SIGMA-NOT - PORTAL INFORMACJI TECHNICZNEJ - Największa baza artykułów technicznych online

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

Wpływ dodatku ferrocenu do oleju napędowego na zadymienie spalin i hałaśliwość silnika - DOI:10.15199/62.2018.8.13

Marie Sejkorová Branislav Šarkan Radovan Madlenák Jacek Caban Andrzej Marczuk Jan Verner Jaroslava Hyršlová

W wyniku spalania paliw węglowodorowych dochodzi do wzrostu zanieczyszczenia atmosfery, najczęściej w gęsto zabudowanych aglomeracjach i w światowych metropoliach. Pomimo że w ostatnich dziesięcioleciach udało się zmniejszyć poziom niektórych substancji zanieczyszczających, to ciągle wg Europejskiej Agencji Środowiska (EEA) ok. 25% mieszkańców UE mieszka w odległości mniejszej niż 500 m od ciągu komunikacyjnego, którym przejeżdża ponad 3 mln samochodów rocznie1). Biorąc pod uwagę rosnącą liczbę pojazdów na naszych drogach każdego roku, niezwykle ważne jest określenie ryzyka emisji metali ciężkich w wyniku dzisiejszej komunikacji2), a także poziomu hałasu. Ze względu na trwałość silników spalinowych bardzo istotne znaczenie ma prawidłowa obsługa techniczna i właściwie dobrane środki eksploatacyjne, w tym oleje, smary3) oraz paliwa. Do oceny warunków eksploatacyjnych stosowanych jest wiele podejść, ze względu na to, że w praktyce występują różne okoliczności umożliwiające (lub nie) stosowanie określonych metod4). Ponadto, w związku z eksploatacją środków transportu istotne są względy środowiskowe, a więc redukcja emisji zanieczyszczeń oraz hałasu pochodzących z pojazdów. W literaturze można znaleźć szereg prac badawczych5-17), dotyczących oceny stanu technicznego silników spalinowych prowadzonej różnymi metodami diagnostycznymi5-10), wpływu rodzaju paliwa na emisję spalin11-13) oraz badania środków transportu w eksploatacji14-17).Pierwsza ogólnoeuropejska regulacja emisji zanieczyszczeń wytwarzanych przez pojazdy silnikowe weszła w życie w 1992 r. jako norma znana pod oznaczeniem EURO I. Od tego czasu doszło do sukcesywnego zmniejszania limitów emisji, przy czym ostatnia zmiana nastąpiła w 2014 r. w wyniku wprowadzenia ograniczeń EURO VI. W odniesieniu do pojazdów mechanicznych wyposażonych w silniki o zapłonie samoczynnym (ZS) zostały wprowadzone limity emisji węglowodorów, tlenku węgla, tlenków azotu i cząstek stałych. Największe... »

Ocena kondycji finansowej polskich przedsiębiorstw przemysłu chemicznego - DOI:10.15199/62.2018.8.4

Justyna Łapińska Ewa Zdunek-Rosa Agnieszka Huterska Grzegorz Kądzielawski Paweł Łapiński

Funkcjonowanie w gospodarce rynkowej wymaga od przedsiębiorstw ciągłej weryfikacji i oceny osiąganych wyników. Informacje analityczne, w tym te, które dotyczą kondycji finansowej, umożliwiają nie tylko sprawne i skuteczne bieżące zarządzanie podmiotem, ale służą również podejmowaniu właściwych decyzji strategicznych, umożliwiających rozwój przedsiębiorstwa w przyszłości. Są one również ważne dla interesariuszy przedsiębiorstwa, a w szczególności dla obecnych i potencjalnych inwestorów1-3). Analiza wstępna podstawowych sprawozdań finansowych przedsiębiorstwa, tzn. bilansu, rachunku zysków i strat oraz sprawozdania z przepływu środków pieniężnych, pozwala jedynie na uproszczoną ocenę kondycji finansowej badanego podmiotu. Dokładne zbadanie kondycji ekonomiczno-finansowej wymaga przeprowadzenia pogłębionych analiz, w tym porównania wyników osiągniętych przez badany podmiot z wynikami osiągniętymi przez konkurentów z branży, jak również odniesienia wyników osiągniętych przez podmiot do wielko97/ 8(2018) 1255 Dr Grzegorz KĄDZIELAWSKI ukończył studia w Instytucie Administracyjno-Ekonomicznym Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Tarnowie oraz na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 2017 r. uzyskał stopień doktora nauk prawnych na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Krakowskiej Akademii im. Andrzeja Frycza Modrzewskiego. Prowadzi zajęcia w Katedrze Prawa Administracyjnego Uczelni Łazarskiego w Warszawie. Pełni funkcję wiceprezesa zarządu Grupy Azoty SA, odpowiedzialnego za obszar badań, rozwoju i infrastruktury. Jest członkiem Tarnowskiego Towarzystwa Naukowego oraz Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego. Dr Agnieszka HUTERSKA w roku 2001 ukończyła studia ekonomiczne na Wydziale Nauk Ekonomicznych i Zarządzania Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 2010 r. uzyskała stopień doktora nauk ekonomicznych na tej samej u czelni. Pracuje w Katedrze Zarządzani... »

PERSONALIA

Mgr Grzegorz RYBICKI dnia 28 czerwca 2018 r. decyzją Walnego Zgromadzenia Akcjonariuszy Grupy Lotos został powołany na członka Rady Nadzorczej Spółki. Pan G. Rybicki ukończył studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego. W latach 1990-1992 odbył etatową aplikację sądową w Sądzie Okręgowym w Warszawie, a w latach 1992-1994 aplikację adwokacką. W 1993 r. odbył szkolenie i staż adwokacki w Chicago (USA) w ramach programu organizowanego przez American Bar Association, Naczelną Radę Adwokacką oraz De Paul University w Chicago. W 1998 r. ukończył także studia podyplomowe z zakresu prawa autorskiego, wydawniczego i prasowego na Wydziale Zarządzania i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Doświadczenie zawodowe: od 1995 r. wykonuje zawód adwokata w spółce adwokackiej w Warszawie, od 2001 r. jest arbitrem Komisji Prawa Autorskiego (brał czynny udział w jej pracach jako członek/przewodnicząc... »

AKTUALNOŚCI

Przemysł 4.0 w polskiej chemii Branża chemiczna zatrudnia w Polsce ponad 300 tys. osób. Światowa konkurencja w chemii wciąż rośnie i polskie firmy, aby jej sprostać, muszą się rozwijać. Kluczem jest wybranie właściwych kierunków rozwoju. Polskie firmy muszą inwestować w nowe segmenty produkcji. To skutek braku możliwości budowania pozycji na zasobach surowcowych. Nie sprzyja im także coraz bardziej restrykcyjne prawo i związany z tym wzrost kosztów produkcji. Niemiecki BASF zatrudnia na całym świecie ok. 10 tys. naukowców, czyli tyle, ile ma pracowników cała Grupa Azoty! Katarzyna Byczkowska, dyrektor zarządzający BASF Polska, w wywiadzie dla dziennika Rzeczpospolita powiedziała: - W 2017 r. wydatki na działalność badawczo-rozwojową w całej Grupie sięgnęły ok. 1,9 mln euro. W tej chwili mamy otwartych 3 tys. projektów. W naszych działach badawczo-rozwojowych pracuje 10 tys. osób. Jesteśmy obecni właściwie we wszystkich sektorach gospodarki: w budownictwie, motoryzacji, rolnictwie, przemyśle spożywczym, farmaceutycznym i w każdym z tych sektorów wiele się dzieje w obszarze badań i innowacji. W... »

Badania stabilności (E)-azastilbenów jako środków odkażających i konserwujących oraz ich wydobywania z roztworów wodnych - DOI:10.15199/62.2018.8.15

Ewa Witkowska-Krajewska Mariusz Kluska Wiesław Prukała Marcin Mikulewicz Katarzyna Chojnacka Konrad Małkiewicz

W ostatnim czasie pojawiło się wiele różnych informacji na temat negatywnego wpływu konserwantów na zdrowie człowieka. Jednocześnie nie ulega wątpliwości, że substancje konserwujące są niezbędne w różnych produktach. Stąd też, obserwuje się wzrost zainteresowania substancjami konserwującymi, odkażającymi i dezynfekującymi. Związki chemiczne o takich właściwościach stosowane są powszechnie jako dodatki zapobiegające rozwojowi bakterii, grzybów i pleśni w różnego rodzaju farmaceutykach, środkach spożywczych, kosmetykach i środkach higieny osobistej1). Zainteresowanie związkami chemicznymi o właściwościach antymikrobiologicznych wynika głównie z powszechnego ich stosowania oraz z możliwości ich wpływu na zdrowie człowieka, a także na środowisko naturalne. Z drugiej strony, producenci wciąż poszukują nowych antymikrobiologicznych substancji chemicznych, które nie wpływałyby negatywnie na zdrowie człowieka a jednocześnie zapewniały na długi czas użyteczność danego produktu. Ewa Witkowska-Krajewskaa, Mariusz Kluskab,*, Wiesław Prukałac, Marcin Mikulewiczd, Katarzyna Chojnackae, Konrad Małkiewiczf 97/8(2018) 1321 Prof. dr hab. n. med. Marcin MIKULEWICZ w roku 1999 ukończył studia na Wydziale Lekarsko-Stomatologicznym Akademii Medycznej im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. W 2005 r. uzyskał stopień doktora nauk medycznych, w 2012 r. stopień doktora habilitowanego, a w 2017 r. tytuł profesora. Obecnie pracuje w Zakładzie Wad Rozwojowych Twarzy Katedry Ortopedii Szczękowej i Ortodoncji Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu we Wrocławiu. Specjalność - ortodoncja. Dr hab. Wiesław PRUKAŁA, prof. UAM, w roku 1986 ukończył studia na Wydziale Chemii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. W 1993 r. uzyskał stopień doktora nauk chemicznych w zakresie chemii organicznej, prowadząc badania nad syntezą i właściwościami fizykochemicznymi stilbenów i stilbazoli, a w 2009 r. stopień doktora habilitowanego w Zakładzie Chemii Metaloorganicz... »

