Twenty-two medical plants were reviewed, with 49 refs., to
recommend their use in cosmetics.
Przedstawiono przegląd różnych gatunków roślin
o potencjalnym zastosowaniu w przemyśle
kosmetycznym, szczególnie w kosmetykach
stosowanych do pielęgnacji skóry atopowej.
Omówiono właściwości badianu właściwego,
boczniaka mikołajkowego, bylicy azjatyckiej,
cynamonowca wonnego, fasoli azuki, flebodium
złocistego, forsycji zwisłej, gardenii jaśminowatej,
glistnika jaskółcze ziele, gujawy
pospolitej, kanianki pospolitej, katalpy żółtokwiatowej,
klonu zielonokorego, maczużnika
chińskiego, remanii kleistej, sasurei czepnej,
selernicy, smokrzynu łojodajnego, spirodeli
wielokorzeniowej, tarczycy bajkalskiej, trzciny
pospolitej oraz korzenia żeń-szenia.
Atopowe zapalenie skóry (AZS) jest jedną z najczęstszych chorób
skóry, występującą zarówno u dzieci, jak i u dorosłych. Jest to choroba
systemu odpornościowego, którą powodują interakcje różnych
czynników środowiskowych, genetycznych, immunologicznych i biochemicznych1,
2). Przewlekłe zapalenie wiąże się z podwyższonymi
poziomami immunoglobuliny E w surowicy krwi i tkankach oraz
eozynofilii w krwi obwodowej. Często występuje w odpowiedzi na
alergeny środowiska, takie jak roztocza Dermatophagoides farinae
i Dermatophagoides pteronyssinus3). Częściej występuje u dzieci
ze środowiska miejskiego, pochodzących z rodzin małodzietnych
i dobrze sytuowanych, co sugeruje, że narażenie na zanieczyszczenie
środowiska, brak ekspozycji na infekcje, brak kontaktu z alergenami
w okresie wczesnego dzieciństwa oraz nadmierna higiena mogą
odgrywać znaczącą rolę w powstawaniu alergicznego stanu zapalnego4).
Dzieciom ze schorzeniem AZS podawane są leki z grupy kortykosterydów, kobietom w ciąży cyklosporyny, inhibitory kalcyneuryny.
Wszystkie te leki mogą być stosowane dla tych grup jedynie
w bardzo małych dawkach, przez co nie zawsze są skuteczne5). Atopic
dermatitis jest przewlekłą chorobą zapalną, której główn więcej »
A shower gel was prepd. by mixing an aq. 1% extract from
the bark of oak (Quercus robur L.) obtained with supercrit.
CO2 with 9% extract of Saponaria officinalis root and glycerol,
xanthan gum, alkyl polyglycoside, Na benzoate and
citric acid and studied for rheol., surface tension, washing
and foaming properties. The formulation was a pseudo
plastic, non-Newtonian, shear-thinning fluid. Its viscosity
decreased with increasing the shear rate. The surface tension
of 1% aq. solns. of the gel was above 28 mN/m. The
foaming and washing properties were similar to those of
com. shower gels.
Przedstawiono wyniki badań właściwości reologicznych,
tensjometrycznych, myjących
oraz pianotwórczych łagodnego żelu pod
prysznic, zawierającego 1% ekstraktu z kory
dębu szypułkowego (Quercus robur L.) otrzymanego
metodą sc-CO2 oraz 9% ekstraktu
z korzenia mydlnicy lekarskiej (Saponaria officinalis
L.). Zaproponowana receptura jest
zgodna z wymaganiami określonymi w standardach
Cosmos. Otrzymany żel pod prysznic
jest cieczą pseudoplastyczną, nienewtonowską,
rozrzedzaną ścinaniem. Jej lepkość
maleje wraz ze wzrostem prędkości ścinania.
Napięcie powierzchniowe 1-proc. wodnego roztworu tego żelu jest większe niż 28 mN/m.
Właściwości pianotwórcze i myjące są porównywalne
z właściwościami żeli pod prysznic
dostępnych w handlu.
Przyczyny zainteresowania konsumentów i producentów kosmetyków
recepturami zawierającymi głównie składniki naturalne
omówiono już poprzednio1-3). Ocena Komisji Europejskiej4) wykazała,
że większość Europejczyków (87%) jest świadoma, że ich
zachowanie pod względem wyboru używanych produktów odgrywa
ogromną rolę w ochronie środowiska oraz bezpośrednio wpływa
na stan zdrowia ludzi. Ta świadomość społeczna i współczesne
trendy poszukiwania naturalnych produktów stanowią podwalinę
pod obecnie obowiązujące normy i standardy otrzymywania bezpiecznych
kosmetyków. Standardy te są wynikiem porozumienia
głównych pięciu organizacji więcej »
Samples of pure and K-doped mesoporous Al2O3 were
prepd. from aq. soln. of Al(NO3)3 by nanoreplication method
and used for prodn. of Cr2O3-contg. catalysts (20% by
mass) by the incipient wetness technique. The catalysts
were tested in the dehydrogenation of PrH to propene.
Both support synthesis method and K-doping effected the
performance of the catalysts. The deactivation of the catalyst
was also studied at various reaction temps.
Poprzez replikację strukturalną otrzymano czysty
i dotowany potasem mezoporowaty nośnik
Al2O3. Na bazie przygotowanych nośników metodą
impregnacji zsyntetyzowano katalizatory
chromowe zawierające 20% mas. Cr2O3. Otrzymane
preparaty przetestowano pod kątem aktywności
katalitycznej w procesie odwodornienia
propanu do propylenu. Zbadano wpływ
metody preparatyki nośnika oraz dotowania
potasem na właściwości katalityczne. Określono
również wpływ temperatury reakcji na szybkość
dezaktywacji.
Propylen jest jednym z kluczowych surowców przemysłu chemicznego.
Zgodnie z szacunkami firmy Nexant zapotrzebowanie na propylen
wzrasta średnio o 5% rocznie i w 2016 r. osiągnie wartość blisko 100 mln t,
głównie za sprawą popytu na tlenek propylenu (4,3%) i polipropylen
(5,5%)1). Obecnie, propylen produkuje się głównie w procesach pirolizy
olefinowej i fluidalnego krakingu katalitycznego. W mniejszych ilościach
jest on również pozyskiwany w alternatywnych procesach, takich
jak odwodornienie propanu i metateza olefinowa oraz w technologiach
bazujących na metanolu (MTO i MTP)2, 3). W ostatnich latach obserwuje
się wzrost znaczenia technologii alternatywnych. W szczególności
rośnie zainteresowanie procesem odwodornienia propanu do propylenu.
Według danych opublikowanych przez Sattlera i współpr.2) tą metodą
w 14 instalacjach w 2012 r. wyprodukowano blisko 5 mln t propylenu.
Do 2018 r. przewiduje się budowę kilkunastu nowych wytwórni, które
dostarczą dodatkowo 14 mln t propylenu. W 2019 r. Grupa Azoty
(Zakład w Poli więcej »
Dehydration of i-PrOH by heteroazeotropic distn. with
isooctane, i-Pr2O and cyclohexane was modeled by using
the non-random 2 liqs. equation for phase equils. calcn.
The coeffs. of this equation for the considered ternary
mixts. were fitted to the vapor-liq.-liq. equil. data and simultaneously
to the vapor-liq. equil. data. Phase equil. in the
resp. ternary systems were computed and the accuracy of
the description of the liq.-liq. equil. for the systems formed
in the decanter was presented.
Przeprowadzono symulacje osuszania izopropanolu
poprzez destylację heteroazeotropową
przy użyciu izooktanu, eteru diizopropylowego
(DIPE) i cykloheksanu. Wykorzystano do
tego celu profesjonalny symulator ChemCad,
stosując równanie NRTL (non-random two liquids)
jako model termodynamiczny do obliczania
równowag fazowych. Dla rozpatrywanych
układów trójskładnikowych dopasowano
współczynniki równania NRTL, wykorzystując
dane równowagi ciecz-ciecz-para VLLE (vapor-
-liquid-liquid equilibrium) oraz równocześnie
dane równowagi ciecz-para VLE (vapor-liquid
equilibrium). Przedstawiono z jaką dokładnością
parametry modelu (zwanego dalej NRTL-
-VLL) opisują VLLE, VLE oraz równowagi ciecz-
-ciecz LLE (liquid-liquid equilibrium) układu
powstałego w rozdzielaczu. Wykonano również
symulację, używając oryginalnych współczynników
równania NRTL z bazy danych
ChemCad. Okazała się ona być daleko mniej
dokładna od symulacji przy użyciu parametrów
modelu NRTL-VLL.
Izopropanol jest jednym z ważnych rozpuszczalników. Stosowany
jest również jako dodatek do paliw. Bezwodnego izopropanolu nie
można uzyskać poprzez zwykłą destylację, gdyż tworzy on z wodą azeotrop
dodatni mający minimum temperatury wrzenia. Jedną z technik
pozwalającą uzyskać izopropanol zawierający minimalną ilość wody
jest destylacja heteroazeotropowa, w której do mieszaniny tworzącej
azeotrop dodaje się substancję trzecią, tworzącą z jej składnikami
heteroazeotrop trójskładnikowy. Odchodzi więcej »
A math. model was elaborated for thermally insulated
system comprising a fluidized bed reactor and an external
heat exchanger to describe the exothermal processes
running as a single reaction or consecutive reactions. The
model was used to det. branches of steady states of processes.
Dokonano analizy stacjonarnych właściwości
procesowych kontaktowego reaktora fluidalnego
współpracującego z zewnętrznym autotermicznym
wymiennikiem ciepła. Omówiono
zagadnienie autotermiczności i przedstawiono
typowe struktury autotermiczne. Dokonano ilościowej
analizy krotności stanów stacjonarnych
struktury z zewnętrznym wymiennikiem ciepła.
Do ilościowego opisu warstwy katalizatora zastosowano
model pęcherzykowy złoża fluidalnego.
Dla dwóch wybranych modeli kinetycznych
scharakteryzowano wpływ wybranych
parametrów procesowych i konstrukcyjnych
na strukturę stanów stacjonarnych. Otrzymane
wyniki mają znaczenie poznawcze i praktyczne.
Kontaktowe reaktory fluidalne są obiektami znanymi i stosowanymi
w technologii chemicznej od dziesiątków lat. Znalazły one
zastosowanie m.in. w procesie krakingu katalitycznego, w procesach
uwodornienia (np. synteza Fischera i Tropscha) oraz w procesach
utleniania (np. produkcja bezwodnika maleinowego)1-3). Głównymi
zaletami kontaktowych reaktorów fluidalnych jest łatwa wymiana
katalizatora, tendencja do ujednorodniania temperatury oraz większe
współczynniki wnikania ciepła do ścianek aparatu w porównaniu
ze stacjonarnym złożem katalizatora. Cechy te są wykorzystywane
przede wszystkim w przypadku procesów silnie egzotermicznych2).Wówczas, nawet przy stosunkowo niskich temperaturach surowca,
hydrodynamika złoża fluidalnego tworząca wewnętrzne kanały dodatniego
sprzężenia zwrotnego może zapewnić warunki do autotermicznej
(samowystarczalnej cieplnie) pracy aparatu4). Zimny surowiec podgrzewa
się bezprzeponowo na skutek kontaktu ze złożem katalizatora.
Mechanizm wewnętrznego sprzężenia cieplnego słabnie w miarę
zmn więcej »
Na5P3O10 was sepd. from com. solns. of NaH2PO4 and
Na2HPO4 by calcination at 350-550°C and subsequent
crystn. at 400-450°C. The product showed d. 0.90-0.95 kg/L
and met the std. requirements. A process flow-sheet was
proposed. Neither by-products nor wastes were formed
in the process.
Określono najkorzystniejsze parametry technologiczne
wytwarzania tripolifosforanu sodu
(TPFS) z wykorzystaniem półproduktów powstających
w technologii otrzymywania TPFS.
Przeanalizowano przemiany fazowe zachodzące
podczas procesu temperaturowego,
określono parametry jakościowe uzyskanych
produktów oraz zoptymalizowano proces.
Przeprowadzono również bilanse masowe
i energetyczne procesu oraz porównano
je z klasyczną metodą rozpyłowo-piecową
w aspekcie założeń czystszej produkcji.
Tripolifosforan sodu Na5P3O10 (TPFS) należy do grupy skondensowanych
fosforanów sodu o dużej zdolności sekwestracyjnej, właściwościach
buforujących oraz zdolnościach deflokulacji i dyspersji. Cechy
te czynią go jednym z najskuteczniejszych wypełniaczy aktywnych
stosowanych w chemii gospodarczej1).W wielu częściach świata kwestie środowiskowe mają istotny
wpływ na popyt fosforanów stosowanych w detergentach. W Europie
Zachodniej i Ameryce Północnej prawodawstwo nakazuje stopniowe
zmniejszanie ich zawartości, jednak w regionach, w których nakaz taki
nie obowiązuje TPFS jako wypełniacz aktywny ma nadal największy
udział w segmencie detergentów przemysłowych, od których wymagana
jest większa skuteczność czyszczenia2).
Dążenie do uzyskania większej efektywności prania z jednoczesnym
zmniejszeniem objętości stosowanego detergentu wiąże się
z wytwarzaniem zarówno półproduktów, jak i gotowych proszków
o podwyższonych gęstościach nasypowych. Tendencja taka przyniosła
zmiany w technologii produkcji proszków do prania, gdzie ważnym
etapem stały się procesy mechaniczne (kompaktowanie, granulacja
na mokro, wytłaczanie, kształtowanie). Proponowane dotychczas
rozwiązania zwiększan więcej »
SiO2 gel, sand, fodder phosphate and (NH4)2SO4 grains as
well as poppy and wheat seeds were dried in fluidized bed
at 315-350 K and air flow rate 0.1-1.8 m/s to derive a generalized
drying curve and limit the no. of expts. necessary
to reduce the energy consumption. A math. model of the
process was developed and validated.
Wykorzystując kompleksową analizę teoretyczno-
doświadczalną suszenia fluidalnego
ciał stałych z grup B i D wg klasyfikacji
Geldarta, opracowano oryginalną, utylitarną
metodę obliczeń procesowych. Propozycja
obejmuje statykę i kinetykę procesu, wytyczne
modelowania matematycznego oraz
wykorzystanie koncepcji uogólnionej krzywej
suszenia, co pozwala na maksymalną
minimalizację zakresu niezbędnych badań
eksperymentalnych. Poszukując możliwości
ograniczenia zużycia energii, wykorzystano
bilansowanie egzergetyczne.
Suszenie w układach fluidalnych jest przedmiotem dużego
zainteresowania ze strony przemysłu. Jest to metoda stosunkowo
łatwa w realizacji i cechuje się korzystnymi wskaźnikami
techniczno-ekonomicznymi1). Jednak proces wymaga wysokich
nakładów energetycznych, co przy stosunkowo niskiej sprawności
suszarek stosowanych w praktyce przemysłowej wymusza wręcz
działania innowacyjne w zakresie teorii i techniki suszenia.
Pomimo licznych prac doświadczalnych i teoretycznych nie zostały
do końca rozwiązane istotne problemy jednoznaczności i uniwersalności
metod obliczeniowych stosowanych przy procesowym
projektowaniu suszenia w układach fluidalnych2-15). Intensywne
poszukiwania uniwersalnych metod określenia kinetyki suszenia
fluidalnego spowodowane są także brakiem znaczącego postępu
w zakresie opracowania utylitarnych sposobów wyznaczania
izoterm desorpcji wody.
Znajomość równowagi suszarniczej ma znaczenie nie tylko dla
ekonomiki procesu (wyznaczenie stanu końcowego), lecz jest także
niezbędna do obliczeń związanych z modelowaniem matematycznym
procesów sorpcyjnych. Pomimo licznych prac z zakresu stat więcej »
Biol. activated sludge was disintegrated in ultrasound
or/and microwave fields to study the sonolysis of microorganism
cells by detn. of capillary suction time, sludge
particle size and total solids. As a result of 3-step treatment,
a decrease in disintegration time, increase in COD
and a decrease in suction time were achieved. An advanced
dewatering of the sludge was obsd.
Przedstawiono wpływ sonifikacji, promieniowania
mikrofalowego i metod łączonych na
odwadnianie i zmniejszenie stężenia suchej
masy osadu czynnego. Oznaczono czas ssania
kapilarnego (CSK), wielkość kłaczków
i stężenie suchej masy osadu w celu określenia
najkorzystniejszych czasów dezintegracji
oraz kolejności stosowania metod. W wyniku
3-etapowej obróbki udało się skrócić okresy
dezintegracji, uzyskać wzrost wartości ChZT
i obniżyć wartość CSK, co korzystnie wpłynęło
na proces odwadniania badanego osadu.
