W dniach od 9 do 12 grudnia 2003 r. odbyło się w Jeseniku (Czechy) XXIX międzynarodowe seminarium naukowo-techniczne nt. "Chemia dla rolnictwa. Nauka, Przemysł, Technologia Marketing", zorganizowane p[...]

Przedstawiono znaczenie, charakterystykę oraz metody wytwarzania nawozów mikroelementowych. Omówiono aktualne trendy rozwojowe metod wytwarzania, ukierunkowane dostosowaniem ich właściwości do wymagań[...]

Prawidłowa uprawa roślin wymaga uzupełniania składu gleby związkami wielu pierwiastków chemicznych. Do najważniejszych z nich zaliczamy azot, fosfor i potas. Masowe stosowanie nawozów cechuje również wiele aspektów negatywnych, m.in. akumulacja w glebach substancji niebezpiecznych, eutrofikacja wód powierzchniowych i akumulacja azotanów w wodach gruntowych. Dlatego w Unii Europejskiej prz[...]

Zbadano wpływ neutralizacji stężonych roztworów kwasu fosforowego (powyżej 50% mas. P2O5) mieszaniną CaO i CaCO3 na skład chemiczny i właściwości produktu. Określono kinetykę suszenia fosforanów w zależności od temperatury. Wykazano możliwość bezpośredniego wytwarzania fosforanów o małej zawartości wilgoci. Badania wykonano w skali laboratoryjnej. Concd. solns. of P2O5 (51-61%) were neutralized with a mixt. of CaO and CaCO3 to CaHPO4. After the product was sepd. by crystn. and dried at 150°C for 30-40 min, the water content decreased down to below 2%. The content of H2O-sol. P2O5 in the product was 42.7-52.8%. The drying kinetics was correlated by a polynomial equation. Fosforany wapniowe zaliczane są do materiałów paszowych i stanowią (poza nawozami fosforowymi i solami fos[...]

  Przedstawiono wyniki laboratoryjnych badań reakcji kwasu fosforowego lub fosforanu diwapniowego z tlenkiem lub węglanem wapnia prowadzących do monohydratu fosforanu monowapniowego o małej wilgotności. Otrzymany produkt charakteryzował się dużą zawartością bioprzyswajalnego fosforu rozpuszczalnego w kwaśnych roztworach wodnych i może być wykorzystany jako fosforan paszowy. H3PO4 or CaHPO4 solns. were reacted with CaO and CaCO3 to produce wet Ca(H2PO4)2·H2O with min. content of H2O. The moisture content in the product decreased with increasing P2O5 content in the substrate (up to 61%) and increasing CaO/CaCO3 ratio (up to 9). The product contained total P up to 26.3% by mass, HCl acid-sol. P up to 26.4% by mass, citric acid-sol. P up to 24.3% by mass and H2O-sol. P up to 24.1% by mass. The bioavailability of P for animals was high enough for practical use of the product as feed phosphate. Fosforany paszowe należą do grupy materiałów paszowych stosowanych w hodowli zwierząt. Niezbędne są zwłaszcza w intensywnej hodowli zwierząt do wyrównywania niedoborów fosforu i wapnia Politechnika Wrocławska Józef Hoffmann∗, Krystyna Hoffmann Wytwarzanie fosforanów paszowych MCP z wykorzystaniem ciepła reakcji do ograniczenia zawartości wody fizycznej w produkcie Production of feed mono calcium phosphates under utilization of the reaction heat to the limitation of the physical water content in the product Dr hab. inż. Józef HOFFMANN, prof. PWr, w roku 1978 ukończył studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Wrocławskiej. Pracuje w Instytucie Technologii Nieorganicznej i Nawozów Mineralnych Politechniki Wrocławskiej. Od roku 2002 pełni funkcję dyrektora instytutu. Specjalność - technologia chemiczna nieorganiczna. Instytut Technologii Nieorganicznej i Nawozów Mineralnych, Politechnika Wrocławska, ul. Smoluchowskiego 25, 50-372 Wrocław, tel.: (71) 320-39-30, fax: (71) 328-04-25, e-mail: jozef.hoffmann@pwr.wroc.pl * Autor d[...]