2018-7

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

Adsorpcja i desorpcja 2-metylofenolu, 4-chloro-2-metylofenolu i kwasu 4-chloro- -2-metylo-fenoksyoctowego na węglach aktywnych - DOI:10.15199/62.2018.7.25

Arkadiusz Białek Krzysztof Kuśmierek Andrzej Świątkowski

Herbicyd MCPA (kwas 4-chloro-2-metylofenoksyoctowy) w skali technicznej otrzymywać można kilkoma metodami. Pierwszą metodą technologiczną był proces oparty na reakcji Williamsona mieszaniny poreakcyjnej z chlorowania 2-metylofenolu (OC), zawierającej jako główny składnik 4-chloro-2-metylofenol (PCOC) (4-chloro-o-krezol) z kwasem 2-chlorooctowym (MCA)1) (rys. 1). Innym stosowanym aInstytut Przemysłu Organicznego, Warszawa; bWojskowa Akademia Techniczna, Warszawa Arkadiusz Białeka,*, Krzysztof Kuśmierekb, Andrzej Świątkowskib Adsorption and desorption of 2-cresol, 4-chloro-2-cresol and 2-methyl-4-chlorophenoxyacetic acid on activated carbons Adsorpcja i desorpcja 2-metylofenolu, 4-chloro-2-metylofenolu i kwasu 4-chloro- -2-metylo-fenoksyoctowego na węglach aktywnych DOI: 10.15199/62.2018.7.25 Dr Krzysztof KUŚMIEREK w roku 2002 ukończył studia na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Łódzkiego. Jest adiunktem w Instytucie Chemii Wydziału Nowych Technologii i Chemii Wojskowej Akademii Technicznej. Specjalność - analiza chromatograficzna, chemia środowiska. Instytut Przemysłu Organicznego, ul. Annopol 6, 03-236 Warszawa, tel.: (22) 676-96-88, fax: (22) 811-07-99, e-mail: bialek@ipo.waw.pl Dr inż. Arkadiusz BIAŁEK w roku 1999 ukończył studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej, kierunek technologia chemiczna. Od 1998 r. pracuje w Instytucie Przemysłu Organicznego, obecnie na stanowisku zastępcy dyrektora ds. produktów biologicznie czynnych i bezpieczeństwa środowiskowego. Specjalność - technologia produktów lekkiej syntezy organicznej. * Autor do korespondencji: Fig. 1. Synthesis of MCPA by condensation of PCOC with MCA Rys. 1. Otrzymywanie MCPA przez kondensację PCOC z MCA OH CH3 + Cl2 OH Cl CH3 OH Cl CH3 + ClCH2COOH MCA O O OH Cl CH3 MCPA 97/7(2018) 1159 Prof. dr hab. inż. Andrzej ŚWIĄTKOWSKI w roku 1971 ukończył studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej. Jest profeso... »

Zastosowanie konsorcjów mikrobiologicznych do biologicznego oczyszczania ścieków pofermentacyjnych po biometanizacji osadów ściekowych i gnojowicy świńskiej - DOI:10.15199/62.2018.7.32

Małgorzata Hałat-Łaś Paweł Jedynak Przemysław Malec Jan Burczyk Alba Iglesias Vilches Paweł Kaszycki

Funkcjonowanie biogazowni wiąże się z powstawaniem dużej ilości masy pofermentacyjnej. Jej objętość, w zależności od wielkości biogazowni, może dochodzić do kilkudziesięciu tys. m3 rocznie1). Szczególna uciążliwość tego odpadu wiąże się z dużą zawartością azotu, występującego głównie w postaci jonu amonowego powstającego podczas amonifikacji w silnie alkalicznym i redukującym środowisku charakterystycznym dla procesu biometanizacji2, 3). Poferment, wylewany bezpośrednio z komór fermentacyjnych, charakteryzuje się niską zawartością suchej masy (3-6%)4). Wysokie uwodnienie masy pofermentacyjnej powoduje wzrost nakładów inwestycyjnych, związanych z koniecznością budowy zbiorników przeznaczonych na jej składowanie. Dlatego często stosowanym rozwiązaniem jest separacja wytworzonego odpadu na frakcję ciekłą i stałą5). Właściwości fizykochemiczne wydzielonych produktów różnią się między sobą. Znaczna część azotu przechodzi do frakcji ciekłej, co jest związane z wysoką rozpuszczalnością formy amonowej. Występujący w formie jonowej potas również dominuje w fazie ciekłej, natomiast magnez i fosfor, jako pierwiastki obecne głównie w połączeniach z materią organiczną, pozostają przede wszystkim we frakcji stałej6). Oddzielona część stała może zostać poddana spalaniu, procesowi suszenia, lub wykorzystana do użytkowania przyrodniczego jako odpad ekologicznie użyteczny (kod odpadu 19 06)7), a w szczególności do biologicznej rekultywacji terenów zdegradowanych i zamkniętych składowisk8, 9). Małgorzata Hałat-Łaśa, Paweł Jedynakb, Przemysław Malecb, Jan Burczykc, Alba Iglesias Vilchesa, Paweł Kaszyckia, * 1190 97/7(2018) Prof. dr hab. n. farm. Jan BURCZYK w latach 1965-1990 był pracownikiem naukowym Pracowni Biochemii Stosowanej w Instytucie Zootechniki w Gumnach koło Cieszyna, a w latach 1985-2009 pełnił funkcję kierownika Katedry i Zakładu Farmakognozji i Fitochemii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach, Wydziału Farmaceutycznego ... »

Wpływ dodatku adiuwantów na skuteczność fungicydów w ograniczaniu wzrostu patogenów w warunkach in vitro - DOI:10.15199/62.2018.7.19

Ewa Jajor Ilona Świerczyńska Agnieszka Perek Joanna Horoszkiewicz-Janka Łukasz Sobiech Jakub Danielewicz Marek Korbas Grzegorz Skrzypczak

W celu ograniczania strat plonu w uprawie rzepaku, w okresie wegetacji konieczna jest jego ochrona za pomocą fungicydów. Poza dobrze znanymi substancjami czynnymi z grup strobiluryn, triazoli, benzimidazoli i imidazoli, do zwalczania S. sclerotiorum w rzepaku rekomendowane są karboksyamidy z grupy SDHI (succinate dehydrogenase inhibitors), np. pirydynyloetylobenzamidy i orto-fenyloamidy. Możliwość wykorzystania w ochronie fungicydów bazujących na substancjach z nowej grupy chemicznej ma istotne znaczenie w przeciwdziałaniu i ograniczaniu pojawienia się odpornych populacji grzybów patogenicznych, w tym również S. sclerotiorum1-6). Substancje czynne fungicydów charakteryzują się różnymi mechanizmami działania w stosunku do grzybów chorobotwórczych. Four adjuvants were added to azoxystrobin, fluopyram, and isopyrazam fungicides applied to protect rapeseed from Sclerotinia sclerotiorum to improve their efficiency. The adjuvants based on mixed ethoxylated isodecyl and fatty alcs. were the most effective. Azoxystrobin was the least effective in limiting the growth of the fungi but when it was applied in combination with adjuvants, the highest fungistatic activity was obsd. Ethoxylated isodecyl and fatty alcs. were the most efficient adjuvants of the fungicides used. Oceniano skuteczność działania substancji czynnych (azoksystrobina, fluopyram, izopirazam) stosowanych w ograniczaniu wzrostu kolonii grzyba Sclerotinia sclerotiorum w zależności od właściwości fizykochemicznych roztworu modyfikowanego wybranymi adiuwantami. Badania wykazały istotny wzrost skuteczności działania substancji czynnych w ograniczaniu wzrostu grzybni po zmianie właściwości fizykochemicznych roztworu. Najsilniejsze działanie wykazały substancje w mieszaninie z etoksyaInstytut Ochrony Roślin - Państwowy Instytut Badawczy, Poznań bUniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Effect of adjuvants added to fungicides on the effectiveness of in vitro fungi grow control ... »

Testy linii technologicznej do produkcji paliwa alternatywnego - DOI:10.15199/62.2018.7.9

Marek Szmigielski Janusz Zarajczyk Adam Węgrzyn Norbert Leszczyński Józef Kowalczuk Dariusz Andrejko Zbigniew Krzysiak Waldemar Samociuk Karol Zarajczyk

Zwiększająca się ilość odpadów należy do najistotniejszych problemów cywilizacyjnych. Jednym z bezpiecznych ekologicznie sposobów zagospodarowania odpadów jest wykorzystanie ich palnych frakcji jako paliw w procesach wysokotemperaturowego spalania. Zrównoważona gospodarka odpadami i jej rozwój wpływają istotnie na rozwój recyklingu, a co za tym idzie, i na koniunkturę produkcji paliw1). Podstawowym działaniem mającym na celu zmniejszenie wydatków na produkcję jest obniżenie kosztów energii poprzez zastąpienie części paliw konwencjonalnych paliwami alternatywnymi2, 3). Dla paliwa alternatywnego, wytworzonego zarówno z odpadów przemysłowych, jak i komunalnych stosowana jest nazwa RDF (refused derived fuel). Paliwo to jest określane jako odpowiednio przygotowane odpady spełniające wymagania stawiane przez odbiorców, głównie w zakresie zachowania dużej wartości opałowej. W skład paliwa RDF wchodzą m.in. palne frakcje odpadów, łatwo palne odpady z handlu i przemysłu, niebezpieczne odpady przemysłowe oraz odpady biomasy2-5). Wraz z wejściem nowych uwarunkowań prawno-ekonomicznych dotyczących posługiwania się odpadami wysokokalorycznymi (RDF) pojawiło się zapotrzebowanie na technologie umożliwiające przetwarzanie tego surowca w pełnowartościowe paliwo spełniające kryteria kwalifikujące je do wykorzystania w energetyce zawodowej (granulat) 3-7). Według Krajowego planu gospodarki odpadami8) mechaniczno- biologiczne przetwarzanie odpadów jest lub będzie preferowane w regionach obejmujących powyżej 120 tys. mieszkańców7, 9, 10). Szacuje się, że polskie cementownie wykorzystują ok. 1000 Gg paliw alternatywnych rocznie i mogą zwiększyć ich ilość o ok. 400 Gg11). Możliwości współspalania odpadów w tym sektorze są ograniczone. Cementownie nie będą w stanie zagospodarować wszystkich wytworzonych w kraju paliw alternatywnych. Można postawić tezę, że część wytwórców RDF w kraju nie znajdzie odbiorców na wyprodukowane paliwo, chyba że otworzą się... »