Osady powstałe w wyniku procesów oczyszczania ścieków charakteryzują
się dużą zawartością wody, co niekorzystnie wpływa m.in.
na ich transport i unieszkodliwianie. Ilość wody, którą można usunąć
z osadu ściekowego jest bardzo duża, w przypadku osadów wstępnych
wynosi 95-99%, a dla osadów wtórnych 98-99,5%. Efektywność usuwania
wody zależy nie tylko od procesu odwadniania, ale również odtypu wody. Rozróżnia się 4 rodzaje wody: (i) woda wolna, niezwiązana
z cząstkami osadu, która jest usuwana w czasie sedymentacji osadu,
(ii) woda związana, uwięziona w porach (floc water), jej usunięcie
następuje po zniszczeniu struktury kłaczka osadu, (iii) woda adhezyjna
(kapilarna), przynależna lub przyczepiona do powierzchni cząstek,
oraz (iv) woda związana chemicznie, której nie można całkowicie
usunąć, nawet stosując drastyczne metody termochemiczne. Tak więc
woda związana jest jednym z głównych czynników ograniczających
efektywność usuwania wody1).
Metody dezintegracji dzieli się na mechaniczne, chemiczne, biochemiczne
i termiczne. Prowadzone są liczne badania nad m więcej »
Approximate solns. of the diffusion equation based on the
continued fraction approximation were used to consider
transient diffusion with chem. reaction and specific cases of
adsorption in a tank and of transient heat transfer. Algorithms
of numerical calculations for particular cases were discussed
and the results of calculations were compared with the exact
solns. A good agreement of the data was obsd.
Przedstawiono przybliżone rozwiązania równania
dyfuzji oparte na aproksymacji ułamkami
łańcuchowymi. Omówiono algorytmy obliczeń
numerycznych dla różnych przypadków oraz
porównano wyniki obliczeń przybliżonych ze ścisłymi.
Przedstawiono ogólny przypadek nieustalonej
dyfuzji z reakcją chemiczną oraz szczególne
przypadki obejmujące adsorpcję w zbiorniku
oraz nieustalone przewodzenie ciepła.
Procesy dyfuzyjne i cieplne zachodzą często w warunkach nieustalonych.
Przykłady nieustalonych procesów cieplnych to np. ogrzewanie
lub chłodzenie zawartości zbiorników. Z dyfuzją w warunkach
nieustalonych ma się do czynienia np. podczas adsorpcji składnika
mieszaniny płynnej w ziarnach adsorbentu oraz podczas reakcji chemicznych
w ziarnach katalizatora.
Modele matematyczne reaktorów katalitycznych i adsorberów stanowią
układy cząstkowych równań różniczkowych. Jednym z nich
jest równanie bilansu masy w płynie przepływającym przez reaktor/
adsorber. Drugie równanie dotyczy kinetyki transportu masy wewnątrz
katalizatora/adsorbentu. Takie układy równań są trudne do rozwiązania.
Problem czasochłonności obliczeń jest szczególnie istotny, w przypadku
gdy rozwiązywanie jest wykonywane wielokrotnie w ramach
złożonej procedury. Dlatego też do opisu matematycznego dyfuzji
w porowatych ziarnach korzystne jest zastosować takie uproszczenie,
które prowadzi do wyeliminowania zmiennej położenia w ziarnie.Opisywanie kinetyki transportu dyfuzyjnego przybliżonymi równaniami
jest znane od dawna. Historycznie pierwszym było równanie
LDF (linear driving force) więcej »
Cr2(SO4)3 was added to aq. soln. of KCl and Na2SO4 to study
the changes in the phase diagram at 25°C after supersatn.
The presence of the Cr3+ in the system resulted in disappearing
the area of Na2SO4 crystn. and creeping the crystals
formed.
Podczas izotermicznego odparowywania wody
z roztworów o różnych proporcjach molowych
składników w układzie wystąpiło przesycenie
roztworu oraz nastąpiły zmiany pól krystalizacji
w stosunku do układu modelowego, a zwłaszcza
zanikło pole krystalizacji siarczanu sodu.
Dodatkowym zjawiskiem związanym z obecnością
jonów Cr(III) było pełzanie roztworu krystalizującego
na krawędziach i zewnętrznych
ściankach krystalizatora.
W technologii chemicznej bardzo ważną rolę odgrywają procesy
rozdzielania substancji, do których należy m.in. krystalizacja z roztworów
wieloskładnikowych. Zagadnieniu procesu krystalizacji w takich
układach poświęcono wiele prac1, 2). Demopoulos2) omówił szczegółowo
warunki takich procesów, zwracając uwagę na równowagę ciało stałe-
-ciecz i kinetykę krystalizacji (przesycenie, zarodkowanie, wzrost kryształów).
Wpływ na krystalizację w badanych układach mają zarówno
makro-, jak i mikrododatki. W układzie KCl + MgSO4 = K2SO4 + MgCl2 w temp. 20°C pole krystalizacji zwiększa się o ok. 50% w stosunku do
układu bez mocznika przy stosunku molowym mocznika do siarczanu
magnezu równym 43-5). W pracy6) omówiono wpływ dodatku jonów
Fe(III), Cr(III) i Al(III) w ilościach 100 ppm na zachowanie się układu
siarczan amonu-woda w strefie metastabilnej. Wykazano wyraźny trend
wzrostowy szerokości tej strefy w zależności od jonów metali trójwartościowych.
Wpływ ten najwyraźniej zaznaczał się dla jonów Fe(III),
a najmniej dla Al(III). Wpły więcej »
Effects of convection, short- and long-wave radiation and
evaporation of moisture were taken into consideration at
developing a math. model of a ground heat exchanger
based on an idea of stages with an ideal mixing connected
in series. The ground temp. at a deep level was higher
than the av. temp. of surroundings. The model described
correctly the changes of time-temp. profiles of both the
ground and the operating liq.
Przedstawiono elementy modelowania przenoszenia
ciepła w gruncie jako źródle energii
odnawialnej. Rozważono wielkości strumieni
cieplnych występujących na powierzchni
gruntu związanych z konwekcją, promieniowaniem
krótko- i długofalowym oraz z odparowywaniem
wilgoci. Przedstawiono model
matematyczny gruntowego wymiennika ciepła
oparty na koncepcji szeregowo połączonych
stopni z idealnym mieszaniem. Wykazano, że
temperatura gruntu na dużej głębokości może
być wyższa od średniej temperatury otoczenia.
Stwierdzono, że model matematyczny wymiennika
gruntowego poprawnie opisuje czasowe
zmiany profili temperatury gruntu i cieczy roboczej.
Rosnące zapotrzebowanie na energię (zwłaszcza w krajach rozwijających
się) oraz problem globalnego ocieplania klimatu i zanieczyszczenia
środowiska powodują wzrost zainteresowania alternatywnymi,
odnawialnymi źródłami energii. Na szczególną uwagę zasługują układy
z pompami ciepła, wykorzystujące grunt jako dolne źródło ciepła, tzw.gruntowe pompy ciepła GCHP (ground-coupled heat pump systems)1).
Pompy ciepła są urządzeniami przyjaznymi środowisku i energooszczędnymi,
stosowanymi do zapewnienia ogrzewania i chłodzenia
budynków, jak i ogrzewania ciepłej wody użytkowej. Biorąc pod
uwagę korzyści ekonomiczne, instalacja systemów gruntowych pomp
ciepła, zarówno w budynkach mieszkalnych, jak i komercyjnych, staje
się coraz bardziej powszechna w wielu krajach.
Grunt jest korzystnym źródłem energii dla pomp ciepła. W porównaniu
z powietrzem ma znacznie bardziej stabilną temperaturę
oraz więcej »
Effect of circulation pipe diam. on the selected flow parameters
of the hybrid airlift reactor was computed from
a developed math. hydrodynamic model and exptl. verified.
The apparatus consisted of a fluidized bed reactor
and an airlift reactor. It was not a typical 3-phase airlift reactor,
because the contact between solid and gas phases
did not occur. The developed model was based on the
global momentum balance and mass balances of the gas
and liq. Exptl. verification of the model was carried out by
the measurements of gas hold-up in the bubbling zone
(manometric method), liq. flow velocity in the downcomer
and fluidized bed height.
Przedstawiono wpływ parametru geometrycznego
(średnicy rury cyrkulacyjnej) na wybrane
parametry hybrydowego reaktora airlift. Przedstawiono
także doświadczalną weryfikację
wpływu tej średnicy oraz porównano otrzymane
wyniki doświadczalne z zaproponowanym
modelem hydrodynamiki reaktora. Analizowany
reaktor jest połączeniem aparatu fluidyzacyjnego
i aparatu airlift. Nie jest to jednak typowy
trójfazowy reaktor fluidyzacyjny, gdyż nie
ma w nim kontaktu fazy stałej i gazowej. Zaproponowany
model oparto na globalnym bilansie
pędu oraz bilansach masy cieczy i gazu. Weryfikacja
doświadczalna modelu została przeprowadzona
przez pomiar stopnia zatrzymania gazu w strefie barbotażu za pomocą metody
manometrycznej, pomiar prędkości przepływu
cieczy w rurze cyrkulacyjnej oraz pomiar dynamicznej
wysokości złoża.
Bioreaktory fluidyzacyjne z cyrkulacją cieczy, czyli trójfazowe reaktory
airlift, mają wiele zalet, dzięki którym znajdują zastosowanie w procesach
biologicznych1). Osadzenie biomasy na nośnikach stałych powoduje
zwiększenie jej ogólnego stężenia oraz zwiększenie szybkości procesu
mikrobiologicznego. Osadzenie biomasy na powierzchni złoża ruchomego
umożliwia również lepszą kontrolę grubości warstwy biofilmu, a ciągły
ruch złoża zapobiega zrastaniu się cząstek nośnika. Wadą takiej konstrukcji
jes więcej »
Technological properties of a horizontal tubular bioreactor
for aerobic processes were presented. The math. model
of the bioreactor was developed for microbiol. process
in liq. phase and for biofilm formed on the vessel walls.
Efficiency of the bioreactor was evaluated at various operating
conditions. Because of the immobilized biomass,
the process proceeds in a plug-flow with sterile feed.
Przedstawiono właściwości procesowe poziomego
bioreaktora rurowego do prowadzenia
procesów aerobowych. Zaproponowany
model matematyczny bioreaktora uwzględnia
proces mikrobiologiczny przebiegający
w fazie ciekłej oraz w biofilmie powstałym
na ściankach aparatu. Dokonano oceny efektywności
pracy bioreaktora w różnych warunkach
operacyjnych. Wykazano, że dzięki
obecności immobilizowanej biomasy możliwe
jest prowadzenie procesu w sterylnie zasilanym
bioreaktorze o tłokowym przepływie
cieczy. Bez immobilizacji biomasy nie byłoby
to możliwe. Zamieszczono również wskazówki
odnoszące się do sposobu napowietrzania
bioreaktora.
Bioreaktory rurowe budzą coraz większe zainteresowanie badaczy
zajmujących się różnymi procesami mikrobiologicznymi, stosowanymi
m.in. do produkcji wodoru1), biomasy2) i biogazu3), produkcji białek4) lub
w oczyszczaniu ścieków5). Mają one wiele zalet w porównaniu z aparatami
zbiornikowymi, takich jak prosta konstrukcja, korzystniejsze warunki
kinetyczne dla procesów charakteryzujących się inhibitującym wpływem
substratów oraz łatwiejsze powiększanie skali6). Bioreaktory rurowe
posiadają również większy stosunek powierzchni bocznej aparatu do
jego objętości w porównaniu z reaktorami zbiornikowymi, co jest cechą
korzystną szczególnie w fotobioreaktorach, gdyż zapewnia lepszą ekspozycję
na światło. Ta cecha geometryczna sprzyja również powstawaniu
na wewnętrznych ścianach aparatu stosunkowo dużej ilości biofilmu,
co zwiększa ogólne stężenie mikroorganizmów. Zjawisko immobilizacji
mikroorganizmów, kontrolowane w bioreaktora więcej »
Numerical simulations were carried to describe the biodegrdn.
of glucose and PhOH in a bioreactor with an external
circulation tube. The process were detd. as a function of
residence time of the liq. phase in the bioreactor. Similar
numerical simulations were carried out for biodegrdn.
in a commonly used bubble-stirred tank bioreactor. The
resulting characteristics were presented as branches of
steady states of the processes.
Przedstawiono charakterystykę technologiczną
hybrydowego bioreaktora fluidalnego
z zewnętrzną rurą cyrkulacyjną. Wykonano
obliczenia symulacyjne dla dwóch różnych
dwusubstratowych modeli kinetycznych dwóch
wybranych procesów mikrobiologicznych.
Analizie poddano właściwości technologiczne
takiego bioreaktora w zależności od czasu
przebywania fazy ciekłej w aparacie. Porównano
charakterystykę stacjonarną hybrydowego
bioreaktora fluidalnego z powszechnie stosowanym
barbotażowym bioreaktorem zbiornikowym.
Przedstawione wykresy umożliwiają
zastosowanie oraz dobór właściwych parametrów
procesowych w instalacjach wykorzystujących
hybrydowe bioreaktory fluidalne.
Jednym z utylitarnych celów inżynierii chemicznej jest propozycja
nowych rozwiązań procesowych i aparaturowych, optymalnie dostosowanych
do realizacji specyficznych technologii chemicznych i biochemicznych.
Efektem przenikających się zagadnień inżynierii chemicznej
i biotechnologii jest pojawienie się nowych typów bioreaktorów o specjalnej
konstrukcji, takich jak reaktory membranowe, fluidalne czy aparaty
airlift1-3). Od lat obserwuje się ciągłe udoskonalanie bioreaktorów do prowadzenia
procesów aerobowych. W aparatach barbotażowych, ze względu
na konieczność stosowania pomp i dmuchaw do przetłaczania mediów,
występuje znaczne zużycie energii. Podnosi to koszty eksploatacyjne
instalacji. Obecnie poszukuje się technologii ograniczających energochłonność
procesów. W przypadku aerobowych procesów mikrobiologicznych
działania takie zmierzają do poszuki więcej »
Math. model of leaching plant materials was developed
for large and small pores using a method of fractional differentiation
to det. kinetics of the active substance flux
through the surface of the solid. Theor. results from the
model agreed with exptl. data on the kinetics of the leaching
in microwave and ultrasound fields.
Zaproponowano bikapilarny model matematyczny
procesu ekstrakcji z półnieskończonego
ciała stałego z zastosowaniem pochodnych
ułamkowych, zawierającego pory duże, dochodzące
do jego powierzchni oraz połączone
z nimi pory małe. Efektywne współczynniki
transportu masy w obu typach porów przyjęto
jako różne. Zależność gęstości strumienia
substancji aktywnej, przez powierzchnię ciała
stałego w funkcji czasu określano przy wykorzystaniu
pochodnych ułamkowych. Wyniki
uzyskane na podstawie modelu matematycznego
porównano z wynikami doświadczalnymi
ekstrakcji substancji aktywnych. Wykazano
przydatność zaproponowanego modelu,
zwłaszcza dla wysokosprawnych procesów
ekstrakcji przy użyciu mikrofal i energii ultradźwięków.
Ekstrakcja ciało stałe-ciecz (ługowanie) jest jedną z podstawowych
metod pozyskiwania surowców, w tym cennych substancji aktywnych
dla przemysłów spożywczego, farmaceutycznego i kosmetycznego.
Jest to wieloetapowy proces, w którym można wyodrębnić takie fazy,
jak dostarczenie rozpuszczalnika do powierzchni ciała stałego, dyfuzja
rozpuszczalnika w głąb porowatego ciała stałego i rozpuszczanie substancji
ekstrahowanej w rozpuszczalniku, przy czym uzyskany roztwór
cechuje się dużym rozcieńczeniem, tak że nie można w tym przypadku
mówić o osiągnięciu stanu równowagi termodynamicznej. Roztwór
ten dyfunduje do powierzchni ciała stałego, a następnie do rdzenia cieczy1). Zasadnicze przenoszenie masy zachodzi zatem we wnętrzu
ciała stałego, a ściślej w jego porach wypełnionych rozpuszczalnikiem.
W związku z powyższym struktura ciała porowatego, a zwłaszcza
kształt i wymiary porów mają istotny wpływ na pr więcej »
Four mixts. of liq. rapeseed or castor oils with coconut oil or
cocoa butter were prepd., crystd. at 23°C for 5 h under ultrasonication
(24-64 kW/m2) and studied for storage modulus.
The sonication resulted in decreasing the fractal dimension
and increasing the storage modulus of the mixts.
Wiele sensorycznych właściwości tłuszczów,
takich jak rozprowadzanie i tekstura, zależy od
wytrzymałości sieci zbudowanej z kryształów
tłuszczów. Proces krystalizacji ma w związku
z tym duży wpływ na ostateczną jakość produktu.