  Ze względu na bezsprzecznie ogromne znaczenie substancji humusowych (SH) w glebie, konieczne są działania prowadzące do stabilizowania i/lub zwiększania ich zasobów. SH otrzymane z węgla brunatnego stanowią alternatywny komponent w produkcji nawozów mineralno-organicznych. Właściwości wyodrębnionych kwasów huminowych (KH) zależą zarówno od rodzaju surowca, jak i metody ich otrzymywania. W ramach badań określono właściwości sorpcyjne KH wyekstrahowanych różnymi roztworami ekstrahującymi (0,1 M NaOH, 0,1 M Na4P2O7 oraz ich mieszaniną w stosunku molowym 1:1). Największą pojemnością sorpcyjną odznaczają się KH otrzymane przy użyciu 0,1 M Na4P2O7. W przypadku zastosowania tego ekstrahenta otrzymuje się KH z mniejszą wydajnością niż podczas ekstrakcji z dodatkiem NaOH. Four domestic lignites were extd. with aq. solns. of NaOH, Na4P2O7 and NaOH + Na4P2O7 (1:1) at lignite-soln. ratio 1:20 by mass to recover humic substances. The exts. were fractioned into humic and fulvic acids. The humic acids were studied for adsorption capacity (hydrolytic acidity, base adsorption) and content of carboxylic and phenolic groups. The highest sorption capacity showed the humic acids recovered by using 0.1 M Na4P2O7 but the highest sepn. yield was achieved by extn. with NaOH soln. Intensyfikacja produkcji rolniczej nierozerwalnie wiąże się z rozwojem przemysłu nawozowego. Współczesne rolnictwo w myśl zasad zrównoważonego rozwoju poszukuje rozwiązań, które umożliwiłyby utrzymanie i regulację żyzności gleby w sposób pozwalający uzyskać wysokiej jakości plony bez negatywnych skutków dla środowiska naturalnego1-4). Zintegrowany system nawożenia zakłada nie tylko dostarczanie roślinom niezbędnych składników mineralnych, lecz także zapewnienie optymalnych parametrów fizykochemicznych podłoża, z którego je pobierają. Kompleksowe ujęcie nawożenia stanowi ważny element w polityce ekologicznej dotyczącej ochrony gleby. W obecnie funkcjonującym systemie o[...]

  Zbadano efektywność procesu wyodrębniania kwasów huminowych z węgla brunatnego metodą ekstrakcji alkalicznej roztworami NaOH, KOH, Na4P207 w zależności od czasu i temperatury procesu. Wykonano 64 ekstrakcje o różnych konfiguracjach parametrów. Proces ekstrakcji prowadzono w temp. 25, 40 i 80°C przez 6 i 24 h. Uzyskane wyniki badań wskazują na to, że czas ekstrakcji ma wpływ na intensywność pozyskania kwasów huminowych i zależy od rodzaju surowca. Wzrost temperatury ekstrakcji prowadzi do zwiększenia efektywności procesu, jednak z uwagi na małą odporność termiczną kwasów huminowych nie może być ona za wysoka. Optymalizacja parametrów procesu może znacznie wpłynąć na intensyfikację stopnia ekstrakcji kwasów huminowych z węgla brunatnego. Four Polish lignites were extd. with NaOH, KOH or Na4P2O7 solns. (concn. 0.1 M and 0.5 M) at 25°C, 40°C and 80°C for 6 and 24 h to study the process for recovering humic and fulvic acids. The highest yield of the acids was achieved by extn. with 0.1 M NaOH soln. at 40°C. Politechnika Wrocławska Krystyna Hoffmann*, Marta Huculak-Mączka Efektywność procesu pozyskiwania kwasów huminowych z węgla brunatnego w zależności od czasu i temperatury ekstrakcji alkalicznej Effectiveness of the process for production humic acids from lignite by alkaline extraction at varying time and temperature Mgr inż. Marta HUCULAK-MĄCZKA w roku 2008 ukończyła studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Wrocławskiej. Jest doktorantką w Instytucie Technologii Nieorganicznej i Nawozów Mineralnych. Specjalność - technologia nawozów mineralnych. Instytut Technologii Nieorganicznej i Nawozów Mineralnych, Wydział Chemiczny, Politechnika Wrocławska, ul. Wybrzeże Wyspiańskiego 27, 50-370 Wrocław, tel.: (71) 320-20-65, fax: (71) 328-04-25, e-mail: krystyna.hoffmann@pwr.wroc.pl Dr inż. Krystyna HOFFMANN w roku 1977 ukończyła studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Wrocławskiej. Pracuje w Instytucie Technologii Nieorg[...]

Przetestowano sposób otrzymywania paszowego fosforanu wapniowego przy zastosowaniu tlenku i węglanu wapnia oraz kwasu fosforowego o różnych stężeniach. W produktach oznaczono fosfor całkowity, wapń, tzw. rozpuszczalne formy fosforu, to znaczy takie, które są rozpuszczalne w 0,4 % mas. roztworze HCl i w wodzie. Przedstawione wyniki analiz dotyczą wapniowych fosforanów paszowych otrzymanych w warunkach laboratoryjnych. Aq. solns. of H3PO4 were neutralized with CaO optionally in presence of CaCO3 to produce feed phosphates (yield 78- 86%). The products were analyzed for total P, Ca and F, for hydrochloric acid and water-sol. P as well as for H2O contents. They met the std. requirements for the feed phosphates (Ca/P ratio below 2, P2O5/F ratio above 350, available P/total P rat[...]

  Przedstawiono wyniki badań stopnia skompleksowania jonów Cu, Fe, Mn i Zn związkami kompleksującymi z grupy związków aminopolikarboksylowych zastosowanymi w formie kwasów lub ich soli sodowych. Trzy z tej grupy związków: kwas S,S-etylenodiaminodibursztynowy (S,SEDDS), kwas metyloglicynodioctowy (MGDA) i glutaminian N,N-dioctowy (GLDA) traktowane są jako potencjalne zamienniki substancji obecnie stosowanych w przemyśle nawozowym, czyli kwasu etylenodiaminotetraoctowego (EDTA), kwasu dietylenotriaminopentaoctowego (DTPA), kwasu 2-hy dro ksyetlenodiaminotrioctowego (HEEDTA) i kwasu nitrylotrioctowego (NTA). Wyznaczono stopnie skompleksowania mikroelementów nawozowych (Cu, Fe, Mn, Zn) z badanymi związkami chelatującymi w środowisku wodnym i w środowiskach nawozowych (N, NP, NPK) przy różnych wartościach pH i w zależności od stosunku molowego chelatora do mikroelementu. Seven chelating agents were used for complexation of Cu, Fe, Mn and Zn microelement ions in N, N-P and N-P-K fertilizing media at pH 3-7 and varying chelating agent-tomicroelement molar ratio. The complexation degree was detd. by differential pulse voltammetry. It increased with increasing pH of the medium. The highest complexation degrees (mostly 80-100% except for Cu) were obsd. for EDTA, diethylenetriaminopentaacetic acid and 2-hydroxyethylenediaminotetraacetic acid. Jednym z zada􀄔 nowoczesnych nawozów mikroelementowych jest dostarczanie ro􀄞linom pe􀃡nego zestawu mikroelementów wyst􀄊- puj􀄅cych w 􀃡atwoprzyswajalnej i stabilnej formie. Jednak przy niesprzyjaj􀄅cych warunkach 􀄞rodowiska oraz obecno􀄞ci niektórych sk􀃡adników nawozowych cz􀄊􀄞􀃼 mikroelementów mo􀄪e tworzy􀃼 trudnorozpuszczalne osady, nieefektywne w dzia􀃡aniu lub utrudniaj 􀄅ce stosowanie. Aby tego unikn􀄅􀃼 wytwarza si􀄊 ciekИ[...]

  Przedstawiono badania modyfikacji chemicznej węgla brunatnego w celu zwiększenia dostępności składników humusowych i nawozowych mających korzystny wpływ na rośliny. Składniki te powinny cechować się rozpuszczalnością w wodzie i roztworach glebowych oraz wykazywać wyższą dostępność dla roślin grup funkcyjnych kwasów humusowych węgla brunatnego. Surowy węgiel brunatny poddany został działaniu H2O, KOH, NH4OH, H3PO4, HNO3, EDTA, DTPA oraz TPS. Charakter, rodzaj i stężenie użytego ekstrahenta wpływają na dostępność składników nawozowych i substancji humusowych dla roślin. Najkorzystniejsze wyniki otrzymano przy zastosowaniu czynników o charakterze zasadowym. Lignite was leached with H2O and aq. solns. of KOH, NH3, H3PO4, HNO3, EDTA, diethylenetriaminopentaacetic acid and Na tripolyphosphate at room temp. for 14 days to sep. humic acids and modify the lignite structure. The leaching with KOH was most efficient. The products were considered as components of fertilizers. Ilo􀄞􀃼 i jako􀄞􀃼 materii organicznej w 􀄞rodowisku glebowym decyduje w znacznym stopniu o wi􀄊kszo􀄞ci funkcji, jakie pe􀃡ni gleba w agrosystemach. Przyrodnicza rola substancji organicznej wynika przede wszystkim z budowy strukturalnej zawartych w niej zwi􀄅zków humusowych. Substancje próchnicze (humusowe) stanowi 􀄅 uk􀃡ad zró􀄪nicowanych, ale o podobnej budowie zwi􀄅zków organicznych, do których nale􀄪􀄅 kwasy humusowe (huminowe i fulwowe) oraz ich sole (huminy). Korzystne dzia􀃡anie zwi􀄅zków humusowych na 􀄞rodowisko przyrodnicze wynika z reaktywno􀄞ci licznych grup funkcyjnych. Szczególne znaczenie w kszta􀃡towaniu fizycznych, fizykochemicznych i biochemicznych w􀃡a􀄞ciwo􀄞ci gleby ma obecno􀄞􀃼 grup karboksylowych i hydroksylowych. Grupy te mog􀄅 two[...]