Wykład o szkolnictwie wyższym w USA

W dniu 24 maja 2018 r. na spotkaniu zorganizowanym przez Zarząd Wrocławskiego Oddziału Stowarzyszenia w Sali Dziekańskiej Politechniki Wrocławskiej prof. Jan Puszyński, wiceprezydent South Dakota School of Mines and Technology (uhonorowany ostatnio Odznaką Wyróżnionego Absolwenta Politechniki Wrocławskiej), wygłosił referat pt. "Stan obecny i strategia rozwoju szkolnictwa wyższego w USA". W referacie tym omówił on rodzaje uczelni amerykańskich i ich rangę, bazę techniczną i efektywność badań, zatrudnienie absolwentów i ich średnią ... »

2018-6

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

Dynamiczny test oceny inhibitorów osadów nieorganicznych. Dobór warunków testu - DOI:10.15199/62.2018.6.24

Wojciech Mazela Jerzy Kuśnierczyk

Wytrącanie się osadów nieorganicznych jest jednym z podstawowych problemów towarzyszących wydobywaniu ropy naftowej i gazu ziemnego. Są to osady węglanu wapnia oraz siarczanów wapnia, baru i strontu, przy czym najpowszechniej występującym jest węglan wapnia1, 2). Gromadzenie się osadów może prowadzić do zmniejszenia przepuszczalności złoża, utrudnienia przepływu płynów w orurowaniu, uszkodzenia aparatury wydobywczej oraz do wielu innych, generujących wysokie koszty problemów związanych z eksploatacją złoża3). Aby spowolnić, opóźnić lub znacznie zminimalizować, czasem praktycznie do zera, proces wytrącania się osadów, optymalnym rozwiązaniem jest zastosowanie odpowiednich inhibitorów. Substancje te, oprócz inhibitorów korozji4), parafin5) i hydratów6) oraz demulgatorów7, 8), stanowią podstawową grupę środków chemicznych stosowanych w przemyśle naftowym. Do badania skuteczności działania inhibitorów osadów nieorganicznych najczęściej stosuje się dwie podstawowe metody: statyczny test butelkowy9) oraz dynamiczny test blokowania kapilary TBT (tube blocking test)10). W literaturze można również spotkać zarówno modyfikacje tych metod, jak i inne sposoby oceny inhibitorów, co ma zwykle na celu lepsze odwzorowanie warunków przemysłowych lub też dokładniejsze poznanie zjawisk zachodzących podczas procesu inhibitowania. Badanie inhibitorów ma przede wszystkim na celu wybór najbardziej skutecznego środka dla określonego zastosowania oraz wyznaczenie minimalnego stężenia jego dozowania MIC (minimum inhibitor concentration)1, 3). Pozwala również uszeregować wybrane produkty pod względem skuteczności ich działania. Test TBT stosowany jest do oceny skuteczności działania inhibitorów zapobiegających powstawaniu i osadzaniu się osadów, takich 950 97/6(2018) jak węglan wapnia, siarczan wapnia i siarczan baru. Podstawowe elementy stanowiska badawczego to (i) pojemniki ciśnieniowe zawierające testowe solanki oraz roztwory do przemywania kapilar... »

Hybrydowe systemy gaśnicze wykorzystujące mgłę wodną i gaz obojętny podczas gaszenia pożarów typu A w pomieszczeniu zamkniętym - DOI:10.15199/62.2018.6.27

Tomasz Drzymała Jerzy Gałaj

Hybrydowe systemy gaśnicze wykorzystujące mgłę wodną i gaz obojętny są obecnie nowatorskim rozwiązaniem w skali światowej. Dostępna literatura zarówno w języku polskim, jak i w dostępnych źródłach na świecie opisuje to zagadnienie fragmentarycznie. Trwają prace studyjne nad oddzielną normą NFPA dla tego typu rozwiązań w USA. Według zapisów opracowywanego projektu normy1), Hybrid fire-extinguishing systems combine the inert gas extinguishing capacity and water mist. Today, the latest technol. is used in fixed fire extinguishers. A preliminary assessment of fire performance of a 4-head fire extinguishing system installed in a test chamber was done. The effects of supply pressure, water flow, start time of fire extinguishing on the diffusion flux produced by the selected hybrid nozzles during were detd. Hybrydowe systemy gaśnicze stanowią połączenie zdolności gaśniczych gazów obojętnych oraz mgły wodnej. Obecnie to najnowsza technologia, która znajduje zastosowanie w stałych urządzeniach gaśniczych. W ramach artykułu przedstawiono wstępne wyniki badań systemu dwufazowego, które zostały zrealizowane w Szkole Głównej Służby Pożarniczej w Warszawie w ramach pracy badawczej pt. "Analiza skuteczności gaśniczej strumieni rozpylonych wytwarzanych przez wybrane dysze mgłowe, prądownice typu Turbo i lance gaśnicze podczas gaszenia pożarów typu A w pomieszczeniu zamkniętym". Podczas badań dokonano wstępnej oceny skuteczności Szkoła Główna Służby Pożarniczej, Warszawa Tomasz Drzymała*, Jerzy Gałaj Hybrid fire extinguishing systems using water mist and inert gas during extinguishing A-type fires Hybrydowe systemy gaśnicze wykorzystujące mgłę wodną i gaz obojętny podczas gaszenia pożarów typu A w pomieszczeniu zamkniętym DOI: 10.15199/62.2018.6.27 Dr hab. inż. Jerzy GAŁAJ, prof. nadzw., w roku 1979 ukończył studia na Wydziale Mechanicznym Energetyki i Lotnictwa Politechniki Warszawskiej. Jest profesorem nadzwyczajnym w Katedrze Te... »

Węgiel aktywowany z odpadów opornika łatkowatego (Pueraria lobata) i jego zdolności adsorpcyjne - DOI:10.15199/62.2018.6.29

Shao Jinhua Zhang Yufei Zhu Zhiyong Chen Xiaoming He Fulin

Opornik łatkowaty (ołownik łatkowaty, kudzu) (Pueraria lobata) to tradycyjne chińskie lekarstwo i jadalna roślina podwójnego zastosowania, uznana przez Ministerstwo Zdrowia Chin1). W Chinach dostępnych jest aż 18 odmian opornika. Obszar, na którym się go uprawia jest bardzo duży2). Odpady z przerobu tej rośliny zawierają dużą ilość m.in. celulozy i ligniny i mogą być stosowane jako surowiec do produkcji materiałów włókienniczych oraz węgla aktywnego3). Obecnie są też rzadko wykorzystywane jako źródło błonnika i do ekstrakcji izoflawo- Pueraria lobata (known as kudzu) is used as a traditional Chinese medicine and an edible dual-use plant certified by the China Ministry of Health1). There are 18 pueraria plant varieties in China in a broad planting area2). Pueraria dregs are a by-product of the deep processing of Pueraria. It contains a large amount of cellulose and lignin and can be used as a raw material for textile materials and for preparation of activated carbon3). At present, some pueraria dregs are rarely used to prepare fibers or to extract isoflavones. Most of the dregs are discarded or burned contributing to serious environmental pollution and wasting the natural resources. Activated carbon is a kind of microcrystalline or amorphous carbon with black appearance, large specific surface area and strong adsorption ability4). It has good chemical stability, acid and alkali resistance, good ability for regeneration and no solubility in water and organic solvents. Its surface has a variety of chemical functional groups, which have catalytic properties. As an adsorption material of high specific surface area, it is widely used in various fields of production and life5). Up to now, the preparation of activated carbon from pueraria dregs was not studied. In this study, pueraria dregs were carbonized in presence of potassium hydroxide and the powdered activated carbon produced was characterized and used for removing heavy metal io... »

Zastosowanie klasycznych testów hydrodynamicznych do oceny petrofizycznych właściwości niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego typu tight gas - DOI:10.15199/62.2018.6.5

Jacek Blicharski Mirosław Szczepaniec Czesław Rybicki

Zagadnienie zagospodarowania złóż niskoprzepuszczalnych, należących do kategorii niekonwencjonalnych, jest w ostatnich latach mocno rozwijane i dyskutowane, a same złoża niekonwencjonalne na całym świecie poddawane są udanemu rozpoznaniu i eksploatacji. Do tego grona należą złoża typu tight gas, określane jako złoża gazu zamkniętego. W Polsce występowanie złóż tight gas potwierdzono w dwóch formacjach geologicznych1). Są to piaskowce miocenu w rejonie zapadliska przedkarpackiego oraz piaskowce czerwonego spągowca w rejonie wielkopolskim. W tym ostatnim rejonie głównie dla złóż gazu zamkniętego prognoza zasobów wydobywanych to ok. 600 mld m3, co w przeliczeniu daje 120 lat utrzymania wydobycia gazu w Polsce na obecnym poziomie2). Istotnym zagadnieniem związanym z udostępnieniem i eksploatacją złóż węglowodorów jest hydrodynamiczne testowanie odwiertów, którego celem jest określenie ich zdolności wydobywczych, jak również wyznaczenie petrofizycznych parametrów skał zbiornikowych. Testom hydrodynamicznym poddaje się zarówno złoża konwencjonalne, jak i niekonwencjonalne. Testy te polegają na rejestracji ciśnienia i wydajności w odwiercie oraz ich późniejszej analizie. Pozwalają na stosunkowo szybkie rozpoznanie złoża strefy przyodwiertowej oraz zbadanie skuteczności przeprowadzonego zabiegu stymulacji złoża. Mechanizmy przepływu płynu w złożach niskoprzepuszczalnych różnią się od tych w złożach konwencjonalnych. Zachodzi zatem konieczność sprawdzenia możliwości stosowania testów hydrodynamicznych na złożach niekonwencjonalnych na bazie doświadczeń ze złóż konwencjonalnych. Złoża typu tight gas występują przeważnie w skałach piaskowcowych charakteryzujących się porowatością w granicach 5-15% oraz przepuszczalnością efektywną poniżej 0,1 mD. Te cechy petrofizyczne są wynikiem zmniejszenia promieni przestrzeni międzyziarnowej na skutek cementacji oraz kompakcji mechanicznej, jakim uległy te skały w procesie pogrążania się w basenie s... »

Problem rtęci w eksploatacji i zużyciu gazu ziemnego na tle innych paliw - DOI:10.15199/62.2018.6.10

Krzysztof Kogut Rafał Smulski Adam Szurlej

Rtęć w gazie ziemnym występuje przede wszystkim w postaci pierwiastkowej (pary lub mikrokrople), ale w kondensatach węglowodorowych dominującą formą tego pierwiastka są organiczne związki rtęci. W gazie ziemnym mogą w niewielkich ilościach prawdopodobnie występować również nieorganiczne (HgCl2), organiczne ((CH3)2Hg, (C2H5)2Hg) i organiczno-jonowe (CH3HgCl) związki rtęci. Są one bardziej agresywne w procesach korozyjnych niż postać pierwiastkowa1, 2). W Polsce rtęć jest spotykana w wielu złożach gazu ziemnego na Niżu Polskim (rys. 1, tabela 1), a więc w głównym regionie zarówno pod względem zasobów gazu ziemnego (67,5% wydobywal-nych zasobów), jak również pod względem wydobycia (71,4% krajowego wydobycia)5, 6). Zgodnie z rozporządzeniem7) stężenie par rtęci w paliwach gazowych przesyłanych sieciami przesyłowymi i dystrybucyjnymi gazowymi nie może przekraczać 30 μg/m3. Analizując problem emisji rtęci, w przypadku Polski należy wiązać go przede wszystkim z sektorami gospodarki wykorzystującymi węgiel, które odpowiadają za prawie 98,3% rocznej emisji. Dominują procesy spalania (93,4%)8). Geneza i występowanie rtęci w złożach gazu ziemnego w Polsce W okresie permskiej działalności wulkanicznej na obszarze Niżu Polskiego karbońskie skały pochodzenia organicznego stanowiły czynnik przechwytujący strumień par rtęci wydobywających się z głębi Ziemi do atmosfery jako utwory mogące kumulować rtęć do wartości ekstremalnych. W okresie późniejszym, w miarę coraz to większego pogrążania się utworów karbońskich i przemian geoche-Fig. 1. Location of natural gas plants and gas stations where elevated mercury contents were measured. 1 - Kotowo, 2 - Mchy, 3 - Nowe Tłoki, 4 - Chynów, 5 - Paproć, 6 - Kościan, 7 - Bonikowo, 8 - Racot, 9 - Radlin, 10 - Roszków1, 3, 4) Rys. 1. Lokalizacja kopalń gazu ziemnego oraz stacji gazowych, w których zmierzono podwyższone zawartości rtęci. 1 - Kotowo, 2 - Mchy, 3 - Nowe Tłoki, 4 - Chynów, 5 - Pap... »

2018-5

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

Ocena granulatów z odpadów konopi siewnej jako biopaliwa - DOI:10.15199/62.2018.5.5

Magdalena Dołżyńska Sławomir Obidziński Przemysław Simiński

Konopie przemysłowe (siewne) (Cannabis sativa) stosowane są do wielu celów komercyjnych, m.in. takich jak produkcja tekstylna, żywność, papier, kosmetyki, paliwa, materiały budowlane i surowce chemiczne wykorzystywane w produkcji tworzyw sztucznych, farb i klejów1). Rośliny te posiadają wiele korzystnych cech pod względem uprawowym, do których zalicza się odporność mikrobiologiczną, niskie wymagania glebowe, duży przyrost biomasy (do 50 cm/miesiąc)2, 3). Obecnie uwaga naukowców skupiona jest na zastosowaniu konopi jako ekologicznego surowca budowlanego4-6), przy czym wykorzystanie jej jako materiału termoizolacyjnego (λ = 0,06 ± 0,08 W/(m·K)) jest rozwiązaniem pozwalającym zmniejszyć wpływ sektora budowlanego na środowisko. Obecnie udział tego sektora w światowym zużyciu energii sięga 40%7-10). Światowa produkcja konopi z przeznaczeniem na włókno w 2013 r. obejmowała areał ponad 40 tys. ha, przy czym w Polsce było to jedynie 70 ha11). Szacuje się, że uzysk zielonej masy wynosi średnio 14,5 t/ha12) (w przeliczeniu na suchą masę), z czego 70-75% stanowią paździerze konopne (produkty uboczne przerobu konopi), które zwykle pozostawiane są na polu, stanowiąc nawóz organiczny13, 14). Istnieje możliwość uzyskania ok. 10,5 t/ha surowca, który może być potencjalnie wykorzystany na cele energetyczne. Pod względem chemicznym włókna i paździerze konopne wykazują istotne różnice (rysunek). W składzie włókien oraz paździerzy konopnych przeważa celuloza, polimer tworzący nierozgałęzione liniowe łańcuchy. Zawartość hemicelulozy, będącej niejednorodną grupą polisacharydów, jest trzykrotnie wyższa we włóknie niż w paździerzach. Ilość ligniny w paździerzach konopnych jest ponad czterokrotnie wyższa niż we włóknach. Potwierdzają to badania Branca i współpr.15), gdzie w wyniku rozkładów pirolitycznych konopi uzyskiwano przeważające ilości produktów ciekłych (47,8% przy 23 kW/m2 o... »

Z prasy zagranicznej

Wyzwania stojące przed chemią w 2018 r. Chem. Eng. News 2018, 96, nr 2, 22 Od chwili gdy w V w. przed Chrystusem dwaj Grecy, Leukippos z Miletu i jego uczeń Demokryt jako pierwsi sformułowali atomistyczną teorię budowy materii, stale pojawiają się różne teorie, czasem sprzeczne ze sobą, zaskakujące i wyśmiewane. Leukippos i Demokryt czekali na pełne uznanie swojej teorii aż do XIX w., kiedy to angielski chemik John Dalton potwierdził ostatecznie jej słuszność. Dwutygodnik Chemical Engineering News w ramach podjętej akcji The Future of Chemistry zapytał chemików z całego świata, jakie dziedziny i odkrycia w chemii będą, ich zdaniem, kluczowe dla rozwoju tej nauki w najbliższym czasie. Redakcja opublikowała część tych wypowiedzi. Prof. Michelle Coote z Research School of Chemistry, Australian National University, współredaktorka czasopisma Journal of the American Chemical Society, za kluczowe uznała zastosowanie pól elektrycznych jako katalizatorów reakcji chemicznych. W uzasadnieniu swojej opinii prof. M. Coote podkreśliła, że elektrokataliza stanowi nowe i niekonwencjonalne podejście do prowadzenia reakcji i przywołała pracę zespołu A.C. Aragonesa, opublikowaną w 2016 r. w Nature (DOI: 10.1038/nature16989) i dotyczącą tworzenia wiązań węgiel-węgiel w strukturach cyklicznych w reakcji Dielsa i Aldera. Stosowanie elektrokatalizy nie wymaga wprowadzania żadnych dodatkowych (obcych) substancji, które później trzeba by usuwać z mieszaniny poreakcyjnej. Czasopismo Chemical World komentując już poprzednio osiągnięcia Aragonesa (2 marca 2016 r.) ujawniło również inne prace na temat elektrokatalizy, pomyślnie przeprowadzone w latach 2010-2014 na Hebrew University w Jerozolimie, na University of Wollongong, w Australian Research Council Centre of Excellence for Electromaterials Science oraz na University of Barcelona. Nihil novi sub sole! Prof. Lili He, pracownik naukowy z University of Massachusetts, Amherst (USA), ... »

Wpływ obróbki ultradźwiękowej na stabilność i aktywność antyoksydacyjną kwasu galusowego - DOI:10.15199/62.2018.5.13

Zbigniew Kobus Leszek Rydzak Kamil Wilczyński Rafał Nadulski Tomasz Guz Kazimierz Zawiślak

Ekstrakcja ultradźwiękowa jest nową i wydajną metodą pozyskiwania wielu substancji chemicznych z matrycy ciała stałego. Do głównych jej zalet należą niskie koszty, krótki czas obróbki, przyjazność dla środowiska oraz duża efektywność w porównaniu z tradycyjnymi metodami ekstrakcji. Z tego powodu technika ta jest skutecznie wykorzystywana do pozyskiwania substancji naturalnych, takich jak polisacharydy, polifenole, flawonoidy, wanilina, karotenoidy1-4) oraz inne substancje czynne5). Pole akustyczne indukuje wiele zjawisk fizycznych, które niszczą ściany komórkowe, zmniejszają wymiary cząsteczek oraz intensyfikują transfer masy. Najważniejsze efekty wywoływane przez ultradźwięki to kawitacja, efekty cieplne oraz mikroprzepływy6). Szczególnie istotne znaczenie w procesie ekstrakcji ultradźwiękowej ma kawitacja. Polega ona na tworzeniu się, a następnie zapadaniu tzw. pęcherzyków kawitacyjnych pod wpływem gwałtownych zmian ciśnienia spowodowanych oddziaływaniem pola ultradźwiękowego. Towarzyszy temu powstawanie fali uderzeniowej, która z kolei intensyfikuje przebieg reakcji chemicznych oraz wywołuje wtórne efekty fizyczne. Dodatkowo kawitacja może prowadzić do powstawania silnych strumieni akustycznych, dużych naprężeń ścinających przy ścianach pęcherzyków kawitacyjnych, do tworzenia się mikroprzepływów wokół powierzchni cząstek ciała stałego oraz generowania bardzo aktywnych wolnych rodników7). Substancje organiczne zawarte w ekstrahowanym roztworze mogą reagować z wolnymi rodnikami i w wyniku tego oddziaływania ulegać degradacji. Z tego względu zjawisko kawitacji akustycznej niekiedy wykorzystuje się do rozkładu wybranych substancji chemicznych8-10). Ostatnio dużo uwagi poświęca się wykorzystaniu ekstrakcji ultradźwiękowej do pozyskiwania substancji biologicznie czynnych, w tym zwłaszcza polifenoli. Większość badań prowadzi się w kierunku optymalizacji parametrów operacyjnych, takich jak czas ekstrakcji, częstotliwość i natężenie ... »

Wpływ ozonowania nasion rzepaku na barwę oleju - DOI:10.15199/62.2018.5.23

Monika Sachadyn-Król Izabella Jackowska

Na jakość oleju rzepakowego wpływa metoda jego pozyskania, ale przede wszystkim stopień zanieczyszczenia nasion, ich czystość mikrobiologiczna oraz zawartość substancji przeciw- i proutleniających. Nadrzędnym celem ozonowania nasion rzepaku jest ograniczenie niekorzystnych procesów zachodzących w nasionach podczas przechowywania. Ozon, działając na powierzchni, dezynfekuje okrywę nasienną, rozkłada pozostałości pestycydów oraz wtórne produkty metabolizmu grzybów pleśniowych1-3). Rzepak jako surowiec oleisty trudno porównywać z innymi nasionami, jednak w dostępnej literaturze światowej brakuje doniesień na temat wpływu ozonowania nasion rzepaku na jakość oleju i produktów ubocznych, takich jak np. wytłoki czy śruta poekstrakcyjna. Nasiona rzepaku, ze względu na dużą zawartość tłuszczu, są szczególnie narażone na niekorzystne i silnie utleniające właściwości ozonu, zatem jego stosowanie musi być ściśle kontrolowane, a efekty jego działania dokładnie zbadane. Wyniki przeprowadzonych badań na temat wpływu ozonowania na jakość żywności jednoznacznie wskazują, że niewłaściwe stosowanie ozonu może powodować m.in. utlenianie powierzchniowej warstwy produktów żywnościowych i w konsekwencji powstawanie przebarwień, a także pogorszenie smaku1, 4). Do skutecznego i bezpiecznego stosowania ozonu parametry ozonowania muszą być ściśle określone. Barwa ogólna (BO) określa jakość olejów poprzez zawartość barwników karotenoidowych oraz chlorofilowych. Jest wyrażana jako pomnożona przez 1000 suma absorbancji barwników karotenoidowych i chlorofilowych. BO oleju rzepakowego zależy od odmiany rośliny, metody jego otrzymywania oraz rodzaju procesów, jakim jest poddawany, a także takich czynników, jak warunki zbioru i przechowywania nasion, stopień ich uszkodzenia i temperatura suszenia5). Jak wynika z pracy Zadernowskiego i współpr.6, najmniejsze wartości BO miały oleje ekstrahowane, a największe odnotowano dla olejów tłoczonych w prasie ślimakowej.... »

Wpływ sposobu suszenia odpadów owocowych na zmiany ich właściwości fizykochemicznych - DOI:10.15199/62.2018.5.15

Małgorzata Kowczyk-Sadowy Sławomir Obidziński Marlena Dołubizno

Jak podaje Daniel i współpr.1) rolnictwo, chów zwierząt oraz przemysł przetwórczy płodów rolnych wytwarzają ogromne ilości odpadów organicznych w formie płynnej i półpłynnej. Przetwarzanie ich jest dużym wyzwaniem dla przemysłu, władz lokalnych, naukowców i inżynierów. Ilości odpadów, które powstają podczas przerobu owoców i warzyw wynoszą 20-25% przerabianego surowca2). Według Kumider3) ilość odpa-dów wytwarzanych z przerobu owoców i warzyw to nawet 35% ich masy. Największy udział w powstających odpadach mają wytłoki. Są one tanim oraz łatwo dostępnym materiałem do przetwarzania, który dodatkowo może zostać wykorzystany do różnych celów4). Z drugiej strony wytłoki owocowo-warzywne są materiałem bardzo nietrwałym i niestabilnym, ze względu na dużą zawartość wody, która może prowadzić do szybkiego wzrostu zanieczyszczeń mikrobiologicznych na terenie zakładu oraz w jego otoczeniu. Dlatego większość tego typu odpadów trafia na wysypiska z dużą szkodą zarówno dla gospodarki, jak i środowiska4). Krajewska i Miłek5) oraz Wichrowska i Żary-Sikorska6) stwierdzili, że skład chemiczny wytłoków jabłkowych zależy od takich czynników, jak odmiana jabłek, okres ich przerobu, ilość otrzymanego soku surowego oraz sposób przetwarzania na soki. Mimo problemów niestabilności biologicznej zawierają one ponad 20% suchej masy, w tym ok. 7% cukrów, 0,6-0,9% kwasów organicznych, a ponadto 2% substancji pektynowych, 5-6% błonnika, duże ilości polifenoli oraz śladowe ilości białka, mikro- i makroelementów (wapń, magnez, żelazo i potas)7). Ze względu na dużą ilość składników odżywczych wytłoki jabłkowe najczęściej wykorzystywane są jako pasza, co powoduje zmniejszenie kosztów żywienia zwierząt2, 8-10). Duża zawartość błonnika i jego frakcji pozwala na wiązanie metali i skuteczne usuwanie ich z organizmu, a dodatkowo znacznie poprawia perystaltykę jelit, zapobiega nie tylko cukrzycy, ale także otyłości, miażdżycy i chorobom serca2, 11). W swoich badaniach... »

2018-4

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

Z PÓŁKI KSIĘGARSKIEJ - Giorgia Caruso, Luciana Bolzoni, Caterina Barone, Izabela Steinka, Salvatore Parisi, Angela Montanari CHEMIA MATERIAŁÓW OPAKOWANIOWYCH

Jerzy Polaczek

Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2017, ISBN 978-83-01-19175-7, 166 stron, cena 49, - zł Problematyka materiałów opakowaniowych cieszy się Polsce olbrzymim zainteresowaniem, o czym świadczy fakt, że w ciągu ostatnich 20 lat wydano tu ponad 30 (tak!) książek dotyczących tej tematyki. Nie jest to nic dziwnego, jeśli się weźmie pod uwagę, że polscy wytwórcy opakowań zyskali wysoką pozycję na międzynarodowym rynku tych produktów. Licząc na pewny sukces wydawca zdecydował się, zatem, przetłumaczyć na polski wydaną przez szwajcarski oddział Springera książkę Food packaging hygiene, stanowiącą zbiór sześciu luźno związanych ze sobą artykułów, napisanych przez ekspertów przemysłowych z Palermo i Parmy (Włochy). Autorką jednego z rozdziałów jest prof. Izabela Steinka z Wydziału Przedsiębiorczości i Towaroznawstwa Akademii Morsk... »

Technika oceny cyklu życia jako narzędzie wsparcia do określenia wpływu wytwarzania energii cieplnej na środowisko - DOI:10.15199/62.2018.4.14

Maciej Dzikuć

Ostatnie lata przyniosły w Polsce znaczne ograniczenie szkodliwych emisji do powietrza, których źródłem był przemysł1, 2). Jednak nadal nie rozwiązano problemu nadmiernej ilości zanieczyszczeń, która dostaje się do powietrza podczas ogrzewania budynków. Istnieje wiele narzędzi, które są pomocne podczas wyboru kotłów, które mają służyć do ogrzewania budynków. Na uwagę zasługuje technika oceny cyklu życia LCA3, 4), która pozwala na ocenę technologii, produktów i usług za pomocą procedur opisanych w normach5, 6). Głównym celem artykułu było zaprezentowanie techniki LCA, która jest skutecznym narzędziem wspomagającym kompleksową ocenę poszczególnych sposobów wytwarzania energii cieplnej służącej do ogrzewania budynków. Opisano również procedurę realizacji LCA7), uwzględniając charakterystykę poszczególnych jej etapów. Zanieczyszczenie powietrza szkodliwymi substancjami podczas ogrzewania budynków Podczas spalania paliw w kotłowniach przydomowych do powietrza dostaje się wiele szkodliwych substancji8), takich jak ditlenek siarki (SO2), metale ciężkie, niemetanowe związki organiczne (NMLZO), pyły PM10 i PM2,5, tlenki azotu (NOx), tlenki węgla (np. CO) oraz trwałe związki organiczne (TZO). Zanieczyszczenia powstające podczas spalania paliw znacząco różnią się między sobą9, 10). Najbardziej szkodliwe dla środowiska i zdrowia ludzi jest spalanie paliw stałych, w tym niskiej jakości węgla kamiennego i brunatnego, a także odpadów11, 12). Dodatkowym czynnikiem wpływającym na ilość szkodliwych substancji dostających się do powietrza jest klasa energetyczna kotła. Wybór bardziej przyjaznego środowisku kotła wspomaga technika LCA. Dzięki niej już na etapie przygotowywania inwestycji możliwy jest wybór ekologicznej instalacji, która przy odpowiednim doborze pozostałych parametrów związanych z zapotrzebowaniem na energię danego budynku (takich jak izolacja termiczna przegród zewnętrznych) może okazać się również bardziej ekonomiczna od doty... »

Powlekany papier opakowaniowy. Cz. I. Właściwości mechaniczne i antybakteryjne - DOI:10.15199/62.2018.4.29

Małgorzata Mizielińska Urszula Kowalska Michał Jarosz Katarzyna Sobecka Patrycja Sumińska

Tektura i papier są bardzo często wykorzystywane w opakowalnictwie. Do ich zalet należy podatność na biodegradację oraz biozgodność, a do wad słabe właściwości barierowe względem pary wodnej, które wymagają obróbki powierzchni prowadzącej do nadania tym materiałom nowych właściwości1, 2). Modyfikację można prowadzić na wiele sposobów. Powszechnie stosowane jest pokrywanie ich powłokami. Powłoki nadają pokrywanemu materiałowi takie cechy, które są niezbędne do przechowywania konkretnych produktów wprowadzanych do opakowania. Powłoki te powinny jak najdłużej utrzymać świeżość i wysoką jakość żywności. Dlatego bardzo istotne jest, by dokonać wyboru odpowiedniego nośnika powłokotwórczego1, 3, 4). Powlekanie papieru może mieć na celu poprawę właściwości barierowych względem pary wodnej lub gazów. Zastosowanie nośników hydrofobowych, takich jak Eurocryl 2080, Exceval HR 3010 lub Ecroprint RA 112 może poprawić barierowość materiałów względem pary wodnej1). Oprócz poprawy właściwości barierowych powłoki mogą chronić produkty spożywcze przed wzrostem mikroorganizmów powodujących ich psucie się. Aktywna powłoka o właściwościach antymikrobiologicznych stanowi warstwę zewnętrzną, a tworzący ją 97/4(2018) 649 Dr inż. Katarzyna SOBECKA w roku 2007 ukończyła studia na Wydziale Nauko o Żywności i Rybactwa Akademii Rolniczej w Szczecinie (obecnie Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie). W 2012 r. uzyskała stopień doktora nauk rolniczych w dyscyplinie technologia żywności i żywienia na Wydziale Nauko o Żywności i Rybactwa ZUT w Szczecinie. Jest pracownikiem naukowo-technicznym w Centrum Bioimmobilizacji i Innowacyjnych Materiałów Opakowaniowych ZUT tej uczelni. Specjalność - enkapsulacja bakterii, bioprocesy pozyskiwania odbakteryjnych substancji aktywnych, badanie właściwości antymikrobiologicznej substancji aktywnych. Mgr Michał JAROSZ w roku 2008 ukończył studia na Wydziale Biotechnologii i Hodowli Zwierząt na Akade... »

Z prasy zagranicznej

Nowe inwestycje w europejskiej chemii CHEManager 2018, nr 3-4, 2 i 3 Przemysł chemiczny w krajach rozwiniętych charakteryzuje się bardzo dużą intensywnością inwestowania, mającego na celu zarówno zaspokajanie rosnącego zapotrzebowania klientów na produkty dotychczas wytwarzane, jak również generowanie nowych kierunków rozwoju w innych dziedzinach przemysłu (elektronika, inżynieria materiałowa). Stąd też w prasie fachowej stale pojawiają się informacje o budowie nowych wytwórni różnorodnych chemikaliów. Ostatnio prasa doniosła, że firmy Shell Manufacturing i ITM Power rozpoczynają budowę wytwórni wodoru Refhyne, opartej po raz pierwszy na procesie elektrolizy wody, prowadzonej w technologii PEM (polymer- -electrolyte-membrane). Wytwórnia ta została zlokalizowana w Wesseling (Nadrenia, Niemcy) i będzie dostarczała wodór do rafinerii ropy naftowej Shell Rheinland, zaspokajając częściowo jej zapotrzebowanie na wodór, które wynosi 180 tys. t/r. Wytwórnia będzie zasilana prądem elektrycznym pochodzącym ze źródeł odnawialnych (10 MW) i jej produkt można będzie określać jako "zielony wodór". Nakłady inwestycyjne wyniosą ok. 20 mln euro. Wytwórnia rozpocznie pracę w 2020 r. Firma Arlanxeo rozbudowuje swoją wytwórnię kauczuku chloroprenowego w Dormagen (Niemcy). W I kw. 2019 r. jej produkcja powinna osiągnąć 70 tys. t/r. Światowe zapotrzebowanie na kauczuk chloroprenowy rośnie rocznie o 4%. Produkty Arlanxeo trafiają na rynek pod marką Baypren i są wykorzystywane do produkcji odpornych na promieniowanie nadfioletowe i oleje osłon kablowych, taśm przenośnikowych, odzieży przeciwdeszczowej oraz klejów lateksowych. Wzrośnie również podaż metylenodifenylodiizocyjanianu (MDI), surowca do produkcji poliuretanów. Firma Covestro zamierza do 2022 r. kosztem 200 mln euro zwiększyć zdolność produkcyjną swojej wytwórni MDI w Tarragonie (Hiszpania) z 50 tys. t/r do ok. 220 tys. t/r. W planie firmy jest również zwiększenie zdolności... »

AKTUALNOŚCI

Połączenie Orlenu i Lotosu Zamierzona fuzja obu Grup budzie szerokie zainteresowanie mediów. - Przejęcie Lotosu przez Orlen wpisuje Polskę w międzynarodowy trend budowy dużej spółki paliwowej, która efektywnie rywalizuje z zagranicznymi konkurentami - oświadczył Daniel Obajtek, prezes PKN Orlen. Lotos pozostanie samodzielną spółką w ramach grupy PKN Orlen i wpływy podatkowe z Lotosu mają nadal wpływać do Gdańska. - Giełdowa kapitalizacja obu firm przekroczy 50 mld zł […] i powstanie jeszcze bardziej efektywny podmiot, który łatwiej sprosta wyzwaniom, jakie stoją przed polską branżą naftową, ale także zapewni stabilność na międzynarodowym rynku. […] Mamy szansę stworzyć spółkę z międzynarodowym potencjałem, której giełdowa wartość mogłaby, licząc najprościej, przekroczyć nawet 50 mld zł. Rynkowa siła przebicia byłaby znacząco większa, zapewniając mocniejszą pozycję w negocjacjach cenowych z kontrahentami z USA, z krajów Biskiego Wschodu czy Rosją - dodał D. Obajtek. Spółka zapewniła, że nie zdecydowałaby się na przeprowadzenie transakcji związanej z planowaną konsolidacją, gdyby zostały zidentyfikowane jakiekolwiek zagrożenia dla klientów czy lokalnych społeczności. Grupa Lotos jest spółką publiczną, co powoduje, że przejęcie nad nią kontroli kapitałowej wymaga wzięcia pod uwagę zapisów o ofercie publicznej. Pierwszym warunkiem do przeprowadzenia procesu jest zmiana ustawy o zasadach zarządzania mieniem państwowym z 2016 r. Kluczowe będzie też stanowisko Komisji Europejskiej, związane z wymogami prawa antymonopolowego. Podejmując decyzję Komisja weźmie pod uwagę wpływ koncentracji na konkurencję na rynku, zarówno w Polsce, jak i w krajach ościennych, gdzie Lotos i Orlen prowadzą swoją działalność. Niezbędne będzie też uzyskanie zgód na poziomie korporacyjnym. Według wstępnych planów, transakcja zakłada nabycie przez płocki koncern akcji gdańskiej spółki od jej akcjonariuszy, w tym w szczególności od... »

2018-3

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

PERSONALIA

Mgr inż. Daniel OBAJTEK dnia 5 lutego 2018 r. został powołany przez Radę Nadzorczą Spółki na stanowisko prezesa zarządu PKN Orlen SA. Pan D. Obajtek jest absolwentem studiów z zakresu ochrony środowiska w Wyższej Szkole Ochrony Środowiska w Radomiu, cenionym menedżerem, przedsiębiorcą oraz doświadczonym działaczem samorządowym. Doświadczenie zawodowe: od lutego 2017 r. do 5 lutego br. sprawował funkcję prezesa spółki Energa SA, gdzie był odpowiedzialny za finanse, zarządzanie ładem korporacyjnym, audyt i kontrolę, zarządzanie ryzykiem, bezpieczeństwo, politykę personalną, politykę prawną, politykę wizerunkową i dialog społeczny; od 2016 r. był przewodniczącym Rady Nadzorczej Lotos Biopaliwa Sp. z o.o. oraz członkiem Rady Nadzorczej Dalmor SA; w 2015 r. został powołany na stanowisko p.o. prezesa Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, a w styczniu 2016 r. został prezesem tej Agencji; w latach 2006-2015 sprawował funkcję wójta gminy Pcim, wcześniej przez 4 lata był radnym tej gminy, a w latach 1995-2002 był związany z przedsiębiorstwami prywatnymi, gdzie pełnił funkcje kierownicze i dyrektorskie, m.in. w zakładzie przetwórstwa tworzyw sztucznych. Pan D. Obajtek jest laureatem wielu nagród, m.in. w plebiscycie Euro Gmina (I miejsce), w plebiscycie na najlepszego wójta Małopolski (II miejsce), w plebiscycie "Gazety Bankowej" Liderzy Polskiej Gospodarności w kategorii Debiutant 2016 roku (I miejsce), zdobył również tytuł Osobowości Ziemi Myślenickiej oraz tytuł Lidera Opieki Społecznej. Jest współautorem publikacji "Rep... »

Aktualności

Grupa Azoty przygotowuje się do inwestycji Grupa Azoty ma w planach przede wszystkim budowę fabryki polipropylenu w Policach za ponad 5 mld zł, modernizację wytwórni kwasu azotowego w Puławach za 695 mln zł i budowę centrum badawczo- -rozwojowego w Tarnowie za 88 mln zł. Ogłoszono też przetarg na budowę bloku energetycznego w elektrowni w Puławach za 890 mln zł. Grupa Azoty przymierza się do zakupu niemieckiego producenta specjalistycznych nawozów, jakim są spółki grupy Compo Expert, należące do funduszu inwestycyjnego XIO Group. Compo Expert wcześniej należał do koncernu chemicznego BASF. W 2017 r. jego przychody sięgnęły ok. 335 mln euro i były o 5% wyższe niż rok wcześniej. Transakcja przyniosłaby Azotom korzyści, gdyż uzupełniłaby ich ofertę o nowe, bardziej zaawansowane produkty nawozowe i umożliwiłaby wykorzystanie nowej firmy jako bazy rozwoju globalnej sieci sprzedaży innych swoich produktów. Eksperci szacują, że na przejęcie Compo Expert trzeba 1 mld zł. Dokonując tej akwizycji Grupa Azoty powetowałaby sobie zeszłoroczne nieudane przejęcie chorwackiej spółki Petrokemija, które nie doszło do skutku. Pełne wyniki finansowe Grupy Azoty zostaną opublikowane dopiero w kwietniu br. Ale już dziś wiadomo, że ma ona za sobą udany rok. Stać ją zatem na akwizycję, która poprawiłaby jej potencjał na międzynarodowym rynku nawozów. Ale nad Grupą Azoty ciągle wisi widmo regulacji unijnych dotyczących limitu zawartości kadmu w nawozach. Do uchwalenia tych limitów jeszcze daleko. Kłopoty pojawiłyby się dopiero po 2030 r., kiedy limity zawartości kadmu miałyby osiągnąć ostateczny poziom 20 mg/kg. Aby wykorzystać efekty synergii zakłady Grupy Azoty podpisały umowę o współpracy, która ma dotyczyć głównie obszaru handlu nawozami. Umowa zakłada, że spółki z grupy będą miały jednolitą strategię i politykę handlową oraz koordynować będą działania marketingowe pod wspólną marką. Wszystkie powinny więc działać jak jeden organ... »

Wpływ dodatku srebra oraz miedzi do katalizatorów palladowych w reakcji utleniania metanu - DOI:10.15199/62.2018.3.7

Beata Stasińska Grzegorz Maj Paweł Krzaczek Kamila Klimek Wiesław Piekarski Dobiesław Nazimek

Jednym z poważnych i trwałych zanieczyszczeń atmosfery jest metan, którego głównym źródłem jest działalność rolnicza, składowanie odpadów, wydobycie węgla, wypalanie lasów (także wylesienia i pożary) oraz motoryzacja. To również duże źródła ditlenku węgla oraz wielu innych węglowodorów mających negatywny wpływ na człowieka i środowisko1-4).Istotnym zagadnieniem technologicznym mającym wpływ na stan środowiska przyrodniczego jest problem zagospodarowania metanu5), w tym szczególnie pochodzącego z emisji powietrza wentylacyjnego trzody chlewnej. Obliczenia wskazują, że w przypadku całej UE zagospodarowanie tej emisji dałoby oszczędność w spalaniu węgla kamiennego ok. 420 Tg/r. W wielu wcześniejszych badaniach6, 7) stwierdzono, że najbardziej aktywne w reakcji całkowitego utleniania metanu są nośnikowe katalizatory palladowe Pd/tlenek metalu. Zapoczątkowanie reakcji na katalizatorach palladowych następuje w 250-300°C, a pełne utlenienie metanu można uzyskać w temp. 500-700°C. Metaliczny pallad jest pierwiastkiem wysokoaktywnym nie tylko w procesach bezpośredniego utleniania węglowodorów, lecz również utleniania amoniaku do tlenków azotu, chociaż w tym ostatnim przypadku nie tak efektywnym jak platyna. Poszukując możliwości zwiększenia aktywności fazy aktywnej zawierającej pallad, można tę fazę wzbogacić promotorami w postaci np. jonów srebra czy miedzi. Pallad tworzy ze srebrem i z miedzią stopy nieuporządkowane przy bardzo niskich ciepłach ich tworzenia, co daje szansę rozdzielenia czynnika elektronowego od geometrycznego, a poprzez to zdefiniowania roli promotora. Najistotniejszym powodem do poszukiwania promotorów jest podniesienie aktywności katalizatora palladowego bez zwiększania wielkości ładunku palladu w katalizatorze. Wybór wspomnianego promotora powinien być zgodny z teorią centrów B5 opisanych w pracy8). Wskazane jest, aby faza aktywna zbudowana była w postaci układu stopowego lub mieszanego. W procesach pośredniego ut... »

Postępy w kontroli emisji SO2 i NOx w chińskim przemyśle hutniczym - DOI:10.15199/62.2018.3.26

Zhen Liua Yanguo Zhanga Bing Han Zhongchao Tan Qinghai Lia

Przemysł hutniczy stanowi fundament chińskiej gospodarki. Jednak energochłonne zakłady tego sektora produkcyjnego wytwarzają m.in. The iron and steel industries are the backbone of Chinese economy. As an energy intensive manufacturing sector, however, it also produces a large amount of various hazardous air pollutants, including but are not limited to, sulfur dioxide (SO2), nitrogen oxides (NOx), polychlorinated dibenzo-p-dioxins (PCDD), carbon monoxide (CO), particulate matter (PM), and heavy metals1). It is well known that SO2 and NOx are the primary causes of acid rain and photochemical smog2). The SO2 and NOx emissions from the iron and steel industries of China account for about 10% and 4% of the total industrial emissions, respectively3). They are mainly resulted from the tremendous production of pig iron and crude steel. Sintering is considered as the primary source of SO2 and NOx emissions4). Metal sulfide, sulfate, and organic sulfide of sintering mixture, 90% of which are oxidized to produce gaseous sulfur compounds in sintering process, are the main sources of SO2 emission of sintering flue gas. Fixed nitrogen in fuels and nitrogen gas in the air are converted into NOx in the sintering flue gas, and they are called fuel NOx and thermal NOx, respectively. Fuel NOx accounts for about 90% of the total NOx in the sintering flue gas. The SO2 and NOx emissions in sintering process exceeded 80% and 50% of the total air emissions from the iron and steel industry of China, respectively5). In 2012, the Ministry of Environmental Protection of China issued the emission standards6). This standard sets the upper limit of SO2 and NOx emissions from sintering processes as 200 mg/m3 and 300 mg/m3, respectively6). Implementation of the standards poses a great challenge to the industries of concern. Mature technologies, such as wet flue gas desulfurization (WFGD) and SCR, which have been widely employed in the power industry, do not ... »

Wpływ osadu ściekowego i wełny mineralnej na retencję wodną i zawartość metali ciężkich w glebie lekkiej - DOI:10.15199/62.2018.3.20

Marta Bik-Małodzińska Grażyna Żukowska Stanisław Baran Anna Wójcikowska-Kapusta Magdalena Myszura Sylwia Wesołowska Tomasz Borowiec

Retencja wodna odgrywa ogromną rolę w kształtowaniu właściwości gleb. Polega na zatrzymaniu wody w profilu glebowym, co zależy od rodzaju, struktury, a także składu chemicznego gleby i ma decydujący wpływ na warunki wzrostu, rozwoju i plonowania roślin. Retencja wodna gleb Polski jest zróżnicowana, ale najgorsze wartości notuje się w glebach lekkich1-3), co w świetle dominującego ich udziału, stanowi znaczący problem gospodarczy i ekologiczny4-7). W celu poprawienia retencji wodnej gleb szuka się różnych sposobów i metod ich rekultywacji. Stosując odpowiednie zabiegi agrotechniczne, takie jak nawożenie nawozami organicznymi czy wapnowanie, można poprawić strukturę gleby, co przekłada się na poprawę jej właściwości wodnych8-11). Szczególnie przydatne do kształtowania retencji wodnej gleb mogą być odpady, pod warunkiem spełniania odpowiednich kryteriów jakościowych. Jak wykazują dotychczasowe wyniki badań12, 13), odpadami takimi mogą być komunalne osady ściekowe i odpadowa wełna mineralna z upraw pod osłonami. Odpady te zastosowane w różnych technologiach do rekultywacji zdegradowanej gleby lekkiej przyczyniają się do odbudowy jej właściwości fizykochemicznych i chemicznych, przekładających się na zdolności produkcyjne12, 14). Niezbędne w takich warunkach jest poszerzenie wiedzy dotyczącej ich wpływu na właściwości wodne i migrację metali ciężkich. Celem badań była ocena wpływu wełny mineralnej z upraw pod osłonami i komunalnego osadu ściekowego na retencję wodną gleby lekkiej i kształtowanie w niej zawartości ołowiu, cynku i kadmu. Marta Bik-Małodzińskaa,*, Grażyna Żukowskaa, Stanisław Barana, Anna Wójcikowska-Kapustaa, Magdalena Myszuraa, Sylwia Wesołowskaa, Tomasz Borowiecb 97/3(2018) 443 Prof. dr hab. Anna WÓJCIKOWSKA-KAPUSTA w roku 1975 ukończyła studia na Wydziale Rolniczym Akademii Rolniczej w Lublinie (obecnie Uniwersytet Przyrodniczy w Lublinie). Jest pracownikiem Instytutu Gleboznawstwa, Inżynierii i Kształtowania ... »

2018-2

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma

Oddziaływanie bakterii na folie oksy-degradowalne zawierające olejki eteryczne oraz nanocząstki srebra i miedzi - DOI:10.15199/62.2018.2.21

Edyta Gibas Agnieszka Richert

Polietylen (PE) od blisko pięćdziesięciu lat jest jedną z najczęściej produkowanych i stosowanych poliolefin na świecie. Jest on również odporny na działanie warunków atmosferycznych1-4) w przeciwieństwie do oksy-degradowalnego PE, który po kilku tygodniach może zostać rozłożony w środowisku naturalnym przez mikroorganizmy. Stosując aktywowane kompatybilne dodatki lub jednostki strukturalne można uzyskać oksy-degradowalne poliolefiny, których czas użytkowania podlega regulacji. Niewątpliwą zaletą takich materiałów jest możliwość ich rozkładu bez wydzielenia ditlenku węgla5-8) oraz sposobność modyfikowania ich substancjami bakteriobójczymi. Materiały polimerowe bakteriobójcze to takie, które powstają w wyniku połączenia tradycyjnego tworzywa polimerowego z dodatkiem antybakteryjnym, który hamuje wzrost i rozprzestrzenianie się bakterii. Otrzymywanie tego typu materiałów zwiększa ich możliwości wdrożeniowe4-9). Warunkiem uzyskania odpowiedniej odporności materiałów polimerowych na działanie mikroorganizmów jest zdolność dyfuzji aktywnego składnika, np. olejkueterycznego roślinnego na powierzchnię wyrobu. Należy pamiętać, że olejki mają zmienny skład ilościowy, który ściśle uzależniony jest od gatunku rośliny oraz warunków abiotycznych, w których roślina wegetuje10). Olejki eteryczne i nanozwiązki spotkały się z zainteresowaniem ośrodków naukowych, w których prowadzone są prace dotyczące oznaczania właściwości biologicznych nowopowstałych materiałów polimerowych z ich udziałem. Dodatki bakteriobójcze w postaci związków organicznych i nieorganicznych mają na celu zmienić właści... »

Racjonalizacja zużycia materiału w chemiczno-technologicznym procesie formowania - DOI:10.15199/62.2018.2.3

Kristina Zgodavova Maria Mihalikova Sona Hurna Martin Straka Vojtech Miklos

Kształt materiału na wejściu może ulec zmianie podczas obróbki plastycznej z wykorzystaniem narzędzia formującego bez tworzenia się odpadów w postaci wiórów. Głównym czynnikiem mającym wpływ na jakość procesu formowania na zimno jest deformacja plastyczna obrabianych stopów lub czystych metali, która umożliwia modyfikację ich mechanicznych, fizycznych oraz chemicznych właściwości. Właściwości materiału zmieniają się w wyższych temperaturach. W szczególności, zmniejsza się odporność materiału na ciągłe zmiany kształtu. Formowanie na gorąco przeprowadza się w temperaturach powyżej temperatury rekrystalizacji metalu, gdzie trwałość materiału zanika podczas samego procesu lub tuż po nim. Tematem badań było formowanie na zimno metali. Podczas tego formowania wytrzymałość na rozciąganie oraz trwałość metali wzrasta, a wydłużenie zmniejsza się ze względu na małą plastyczność materiałów. Podczas procesu formowania występuje The shape of input material can be changed during its plastic working by using a forming tool without formation of any waste chips. The main factor affecting the quality of cold forming processes is plastic deformation of pure metals and alloys processed, which results in modification of their mechanical, physical and chemical characteristics. At elevated temperature, the material characteristics are changed. In particular, the resistance of the material against permanent shape changes decreases. Hot forming is carried out at temperatures above the metal recrystallization temperature where the material solidity vanishes during the process itself or immediately after it. The cold forming of metals was topic of the study. Tensile and hardness of the metals rise while their elongation decreases during the cold forming. A low plasticity of materials is a proof of that. Deformation of the material structure and anisotropy of mechanical characteristics take place during this process. Rationalisation of the manufacturing ... »

Modelowe badania nasycania sorbentu węglowego gazem z uwzględnieniem geometrii przestrzennej ziaren - DOI:10.15199/62.2018.2.17

Norbert Skoczylas Mateusz Kudasik Juliusz Topolnicki Krzysztof Oleszko Mariusz Młynarczuk

Mechanizm sorpcji w obrębie pojedynczych ziaren sorbentu składa się z kilku etapów, takich jak transport składnika stanowiącego sorbat do powierzchni cząstki, dyfuzja w porach oraz właściwy proces sorpcji. W opisie modelu kinetycznego procesu sorpcji dominujący jest etap dyfuzji1). W zależności od wielkości porów w ziarnie, w modelu dyfuzji przyjmuje się inne rodzaje stężeń sorbatu. W ziarnach skał makro- i mezoporowatych stężenie sorbatu odnosi się do fazy płynnej2, 3), a w mikroporowatych do fazy stałej. W transporcie sorbatu w obrębie pojedynczych mikroporowatych ziaren sorbentu do określenia współczynnika dyfuzji determinującego kinetykę akumulacji/emisji sorbatu stosuje się model uniporowy Cranka. Wśród wielu uproszczeń przyjmowanych w celu podania rozwiązania analitycznego dla modelu opartego na drugim prawie Ficka, jednym z istotniejszych jest założenie o kulistym kształcie ziaren. W pracy przedstawiono rozważania teoretyczne dotyczące procesu dyfuzji w ziarnach o różnych kształtach. Zestawione je z analizą kształtu ziaren węgla kamiennego (przykład sorbentu mikroporowatego) oraz z wynikami pomiaru kinetyki sorpcji metanu na węglu. Przedstawione rozważania miały na celu ocenę niepewności pomiarowych wynikających z założenia kulistości ziaren przy laboratoryjnym wyznaczaniu współczynnika dyfuzji. 97/2(2018) 273 Dr inż. Krzysztof OLESZKO w roku 2009 ukończył studia na Wydziale Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica w Krakowie. W 2016 r. uzyskał stopień doktora nauk technicznych na Wydziale Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH. Specjalność - wykorzystanie metod przetwarzania obrazów do akwizycji, obrazowania i analizy ilościowej danych 3D, w szczególności dla potrzeb geologii i górnictwa. Dr hab. Juliusz TOPOLNICKI w roku 1967 ukończył studia na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Jagiellońskiego. Stopień doktora nauk fizycznych uzyskał w... »

Aktywne monitorowanie rozdrabniania biomateriałów - DOI:10.15199/62.2018.2.13

Andrzej Tomporowski Józef Flizikowski Ali Al-Zubiedy

Aktywne monitorowanie przetwarzania maszynowego i jego produktów jest domeną przemysłu, zaawansowaną pod względem optymalizacji, innowacji ukierunkowanych na modernizację procesów oraz stosowanych urządzeń, co wywiera pozytywny wpływ na środowisko, w szczególności zaś na jego zasoby. Postęp w dziedzinie inżynierii produkcji odzwierciedla również zastosowanie metod sztucznej inteligencji w procesach technologicznych produkcji chemicznej, spożywczej i mineralnej1-5). Obecny postęp w zakresie automonitorów i monitorowania aktywnego opartego na systemach poznawczych jest z pewnością niewystarczający do rozważań nad wdrożeniami, które całkowicie zawładnęłyby poznaniem, tworzeniem i badaniami nad zmiennymi procesowymi w rzeczywistych zastosowaniach przemysłowych1, 6-8). Architekturę systemów agentowych, z którą najlepiej idą w parze koncepcja monitorowania aktywnego, a dalej struktura poznawczego systemu sterowania, wykorzystuje się w inżynierii oprogramowania9-11). Celem badania było dostarczenie opisu, analizy i oceny rozwiązania technologicznego, które można wdrożyć celem przeprowadzenia samoorganizującego się procesu w sposób wydajny i niezawodny, jak również celem wytworzenia najwyższej jakości produktu rozdrabniania materiałów ziarnistych (ziaren ryżu) do celów energetycznych. An active monitoring of machinery process and product is a domain of industry, advanced in terms of optimization, modernization, innovation and equipment, which has a positive influence on the environment and especially on its resources. The progress in manufacturing engineering is also reflected by application of artificial intelligence methods in technological processes of chemical, food and mineral manufacturing1-5). Current advancement of auto-monitors and active monitoring based on cognitive systems is certainly insufficient to consider implementations that would completely take over the research, cognition and creation of the process variables in re... »

Nadtlenki organiczne. Substancje stwarzające zagrożenie poważną awarią przemysłową. Cz. I - DOI:10.15199/62.2018.2.19

Agnieszka Gajek

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady1) (Rozporządzenie CLP) wprowadziło na terenie Unii Europejskiej globalnie zharmonizowany system klasyfikacji i oznakowania chemikaliów GHS (globally harmonised system)2). Rozporządzenie jest systematycznie dostosowywane do postępu naukowo-technicznego. Jednocześnie zasady przewozu towarów i ładunków niebezpiecznych nadal reguluje umowa międzynarodowa ADR3) z 1957 r., nowelizowana w cyklu dwuletnim. Oba te akty prawne mają kluczowe znacznie w odniesieniu do klasyfikacji substancji niebezpiecznych. Zgodnie z definicją ujętą w rozporządzeniu1) nadtlenki organiczne to ciekłe lub stałe substancje organiczne, które zawierają dwuwartościową strukturę -O-O- i którą można uznać za pochodną nadtlenku wodoru, w którym jeden lub oba atomy wodoru zastąpiono rodnikami organicznymi. Pod pojęciem nadtlenku należy rozumieć nie tylko czysty nadtlenek organiczny, ale także mieszaniny nadtlenków zawierające co najmniej jeden nadtlenek organiczny. Umowa ADR wprowadza następującą definicję: nadtlenki organiczne są substancjami organicznymi, które zawierają dwuwartościową strukturę -O-O- i mogą być uważane za pochodne nadtlenku wodoru, w którym jeden lub dwa atomy wodoru zostały zastąpione przez rodniki organiczne. Obie definicje są zbieżne. Jednak nie każdy nadtlenek organiczny powinien zostać zaklasyfikowany zgodnie z Rozporządzeniem CLP i umową ADR jako nadtlenek organiczny. Obie regulacje prawne są w tym przypadku zgodne. Kryterium kwalifikacji jest udział tlenu aktywnego i nadtlenku wodoru w nadtlenku organicznym. W obu aktach określono dwa warianty wykluczeń: dla nadtlenków zawierających nie więcej niż 1,0% tlenu aktywnego z nadtlenku organicznego przy zawartości nadtlenku wodorunie większej niż 1,0% oraz dla nadtlenków zawierających więcej niż 0,5% tlenu aktywnego z nadtlenku organicznego przy zawartości nadtlenku wodoru większej niż 1%, ale nie większej niż 7%. Zawartość tlenu aktywnego w mieszan... »

2018-1

Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma