowisku, definiowaną jako szybkość jego degradacji lub przemiany, związaną ze strukturą cząsteczki oraz mobilność w środowisku, najczęściej wyrażoną parametrami adsorpcji. W procesie oceny losu i zachowania w środowisku, a w szczególności w modelowej ocenie narażenia, wynikiem której jest wyliczenie przewidywanych stężeń środowiskowych (PEC) w różnych komponentach środowiska, ani trwałość związku w środow... »

Wpływ emulgatorów na trwałość matryc wykorzystywanych do produkcji materiałów wybuchowych emulsyjnych - DOI:10.15199/62.2018.4.21

Andrzej Biessikirski Łukasz Kuterasiński Jolanta Biegańska Karolina Nikolczuk Michał Dworzak

Matryca materiału wybuchowego emulsyjnego (MWE) jest niewybuchowym produktem pośrednim, który po uczuleniu fizycznym lub chemicznym nabiera właściwości wybuchowych. Niezależnie od typu emulsji (W/O lub O/W), matryca składa się z fazy dyspersyjnej oraz zdyspergowanej. MWE stosowane w górnictwie są najczęściej emulsją typu W/O, której matryca zbudowana jest z wodnego roztworu soli o właściwościach utleniających (azotan(V) amonu) stanowiący fazę nieciągłą oraz paliwa organicznego (faza ciągła). Stabilizację układu W/O uzyskuje się poprzez zastosowanie odpowiednio dobranego emulgatora (wytwarzanie na powierzchni kropli stabilnego amfifilowego filmu) lub innych związków powierzchniowo czynnych. Obecnie najczęściej stosowanym emulgatorem do produkcji matryc MWE jest monooleinian sorbitanu (SPAN-80) lub bezwodnik poliizobutylenobursztynowy (PIBSA)1, 2). W odróżnieniu od innych materiałów wybuchowych (MW) mieszaninowych, MWE wykazują dużą powierzchnię międzyfazową, co pozwala na uzyskanie niemal idealnych warunków detonacji3, 4). Wykazano, że istnieje kilka czynników wpływających na stabilność matrycy typu W/O1). Jednym z najważniejszych jest rodzaj stosowanego emulgatora oraz jego udział w mieszaninie emulgującej5). Właściwości reologiczne MWE stabilizowanych za pomocą różnych typów emulgatorów przedstawiono w pracach6-8). Mudeme i współpr.9) przeprowadzili badanie właściwości reologii MWE stabilizowanych za pomocą PIBSA, połączonego z różnymi typami podstawników. Tian i współpr.2) badali możliwość oznaczenia pozostałości po detonacji 24 różnych preparatów MWE (emulgowanych z zastosowaniem SPAN-80) za pomocą metody chromatografii gazowej2). Wang i współpr.10) badali wpływ emulgatorów na stopień odczulenia MWE. Stwierdzili oni, że ulega on zmniejszeniu wraz ze wzrostem zawartości emulgatora w składzie MW10). W pracach11- 13) stwierdzono, że HLB ma kluczowe znaczenie przy wytwarzaniu stabilnej i trwałej emulsji. Noor El-Din i współpr.11)... »

Technika oceny cyklu życia jako narzędzie wsparcia do określenia wpływu wytwarzania energii cieplnej na środowisko - DOI:10.15199/62.2018.4.14