Jego poprawę można osiągnąć poprzez
wykorzystanie pola ultradźwiękowego.
Przeprowadzono badania wpływu energii ultradźwięków
na krystalizację tłuszczów. W badaniach
wykorzystano typowe stałe i ciekłe
oleje wykorzystywane w przemysłach farmaceutycznym
i kosmetycznym. Otrzymane próbki
poddano testom reologicznym. Dodatkowo
przeprowadzono obserwacje mikroskopowe.
Wyniki pokazały korzystny wpływ energii ultra dźwięków na właściwości reologiczne i strukturę
sieci krystalicznych tłuszczów.
Właściwości sieci lipidowych mają zasadnicze znaczenie dla jakości
produktów o dużej zawartości tłuszczów. Z chemicznego punktu widzenia
tłuszcze to trzy cząsteczki kwasów tłuszczowych zestryfikowane jedną
cząsteczką glicerolu. Ponieważ różne kwasy mogą zostać zestryfikowane
w różnych pozycjach cząsteczki glicerolu, powstaje wiele rodzajów
triacylogliceroli o zróżnicowanych właściwościach fizykochemicznych1).
Tłuszcze o dużej zawartości nasyconych kwasów tłuszczowych mają
w temperaturze pokojowej konsystencję stałą i tworzą sieć, w której
oczkach znajdują się tłuszcze ciekłe (oleje), a w przypadku emulsji również
krople wody. Makroskopowe właściwości produktów tłuszczowych,
tak reologiczne, jak i sensoryczne, mają wpływ na odbiór produktów
tłuszczowych przez użytkownika. Zależą one zatem głównie od struktury
sieci lipidowych. Do produktów takich zalicza się wiele środków spożywczych,
ale także kosmetyki i farmaceutyki. Ich właściwośc więcej »
Rigid polyurethane (PU) foams were modified by addn. of
expanded graphite (plate filler) and cenospheres (spherical
filler) to study the effect of the fillers shape and content
on the cell structure and apparent d., compressive
strength, friability, H2O absorption, coeff. of thermal cond.
and dimensional stability of the resulting porous material.
The highest cell nucleation capability was obsd. for
the spherical filler introduced into the PU system up to 5%
by mass and for the plate filler introduced above 7% by
mass. The addn. of expandable graphite (1% by mass) and
cenospheres (up to 5% by mass) resulted in a decrease in
thermal cond. and H2O absorption. The PU foams showed
good dimensional stability. The addn. of spherical filler
(up to 10% by mass) resulted in an increase of the mech.
strength of the PU foams.
Sztywne pianki poliuretanowe modyfikowano
grafitem ekspandowanym (napełniacz płytkowy)
i cenosferami (napełniacz sferyczny).
Przeprowadzono analizę wpływu kształtu oraz
zawartości tych napełniaczy na strukturę komórkową
oraz gęstość pozorną, wytrzymałość
na ściskanie, kruchość, chłonność wody,
współczynnik przewodzenia ciepła i stabilność
wymiarową otrzymanych materiałów porowatych.
Największą zdolnością do nukleacji
komórek charakteryzował się napełniacz sfe-ryczny wprowadzony do systemu PUR w ilości
do 5% mas., a napełniacz płytkowy w przypadku
modyfikacji przekraczającej 7% mas. Wprowadzenie
grafitu ekspandowanego w ilości
1% mas. oraz cenosfer w ilości do 5% mas.
powoduje zmniejszenie współczynnika przewodzenia
ciepła modyfikowanych materiałów
piankowych. Modyfikacja matrycy poliuretanowej
napełniaczami sferycznym oraz płytkowymi
powoduje zmniejszenie chłonności wody
i nie wpływa istotnie na wartość kruchości
otrzymanych pianek. Wszystkie modyfikowane
materiały piankowe charakteryzują się dobrą
stabilnością wymiarową, a wprowadzenie
do kompozycji poliuretanowej napełniacza
sferycznego w ilości do 10% m więcej »
Polyamide-6 was filled with particles of organomodified
montmorillonite and Ca(PO4)2 in a twin-screw extruder and
studied for thermal and mech. properties and inflammability.
The addn. of both fillers resulted in increasing the
mech. strength and flame retardancy of the composite material.
Przedstawiono metodę otrzymywania kompozytów
poliamidu 6 (PA6) z montmorylonitem
z wykorzystaniem fosforanu wapnia, który pełnił
funkcję zarówno napełniacza, jak i środka
obniżającego palność kompozytów. Kompozyty
badano metodami skaningowej kalorymetrii
różnicowej (DSC), termograwimetrii (TG) oraz
mikrokalorymetrii. Wyniki badań mikrokalorymetrycznych
wskazują na obniżenie palności
kompozycji zawierających fosforan wapnia
o 75% w stosunku do matrycy PA6.
Coraz większym zainteresowaniem cieszą się minerały o rozdrobnieniu
nanometrycznym stosowane jako addytywne modyfikatory obniżające
palność polimerów. Zastosowanie już w niewielkiej ilości (2-6% mas.)
takich materiałów jak krzemiany warstwowe (montmorylonit, saponit)
może w znacznym stopniu podwyższyć lepkość tworzywa, zapobiegając
odrywaniu się zapalonego materiału i inicjowaniu nowych zalążków
pożaru. Obecność montmorylonitu (MMT) w kompozycie zmniejsza
ilość wydobywających się na powierzchnię gazów powstałych w procesie
pirolizy. Dzieje się tak w wyniku wydłużenia drogi ich migracji w kompozycie.
Dodatkowo na powierzchni tworzy się zwarta zwęglina utrudniająca
dopływ gazów pirolitycznych i tlenu do powierzchni tworzywa1-8).
Coraz częściej wykorzystywanymi środkami obniżającymi palność
są związki zawierające fosfor. Charakteryzują się one mniejszą toksycznością,
a polimery z ich dodatkiem wydzielają mniejsze ilości dymu.
Ponadto środki te inhibitują proces spalania kompozycji zarówno w fazie
gazowej, jak i w fazie stałej. Mechanizm działania tych związków,
polegający na anihilacji wolnych rodników, przedstawiono na rys. 1.
W pracy wykorzystano potencjał fosforanu wapnia jako związku
o więcej »
Ashes from combustion of sewage sludge were extd. with
aq. H3PO4 and HNO3 for 60 min and then the extn. residues
were washed with dild. HNO3 soln. and with water to
recover the remaining PO4
3- ions from the filter cake. The
expts. were carried out in 2 reactors (vol. 5 L and 50 L). The
acidic washing resulted in a decrease in PO4
3- ion contents
from 11% down to 3.4% by mass.
Przedstawiono wyniki badań dotyczących modyfikacji
parametrów przemywania kwasami
mineralnymi osadów po ekstrakcji popiołów
po spaleniu osadów ściekowych. Ekstrakcję
prowadzono, stosując kwas fosforowy(V) oraz
azotowy(V), w celu odzysku związków fosforu
z bogatych w ten pierwiastek popiołów. Efektywne
odmycie pozostałości po ekstrakcji
ma istotny wpływ na zwiększenie wydajności
odzysku, gdyż roztwory popłuczne zawierają
znaczne ilości związków fosforu. Badania prowadzono
w skali wielkolaboratoryjnej w reaktorze
Syrris Globe® o pojemności 5 dm3 oraz w instalacji doświadczalnej w reaktorze o pojemności
50 dm3. Wykazano, że wprowadzenie
kwaśnego przemycia osadu pozwala na
zmniejszenie zawartości jonów PO4
3- w osadzie
z 11% do 3,4% mas.
W maju 2014 r. Komisja Europejska opublikowała zaktualizowaną
listę krytycznych surowców mających kluczowe znaczenie dla światowej
gospodarki. Wśród sześciu nowych materiałów, dołączonych
do listy z 2011 r., w tym opracowaniu znalazły się rudy fosforowe1).
Świadczy to o zwiększającej się świadomości decydentów, którzy
zaczęli dostrzegać rolę fosforu jako pierwiastka warunkującego, jeśli
nie egzystencję człowieka na Ziemi, to utrzymanie wypracowanej
przez pokolenia jakości życia.
Zapotrzebowanie na nawozy mineralne wciąż wzrasta i przypuszczalnie
ich produkcja będzie się nadal zwiększała. Stąd wynika nasilająca
się obawa o wyczerpywanie nieodnawialnych złóż fosforowych,
stanowiących jedyny surowiec technologiczny, oraz rosnące zainteresowanie
możliwością odzysku fosforu ze źródeł alternatywnych.
W grudniu 2015 więcej »
Three com. polyhedral oligomeric silsesquioxanes were
dispersed in liq. polyoxytetramethylenediol and heated up
to dissoln. of solid phase. Both the solns. and dispersions
were studied for crystallinity index and chem. structure.
Przedstawiono wyniki badań nad dyspersjami
wielościennych oligomerycznych silseskwioksanów
(POSS) w poli(glikolu tetrametylenowym)
(PTMG) stosowanymi w syntezie poliuretanów. Do
badań wybrano dwufunkcyjne disilanolizobutylo-
POSS (DSI‑POSS) i 1,2-propanodiolizobutylo-
-POSS (PHI‑POSS), oraz ośmiofunkcyjny okta(3-
-hydroksy-3-metylobutylodimetylo-siloksy)-
-POSS (OCTA‑POSS). Określono temperatury
rozpuszczania POSS, a uzyskane dyspersje
przebadano metodami WAXD i DLS, uzyskując
zbieżne wyniki. Stwierdzono, że największy
wpływ na stopień krystalizacji PTMG mają POSS
tworzące małe krystality. Najlepszą rozpuszczalnością
odznaczał się DSI‑POSS.
Poliuretany (PU) zawdzięczają swoje unikatowe właściwości
strukturze semi‑krystalicznej, powstałej w wyniku rozdziału faz
pomiędzy sztywnymi segmentami, tworzącymi sztywne domeny
krystaliczne, a segmentami elastycznymi, tworzącymi domeny amorficzne. Wpływ na budowę PU mają przede wszystkim zastosowane
dizocyjaniany i diole, jak również dodane nanonapełniacze,
które zmieniając odległości pomiędzy segmentami sztywnymi,
powodują osłabienie procesu agregacji. Ciekawym przykładem są
napełniacze reaktywne, które posiadając grupy funkcyjne zdolne
do reakcji, zostają wbudowane w łańcuch poliuretanowy1, 2). Takim
rodzajem nanonapełniaczy są POSS, zbudowane z nieorganicznego,
krzemionkowego rdzenia i organicznych podstawników. Fakt
zmniejszenia stopnia krystaliczności może prowadzić do poprawy
biozgodności poprzez zmniejszenie trombogeniczności3) i adhezji
fibrynogenu4). Jest to szczególnie interesujące ze względu na
zastosowanie kompozytów PU do produkcji sztucznego serca5),
rozruszników6) i zastawek7), membran do hemodializy8) oraz stentów więcej »
Waste microspheres were used (10-50% by mass) for filling
the rigid polyurethane and polyurethane-polyisocyanurate
foams. The foams were studied for the coeff. of thermal
cond., mech. strength, brittleness and dimensional stability
at elevated temps. The cell structure, thermal stability
and flammability of the foams were also studied.
Analizowano wpływ zawartości mikrosfer glinokrzemianowych
(10-50% mas.) na proces
spieniania oraz wybrane właściwości sztywnych
pianek poliuretanowych (PUR) oraz
poliuretanowo-poliizocyjanurowych (PIR).
Otrzymane zmodyfikowane pianki PUR i PIR
analizowano pod kątem ich zastosowania
jako materiałów termoizolacyjnych. Wyznaczono
m.in. wpływ zawartości mikrosfer na
współczynnik przewodzenia ciepła, wytrzymałość
mechaniczną, kruchość, stabilność wymiarową
w podwyższonej temperaturze oraz
chłonność wody. Ponadto przeprowadzono
analizę struktury komórkowej oraz stabilności
termicznej i palności otrzymanych pianek. Zastosowanie
odpadowych mikrosfer do syntezy
spienionych kompozytów PUR oraz PUR-PIR
umożliwia zagospodarowanie odpadów przemysłowych
oraz zmniejszenie ceny spienionych
produktów.
Poliuretany (PUR) są obecnie jedną z najszybciej rozwijających
się grup polimerów. Zajmują one ważne miejsce wśród materiałów
polimerowych, przede wszystkim ze względu na masowe zastosowanie
w postaci pianek elastycznych i sztywnych1, 2). Sztywne pianki poliuretanowe (SPPUR) i poliuretanowo-poliizocyjanurowe (SPPIR)
należą do najważniejszych materiałów izolacyjnych w budownictwie
oraz są podstawowym materiałem termoizolacyjnym stosowanym
w lodówkach i zamrażarkach3).
Mikrosfery glinokrzemianowe, nazywane też cenosferami, należą
do ubocznych produktów spalania (UPS) węgla kamiennego w elektrociepłowniach
zawodowych. Masa wszystkich UPS wytworzonych
w Polsce w 2011 r. wyniosła prawie 23 mln t, a mikrosfery stanowiły
ok. 5% mas. popiołów lotnych4, 5). Dostępność mikrosfer na rynkach
wschodnich6) oraz specyficz więcej »
Oxirane rings in epoxidized soybean oil were opened in reaction
with monoethylene glycol and then fused with bisphenol
A, hydroxylated soybean oil and a com. low-mol.-
mass epoxy resin in bulk. The polymeric products were
filled with sepiolite (1 or 2% by mass) and crosslinked with
a 4,4’-diphenylmethane diisocyanate. The composite materials
produced were studied for static tensile, flexural
and compression strength, impact resistance, hardness
and resilience as well as for thermal stability and morphol.
The addn. of sepiolite resulted in a decrease in mech.
strength and thermal stability of the composites.
Otrzymano i zbadano właściwości mechaniczne
kompozycji epoksydowo-poliuretanowych
na bazie epoksydowanego i hydroksylowanego
oleju sojowego oraz sepiolitu. W pierwszym
etapie przeprowadzono reakcję otwarcia pierścieni
oksiranowych w epoksydowanym oleju
sojowym przy użyciu glikolu monoetylenowego,
otrzymując hydroksylowany olej sojowy.
Epoksydową i hydroksylową pochodną oleju
sojowego wykorzystano w procesie stapiania
z bisfenolem A oraz z małocząsteczkową dianową
żywicą epoksydową EPR 162. Scharakteryzowano
otrzymane produkty oraz opracowano
metodę wprowadzania sepiolitu do kompozycji epoksydowych. Produkty stapiania usieciowano
4,4’-diizocyjanianem difenylometanu.
Zbadano właściwości mechaniczne (wytrzymałość
na rozciąganie, zginanie i ściskanie,
twardość Shore’a, udarność wg Charpy᾿ego
i odbojność), jak również właściwości termiczne
i morfologię otrzymanych nanokompozycji.
Żywice epoksydowe są jednymi z istotniejszych materiałów
polimerowych, które z uwagi na swoje bardzo dobre właściwości
użytkowe, takie jak m.in. duża wytrzymałość mechaniczna, duża
odporność cieplna i chemiczna, mała chłonność wody, dobra
adhezja do podłoża i bardzo dobre właściwości dielektryczne1, 2),
znalazły zastosowanie w różnych dziedzinach przemysłu oraz
życia codziennego. W związku z koniecznością poszukiwania
alt więcej »
Com. thermoplastic polyurethane was extruded with azodicarbonamide
as a chem. blowing agent. The range of processing
window was detd. by thermal anal. A hydrophobic
SiO2 and a functionalized polyhedral 1,2-dihydroxy-4-oxoheptyl-
silsesquioxane were added as fillers. The porous
materials were studied by differential scanning calorimetry
and optical microscopy to det. the structure-property relationship.
The most advantageous porous structure was
produced by extruding the polyurethane metastable phase
with Si additives which acted as pore formation and cryst.-
nucleating agents.
Przeprowadzono wytłaczanie porujące termoplastycznego
poliuretanu (TPU) z użyciem
porofora chemicznego. Ustalono zakres okna
przetwórczego wykorzystując metody analizy
termicznej. Do porowania użyty został czynnik
spieniający azodikarbonamid (ADC), a jako
napełniacze stosowano nanokrzemionkę hydrofobową
(SiO2R) oraz funkcjonalizowany
poliedryczny silseskwioksan (1,2-dihydroksy-
-4-oksa-heptylo-POSS). Otrzymane materiały
spienione badano metodami analizy termicznej
oraz techniki mikroskopii optycznej w celu
podjęcia próby przedstawienia zależności pomiędzy
strukturą a wybranymi właściwościami
fizykochemicznymi. Strukturę komórkową
charakteryzującą się najlepszą równomiernością
dystrybucji i rozmiarów komórek uzyskano
dla TPU wytłaczanego w stanie metastabilnym
i zawierającego związki krzemu pełniące
funkcje zarówno nukleantu procesu krystalizacji,
jak i procesu spieniania.
Termoplastyczny poliuretan (TPU) swojej blokowej budowie
i organizacji makrocząsteczek w skali supramolekularnej zawdzięcza
połączenie właściwości wulkanizowanego kauczuku w warunkach
użytkowania oraz cechy tworzyw termoplastycznych w podwyższonej
temperaturze. Pozwala to na prowadzenie procesów przetwórczych
charakterystycznych dla termoplastów (wytłaczanie, wtrysk, kalandrowanie).
Istotą zmiany właściwości TPU pod wpływem temperatury jest
rozpad fizycznych węzłów sieci (oddzi więcej »
A review, with 35 refs. and a particular attention given
to Beetosan, a chitosan derived from the exoskeletons
of naturally died honeybees.
Zaprezentowano źródła pozyskiwania i obróbki
chityny i chitozanu. Przedstawiony przegląd
literaturowy zawiera również informacje
dotyczące Beetosanu, chitozanu pochodzącego
z pancerzy pszczół. Współcześnie chityna
i chitozan (jej deacetylowana pochodna)
należą do niezmiernie ważnej grupy polimerów
z punktu widzenia medycyny, farmacji,
biotechnologii i biomedycyny. Powszechnie
są one stosowane w opatrunkach hydrożelowych,
ponieważ należą do substancji, które
przyspieszają proces gojenia się ran. Duże
zainteresowanie tymi polisacharydami wynika
przede wszystkim z takich ich właściwości, jak
biokompatybilność, biodegradowalność, bakteriostatyczność,
brak toksyczności, dobra adsorpcja,
bardzo dobra wytrzymałość mechaniczna
oraz bioadhezyjność.
Chityna została po raz pierwszy odkryta w 1811 r. przez Henri’ego
Braconnota, francuskiego chemika i aptekarza. Ten polisacharyd,
a właściwie kompleks chityna-glukan (nazwany funcina), został
wyodrębniony ze ściany komórkowej grzybów z rodziny Agaricus volvaceus, A. acris, A. cantarellus, A. piperatus, Hydnum repandum,
H. hybridum i Boletus viscidus jako pozostałość po obróbce roztworem
wodorotlenku potasu. Naukowiec, który tego dokonał stwierdził, że
uzyskany związek zawiera azot, ale w mniejszej ilości niż białko. Po
1823 r. pojawiła się nazwa chityna, a jej chemiczna struktura została
wyjaśniona dopiero w 1930 r.1).
Pod względem chemicznym chityna ma budowę zbliżoną do
budowy celulozy, przy czym zawiera jednostki N-acetylo-D-glukozo-
2-aminowe, które tworzą długie łańcuchy polimerowe połączone
wiązaniami β-1,4-glikozydowymi (rys. 1)2). Chitozan jest pochodną
chityny powstającą przez jej N-deacetylację (rys. 2)3, 4).
Chityna może występować w trzech odmianach, zależnie od pochodzenia.
Poszczególne odmiany różnią się od siebie właściwoś więcej »
Sorption capabilities of the itaconic-based hydrogels were
detd. by their sep. immersion in aq. solns. contg. Cu ions with
concns. In the range of 0.005-0.1 mol/L at 25, 40 and 65°C,
resp. Test showed that the sorption process was described
by the Langmuir isotherm model. The sorption capacities increased
by 12% after increasing temp. from 25 to 65°C.
Hydrożele itakonowe otrzymane przez polimeryzację
i sieciowanie wolnorodnikowe w rozpuszczalnikach
głęboko eutektycznych wykazują
powinowactwo do jonów metali. Przedstawiono
wyniki badania sorpcji jonów Cu2+ na tych syntetycznych
(ale otrzymanych z monomeru odnawialnego)
materiałach. Na podstawie analiz
izoterm sorpcji oraz jej kinetyki stwierdzono, że
zbadane hydrożele wykazują właściwości typowych
usieciowanych polielektrolitów opisywanych
w literaturze, a dzięki dużej pojemności
sorpcyjnej są efektywnymi sorbentami Cu2+.
Jony metali ciężkich, takich jak ołów, miedź, rtęć, kadm i nikiel są
szczególnie niebezpieczne i powodują skażenie środowiska naturalnego,
a w szczególności wód powierzchniowych. Mogą się one kumulować
latami w tkankach organizmów żywych, wywołując różne zaburzenia
w ich funkcjonowaniu i powodując schorzenia trudne do zdiagnozowania.
Efektywnymi metodami usuwania jonów metali z roztworów wodnych
są procesy sorpcji na różnych nieorganicznych (iły, zeolity, węgiel
aktywny) i organicznych sorbentach (torfy, polielektrolity syntetyczne,
odpadowa biomasa ligninocelulozowa). Pomimo dużej liczby znanych materiałów sorpcyjnych, wciąż poszukuje się nowych sorbentów, tańszych,
pochodzących ze źródeł odnawialnych.
Kwas itakonowy jest nienasyconym kwasem dikarboksylowym,
produkowanym na skalę przemysłową metodami biotechnologicznymi
z glukozy, fruktozy lub ksylozy pod wpływem grzybów, m.in. gatunku
Aspergillus1). Został on w ostatnich latach zaliczony do grupy platform
chemicals, czyli substancji otrzymywanych z biomasy, o bardzo dużym
potencjalne dla przemysłu chemicz więcej »
Carbazole or thiophene-contg. methacrylate monomers
were synthesized and free-radical copolymerized. The
monomers and copolymers were characterized by gas
chromatog. mass spectrometry and IR spectroscopic gel
permeation chromatog. Mol. masses and polydyspersity
indexes of the resulting copolymers were det.
Polimery elektro- i fotoprzewodzące cieszą
się rosnącym zainteresowaniem z powodu ich
potencjalnych zastosowań, przede wszystkim
do budowy polimerowych diod elektroluminescencyjnych
oraz ogniw fotowoltaicznych.
Synteza elektroaktywnych kopolimerów z wykorzystaniem
nowoczesnych metod, takich
jak kontrolowana polimeryzacja rodnikowa,
może być sposobem otrzymywania materiałów
o zaprojektowanych właściwościach
oraz strukturze, przeznaczonych do budowy
urządzeń optoelektronicznych. Przedstawiono
syntezę metakrylanów zawierających
ugrupowania karbazolowe i tiofenowe otrzymanych
metodą aktywnych estrów przez ich
wolnorodnikową kopolimeryzację. Otrzymane
monomery i polimery scharakteryzowano
metodami chromatografii gazowej ze spektrometrią
mas (GC-MS), chromatografii żelowej
(GPC) oraz spektroskopii w podczerwieni
(FT-IR).
Poli(N-winylokarbazol) (PVK) jest polimerem otrzymywanym
przez polimeryzację N-winylokarbazolu, która może zachodzić wg
mechanizmu rodnikowego lub kationowego. Inicjatorem polimeryzacji
rodnikowej jest najczęściej azoizobisbutyronitryl. Dzięki obecności
w łańcuchu dużych pierścieni karbazolowych uniemożliwiających
swobodny obrót ogniw łańcucha, temperatura zeszklenia polimeru
jest wysoka i wynosi ok. 173°C. PVK odznacza się dużą wytrzymałością
cieplną, jest polimerem mało polarnym, hydrofobowym,
odpornym chemicznie i ma dobre właściwości dielektryczne1). Był on
pierwszym odkrytym polimerowym fotoprzewodnikiem. Polimery,
a zwłaszcza kopolimery metakrylowe zawierające boczne grupy
karbazolowe są również intensywnie badane pod kątem zastosowań
w optoelektronice2-4).
Poli(tiofen) i jego pochodne, takie jak p więcej »
Poly(ethylene terephthalate) wastes were glycolyzed at
98-201°C in presence of Ti(OBu)4 under microwave irradn.
to produce liq. deep green glycolyzates with hydroxyl nos.
500-600 mg/g and mol. masses 106-1100 g/mol.
Odpady poli(tereftalanu etylenu) (PET) poddano
glikolizie pod wpływem promieniowania
mikrofalowego i określono najkorzystniejsze
warunki przeprowadzenia tej reakcji, a także
zbadano właściwości otrzymanych glikolizatów.
W wyniku glikolizy PET otrzymano produkty
ciekłe o dużej lepkości i ciemnozielonej barwie.
Otrzymane produkty scharakteryzowano,
oznaczając ich liczbę hydroksylową i masę
cząsteczkową oraz zawartość i rodzaj występujących
frakcji.
Tworzywa sztuczne są materiałami szeroko rozpowszechnionymi,
a ich produkcja światowa wciąż rośnie. Obecnie wynosi ona ok.
300 mln t/r. Największa tonażowo jest produkcja polimerów termoplastycznych,
w tym powszechnie stosowanego poli(tereftalanu
etylenu) (PET). Otrzymuje się go w wyniku polikondensacji kwasu
tereftalowego z glikolem etylenowym. PET ma budowę liniową i może
występować w formie bezpostaciowej (1,33 g/cm3) oraz krystalicznej
(1,445 g/cm3). Jego temperatura topnienia zależy również od stopnia
polimeryzacji i wynosi 252-264°C1).
Do produkcji butelek stosuje się PET w postaci amorficznej,
gdyż krystaliczny polimer jest białym, nieprzezroczystym i twardym
materiałem. PET charakteryzuje się dobrą wytrzymałością, małą masą
i małą przepuszczalnością gazów (szczególnie CO2), co pozwala na
zastosowanie go do pakowania napojów gazowanych. Butelki z PET
mają też estetyczny wygląd2).
Dzięki dobrej odporności na ciepło i stabilności kształtu PET
jest odpowiedni m.in. do wytwarzania części maszyn o wysokich
wymaganiach. Jest bardzo dobrym tworzywem do zastosowań
ślizgowych i ścieralnych, gdyż wykazuje mały współczynnik
ślizgowy i wytrzymuje duże dynamiczne obciążenia. Dzięki temu
możliwe jest zmniejszenie koniecznych mocy napędowych w urządzeniach,
uniknięcie drgań więcej »
A synthetic waste oil was filtered through asym. porous,
ceramic membranes (pore size 2.4-200 nm) at 35-75°C
and under transmembrane pressures 1.2-6.5 bar before
and after a preliminary sedimentation for 3 months. The
purifn. of raw oil sample resulted in a redn. of the oil d.
by 2.1% and its kinematic viscosity by 65% at a flow ratio
of 11.8 L/(h·m2). No quality changes after filtration of the
preliminary purified oil were obsd.
Przeprowadzono optymalizację procesu regeneracji
dwóch podobnych próbek zużytego oleju
syntetycznego metodą filtracji membranowej
z wykorzystaniem asymetrycznych, porowatych
membran ceramicznych. W pierwszej serii prób
przetestowano membrany o średnicach porów
200 nm, 50 nm i 2,4 nm, w temp. 35-75°C i pod
ciśnieniem transmembranowym 1,2-6,5 bar.
Przy optymalnych parametrach (średnica porów
50 nm, temp. 75°C i ciśnienie transmembranowe
4,0 bar) gęstość oleju obniżyła się o 2,1%,
lepkość kinematyczna o 65% przy strumieniu
wynoszącym 11,8 L/(h·m2). W drugiej serii prób
przeanalizowano wpływ czasu prowadzenia procesu
i zastosowania wstecznego przemywania
na jakość i wydajność permeatu. Nie stwierdzono
pogarszania się jakości permeatu w trakcie
próby trwającej 6 h (średnica porów 140 nm,
temp 75°C, ciśnienie transmembranowe 3 bar).
Zastosowanie wstecznego przemywania spowodowało
spadek strumienia permeatu o ok. 5%.
Pierwsze przemysłowe instalacje wykorzystujące membrany ceramiczne
uruchomiono w początkach lat 80. XX w.1), jednak w polskim
przemyśle stosuje się je rzadko. Z zalet technik membranowych2) (skalowalność,
duża odporność termiczna, mechaniczna i chemiczna membran
ceramicznych, ich długi okres eksploatacji, duża selektywność
filtracji) korzysta głównie przemysł uzdatniania wody i przemysł spożywczy1).
Zużyte oleje zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska
z dnia 27 września 2001 r. klasyfikowane są jako odpady niebezpieczne.
Muszą być selektywnie zbierane, a następnie przetwar więcej »
Wastewater from a poultry processing plant was purified
by dissolved air flotation method after addn. of chemicals
to adjust pH and improve coagulation and flocculation
of dispersed particles. The concn. of impurities, org.
compds., suspended solids, fat as well as N and P compds.
were reduced down to below the limit values.
Zbadano skuteczność oczyszczania ścieków
z zakładów przetwórstwa drobiu metodą flotacji
ciśnieniowej. Proces intensyfikowano
dodatkami substancji chemicznych, korygujących
pH oraz polepszających koagulację
i flokulację zdyspergowanych cząstek. Stwierdzono,
że metoda pozwala obniżyć stężenia
zanieczyszczeń, związków organicznych, zawiesin,
tłuszczów oraz związków azotu i fosforu
poniżej wartości dopuszczalnych, określonych
przez polskie regulacje prawne.
W ostatnich kilkunastu latach w Polsce obserwuje się systematyczny
i dynamiczny wzrost produkcji mięsa drobiowego. W 2014 r. przekroczyła
ona 2 mln t i była niemal 3,5-krotnie większa niż w 2000 r.1).
Według danych Komisji Europejskiej (DG AGRI) z 17 marca 2016 r.
wskaźnik wzrostu produkcji drobiu w Polsce w 2015 r. wyniósł 11,5%
w stosunku do roku poprzedniego i był najwyższym spośród notowanych
dla państw członkowskich UE2). Intensyfikacja produkcji drobiarskiej
z jednej strony zapewnia wyższą opłacalność, lecz z drugiej wiąże się
z większą ilością opadów stałych (pomiot, obornik, odpady poubojowe,
martwe ptaki), ścieków oraz emisją gazów do środowiska.Zasady korzystania ze środowiska naturalnego oraz jego ochrony
w przedsiębiorstwach przemysłu spożywczego, w tym również drobiarskiego
określają przede wszystkim Prawo Ochrony Środowiska, Prawo
Wodne, Ustawa o Odpadach z późniejszymi zmianami oraz rozporządzenia
Ministra Środowiska. Racjonalne korzystanie ze środowiska
naturalnego przez podmioty gospodarcze regulowane jest za pomocą
pozwoleń ekologicznych na korzystanie z poszczególnych elementów
i zasobów środowiska. W zakresie gospodarki wodno-ściekowe więcej »
Cu/ZnS nanoparticles (grain size about 10 nm, Cu content
1-3%) were co-pptd. from an aq. soln. of Zn(OAc)2 with
CuCl2 in presence of 3-mercaptopropionic acid (MPA) or
NH2CH2CH2SH·HCl as stabilizing agents. The nanocrystals
prepd. by using MAP contained 1% of Cu and showed the
highest blue-green luminescence intensity.
Przedstawiono wyniki badań doświadczalnych
procesu otrzymywania nieorganicznych nanocząstek
siarczku cynku domieszkowanego
miedzią (ZnS:Cu) w roztworze wodnym, za pomocą
metody współstrącania. Badano wpływ
ilości użytej domieszki miedzi oraz rodzaju
użytego stabilizatora na właściwości luminescencyjne
nanokryształów Cu/ZnS. Otrzymane
nanocząstki analizowano za pomocą metod
UV-Vis, FT-IR, XRD oraz metody dynamicznego
rozpraszania światła (DLS). Otrzymane nanocząstki
Cu/ZnS stabilizowane kwasem 3-merkaptopropionowym
charakteryzowały się stosunkowo
małymi rozmiarami (ok. 10 nm) oraz
intensywną niebieskozieloną luminescencją.
Nanocząstki będące obecnie przedmiotem zainteresowań zarówno
świata nauki, jak i przemysłu na rynku funkcjonują pod nazwą kropek kwantowych QD (quantum dots). Pojęciem tym określane są
nieorganiczne półprzewodniki, w których ruch elektronów hamowany
jest w trzech kierunkach przez bariery potencjału, tworząc tzw.
pudło potencjału. Dzięki ograniczonej wielkości otrzymywanych
struktur można uzyskać nanocząstki o zupełnie innych właściwościach
fizycznych, chemicznych i biologicznych w porównaniu z analogicznymi
materiałami w skali "makro". Kluczową właściwością kropek
kwantowych jest zdolność do emisji fal świetlnych, których długość
zależy od wielkości i kształtu nanostruktur. Spowodowane jest to
efektem ograniczenia kwantowego. Ze względu na jego kierunek,
nanomateriały zostały podzielone i sklasyfikowane przez Siegla1) na
struktury zerowymiarowe (0D) (o wszystkich wymiarach <100 nm),
jednowymiarowe (1D) (dwa wymiary <100 nm, np. nanodruty),
dwuwymiarowe (2D) (jeden wymiar <100 nm, np. n więcej »
Fourteen 3-arylimidazo[1,2-a]pyridines were used as fluorescent
molecular sensors for monitoring free radical
and cationic photo-polymerization by fluorescence probe
technique. The p-substituted 3-phenylimidazo[1,2-a]pyridines
(R = NH2, OMe, Me, SMe, H, OCF3, CF3, COMe, CN
and NO2) as well as 3-arylimidazo[1,2-a]pyridines (aryl =
1-naphthyl-, 9-anthracenyl-, 9-phenathrenyl- and 1-pyrenyl)
were used in the study. All of the derivatives studied (except
for 3-(4-nitrophenyl)imidazo[1,2-a]pyridine and 3-(4-acetylphenyl)
imidazo[1,2-a]pyridine) were good enough as
fluorescent probes for monitoring free radical photopolymerization.
The OMe, H, Me, SMe and COMe-substituted
3-phenylimidazo[1,2-a]pyridines as well as 3-(1-naphthyl) -
and 3-(9-anthtacenyl)imidazo[1,2-a]pyridines were suitable
for monitoring the cationic photopolymerization.
Czternaście arylowych pochodnych imidazo-
[1,2-a]pirydyny zbadano w celu określenia ich przydatności jako fluorescencyjnych sensorów
molekularnych do monitorowania procesów
fotopolimeryzacji kationowej oraz wolnorodnikowej.
W szczególności zbadano 3-fenylo-
-pochodne imidazo[1,2-a]pirydyny zawierające
w pozycji para podstawnika fenylowego
grupy funkcyjne NH2, OMe, Me, SMe, H, OCF3,
CF3, COMe, CN i NO2, oraz 3-arylo-pochodne
imidazo[1,2-a]pirydyny, zawierające 1-naftyl,
9-antracenyl, 9-fenantryl i 1-pirenyl jako grupy
arylowe. Stwierdzono, że wszystkie badane
pochodne, oprócz nitro i acetylo pochodnej
3-fenyloimidazo[1,2-a]pirydyny, wykazują właściwe
cechy do ich zastosowania w roli sond
fluorescencyjnych do monitorowania proceaPolitechnika
Krakowska im. Tadeusza Kościuszki; bPhoto HiTech sp. z o.o., Kraków
Joanna
Ortyla,b,*, Magdalena Czarnaa, Iwona Kamińska-Boreka, Roman Popielarza
Spectroscopic study of applicability
of imidazo[1,2-a]pyridines for monitoring photopolymerization
processes by fluorescence probe technique
Spektroskopowe badania przydatności
pochodnych imidazo[1,2-a]-pirydyny
więcej »
Coffee grounds were carbonized at 600°C for 1.5 h, and
activated by treatment with NaOH or H3PO4 at 500°C for
1 h. The activated C samples were studied for their structure
and sorption capacity by using methylene blue, p-nitroaniline
and iodine. The C samples activated with H3PO4
showed a higher sorption capacity than those activated
with NaOH. Adsorption isotherms were calculated.
Przedstawiono sposób otrzymywania węgla
aktywnego z odpadowej biomasy (fusy kawowe),
a także dwie metody jego aktywacji. Materiał
węglowy scharakteryzowano pod kątem
struktury oraz właściwości sorpcyjnych za pomocą
barwnika, zanieczyszczenia organicznego
oraz jodu. Dodatkowo wyznaczono izotermy
adsorpcji i określono wpływ metody aktywacji
na zdolność adsorpcji gotowych produktów.
Węgiel aktywny należy do najczęściej używanych adsorbentów
w technologii oczyszczania ścieków ze związków organicznych. Swoją
popularność zawdzięcza wysoko rozwiniętej powierzchni właściwej,
możliwości wielokrotnej regeneracji oraz dużej objętości porów. Ma
on jednak poważną wadę, jaką jest wysoka cena. Gotowy materiał,
w zależności od metody otrzymywania oraz zastosowanego surowca,
wykazuje różne właściwości. Dobierając odpowiednią metodę produkcji,
wpływa się m.in. na reaktywność powierzchni, efektywność rozkładu
wielkości porów i wytrzymałość mechaniczną1-3). Aby uzyskać
pożądane właściwości węgla aktywnego, poddaje się go aktywacji.
Do najpopularniejszych metod aktywacji należy działanie wysoką
temperaturą i silnymi kwasami lub zasadami, a także utleniającymi
gazami, takimi jak ditlenek węgla i para wodna. Węgiel aktywny dzięki
swojej reaktywności i stabilności w środowisku zarówno kwaśnym, jak i zasadowym może być stosowany nie tylko jako znakomity adsorbent,
ale również jako katalizator lub nośnik katalizatorów metalicznych
oraz tlenków metali. Do najwydajniejszych sposobów zwiększania
funkcjonalności materiału w tym obszarze zastosowań zalicza się przyłączanie
róż więcej »
A summary of authors’ research on polyhalogenated aromatic
and aliphatic compounds, leading to a conclusion
that only a combination of experimental and quantumchemical
studies allows elucidation of the reaction mechanism
and the determination of redox potentials of dehalogenation
processes.
Badanie mechanizmu i kinetyki dehalogenacji
redukcyjnej oraz reakcji następujących po przeniesieniu
elektronu, w tym wyznaczanie standardowych
potencjałów redukcji, jest niezwykle
ważne do określenia termodynamicznych parametrów
przebiegu tych procesów w praktyce,
w warunkach naturalnej degradacji anaerobowej
polihalogenowanych trwałych zanieczyszczeń
środowiska. Podano wyniki badań polihalogenowanych
związków aromatycznych i alifatycznych,
ważnych z punktu widzenia ochrony środo-wiska. Wykazano, że dopiero połączenie metod
elektrochemicznych z obliczeniami kwantowo-
-chemicznymi umożliwia wyjaśnienie mechanizmu
i określenie termodynamicznych parametrów
tych procesów, przede wszystkim
potencjału redukcyjnego procesu dehalogenacji
zgodnego z przewidywanym mechanizmem.
Właściwości związków polihalogenowanych wykorzystywano od
dawna. Związki te są odporne na utlenianie, w czasie pożaru ulegają
rozkładowi z wydzieleniem rodników atomowych, które neutralizują
wolne rodniki, podstawowe czynniki propagujące przenoszenie
płomienia. Dlatego też związki polihalogenowane są stosowane do
impregnacji przeciwogniowej różnych materiałów, zwłaszcza drewna,
elektroniki i izolacji cieplnej. Powszechnie są też stosowane jako
insektycydy i herbicydy, hamujące rozwój organizmów żywych,
przede wszystkim roślin i owadów. Te właściwości oznaczają również,
że są to związki szkodliwe dla zdrowia człowieka. Z jednej strony
2100 95/10(2016)
ich podobieństwo do niektórych hormonów powoduje, że zaburzają
wydzielanie i działanie tych hormonów, z drugiej strony ich redukcja
w organizmie prowadzi do wytwarzania wolnych rodników, a przez to
doprowadza do chorób więcej »
W dniu 4 września 2016 r. w Krakowie
w wieku 104 lat zmarł prof. dr hab. Adam
Bielański, wybitny chemik, nestor polskiej
nauki, twórca polskiej szkoły katalizy, nauczyciel
akademicki oraz wspaniały człowiek.
Prof. Adam Bielański urodził się 14 grudnia
1912 r. w Krakowie. W 1936 r. ukończył
studia chemiczne na Wydziale Filozoficznym
Uniwersytetu Jagiellońskiego, broniąc pracy
pt. "Zastosowanie światła spolaryzowanego
w badaniach chemicznych". W 1944 r.
obronił na tajnych kompletach tego samego
wydziału pracę doktorską pt. "Elektrolityczna
metoda oznaczania wtrąceń krzemianowych
w stali", ale stopień formalnie otrzymał
dopiero po zakończeniu działań wojennych.
Kilka lat później przyznano mu stypendium
w British Council i na rok wyjechał na staż
naukowy w Imperial College of Science and
Technology w Londyni więcej »
2016)
Prof. dr hab. inż.
Andrzej OŻYHAR
dnia 25 maja 2015 r.
został wybrany przez
Kolegium Elektorów
na funkcję dziekana
Wydziału Chemicznego
Politechniki Wrocławskiej
w kadencji 2016-
2020. Prof. A. Ożyhar w roku 1978 ukończył
studia na Wydziale Chemicznym PWr.
W 1987 r. uzyskał stopień doktora nauk
chemicznych na tym samym Wydziale,
a w 1995 r. stopień doktora habilitowanego
w zakresie biologii-biochemii na Wydziale
Nauk Przyrodniczych Uniwersytetu
Wrocławskiego. W 2006 r. otrzymał tytuł
profesora nauk przyrodniczych na wniosek
Rady Naukowej tego samego Wydziału.
Doświadczenie zawodowe: od 2009 r.
jest zatrudniony na stanowisku profesora
zwyczajnego na Wydziale Chemicznym
Politechniki Wrocławskiej, w latach
2002-2005 był wicedyrektorem ds. nauki
Instytutu Chemii Organicznej, Biochemii
i Biotechnologii oraz kierownikiem Zakładu
Naukowo-Dydaktycznego Biochemii w tym
Instytucie, a po reorganizacji Wydziału
został kierownikiem Wydziałowego Zakładu
Biochemii, w latach 2005-2008 był kierownikiem
studiów doktoranckich, a w kadencjach
2008-2012 i 2012-2016 prodziekanem ds.
nauki na Wydziale Chemicznym Politechniki
Wrocławskiej, w latach 1988-1990, jako
stypendysta Fundacji im. H. Hertza, odbył
długoterminowy staż w Katedrze Biochemii
Uniwersytetu w Bochum (Niemcy), gdzie
w roku akademickim 1990/1991 był zatrudniony
jako pracownik naukowy, w latach
2008-2016 był członkiem Komitetu
Biochemii i Biofizyki PAN, a w latach
2012-2016 członkiem Centralnej Komisji ds.
Stopni i Tytułów. Prof. A. Ożyhar od 1979 r.
prowadzi zajęcia dydaktyczne z zakresu
biochemii, biologii molekularnej, inżynierii
genetycznej i genetyki dla studentów kierunku
biotechnologia, od czasu uzyskania
stopnia doktora habilitowanego są to głównie
autorskie wykłady i zajęcia seminaryjne. Jest
współautorem 60 prac naukowych, cytowanych
pon więcej »
Co ze strategią Grupy Azoty SA?
Mariusz Bober, nowy prezes Grupy Azoty,
w wywiadzie udzielonym portalowi wnp.pl
powiedział, że kondycja Grupy Azoty [...] jest
niezła. Są obszary, w których wyniki są lepsze,
są takie, np. tworzywa, w których wyniki są
gorsze. Oczywiście wpływ na to ma sytuacja
makroekonomiczna. Trudno byśmy winili się
za nią, ale z pewnością z obecnych wyników
firmy nie jesteśmy zadowoleni. Na szczęście
widzimy możliwości poprawy. [...] A skoro
z definicji gospodarki wolnorynkowej mamy
zdecydowanie mniejszy wpływ na otoczenie
niż na siebie samego, powinniśmy się zająć
tym, co się dzieje na własnym podwórku.
Powinniśmy zająć się przede wszystkim efektywnością
procesową, jednym z kluczowych
wskaźników jest zużycie np. gazu ziemnego
na tonę produktu. Tu chcielibyśmy poprawy
wskaźników. Ostatnie połączenie firm Bayer
i Monsanto postawiło przed Grupą Azoty nowe
wyzwania. Aby utrzymać swoją pozycję na
rynku dostaw dla rolnictwa, musi ona rozszerzyć
swoją ofertę i nie ograniczać jej tylko do
nawozów. Potrzebne są w niej środki ochrony
roślin, które są dla rolników równie potrzebne
jak nawozy. - Sam się dziwię, że Grupa
wciąż nie ma ich w swojej ofercie. Faktycznie,
z naszego punktu widzenia byłoby to świetne
uzupełnienie naszej oferty. Badamy tę kwestię.
Bo to jeden z tych kierunków, w którym
firma się powinna rozwijać - powiedział M.
Bober w swoim wywiadzie. Do ich sprzedaży
Grupa Azoty mogłaby wykorzystać obecną
sieć sprzedażową. Dlaczego dotychczas Azoty
w swej ofercie nie mają dużej liczby środków
ochrony roślin? Złożyły się na to różne przyczyny.
Żaden z zakładów Grupy nie miał ku
temu kompetencji. Nie udało się także kupić
spółki, która by je posiadała. Najbliżej tego
Azoty były całkiem niedawno, gdy negocjowały
kupno od Ciechu zakładów Organika
Sarzyna. Jednak do transakcji nie doszło, bo
w międzyczasie zmienił się właściciel Ciechu,
który nie chce sprzedawać perspektywicznej
spółki. A produkcja więcej »
Residue of 5 neonicotinoids were sepd. from honey by
extn. with CH2Cl2 at room temp. and studied by liq. chromatog.
in MeCN soln. The detn. coeffs. were higher than
99%. Degree of analyte recovery was higher than 73%.
Podano charakterystykę i korzystne działanie
pestycydów neonikotynoidowych w ochronie
upraw oraz zwrócono uwagę na aspekt ich
toksycznego oddziaływania na pszczoły miodne
i problem zanieczyszczenia miodu. Przedstawiono
techniki ekstrakcji neonikotynoidów
z miodu i metody chromatograficznego oznaczania
pozostałości tych związków.
Masowe wymieranie pszczół rokrocznie powoduje ogromne straty
w hodowli tych owadów w Stanach Zjednoczonych i w Europie.
Stanowi to istotny problem w skali globalnej, a przyczyny powstawania
tego zjawiska są nadal badane i często stanowią kwestię sporną,
zarówno w środowisku naukowym, jak i wśród pszczelarzy. Od
czasu wprowadzenia imidachloprydu, pierwszego związku z grupy
pestycydów neonikotynoidowych przez firmę Bayer w 1991 r.,
związki te stały się najpowszechniej stosowaną klasą insektycydów
na świecie1). Działają one agonistycznie na acetylocholinergiczne
receptory nikotynowe (nAChRs), co powoduje bardzo silną reakcję
układu nerwowego, a w efekcie prowadzi do paraliżu i śmierci
owada2). Zachodzi zatem podejrzenie, że związki te w sposób negatywny
oddziałują również na owady pożyteczne, jakimi są pszczoły
miodne. Ponadto, jak wynika z ostatnich doniesień naukowych,
pozostałości neonikotynoidów są obecne w produktach pszczelich,
w tym w miodach3). Dodatkowy problem stanowi fakt, że neonikotynoidy
ulegają intensywnym przemianom w roślinach i produktach
naturalnych, a powstałe metabolity mogą być znacznie bardziej toksyczne,
również wobec ludzi4). Konieczne jest zatem prowadzenie
badań w zakresie oceny narażenia pszczół na działanie pestycydów
neonikotynoidowych, jak również oznaczanie pozostałości tych
związków w produktach pszczelich spożywanych przez człowieka,
a także wykorzystywa więcej »
Nowy skład Rady Izby
Dnia 9 września 2016 r. uzupełniono skład
Rady Izby i wybrano jej przewodniczącego.
Został nim Mariusz Bober, prezes zarządu
Grupy Azoty SA. Wiceprzewodniczącym
Rady został Zbigniew Gagat, wiceprezes
zarządu Grupy Azoty Zakładów Azotowych
Puławy SA. Uzupełniono też skład Prezydium
Rady. Weszli do niego: Piotr Chełmiński,
członek zarządu PKN Orlen SA., Ewa
Anna Wołynkiewicz, Brenntag Polska Sp.
z o.o., oraz Zbigniew Warmuz, wiceprezes
zarządu Synthos SA. W skład Rady
weszli również: Mateusz Gramza, prezes
zarządu Grupy Azoty Zakładów Azotowych
Zagrożenia procesowe i wybuchowe
Dnia 14 września 2016 r. w Warszawie
odbyło się zorganizowane przez Izbę szkolenie
pt. "Zagrożenia procesowe i wybuchowe
na instalacjach produkcyjnych wynikające
z obecności palnych par i gazów".
Podczas szkolenia omówiono obowiązki
pracodawców (właścicieli linii produkcyjnych,
maszyn i urządzeń przeznaczonych
do pracy w strefie zagrożenia wybuchem)
w zakresie bezpieczeństwa wybuchowego.
Przedstawiono równi więcej »
W dniach 4-8 września 2016 r. w krakowskim
hotelu Qubus odbyła się
9. Międzynarodowa Konferencja pt.
Modyfikacja, degradacja i stabilizacja
polimerów, zorganizowana pod auspicjami
Stowarzyszenia Modest, ale staraniem
Instytutu Chemii Przemysłowej im. prof.
Ignacego Mościckiego (IChP) i przy
współpracy Uniwersytetu Jagiellońskiego,
Politechniki Krakowskiej, Komitetu Nauki
o Materiałach PAN oraz Sekcji Polimerowej
Polskiego Towarzystwa Chemicznego.
Konferencja zgromadziła ponad 210 naukowców
z 26 krajów, którzy reprezentowali
116 instytutów, uczelni i firm.
Otwarcia Konferencji dokonali: Sahar
Al-Malaika, prezes Towarzystwa Modest,
i Regina Jeziórska, dyrektor IChP. Pierwszą
sesję plenarną prowadzili S. Al-Malaika
(Aston University, Wlk. Brytania) i Stanisław
Penczek (CBMM PAN, Łódź), a pierwszym
prelegentem w tej sesji był Krzysztof
Matyjaszewski (Carnegie Mellon University,
USA), który mówił o makromolekularnej
inżynierii procesu kontrolowanej polimeryzacji
rodnikowej. Proces ten w ostatnich 20
latach budzi olbrzymie i stale rosnące zainteresowanie
nauki i przemysłu ze względu
na możliwość sterowania zarówno przebiegiem
samego procesu, jak i właściwościami
otrzymywanych polimerów. Proces polega
na modyfikacji układu inicjującego polimeryzację
dodatkami kompleksów miedzi(II)
ulegającym redukcji w polu elektromagnetycznym
do Cu(I). Prelegent przedstawił kilka
interesujących przykładów otrzymywania
polimerów (i kopolimerów) o szczególnych
właściwościach (szczotki liniowe i usieciowane,
supermiękkie żele), wykorzystywanych
jako powłoki ochronne lub adsorbenty.
Więcej informacji na ten temat można znaleźć
w monografii Molecular engineering, t. 1,
Synthetic technics, (red. K. Matyjaszewski, Y.
Gnanou i L. Leibler), Wiley, 2007.
Drugi referat plenarny dotyczył nanokompozytów
na osnowie polimerowej i ich
znaczenia w inżynierii materiałowej, a prelegentem
był Philippe Dubois z Uniwersytetu
w Mons, Belgia (obecnie Luxe więcej »
Tegoroczna XIV Międzynarodowa
Konferencja i Wystawa Nafta-Gaz-Chemia
2016 różniła się od poprzednich edycji tym,
że trwała tylko 1 dzień (15 września 2016 r.),
obrady przebiegały w 3 równoległych sektorach
("Ropa i paliwa", "Gaz ziemny" oraz
"Chemia"), a na wystawie zorganizowanej
w kuluarach Konferencji było tylko kilka
firm mających w swojej ofercie produkty
i usługi dla branży nafty, gazu i chemii.
Otwarcia Konferencji dokonała na sesji
plenarnej Grażyna Karłowska z Zarządu
Targów Warszawskich, a następnie wystąpił
Krzysztof Tchórzewski, Minister Energii,
który przedstawił założenia krajowej strategii
energetycznej. Podporządkowana ona
została zapewnieniu bezpieczeństwa Państwa
Polskiego i przewiduje dywersyfikację
dostaw paliw płynnych, rozbudowę terminali
naftowych i gazowych, a także wzrost wartości
przedsiębiorstw energetycznych znajdujących
się pod kontrolą Skarbu Państwa.
Jako przykład działań proinnowacyjnych
Minister podał program budowy polskiego
samochodu elektrycznego, który rozwiąże
wiele trudnych problemów logistycznych
i ekologicznych. Jego wystąpienie stanowiło
wstęp do debaty na temat programu rozwoju
energetyki i chemii uruchamianego w ramach
strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju.
W debacie tej, którą moderował mgr Tomasz
Chmal, Partner White&Case i Narodowe
Centrum Studiów Strategicznych, wzięli
udział Adam Czyżewski (PKN Orlen),
Adam Gawęda, zastępca przewodniczącego
Senackiej Komisji Gospodarki Narodowej
i Innowacyjności, Mateusz Kędzierski,
dyrektor Departamentu Innowacji i Rozwoju
Technologii w Ministerstwie Energii, Janusz
Kowalski, wiceprezes zarządu PGNiG
SA (do spraw korporacyjnych), Jerzy
Meysztowicz, przewodniczący sejmowej
Komisji Gospodarki i Rozwoju, Jan Staniłko,
zastępca dyrektora Departamentu Innowacji
w Ministerstwie Rozwoju, Tomasz Zieliński,
prezes zarządu Polskiej Izby Przemysłu
Chemicznego, oraz Andrzej Ziółkowski,
prezes Urzędu Dozoru Technicznego.
Dyskutanci p więcej »
Bayer przejmuje Monsanto
Chem. Eng. News 2016, 94, nr 37, 11
Long Island Business News 201614.09
Niemiecki koncern chemiczny i farmaceutyczny
Bayer AG poinformował o podpisaniu
w dniu 14 września 2016 r. umowy z amerykańską
firmą biotechnologiczną Monsanto
Co. Dotyczy ona warunków przejęcia firmy
Monsanto Co. przez niemiecki koncern.
Zgodnie z zapisami zawartymi w umowie
koncern Bayer AG za wchłonięcie amerykańskiej
firmy zobowiązuje się wypłacić
akcjonariuszom Monsanto Co. kwotę 128
USD za akcję. Aby umowa zawarta pomiędzy
partnerami mogła zostać sfinalizowana, zgodę
na przejęcie muszą jeszcze wyrazić akcjonariusze
Monsanto oraz organy antymonopolowe.
W przypadku braku akceptacji na fuzję
firm ze strony organów antymonopolowych,
Bayer musiałby zapłacić Monsanto kwotę
2 mld USD tytułem rekompensaty. Ostatecznie
wynegocjowana kwota za akcję amerykańskiej
firmy została powiększona o 6 USD za akcję
w stosunku do kwoty pierwotnie oferowanej
przez Bayer AG w II kw. br. Stanowi
ona ok. 44-proc. premię dla akcjonariuszy
amerykańskiej spółki, w odniesieniu do giełdowej
wartości akcji z dnia poprzedzającego
przedłożenie Monsanto Co. pierwszej oferty
przejęcia przez Bayer AG. Przejmowana
firma, mająca centralę zlokalizowaną w miejscowości
Saint Louis w stanie Missouri, jest
globalnym producentem środków ochrony
roślin oraz materiału siewnego, w tym nasion
genetycznie modyfikowanych do upraw, m.in.
kukurydzy, soi, bawełny, pszenicy i trzciny
cukrowej. Finalizacja umowy przewidywana
jest w II połowie 2017 r. Eksperci szacują, że
w przypadku udanej fuzji utworzona firma
będzie kontrolowała ponad 30% globalnego
rynku pestycydów i nasion. Szczególnie
silna będzie jej pozycja na rynku w Ameryce
Płn., Europie i Azji. Równolegle z aktualnie
ogłoszoną planowaną fuzją koncernu Bayer
z firmą Monsanto Co., trwa konsolidacja
innych globalnych firm działających na rynku
rolno-chemicznym. Z 6 działających koncernów
w tym segmencie ryn więcej »
Zgł. nr 410941; B01J 19/12
ZACHODNIOPOMORSKI
UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY
W SZCZECINIE, Szczecin
Witkiewicz K., Nastaj J.
Sposób regeneracji złoża adsorbentu
z wykorzystaniem ogrzewania
mikrofalowego i urządzenie do
regeneracji złoża adsorbentu
z wykorzystaniem ogrzewania
mikrofalowego
Urządzenie do regeneracji złoża adsorbentu
z wykorzystaniem ogrzewania mikrofalowego,
zawierające kolumnę adsorpcyjną
ze złożem ziarnistego sorbentu, wyposażoną
w króciec wlotowy i wylotowy, układ ogrzewania
mikrofalowego, układ regulacji temperatury,
charakteryzuje się tym, że wewnętrzna
cylindryczna rura (1) ze złożem ziarnistego
sorbentu umieszczona jest współosiowo
w mikrofalowym aplikatorze, składającym
się z rury (2) w kształcie graniastosłupa
sześciokątnego, trzech zamkniętych od góry
i od dołu falowodów (3) i trzech magnetronów
(4). Co druga ścianka rury (2) stanowi
jednocześnie ściankę falowodu (3) i wyposażona
jest w szczeliny (5) rozmieszczone
na całej wysokości rury (2). Magnetron (4)
jest podłączony do zasilacza mikrofalowego
(11) i przymocowany do falowodu (3) tak,
że emiter fal (6) umieszczony jest wewnątrz
falowodu (3). Końce rury (2) zakończone są
kołnierzami, górnym (7) i dolnym (8), do których
przymocowane są za pomocą kołnierzy
dennice, górna (9) i dolna (10).
(5 zastrzeżeń)
Zgł. nr 410783; B01J 20/30
INSTYTUT WYSOKICH CIŚNIEŃ
POLSKIEJ AKADEMII NAUK,
Warszawa
Balcerzak J., Dzięgielewski I., Dzwolak
W., Grzegory I., Klein E.
Sposób wytwarzania materiału
porowatego
Sposób polega na wytworzeniu ciekłej mieszaniny
zawierającej prekursory pierwszego
i drugiego polimeru, przeprowadzeniu
polimeryzacji obu polimerów do fazy stałej,
przebiegającej dla pierwszego polimeru szybciej
niż dla drugiego polimeru, oraz usunięciu
z powstałej twardej struktury pierwszego
polimeru. Prekursor pierwszego polimeru jest
białkiem, polipeptydem lub syntetycznym
peptydem, zaś prekursor drugiego polimeru
jest związkiem krzemu hydro więcej »
Biomass digestate was treated with aq. solns. of H3PO4 and
H2SO4 as well as aq. slurry of Ca(OH)2. The superphosphate
was also added. The resulting product was sepd. into a liq.
fraction and a solid by pressure filtration. The liq. fraction
showed yellow color, turbidity in range of 123-162 NTU, and
COD 2000 mg/L. The N content was approx. 900 mg/L. The
solid phase contained hydroxyapatite (8% of P and 0.6% of K).
Zbadano fizykochemiczne właściwości produktów
otrzymanych w wyniku przetwarzania odpadu
pofermentacyjnego pochodzącego z biogazowni
rolniczej. Odpad pofermentacyjny przetwarzano
wg opracowanej metody umożliwiającej
skuteczne rozdzielenie zawiesiny na frakcję
stałą i ciekłą. Frakcja ciekła wykazywała żółte
zabarwienie, mętność w zakresie 123-162 NTU,
wartość chemicznego zapotrzebowania tlenu
wynosiła ok. 2000 mg/dm3, a zawartość azotu
Kjeldahla ok. 900 mg/dm3. W składzie fazowym
osadu stwierdzono głównie obecność hydroksyapatytu.
Zawartość fosforu i potasu w osadzie
wynosiła odpowiednio ok. 8 i 0,6%.
Przemysł rolno-spożywczy generuje produkty uboczne oraz odpady,
które mogą być stosowane do produkcji biogazu otrzymywanego
w procesie rozkładu biomasy w warunkach beztlenowych przy udziale
bakterii fermentacji metanowej. Do produkcji biogazu można stosować
biomasę różnego pochodzenia, jednak udział substancji organicznej nie
powinien być mniejszy niż 30%. W rolnictwie do wytwarzania biogazu
wykorzystywane są surowce z produkcji rolniczej, odpady z hodowli roślin i zwierząt oraz odchody zwierząt. Surowce te ze względu na zróżnicowany
skład chemiczny oraz oczekiwaną wydajność produkcji biogazu muszą być
dobierane w odpowiedni sposób w celu uzyskania maksymalnej wydajności
fermentacji1). Indie były jednym z pierwszych krajów, które do produkcji
biogazu zastosowały gnojowicę oraz odpady żywności. Obecnie w tym
kraju kluczową biomasę do otrzymywania biogazu stanowią m.in. łuski
ryżu, łupiny orzeszków ziemnych, łodygi baweł więcej »
Three com. coagulants based on Al2(SO4)3, poly(aluminium
chloride) and Fe2(SO4)3 were used for purifn. of a pretreated
pig slurry to decrease its COD, color and turbidity. The
most efficient in decreasing the color (by 89.4%) and turbidity
(by more than 97.4%) was the poly(aluminium chloride).
The decrease in COD was insufficient (below 24%).
Przedstawiono wyniki badań możliwości zastosowania
płynnego siarczanu glinu oraz koagulantów
modyfikowanych do oczyszczania
filtratu z przetworzonej gnojowicy świńskiej.
Filtrat poddany oczyszczaniu został otrzymany
w wyniku fizykochemicznej i termicznej obróbki
gnojowicy, a następnie jej rozdziału na frakcje
z wykorzystaniem filtracji ciśnieniowej. Stwierdzono,
że najskuteczniejszym koagulantem pod
względem zmniejszenia ChZT oczyszczanego
filtratu okazał się siarczan glinu w roztworze
(o 24,0%), a barwy preparat FERCAT (o 89,4%).
Wykazano także, że koagulant modyfikowany
ALCAT efektywnie obniżył mętność filtratu. Stopień
zmniejszenia mętności wynosił powyżej
97,4% niezależnie od zastosowanej dawki.Chów i hodowla trzody chlewnej mają duże znaczenie gospodarcze,
ponieważ wieprzowina zajmuje dominującą pozycję (obok drobiu)
w światowej produkcji mięsa. W Polsce wieprzowina znajduje się na
pierwszym miejscu, zarówno pod względem produkcji (ok. 1,84 mln t
w masie poubojowej), jak i spożycia mięsa (ok. 40 kg na 1 mieszkańca)
1, 2). Mimo nieznacznego spadku światowego pogłowia trzody
chlewnej, głównie za sprawą zmniejszenia się liczebności populacji
świń w Chinach, w pozostałych krajach liczących się w produkcji
wieprzowiny (Rosja, UE-28, USA, Meksyk, Japonia, Kanada,
Korea Południowa) miał miejsce wzrost pogłowia. W krajach Unii
Europejskiej największy wzrost liczby trzody chlewnej odnotowano
w Hiszpanii, Holandii i Portugalii1, 2). W Polsce występuje obecnie
spadek pogłowia trzody chlewnej (do 10,19 mln szt. w marcu 2016 r.)3)
oraz duży import młodych świń o masie do 50 kg. Pomimo zaistni więcej »
2-(4-Fluorophenyl)-5-(2,4-dihydroxyphenyl)-1,3,4-thiadiazole
(FBT) was used as model for examn. of solvent effects
on keto-enol tautomerism of 1,3,4 thiadiazole derivatives.
The spectroscopic expts. were carried out in solvents of
various polarizability. In non-polar solvents of high polarizability,
the keto form, while in the more polar solvents of
low polarizability the enol form of FBT was predominant.
Przedstawiono wyniki badań 2-(4-fluorofenylo)-
5-(2,4-dihydroksyfenylo)-1,3,4-tiadiazolu
(FBT), związku z grupy 1,3,4-tiadiazoli, wykazującego
właściwości antynowotworowe. Zaobserwowano
zjawiska indukowane zmianami
polarności (polaryzowalności) rozpuszczalnika,
takie jak tautomeria keto-enolowa oraz możliwość
formowania wewnątrzcząsteczkowego
wiązania wodorowego pomiędzy grupą -OH
pierścienia rezorcylowego i grupą =N-N- pierścienia
1,3,4-tiadiazolowego. W przypadku niepolarnych
rozpuszczalników o dużej polaryzowalności,
takich jak np. n-heksan, w widmach
absorpcji elektronowej obserwowano pasmo
z maksimum w obszarze 270-276 nm (forma
keto związku) oraz znacznie słabsze z maksimum
ok. 340 nm (forma enolowa związku).
W rozpuszczalnikach polarnych znika pasmo
z maksimum w obszarze 270-276 nm, a pojawia
się bardzo intensywne pasmo z maksimum
charakterystycznym dla formy enolowej związku.
Zauważono również, że spektralne zmiany
w widmach absorpcji elektronowej zależą bardziej
od wartości średniej elektronowej polaryzowalności
rozpuszczalnika niż od stosunku
Kirkwooda, związanego ze stałą dielektryczną,
lub od zmian polaryzowalności środowiska
opisanej za pomocą funkcji Lorenza i Lorentza,
związanej z jego współczynnikiem załamania
światła czy też funkcji wynikających z równania
Lipperta i Matagi.
Arkadiusz Matwijczuka,*, Dariusz Karczb,**, Radosław Walkowiaka, Alicja Matwijczuka,
Andrzej Niewiadomya, c, Sławomir Wybraniecb, Grzegorz P. Karwaszd, Mariusz Gagośe
95/10(2016) 1895
Dr Alicja MATWIJCZUK w roku 2008 ukończyła
więcej »
Samples (4 g) of synthetic fibers, steel reinforcement, and
chlorinated copolymers were sepd. from tire wastes and
burned in a mixt. of air and fuel gas fed into the reactor at
speeds 1.92·10-3 and 3.42·10-4 m3/s, resp. The increase of
bed temp. and height resulted in a decrease of emissions
of volatile compds. and NOx. An adverse effect of Cl content
on the waste the emissions was obsd.
Przedstawiono wyniki badań procesu spalania
paliwa w postaci odpadów gumowych w reaktorze
z pęcherzowym złożem fluidalnym
zasilanym paliwem gazowym LPG. Scharakteryzowano
zależności pomiędzy emisją produktów
niepełnego spalania i tlenków azotu,
a temperaturą warstwy fluidalnej, wysokością
złoża oraz składem odpadu ze szczególnym
uwzględnieniem obecności chloru.
Rozwój cywilizacji i masowa konsumpcja towarów stanowi źródło
odpadów komunalnych oraz łączy się ze stale rosnącym zapotrzebowaniem
na energię elektryczną i cieplną. Światowa produkcja energii
w dużej mierze oparta jest na paliwach kopalnych, których zasoby
są ograniczone. Stąd też w najbardziej rozwiniętych krajach świata
obserwuje się silną tendencję do poszukiwania paliw alternatywnych,
z których można pozyskiwać energię po cenach konkurencyjnych
w stosunku do cen energii z paliw kopalnych. Energetyczne wykorzystanie
odpadów o dużej wartości opałowej, takich jak guma
lub inne odpady polimerowe, łączy w sobie kwestie gospodarki odpadami i pozyskiwania alternatywnej energii. Do odpadów zawierających
gumę można zaliczyć zużyte opony samochodowe, taśmy
z podajników, gumowe węże, dętki czy elementy uszczelniające,
a podstawowym źródłem tych odpadów jest przemysł motoryzacyjny.
W Polsce w 2014 r. na rynek wprowadzono ponad 978 Gg nowych
wyrobów gumowych, a samych opon i dętek ponad 50,4 mln szt.1).
Zużyte opony samochodowe zalegające na dzikich wysypiskach
śmieci stanowią nie tylko "osobliwe urozmaicenie krajobrazu"; poza
względami estetycznymi stwarzają zagrożenie pożarowe i więcej »
A review, with 36 refs. Some therapeutic properties of betalains
were also taken into consideration.
Dokonano przeglądu literaturowego zastosowań
przeciwprądowej chromatografii cieczowej
w rozdzielaniu betalain (barwniki naturalne).
Dodatkowo zwrócono uwagę na cenne
właściwości prozdrowotne betalain i innych
związków naturalnych.
Barwniki są powszechnie stosowane w przemyśle do barwienia
produktów spożywczych celem zwiększenia ich wizualnej atrakcyjności,
m.in. poprzez przywrócenie produktom naturalnej barwy, którą
straciły w wyniku przetwarzania, pakowania, przechowywania lub
dystrybucji. Ich zadaniem jest również nadanie barwy żywności, która
w przeciwnym razie byłaby bezbarwna, czego przykładem mogą być
chętnie spożywane przez najmłodszych konsumentów słodycze1-3).
W technologii żywności stosuje się obecnie barwniki roślinne
w postaci ekstraktów oraz syntezowane na wzór związków znajdujących
się w matrycy roślinnej. Ich stosowanie nie wymaga
kosztownych oraz drobiazgowych badań toksykologicznych, jak to
ma miejsce w przypadku barwników syntetycznych nie mających swoich
odpowiedników w przyrodzie. Szczegółowe badania barwników
syntetycznych przyczyniły się do wycofania niektórych związków,
czego przykładem są Sudan I, Sudan II, Sudan III, Sudan IV, para-Red,
Rodamina B oraz Orange II, które zakwalifikowano do związków
rakotwórczych. Dodatkowo, niektóre z nich mogą działać mutagennie,
wywoływać reakcje alergiczne oraz wpływać na reprodukcję1-4).Pojawiające się przesłanki na temat szkodliwości wybranych związków
syntetycznych prowadzą do wzrostu popytu wśród konsumentów
na związki naturalne, co przekłada się na wzrost zainteresowania tymi
związkami naukowców oraz przemysłu. Związki naturalne wykazują
działanie prozdrowotne, co zostało potwierdzone licznymi badaniami5-
9). Korzystne działanie roślin zwykle wiąże się z występowaniem
związku lub grupy związków wykazujących aktywność farmakologiczną,
dlatego ich wydzielenie z ma więcej »
Glycerol residue from biodiesel prodn. was combusted
alone at 900°C or in a mixt. with natural gas at 765 or 900OC
to recover energy and K2SO4. The final product had a purity
of 97,3%. Its yield was 75% of the theor. one.
Zweryfikowano doświadczalnie jedną z potencjalnych
metod odzysku siarczanu(VI) potasu
z pozostałości glicerolowej po otrzymywaniu
biodiesla. Przedstawiono nową metodę utylizacji
odpadu glicerolowego z produkcji biodiesla,
polegającej na termicznej obróbce odpadu
i termicznym wykorzystaniu składników
organicznych oraz odzyskiem siarczanu(VI)
potasu z pozostałości po spaleniu. W procesie
wykorzystano znaczną wartość opałową odpadu
oraz jego małą lepkość w podwyższonej
temperaturze, co ułatwiło dozowanie materiału
do komory spalania.
Biodiesel jest paliwem wytwarzanym z biomasy roślinnej. Jest
on otrzymywany w wyniku przetworzenia oleju rzepakowego, przez
transestryfikację metanolem w obecności wodorotlenku potasu lub
wodorotlenku sodu. W wytwórni biodiesla obok surowych olejów
roślinnych można wykorzystywać zużyte oleje roślinne i kwasy
tłuszczowe1).
Katalizatorem alkalicznej transestryfikacji jest KOH, a kwaśnej stężony
kwas siarkowy. Oleje surowe i zużyte zawierają wolne kwasy
tłuszczowe, w związku z tym konieczne jest zastosowanie specjalnej obróbki wstępnej. Po jednostopniowej reakcji nadwyżka metanolu i woda
z reakcji zostają odparowane, a reagenty zostają dostarczone do zbiornika
sedymentacyjnego. Odparowane substancje (woda, metanol) doprowadzane
są do jednostki rektyfikacji metanolu. Po obróbce wstępnej
triglicerydy zostają poddane dwustopniowej transestryfikacji. W tym celu
do triglicerydów dodana zostaje miesz więcej »
Mamy przyjemność już po raz
drugi świętować jubileusz Wydziału
Inżynierii i Technologii Chemicznej
Politechniki Krakowskiej im. Tadeusza
Kościuszki w postaci druku publikacji
naukowych pracowników tego
Wydziału. Z okazji jubileuszu 50 lat
istnienia Wydziału publikujemy 50 prac,
zgodnie z hasłem "50 publikacji na
50-lecie". Poprzedni taki zeszyt dla
Wydziału wydrukowaliśmy w lipcu
2011 r. przy okazji 45-lecia istnienia
Wydziału i zawierał on 24 publikacje
naukowe. Tym samym Wydział Inżynierii i Technologii Chemicznej
Politechniki Krakowskiej jest jedynym wydziałem wyższej uczelni,
który taki zeszyt zamówił u nas po raz drugi. W 2005 r. wydrukowaliśmy
zeszyt na 60-lecie Wydziału Chemicznego Politechniki Śląskiej.
Inne uczelnie (Politechnika Wrocławska, Politechnika Łódzka,
Politechnika Poznańska, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu)
publikowały u nas nawet po 50 prac przy okazji wydawania materiałów
Kongresów Technologii Chemicznej lub referatów i posterów
Seminarium "Chemistry for Agriculture".
Mamy więc dobrą okazję, by przybliżyć naszym Czytelnikom krakowską
uczelnię, która jest drugą wyższą szkołą techniczną Krakowa
(obok Akademii Górniczo-Hutniczej im. Stanisława Staszica).
Wydział Inżynierii i Te więcej »
A review, with 43 refs., of Ni/Al2O3 and Pd/Al2O3 catalysts
used for methanation of the biomass-made biogas to MeH
and its catalytic oxidn. or combustion. The catalyst support
took part in surface oxidn. of metal nanoparticles to resp.
metal oxides.
W procesach katalitycznych istotną rolę odgrywają
metale oraz ich związki. Ze względów
ekonomicznych w procesach przemysłowych
stosuje się zdyspergowane nanocząstki metaliczne
osadzone na nośnikach. Od wielu
lat prowadzone są badania wpływu nośnika
na dyspersję fazy aktywnej katalizatora. Najnowsze
badania wskazują jednak na bardziej
istotną rolę nośnika na dynamikę procesów
chemicznych katalizatorów przemysłowych.
Dokonano przeglądu literatury i przedstawiono
bieżący stan badań własnych związanych
z wpływem nośnika Al2O3 na mechanizm przemysłowych
reakcji katalitycznych z udziałem
metanu. Opisano modele przekształceń metanu
przy użyciu katalizatorów przemysłowych:
od produkcji metanu z biomasy na katalizatorze
Ni/Al2O3 po utlenienie i spalanie na kata-lizatorze Pd/Al2O3. Przedstawiono istotną rolę
nośnika o złożonej strukturze geometrycznej
i elektronowej na procesy chemiczne zachodzące
podczas katalitycznych reakcji metanu.
Wpływ nośnika katalizatora oraz utlenienia jego aktywnych nanocząstek
na mechanizm reakcji katalitycznej stanowi ważny problem
naukowy. Kompleksowe badania wszystkich etapów przekształceń
metanu na katalizatorach przemysłowych, od produkcji metanu z biomasy
na katalizatorze Ni/Al2O3 aż po jego utlenianie i spalanie na
katalizatorze Pd/Al2O3, są istotne dla zrozumienia roli γ-Al2O3 jako
nośnika w warunkach przemysłowych. Molekularne projektowanie
roli nośnika po dzień dzisiejszy jest dużym wyzwaniem ze względu
na znaczny rozmiar powierzchni nośnika, którą należy uwzględnić,
modelując nanocząstkę metaliczną na nośniku. Poprzednio inne grupy
badawcze1) brały pod uwagę tylko odizolowanie pojedynczych atomów
metali na nośniku, co nie oddaje w pełni roli więcej »
2-Methyl-4-(1-piperazinyl)-10H-thieno[2,3-b][1,5]benzodiazepine
(N-demethylolanzapine) was alkylated witch MeI
in presence of K2CO3, Bu4NBr and DMF at room temp.
in microvawe field to olanzapine and its derivatives. The
addn. of DMF resulted in increasing the product yield. The
maximum product yield 64% and purity (after 15 s) were
reached at equi-mol. N-demetylolanzapine/MeI ratio.
Opracowano nową bezrozpuszczalnikową
metodę syntezy olanzapiny w reakcji jodku
metylu i N-demetyloolanzapiny (2-metylo-
-4-(piperazyn-1-ylo)-10H-tieno[2,3-b][1,5]benzodiazepiny)
w warunkach promieniowania
mikrofalowego. Reakcję prowadzono w obecności
węglanu potasu, bromku tertbutyloamoniowego
oraz niewielkich ilości dimetyloformamidu.
Uniwersalność i skuteczność nowej
metody potwierdzono w syntezie wybranych
pochodnych olanzapiny.
Olanzapina (2-metylo-4-(4-metylopiperazyn-1-ylo)-10H-benzo[b]
tieno[2,3-e][1,4]diazepina) to znany atypowy lek przeciwpsychotyczny
należący do 1,5-benzodiazepin, który funkcjonuje w lecznictwie już
ponad 20 lat. Według obecnych danych sprzedażowych z bazy IMS International sprzedaż olanzapiny od 6 lat utrzymuje się na stałym
poziomie wynoszącym ponad 100 mln szt. opakowań rocznie, z czego
sprzedaż preparatów zawierających istotne z punktu widzenia farmakologicznego
dawki 5 mg oraz 10 mg szacuje się na poziomie 80 mln
szt. opakowań. Aktywność olanzapiny wynika bezpośrednio z jej silnego
powinowactwa do receptorów serotoninowych 5-HT2 oraz słabego
do receptorów D2, co sprawia że znajduje ona zastosowanie w leczeniu
depresji oraz schizofrenii1-4). Znane jest także jej działanie przeciwwymiotne,
wykorzystywane w terapii chorób nowotworowych5). Lek ten
wykazuje także działanie przeciwmaniakalne i stabilizujące nastrój.
Mając na uwadze fakt, że olanzapina zajmuje ważne miejsce
w przemyśle farmaceutycznym, a jej pochodne stanowią ciekawy
cel badań biologicznych, przeprowadzono badania w celu opracowania
wydajnej i ekologicz więcej »
Postęp naukowo-techniczny, rosnąca wiedza
o substancjach chemicznych, innowacyjność,
coraz większe wymagania konsumentów
i konkurencyjność rynku kosmetycznego to
czynniki, które powodują, że ustawodawstwo
kosmetyczne, jak każde inne prawo branżowe,
podlega ciągłym zmianom. Wzrost świadomości
wśród konsumentów sprawia, że oczekują
oni bezpiecznych i skutecznych produktów,
wytwarzanych w zgodzie z prawem oraz zasadami
ochrony środowiska i życia zwierząt1).
W 2009 r. zostało opublikowane rozporządzenie2),
które weszło w życie 11 stycznia 2010 r.
i obowiązuje we wszystkich krajach UE od
11 lipca 2013 r. Jednym z jego głównych zadań
jest ujednolicenie przepisów w poszczególnych
krajach Unii Europejskiej. Oznacza to, że w takich
dziedzinach, jak m.in. notyfikacja produktów
kosmetycznych lub zgłaszanie przypadków niepożądanych
przepisy w poszczególnych krajach
UE są identyczne1, 2). Dodatkowo rozporządzenie
to rozszerzyło dotychczas obowiązujące wymagania
dotyczące m.in. oceny bezpieczeństwa
kosmetyku (rozdz. III Ocena bezpieczeństwa,
Dokumentacja produktu, zgłaszanie)1, 2).
W myśl rozporządzenia2) "produkt kosmetyczny
oznacza każdą substancję lub mieszaninę
przeznaczoną do kontaktu z zewnętrznymi częściami
ciała ludzkiego (naskórkiem, owłosieniem,
paznokciami, wargami oraz zewnętrznymi
narządami płciowymi) lub z zębami oraz błonami
śluzowymi jamy ustnej, którego wyłącznym lub
głównym celem jest utrzymywanie ich w czystości,
perfumowanie, zmiana ich wyglądu, ochrona,
utrzymanie w dobrej kondycji lub korygowanie
zapachu ciała". Zgodnie z treścią art. 3 tego rozporządzenia
"produkt kosmetyczny udostępniany
na rynku powinien być bezpieczny dla zdrowia
ludzi w normalnych lub dających się przewidzieć
warunkach stosowania z uwzględnieniem w szczególności
prezentacji, oznakowania, instrukcji użycia
i usuwania, wszelkich innych wskazówek lub
informacji pochodzących od osoby odpowiedzialnej
rozumieniu artykułu 4". Świadczy to o t więcej »
Two com. lipids were emulsified in an aq. surfactant soln.
with geranic acid (a model pesticide) to study the emulsion
properties (particle size distribution, polydispersity index,
particle charge) and the ability of geranic acid for permeation
through a cellulose membrane at 32°C. The applicability
of the lipids as pesticide carriers was confirmed.
Modyfikowany wosk pszczeli i triglicerydy
kaprylowe i kaprynowe (lipidy handlowe) zemulgowano
w wodnym roztworze środka powierzchniowo
czynnego z kwasem geraniowym
(modelowym pestycydem) i zbadano
właściwości fizykochemiczne otrzymanych
formulacji, m.in. rozkład wielkości cząstek,
wskaźnik polidyspersyjności oraz ładunek
cząstek (potencjał zeta). Zdolność kwasu geraniowego
do przenikania przez membranę
celulozową w 32°C potwierdziła możliwość zastosowania
otrzymanych lipidów jako potencjalnych
nośników pestycydów.
Pestycydy odgrywają niezwykle ważną rolę w rolnictwie gdyż
zapobiegają utracie plonów spowodowanych przez szkodniki i inne
niepożądane organizmy, takie jak pleśnie lub grzyby1, 2). Z punktu
widzenia efektywności działania środków ochrony roślin, niezmiernie
ważna jest postać w jakiej są one stosowane. W przypadku konwen-cjonalnych form, które najczęściej są lotne (aerozole) i hydrofilowe
(roztwory, emulsje wodne), występują duże straty składników aktywnych
spowodowane czynnikami zewnętrznymi i środowiskowymi.
Często pestycydy odparowują lub są wymywane przez opady i trafiają
do gleby, wód gruntowych i powierzchniowych oraz do atmosfery.
Ponadto składniki aktywne pestycydów, wrażliwe na promieniowanie
UV mogą tracić swoją aktywność ulegając degradacji pod wpływem
promieniowania słonecznego2, 3). Promieniowanie ultrafioletowe może
doprowadzić do rozkładu aktywnych związków zawartych w pestycydach
w wyniku bezpośredniej lub pośredniej fotolizy4-6). W wyniku
tych procesów, działanie pestycydów zostaje znacznie osłabione,
a mogące powstać szkodliwe produkty degradacji foto więcej »
Redaktor Andrzej Jan Szyprowski: Panie
Dziekanie! Już po raz drugi z przyjemnością
prezentujemy dorobek naukowy pracowników
Pana Wydziału. Tym razem z okazji jubileuszu
50-lecia istnienia Wydziału Inżynierii
i Technologii Chemicznej na Politechnice
Krakowskiej. Proszę nam powiedzieć jak obecnie
wygląda potencjał badawczy Wydziału, ilu
jest pracowników, w tym naukowych, profesorów,
doktorów habilitowanych, adiunktów,
asystentów, doktorantów i studentów. Czy
nie występuje problem luki pokoleniowej,
czyli braku następców dla obecnych liderów
poszczególnych specjalności Wydziału?
Prof. dr hab. inż. Dariusz Bogdał: Obecnie
na Wydziale pracuje 136 osób, w tym 109 pracowników
naukowych, 29 pracowników samodzielnych
i 10 profesorów tytularnych. W ciągu
ostatnich 5 lat liczba studentów ulegała zwiększeniu
i wynosi ok. 1300, chociaż w tej chwili,
tak jak w całej Polsce, obserwujemy tendencję
spadkową związaną z niżem demograficznym.
Obecnie trwa rekrutacja na nowy rok akademicki
i zapełniliśmy 80% miejsc. Na pierwszy
rok chcemy przyjąć 320 osób i jest to liczba,
która pozwala swobodnie planować zajęcia oraz
wykorzystanie sal wykładowych i laboratoryjnych.
W skali uczelni studia kończy 65% studentów.
Nasi absolwenci nie mają problemów
ze znalezieniem pracy po ukończeniu studiów,
a wiemy o tym z badań, które prowadzi wśród
absolwentów Biuro Karier PK. Przez ostatnie 5
lat rozwinął się także sam Wydział. Poprzednio
prowadzone były trzy kierunki studiów: technologia
chemiczna, inżynieria chemiczna i biotechnologia,
obecnie mamy także chemię budowlaną,
nanotechnologie i nanomateriały. Dwa ostatnie
kierunki wprowadziliśmy z myślą o tych studentach,
którzy interesują się nauką i chcą rozwijać
NUMER 10/2016 TOM 95 PAŹDZIERNIK 2016
WYWIAD
Wywiad
z Panem prof. dr. hab. inż.
Dariuszem Bogdałem,
Dziekanem Wydziału Inżynierii
i Technologii Chemicznej
Politechniki Krakowskiej
im. Tadeusza Kościuszki Fot. 1. Prof. dr hab. inż. Dariusz więcej »
Six nitroalkenes were synthesized in reaction of substitued
benzaldehydes with NO2CH2CN and converted to resp.
norbornenes in Diels-Alder reaction with cyclopentadiene
in ionic liq. The products showed mainly the endo-nitro
configuration.
Związki zawierające w swej strukturze szkielet
norbornenowy można otrzymać w wyniku reakcji
cykloaddycji cyklopentadienu do alkenu.
Stosując w reakcji alkeny zawierające grupę
nitrową poszerza się spektrum potencjalnych
kierunków zastosowania norbornenów, ze
względu na łatwość konwersji grupy nitrowej
w inne ugrupowanie funkcyjne. W celu znalezienia
dogodniejszych warunków tej reakcji
podjęto próbę zastosowania cieczy jonowych
w roli mediów reakcyjnych. Zastosowanie
cieczy jonowych o kationach imidazoliowych
i trialkiloamoniowych pozwoliło na znaczne
skrócenie czasu reakcji.
Proces cykloaddycji [4+2], czyli inaczej reakcja Dielsa i Aldera
(DA), jest najbardziej uniwersalną metodą otrzymywania sześcioczłonowych
związków karbo- i heterocyklicznych1, 2). Wychodząc
z cyklopentadienu (jako komponentu 4π-elektronowego) oraz
dienofili etylenowych można otrzymać w tej reakcji cenne z praktycznego
punktu widzenia połączenia zawierające w swej strukturze
szkielet norbornenowy. Szkielet taki pojawia się w wielu związkach
pochodzenia naturalnego, takich jak kamfora lub borneol (rys. 1).
Spektrum potencjalnych kierunków zastosowania norbornenów
poszerza znacząco obecność w cząsteczce grupy nitrowej, która
z uwagi na łatwość konwersji w inne ugrupowania funkcyjne (rys. 2)
daje duże możliwości ich dalszej funkcjonalizacji3-6). Związki takie
można syntezować w reakcji DA cyklopentadienu i sprzężonych
nitroalkenów.
Praca jest kontynuacją wcześniejszych studiów dotyczących
DA reakcji z udziałem 2-arylo-1-nitroetenów jako dienofili7-17).
Poprzednio9, 16) ustalono, że reakcje (E)-2-arylo-1-cyjano-1-
H C 3
CHH C 3 3
OH
H C 3 O
CHH C 3 3
kamfora borneol
Fig. 1. Structures of camphor and borneol
R więcej »
Cinnamic aldehyde was emulsified in water (optionally in
presence of a non-ionic surfactant and middle chain glycerides)
by using some low-energy and high-energy emulsification
methods (ultrasonication). The nano- and microemulsions
produced were studied for stability, viscosity and
droplet size of the dispersed phase as well as for fungicidal
activity against pathogenic fungi of plants (F. culmorum, Ph.
cactorum), dermatophytes (T. mentagrophytes, M. gypseum)
and molds (S. brevicaulis, A. niger). The nanoemulsions
showed better fungistatic activity than the macroemulsions.
Sporządzono receptury makroemulsji oraz nanoemulsji
zawierających aldehyd cynamonowy,
stosując metody niskoenergetyczne (PIC
i Ouzo) i metodę wysokoenergetyczną (ultrasonifikację).
Określono fizykochemiczne właściwości
otrzymanych emulsji. Badano stabilność,
lepkość oraz rozmiar kropli fazy zdyspergowanej.
Dodatkowo sprawdzono ich aktywność
w stosunku do szczepów grzybów patogennych
dla roślin (F. culmorum, Ph. cactorum) oraz
dermatofitów (T. mentagrophytes, M. gypseum)
i grzybów pleśniowych (S. brevicaulis, A. niger)
wywołujących grzybice u zwierząt i człowieka.
Na podstawie uzyskanych wyników stwierdzono,
że nanoemulsje zawierające aldehyd cynamonowy
charakteryzują się lepszym działaniem
fungistatycznym niż makroemulsje.Grzyby patogenne są przyczyną występowania grzybic w świecie
ludzi, zwierząt i roślin. Spośród gatunków grzybów, które mogą
powodować mykozy roślin najistotniejsze zagrożenie z gospodarczego
punktu widzenia1-3) stanowią m.in. przedstawiciele rodzajów Fusarium
i Alternaria. U ludzi i zwierząt grzybice skóry i jej przydatków są chorobami
wywoływanymi przez dermatofity (Trichophyton, Microsporum,
Epidermophyton), grzyby drożdżopodobne (Candida, Pitorosporum,
Cryptococcus) oraz grzyby pleśniowe (Aspergillus, Scopulariopsis).
Do silnie porażających grzybowych patogenów odglebowych z rodzaju
Fusarium należą głównie F. culmorum i F. graminea więcej »
MeH was converted to ethene and/or EtH in He by oxidative
coupling accompanied by dehydrogenation or oxidative
dehydrogenation of EtH on SiO2 or Al2O3-supported
Mn, V and Cr oxide catalysts in a flow reactor. In the presence
of Cr/SiO2 catalyst at 780°C and feed mixt. CH4:O2:He
= 30:12:35 by vol., the ratio of ethene/EtH in the product
increased from 1.7 to 1.9.
Zbadano możliwość integracji utleniającego
sprzęgania metanu z odwodornieniem i utleniającym
odwodornieniem etanu do etenu
w jednym reaktorze. Wykazano, że połączenie
tych procesów pozwala uzyskać większy stosunek
molowy etylen/etan na wyjściu z reaktora.
Przykładowo w obecności katalizatora
Cr/SiO2 w temp. 780°C stosując surowiec
o składzie CH4:O2:He = 30:12:35 obj. zwiększono
stosunek molowy etylen/etan z 1,7 do 1,9.
Niska cena oraz duże konwencjonalne i niekonwencjonalne zasoby
metanu sprawiają, że staje się on coraz bardziej interesującym
surowcem chemicznym. Na etapie badań podstawowych rozważane
są obecnie różne warianty bezpośredniej przemiany metanu w wyższe
węglowodory (nasycone, nienasycone i aromatyczne), metanol
i formaldehyd. Spośród rozważanych rozwiązań najbliższy praktycznemu
zastosowaniu jest proces utleniającego sprzęgania metanu
OCM (oxidative coupling of methane) w wyższe węglowodory,
głównie etylen i etan. Z najnowszych danych wynika, że firma Siluria
Technology opracowała już pilotażową instalację procesu OCM,
a na przełomie lat 2017/2018 planuje również budowę pierwszej
komercyjnej instalacji1).
W celu zwiększenia atrakcyjności tego procesu pod względem
ekonomicznym i technologicznym badane są również różne warianty,
w których proces OCM jest integrowany pod względem cieplnym
i surowcowym z innymi procesami, w tym m.in. z parową i suchą konwersją
metanu2-8), dehydrocyklizacją (aromatyzacja)9-11), utleniającym
odwodornieniem11, 12), alkilowaniem benzenu przy użyciu etylenu13),
a także pirolizą14), konwersją do kwasu octowego, etanolu15) lub t więcej »
Pseudoionone was cyclized in liq. phase at 363 and 383 K
over 4 various SiO2 supports modified by dodecatungstophosphoric
acid to α- and β-ionones as main products.
The yield of α-ionone was 45-60% after 2 h. It was attributed
predominantly to the absence of steric constraints
in the materials for transformation of pseudoionone.
Badano cyklizację pseudojononu w fazie ciekłej
w temp. 363 oraz 383 K na nośnikach
krzemionkowych modyfikowanych kwasem
dodekawolframofosforowym. Wszystkie badane
układy katalityczne w tej reakcji były aktywne
i selektywne, umożliwiając otrzymanie
α- i β-jononu jako głównych produktów reakcji.
Układy katalityczne na bazie SBA-15 i handlowej
krzemionki z firmy Aldrich pozwoliły
na uzyskanie wysokiej wydajności tworzenia
α-jononu, odpowiednio ok. 45 i 60% (w 383 K
po 2 h prowadzenia procesu). Można to wyjaśnić
głównie brakiem przeszkód sterycznych.Cyklizacja pseudojononu katalizowana układami katalitycznymi
o właściwościach kwasowych jest obecnie jedyną przemysłową metodą
otrzymywania związków zapachowych z grupy jononów (rys. 1)1, 2).
Jonony występują w olejkach eterycznych, np. z fiołków, róży i frezji,
ale w niewielkich ilościach obecne są również w warzywach, owocach,
herbacie oraz tytoniu3).
Ze względu na charakterystyczny intensywny i przyjemny zapach
α-jonon znajduje zastosowanie w przemyśle perfumeryjnym jako
składnik kompozycji kwiatowych (np. fiołkowej, różanej) oraz w aromatach
spożywczych (brzoskwinia, malina, poziomka), a izomer β jest
stosowany przy produkcji witaminy A i innych czynnych optycznie
karotenoidów4-6).
Katalizatorem cyklizacji pseudojononu jest kwas siarkowy(VI) lub
kwas fosforowy(V). Reakcja ta jest silnie egzotermiczna. W celu odebrania
ciepła z układu i zapobieżenia przegrzaniu stosuje się rozmaite
rozpuszczalniki organiczne, takie jak eter diizopropylowy, węglowodory
nasycone (butan, heksan, pentan i cykloheksan), estry (mrówczan
więcej »
Five com. glycerols of various purity were esterified with
AcOH to glycerol mono-, di- or tri-acetates either in a noncatalyzed
process or in presence of H2SO4, HCl, H3PO4,
p-MeC6H4SO3H and 6 cation exchange resins at 60-118°C
for 90-130 min. The concd. H2SO4 and Dowex DR8H+ resin
showed the highest acidity and catalytic activity in the process
(conversions close to 100% and selectivity to triacetate
above 15%). The presence of H2O resulted in a decrease
in glycerol conversion.
Przedstawiono wyniki badań doświadczalnych
procesu estryfikacji glicerolu kwasem
octowym, przebiegającego z udziałem katalizatorów
homogenicznych (stężone kwasy mineralne
i organiczne) oraz heterogenicznych
(żywice jonowymienne) o charakterze kwasowym.
Stwierdzono, że reakcja estryfikacji bez
udziału katalizatora może być zaniedbana jedynie
w łagodnych warunkach procesowych
(temp. poniżej 60°C) oraz przy niesprzyjającym
składzie reagentów (niedomiar stechiometryczny
kwasu octowego). Na podstawie
wyników badań doświadczalnych z różnymi
frakcjami glicerolowymi przeanalizowano wpływ zanieczyszczeń na przebieg procesu
oraz oceniono możliwość użycia odpadowej
frakcji glicerolowej z produkcji biodiesla jako
surowca dla reakcji estryfikacji.
Glicerol jest ważnym surowcem, znajdującym zastosowanie w różnych
gałęziach przemysłu. Obecnie znanych jest ponad 2000 jego
zastosowań1). Niestety, aby mógł być on surowcem w przemyśle
spożywczym, kosmetycznym lub farmaceutycznym musi spełniać
odpowiednie, surowe normy jakości. Wymóg wysokiej czystości
stanowi znaczącą przeszkodę w wykorzystaniu glicerolu powstającego
ubocznie przy produkcji biodiesla, głównie za sprawą licznych
zanieczyszczeń o charakterze organicznym i mineralnym. W ostatnich
latach wzrosła jednak liczba doniesień literaturowych o możliwości
użycia częściowo oczyszczonych frakcji glicerolowych w licznych
procesach chemicznych, m.in. w reakcjach utleniania w fazie ciekłej2),
w procesach biotechnolo więcej »
Fifteen plants were considered as raw materials for prodn.
of biodiesel fuels. Their seeds were studied for dry mass,
fats, ash, fibers and proteins and pressed or extd. with
Me2CO to recover the oil components. The oils were transesterified
with MeOH to prep. resp. fatty acid Me esters
examd. then for chem. compn., d., viscosity, acid, sapon.
and iodine values, as well as for low- and high-temp. properties.
The fuels prepd. from white mustard oil (Sinapis
alba L.), hempseed oil (Cannabis sativa L.) and poppy oil
(Papaver somniferum L.) seeds were recognized as the
most promising, as they fulfilled the requirements of biodiesel
stds. (low content of polyunsatd. fatty acid esters,
concn. of linolenic acid below 12% by mass, viscosity
between 3.5-5.0 mm2/s at 40°C, d. between 860-900 kg/m3
at 15°C, acid value below 0.5, iodine value below 120, flash
point above 101°C and cloud points between -5°C and 5°C).
Przedstawiono wyniki badań nad użyciem niekonwencjonalnych
olejów do produkcji biodiesla.
Surowce tłuszczowe otrzymano przez wytłaczanie
lub ekstrakcję nasion 15 gatunków roślin oleistych.
Na podstawie analiz składu chemicznego
oraz pomiaru gęstości, lepkości, analizy wartości
liczb charakterystycznych oraz właściwości
wysoko- i niskotemperaturowych oceniono
przydatność zsyntezowanych mieszanek estrów
metylowych kwasów tłuszczowych do produkcji
biodiesla w świetle obowiązujących norm.
Większość nasion roślin oleistych jest znana na rynku i doceniana
zarówno ze względu na dużą zawartość tłuszczu jadalnego (rzepak,
lnianka, len), walory smakowe (gorczyca, czarnuszka, mak), jak i niezaprzeczalne działanie prozdrowotne, głównie dzięki dużej zawartości
naturalnych antyoksydantów, nienasyconych pochodnych kwasów tłuszczowych,
minerałów oraz włókien pokarmowych (len, lnianka, szałwia
hiszpańska, konopie)1)
. Z kolei rzodkiew oleista, rzepik i gorczyca biała
są wysoko cenione jako rośliny poplonowe o niewielkich wymaganiach
glebo więcej »