Maciej Dzikuć

Ostatnie lata przyniosły w Polsce znaczne ograniczenie szkodliwych emisji do powietrza, których źródłem był przemysł1, 2). Jednak nadal nie rozwiązano problemu nadmiernej ilości zanieczyszczeń, która dostaje się do powietrza podczas ogrzewania budynków. Istnieje wiele narzędzi, które są pomocne podczas wyboru kotłów, które mają służyć do ogrzewania budynków. Na uwagę zasługuje technika oceny cyklu życia LCA3, 4), która pozwala na ocenę technologii, produktów i usług za pomocą procedur opisanych w normach5, 6). Głównym celem artykułu było zaprezentowanie techniki LCA, która jest skutecznym narzędziem wspomagającym kompleksową ocenę poszczególnych sposobów wytwarzania energii cieplnej służącej do ogrzewania budynków. Opisano również procedurę realizacji LCA7), uwzględniając charakterystykę poszczególnych jej etapów. Zanieczyszczenie powietrza szkodliwymi substancjami podczas ogrzewania budynków Podczas spalania paliw w kotłowniach przydomowych do powietrza dostaje się wiele szkodliwych substancji8), takich jak ditlenek siarki (SO2), metale ciężkie, niemetanowe związki organiczne (NMLZO), pyły PM10 i PM2,5, tlenki azotu (NOx), tlenki węgla (np. CO) oraz trwałe związki organiczne (TZO). Zanieczyszczenia powstające podczas spalania paliw znacząco różnią się między sobą9, 10). Najbardziej szkodliwe dla środowiska i zdrowia ludzi jest spalanie paliw stałych, w tym niskiej jakości węgla kamiennego i brunatnego, a także odpadów11, 12). Dodatkowym czynnikiem wpływającym na ilość szkodliwych substancji dostających się do powietrza jest klasa energetyczna kotła. Wybór bardziej przyjaznego środowisku kotła wspomaga technika LCA. Dzięki niej już na etapie przygotowywania inwestycji możliwy jest wybór ekologicznej instalacji, która przy odpowiednim doborze pozostałych parametrów związanych z zapotrzebowaniem na energię danego budynku (takich jak izolacja termiczna przegród zewnętrznych) może okazać się również bardziej ekonomiczna od doty... »

Powlekany papier opakowaniowy. Cz. I. Właściwości mechaniczne i antybakteryjne - DOI:10.15199/62.2018.4.29

Małgorzata Mizielińska Urszula Kowalska Michał Jarosz Katarzyna Sobecka Patrycja Sumińska

Tektura i papier są bardzo często wykorzystywane w opakowalnictwie. Do ich zalet należy podatność na biodegradację oraz biozgodność, a do wad słabe właściwości barierowe względem pary wodnej, które wymagają obróbki powierzchni prowadzącej do nadania tym materiałom nowych właściwości1, 2). Modyfikację można prowadzić na wiele sposobów. Powszechnie stosowane jest pokrywanie ich powłokami. Powłoki nadają pokrywanemu materiałowi takie cechy, które są niezbędne do przechowywania konkretnych produktów wprowadzanych do opakowania. Powłoki te powinny jak najdłużej utrzymać świeżość i wysoką jakość żywności. Dlatego bardzo istotne jest, by dokonać wyboru odpowiedniego nośnika powłokotwórczego1, 3, 4). Powlekanie papieru może mieć na celu poprawę właściwości barierowych względem pary wodnej lub gazów. Zastosowanie nośników hydrofobowych, takich jak Eurocryl 2080, Exceval HR 3010 lub Ecroprint RA 112 może poprawić barierowość materiałów względem pary wodnej1). Oprócz poprawy właściwości barierowych powłoki mogą chronić produkty spożywcze przed wzrostem mikroorganizmów powodujących ich psucie się. Aktywna powłoka o właściwościach antymikrobiologicznych stanowi warstwę zewnętrzną, a tworzący ją 97/4(2018) 649 Dr inż. Katarzyna SOBECKA w roku 2007 ukończyła studia na Wydziale Nauko o Żywności i Rybactwa Akademii Rolniczej w Szczecinie (obecnie Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie). W 2012 r. uzyskała stopień doktora nauk rolniczych w dyscyplinie technologia żywności i żywienia na Wydziale Nauko o Żywności i Rybactwa ZUT w Szczecinie. Jest pracownikiem naukowo-technicznym w Centrum Bioimmobilizacji i Innowacyjnych Materiałów Opakowaniowych ZUT tej uczelni. Specjalność - enkapsulacja bakterii, bioprocesy pozyskiwania odbakteryjnych substancji aktywnych, badanie właściwości antymikrobiologicznej substancji aktywnych. Mgr Michał JAROSZ w roku 2008 ukończył studia na Wydziale Biotechnologii i Hodowli Zwierząt na Akade... »

2018-3

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

Przemysł chemiczny i energetyka. Tworzenie symbiozy - DOI:10.15199/62.2018.3.1

Sławomir Bieleck Tadeusz Skoczkowski

Operujący na globalnym rynku europejski przemysł chemiczny chcąc zachować swą konkurencyjność, musi mierzyć się z różnymi wyzwaniami. Część z nich wynika z uwarunkowań polityki gospodarczej, energetycznej i klimatycznej. Jako że przemysł chemiczny należy do najbardziej energochłonnych branży gospodarki, zaś sama struktura energetyki podlega przeobrażeniom, oba sektory mogą naturalnie zacieśnić współpracę na zasadzie symbiozy. Sektor energetyczny dostarcza energię do produkcji chemicznej, będąc jednocześnie rozwijającym się rynkiem zbytu nowych, predestynowanych dla niego produktów przemysłu chemicznego. Wymusza tym samym innowacje w zakresie oferty produktów i metod produkcji, uwzględniające konieczność poprawy efektywności energetycznej i zwiększenia udziału źródeł odnawialnych. Współpraca obu sektorów jest możliwa m.in. na polu ograniczania emisji CO2 i świadczeniu wzajemnych usług o charakterze energetycznym. Wychodząc od przedstawienia statystyk i prognoz z zakresu m.in. energochłonności branży, zidentyfikowano istotniejsze wyzwania stojące przed europejskim przemysłem chemicznym, których sprostanie może być realizowane w powiązaniu z sektorem energetycznym. Dotyczyć to może w szczególności innowacji na polu procesowym i produktowym. Gospodarcze znaczenie europejskiego przemysłu chemicznego Metodologia Eurostatu1) obejmuje w grupie Chemical industry działy: 20 Manufacture of chemicals and chemical products, 21 Manufacture of basic pharmaceutical products and pharmaceutical preparations, 22 Manufacture of rubber and plastic products. Z takim podziałem jest zgodna Polska Klasyfikacja Działalności (PKD). Zwyczajowo, do przemysłu chemicznego zalicza się też segment paliwowy (wytwarzanie paliw i wyroby petrochemiczne, 19 dział PKD). Przemysł chemiczny można podzielić na cztery obszary2): chemia masowa (produkty wysokotonażowe i masowo stosowane), przetwórstwo chemiczne (wyroby końcowe na bazie wysokotonażowyc... »

Wpływ pola magnetycznego na zawartość 5-hydroksymetylofurfuralu, aktywność diastazy oraz zmiany w widmach ATR-FTIR w świeżych miodach gryczanych - DOI:10.15199/62.2018.3.8

Monika Kędzierska-Matysek Arkadiusz Matwijczuk* Mariusz Florek Krzysztof Kornarzyński Alicja Matwijczuk Anna Wolanciuk Joanna Barłowska Bożena Gładyszewska

Miód gryczany to cenny produkt wytwarzany przez pszczoły z nektaru kwiatów gryki zwyczajnej (Fagopyrum esculentum Moench). W 2014 r. powierzchnia upraw gryki w Polsce wynosiła 62 710 ha1), a ok. 1/3 tej powierzchni stanowiły plantacje w województwie lubelskim. Duże zagęszczenie plantacji gryki w tym regionie umożliwia pozyskiwanie jednoodmianowego miodu gryczanego. Produkt ten jest szczególnie bogaty w enzymy, żelazo i magnez, ponadto zawiera duże ilości witaminy C i witamin z grupy B, wykazuje również silne właściwości bakteriostatyczne oraz wysoką aktywność antybiotyczną2). Jednym z najważniejszych kryteriów jakości miodów pszczelich jest zawartość 5-hydroksymetylofurfuralu (5-HMF), która nie powinna być wyższa niż 40 mg/kg3). 5-HMF jest związkiem furanowym, powstającym w kwaśnym środowisku miodu, nawet w niskich temperaturach. Związek ten może być niebezpieczny zarówno dla pszczół, jak i dla ludzi. Przy wysokim stężeniu działa bowiem cytotoksycznie, podrażnia oczy, górne drogi oddechowe, skórę oraz błony śluzowe4). Oferowany konsumentom miód w opakowaniach jednostkowych ma zazwyczaj upłynnioną postać skrystalizowanego wcześniej produktu. Proces dekrystalizacji miodu wymaga przestrzegania granicznej temperatury nie wyższej niż 42°C5), do której może być on podgrzewany. Ogrzewanie miodu do wyższych temperatur powoduje zwiększenie zawartości 5-HMF6). Kolejnym wskaźnikiem jakości miodu jest aktywność enzymatyczna wyrażona jako LD, która nie powinna być niższa niż 8 (wg skali Schade’a)3). Enzym α-amylaza występuje naturalnie w miodzie, katalizując hydrolityczny rozkład skrobi i innych wielocukrów, a β-amylaza katalizuje dalszy rozpad cukrów do maltozy. Enzymy te są wrażliwe na podwyższoną temperaturę, co prowadzi do ich stopniowej inaktywacji. Przyjmuje się, że wysoka wartość LD oraz niska zawartość 5-HMF są gwarancją wysokiej jakości miodów. Ogrzewanie miodów wzmaga proces powstawania 5-HMF, obniżając jednocześ... »

Charakterystyka parametrów wybuchowych i palnych wybranych poeksploatacyjnych syntetycznych sorbentów substancji ropopochodnych - DOI:10.15199/62.2018.3.12

Maciej Celiński Monika Borucka Kamila Sałasińska Agnieszka Gajek

Najczęstszymi przyczynami zanieczyszczeń środowiska naturalnego są niezwykle uciążliwe rozlewy olejowe powstające wskutek nieszczelności, awarii rurociągów oraz awarii transportowych. W ich wyniku substancje organiczne przedostają się do wód powierzchniowych lub na powierzchnie dróg i autostrad. Substancje ropopochodne bardzo szybko rozprzestrzeniają się na powierzchni wody, tworząc warstewkę filmu ograniczającego dostęp tlenu do górnych warstw wody i powodując zamieranie flory i fauny wodnej oraz hamując proces biodegradacji. Z kolei ropa naftowa rozlana na powierzchni gleby ulega sorpcji na jej cząstkach. Woda deszczowa może wymywać składniki olejowe i przenosić je w głębsze warstwy gruntu oraz do wód podziemnych. Ponadto substancje ropopochodne przedostające się w głąb gleby blokują kanały, którymi transportowana jest woda i powietrze, co pociąga za sobą zmiany w składzie biologicznym gleb. Rozlewy substancji ropopochodnych likwiduje się poprzez ich zebranie metodami mechanicznymi, w których stosowane są sorbenty sypkie pochłaniające kontaminanty. Sorbentami tymi są zazwyczaj ciała stałe o rozwiniętej powierzchni, pochłaniające niebezpieczne Centralny Instytut Ochrony Pracy - Państwowy Instytut Badawczy, Warszawa Maciej Celiński, Monika Borucka, Kamila Sałasińska Agnieszka Gajek* Characterization of explosive and combustible parameters of selected after-exploitation synthetic sorbents used for petroleum substances Charakterystyka parametrów wybuchowych i palnych wybranych poeksploatacyjnych syntetycznych sorbentów substancji ropopochodnych DOI: 10.15199/62.2018.3.12 Dr inż. Monika BORUCKA - notkę biograficzną i fotografię Autorki drukujemy w bieżącym numerze na str. 398. Dr inż. Maciej CELIŃSKI w roku 2010 ukończył studia na Wydziale Nowych Technologii i Chemii Wojskowej Akademii Technicznej w Warszawie. W 2014 r. uzyskał stopień doktora nauk chemicznych. Pracuje na stanowisku asystenta w Zakładzie Zagrożeń Chemicznyc... »

Dynamiczna symulacja dwuetapowej destylacji w ramach koncepcji Przemysł 4.0 - DOI:10.15199/62.2018.3.14

Ewelina Brodawka Mieczysław R. Bałys

Ciągły rozwój nowych technologii i próby ich wykorzystania w przemyśle powodują, że po trzeciej rewolucji przemysłowej przyszedł czas na kolejną. Czwarta rewolucja przemysłowa określa-na również terminem Przemysł 4.0 (Industrie 4.0, Industry 4.0) to idea wykorzystująca w głównej mierze osiągnięcia współczesnego świata, takie jak "Internet rzeczy" IoT (Internet of things) oraz sztuczna inteligencja, do całkowitej przebudowy struktur i organizacji procesów produkcyjnych1). Globalny dostęp do dużych zbiorów danych, ich dynamiczne przetwarzanie i analiza w czasie rzeczywistym, upowszechnienie wykorzystania robotów w różnych etapach produkcji, powstawanie "inteligentnej" fabryki (smart factory) oraz nowe możliwości obliczeniowe pozwalają na ukierunkowanie produkcji na ciągle zmieniające się potrzeby klienta oraz na dokonywanie kosztowych i produktowych optymalizacji procesów2). Koncepcja Industrie 4.0 po raz pierwszy została zdefiniowana przez niemiecki rząd w opisie strategii High-Tech 2020 przedstawionej w 2013 r.3). Pracę nad podobnymi koncepcjami bazującymi na wykorzystaniu nowych narzędzi technologicznych w celu osiągnięcia przewagi przemysłu swojego kraju są prowadzone w wielu ośrodkach naukowo-badawczych na całym świecie (np. program "Made in China 2025")4, 5). W Polsce także rozpoczął się proces przeobrażania gospodarki6) zgodnie z ideami nowej rewolucji, zauważalny szczególnie w przypadku dużych koncernów, gdzie nacisk jest położony na produkcję masową. Globalny rozwój rynku m.in. chemikaliów wymaga od polskich firm ciągłego specjalistycznego rozwoju oraz wejścia w atrakcyjne, istniejące już łańcuchy produkcyjne. Pomóc w tym ma strategiczny projekt "Polska platforma Przemysłu 4.0"7), przedstawiony w trakcie jednej z największych w Polsce konferencji Impact’17 poświęconej czwartej rewolucji przemysłowej. Projekt, którego celem jest koordynowanie i wspieranie przedsiębiorców we wdrażaniu rozwiązań tej koncepcji poprzez... »

Rozwój technologii wytwarzania komponentów paliw do turbinowych silników lotniczych - DOI:10.15199/62.2018.3.15

Jan Lubowicz Martynika Pałuchowska

Praktycznie do końca XX w. jedynym źródłem węglowodorów służących do wytwarzania różnego rodzaju produktów były surowce kopalne (ropa naftowa i węgiel), których zasoby są ograniczone. Zainteresowanie alternatywnymi źródłami węglowodorów jest wynikiem kurczenia się zasobów paliw kopalnych oraz jest podyktowane względami ekologicznymi, związanymi z koniecznością obniżenia emisji gazów cieplarnianych oraz redukcją odpadów przemysłowych i komunalnych. Istotną rolę odgrywają również uwarunkowania ekonomiczne i gospodarczo-polityczne (ceny surowców kopalnych, uzależnienie od dostawców). Największy rozwój obserwuje się obecnie w zakresie technologii wykorzystujących surowce pochodzące ze źródeł o charakterze bioodnawialnym oraz odpadowym4). Podobnie jak w przypadku innych produktów, poszukiwania nowych komponentów węglowodorowych prowadzone są również w obszarze paliw stosowanych w lotnictwie, zwłaszcza w przypadku paliwa lotniczego Jet5). Paliwo to stosowane jest do zasilania turbinowych silników lotniczych, a także agregatów pomocniczych montowanych na pokładzie różnego rodzaju statków powietrznych. Z tego powodu jego produkcja poddawana jest zawsze ścisłemu nadzorowi, a do jego wytwarzania mogą być stosowane jedynie wyselekcjonowane i dokładnie przebadane komponenty. Jest to produkt składający się wyłącznie z komponentów węglowodorowych, obecność związków chemicznych o innym charakterze (z wyjątkiem wybranych dodatków uszlachetniających) nie jest dopuszczona. Bazą do wytwarzania paliwa lotniczego są przede wszystkim komponenty o zakresie temperatur wrzenia 170-240°C uzyskane w wyniku przeróbki ropy naftowej w procesach zachowawczych (proces Merox) i katalityczno-wodorowych, które można podzielić 97/3(2018) 421 Table. A list of technologies for the production of synthetic hydrocarbons used in fuels for turbine aviation engines Tabela. Wykaz technologii wytwarzania węglowodorów syntetycznych stosowanych w paliwach do turbinowych s... »

2018-2

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

Badanie wpływu wilgoci higroskopijnej i przemijającej na wartość opałową węgla pochodzącego z kopalń należących do Górnośląskiego Zagłębia Węglowego - DOI:10.15199/62.2018.2.4

Bożena Karbowska Jakub Idkowiak Bogdan Wyrwas

Chociaż obecnie węgiel budzi wiele kontrowersji w zakresie ochrony środowiska, to na korzyść przemawia jego względnie niska cena. Zasoby węgla są dostępne we wszystkich regionach świata i szacuje się, że zostaną wyczerpane za ok. 460 lat. Światowe zasoby węgla wg Euracoal wynoszą 726 mld t1). Wydobywany jest w ponad 50 krajach. Dostępność innych nieodnawialnych źródeł energii jest bardziej ograniczona niż w przypadku węgla. Europejska produkcja węgla stanowi 14% światowego wydobycia. Węgiel kamienny stanowi 81,9% a brunatny 18,1% zasobów tego minerału2). Największe zasoby węgla znajdują się w USA (238,3 mld t czyli 28,8% zasobów światowych). Pokaźne zasoby mają również Rosja (157,0 mld t) i Chiny (114,5 mld t). W Europie znaczące zasoby posiada Ukraina 206 97/2(2018) Dr hab. inż. Bogdan WYRWAS w roku 1987 ukończył studia na Wydziale Technologii Chemicznej Politechniki Poznańskiej. Jest adiunktem w Instytucie Chemii i Elektrochemii Technicznej na tym samym wydziale. Specjalność - biodegradacja i analityka związków powierzchniowo czynnych, modyfikacje i rozwój metod oznaczania związków powierzchniowo czynnych. Table. Classification of coal by types11) Tabela. Klasyfikacja węgla kamiennego wg typów11) Typ węgla Parametry klasyfikacyjne zawartość Ogólna charakterystyka części lotnych Vb, % zdolność spiekania RI dylatacjab, % ciepło spalania Qb c, Nazwa wyróżnik kcal/kg Węgiel płomienny 31,1 powyżej 28 poniżej lub równe 5 nie normalizuje się poniżej lub równe 7400 węgiel energetyczny do wszystkich typów 31,2 powyżej 7400 palenisk rusztowych i pyłowych Węgiel gazowopłomienny 32,1 powyżej 28 5-20 nie normalizuje się węgiel energetyczny 32,2 20-45 do wszystkich typów palenisk Węgiel gazowy 33 powyżej 28 45-55 węgiel energetyczny do palenisk rusztowych, komorowych, pyłowych Węgiel gazowokoksowy 34 powyżej 28 powyżej 55 węgiel energetyczny do wszystkich typów palenisk rusztowych i pyłowych Węgiel ortokoksowy 3... »

PERSONALIA

Mgr Stanisław SZCZEPANIAK zajął trzecie miejsce w rankingu wojewódzkim oraz pierwsze miejsce w kategorii zdrowie i uroda akcji Menedżer Roku 2017, organizowanej przez redakcję "Echo Dnia". Dnia 8 grudnia 2017 r. podczas uroczystej gali w Centrum Kongresowym Targów Kielce wszyscy laureaci odebrali statuetki, dyplomy i medale. Pan S. Szczepaniak jest wybitnym chemikiem i wynalazcą, twórcą ponad 150 opatentowanych wynalazków, uhonorowanym licznymi nagrodami i wyróżnieniami, założycielem i właścicielem firmy Invex Remedies. Pełną sylwetkę Pana mgr. S. Szczepaniaka wydrukowaliśmy w Przem. Chem. 2012, 91, nr 9, 1690. Akcja Menedżer Roku poszukuje i przedstawia osoby, które w mijającym roku w sukcesem przeprowadziły najciekawsze projekty. Są to świętokrzyscy wizjonerzy, liderzy w swoich przedsiębiorstwach, instytucjach naukowych, placów... »

Modelowe badania nasycania sorbentu węglowego gazem z uwzględnieniem geometrii przestrzennej ziaren - DOI:10.15199/62.2018.2.17

Norbert Skoczylas Mateusz Kudasik Juliusz Topolnicki Krzysztof Oleszko Mariusz Młynarczuk

Mechanizm sorpcji w obrębie pojedynczych ziaren sorbentu składa się z kilku etapów, takich jak transport składnika stanowiącego sorbat do powierzchni cząstki, dyfuzja w porach oraz właściwy proces sorpcji. W opisie modelu kinetycznego procesu sorpcji dominujący jest etap dyfuzji1). W zależności od wielkości porów w ziarnie, w modelu dyfuzji przyjmuje się inne rodzaje stężeń sorbatu. W ziarnach skał makro- i mezoporowatych stężenie sorbatu odnosi się do fazy płynnej2, 3), a w mikroporowatych do fazy stałej. W transporcie sorbatu w obrębie pojedynczych mikroporowatych ziaren sorbentu do określenia współczynnika dyfuzji determinującego kinetykę akumulacji/emisji sorbatu stosuje się model uniporowy Cranka. Wśród wielu uproszczeń przyjmowanych w celu podania rozwiązania analitycznego dla modelu opartego na drugim prawie Ficka, jednym z istotniejszych jest założenie o kulistym kształcie ziaren. W pracy przedstawiono rozważania teoretyczne dotyczące procesu dyfuzji w ziarnach o różnych kształtach. Zestawione je z analizą kształtu ziaren węgla kamiennego (przykład sorbentu mikroporowatego) oraz z wynikami pomiaru kinetyki sorpcji metanu na węglu. Przedstawione rozważania miały na celu ocenę niepewności pomiarowych wynikających z założenia kulistości ziaren przy laboratoryjnym wyznaczaniu współczynnika dyfuzji. 97/2(2018) 273 Dr inż. Krzysztof OLESZKO w roku 2009 ukończył studia na Wydziale Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. W 2016 r. uzyskał stopień doktora nauk technicznych na Wydziale Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH. Specjalność - wykorzystanie metod przetwarzania obrazów do akwizycji, obrazowania i analizy ilościowej danych 3D, w szczególności dla potrzeb geologii i górnictwa. Dr hab. Juliusz TOPOLNICKI w roku 1967 ukończył studia na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Stopień doktora nauk fizycznych uzyskał w... »

Stabilność oksydacyjna olejów napędowych zawierających biokomponenty. Cz. II. Wpływ dodatku podwyższającego liczbę cetanową - DOI:10.15199/62.2018.2.12

Grażyna Żak Michał Wojtasik Magdalena Żółty

Stosowanie FAME jako komponentu oleju napędowego stwarza liczne problemy aplikacyjne1-10), a zwłaszcza wpływa na stabilność oksydacyjną paliwa, która jest jedną z podstawowych właściwości eksploatacyjnych oznaczanych dla paliwa do silników wysokoprężnych z zapłonem samoczynnym (ZS). Określa ona tendencję biopaliwa do degradacji. Powstałe w wyniku tego procesu produkty mogą zaburzać działanie silnika1-18). Na stabilność FAME oraz oleju napędowego zawierającego ten biokomponent w czasie przechowywania wpływa wiele czynników, takich jak struktura kwasów tłuszczowych, temperatura, obecność tlenu i jego ciśnienie parcjalne, światło, obecność nadtlenków, jonów metali, przeciwutleniaczy, skażenie mikrobiologiczne oraz obecność dodatków podwyższających liczbę cetanową paliw18-27). Proces utleniania FAME może być hamowany poprzez wprowadzanie przeciwutleniaczy, które są również skuteczne w przypadku kompozycji paliw węglowodorowych zawierających FAME. W literaturze naukowej i patentowej pojawiają się doniesienia o dodatkach detergentowo-dyspergujących i ich wpływie i/lub zastosowaniu do poprawy stabilności oksydacyjnej biodiesla lub oleju napędowego zawierającego ten biokomponent28-33). Część doświadczalna Materiały Stosowano materiały (BHT, DETS) scharakteryzowane poprzednio1). Ponadto stosowano dodatek Nitrocet 50 o strukturze azotanu 2‑etyloheksylowego (EHN), podwyższający liczbę cetanową olejów napędowych (prod. Nitroerg SA), w ilości 250-1000 mg/kg. Przedmiotem badań był bazowy olej napędowy zawierający 7% obj. nieuszlachetnionych estrów metylowych wyższych kw... »

Innowacyjność polskiego przemysłu chemicznego i jej perspektywy - DOI:10.15199/62.2018.2.5

Irena Łącka

Współczesna gospodarka stawia przed polskimi przedsiębiorstwami przemysłu chemicznego wiele wyzwań, które wynikają z globalnych tren-dów (konsumenckich, regulacyjnych, biznesowych, konkurencyjnych) oraz czynników determinujących szanse rozwojowe przemysłu chemicznego w Polsce, w Europie i na świecie. Istotne miejsce zajmuje wśród nich innowacyjność. Przedsiębiorstwa tego przemysłu funkcjonują w sektorach wysokiej i średniej techniki. Wskazują na to mierniki intensywności B+R (np. udział wydatków na B+R w wartości sprzedaży) oraz takie kryteria, jak uzyskiwanie przez przedsiębiorstwa patentów oraz podpisywanie umów licencyjnych w dziedzinach uznanych za high tech. Produkcja wyrobów farmaceutycznych, a także produkcja chemikaliów spełniają te kryteria. Przemysł gumowy i tworzyw sztucznych zalicza się do gałęzi średnio- -niskiej techniki. Przemysł chemiczny tworzą przedsiębiorstwa przynależne do bardzo różnych obszarów działalności gospodarczej, jednak poszczególne jego podmioty są ze sobą często powiązane, ponieważ produkty jednej gałęzi stają się surowcem lub półproduktem w innych gałęziach1). Biorąc pod uwagę strukturę funkcjonalną, rozróżnia się trzy zasadnicze grupy przemysłu chemicznego2) (tabela 1), a uwzględniając rodzaj wykorzystywanego surowca, można rozróżnić przemysł chemii organicznej (dostarcza produkty na bazie węgla kamiennego, ropy naftowej, gazu ziemnego, drewna, kauczuku, tłuszczów i innych substancji organicznych) oraz przemysł chemii nieorganicznej (oferuje produkty na bazie siarki, fosforytów, soli mineralnych i innych materiałów nieorganicznych).W Polsce przemysł chemiczny uznaje się za jeden z najważniejszych sektorów gospodarki, co wynika z jego wkładu w gospodarkę (wartość produkcji globalnej, zatrudnienie, wartość produkcji sprzedanej). Potwierdzają to dane za 2015 r. (tabela 2).Przemysł chemiczny charakteryzowała w ostatnich latach duża dynamika wzrostu produkcji sprzedanej chemikaliów i wyrobów chemicznych... »

2018-1

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma