Czasopismo | PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI | Rocznik 2024 - zeszyt 4

Właściwości zdrowotne pełnoziarnistych produktów zbożowych

Nutritional benefits of whole grain cereal products

10.15199/61.2024.4.3

nr katalogowy: 149824
10.15199/61.2024.4.3

Streszczenie

Zboża stanowią podstawę żywienia w większości diet na całym świecie. Oprócz węglowodanów złożonych, dostarczają białka i niewielkich ilości tłusz czu. Z uwagi na skalę spożycia, produkty zbożowe, a w szczególności pełnoziarniste, są ważnym źródłem składników mineralnych (m.in. żelaza, cynku, magnezu, miedzi), a także witaminy e i witamin z grupy B. Dzięki zawartym w nich składnikom bioaktywnym, jak błonnik pokarmowy, polifenole czy fitoestrogeny, pełnoziarniste produkty zbożowe pełnią istotną funkcję w profilaktyce i dietoterapii chorób cywilizacyjnych.

Abstract

Cereals form the basis of most diets worldwide. In addition to complex carbohydrates, they provide protein and small amounts of fat. Due to their con sumption scale, cereal products, especially whole grain ones, are an important source of minerals (including iron, zinc, magnesium, and copper), as well as vitamin E and B vitamins. Due to the bioactive ingredients they contain, such as dietary fiber, polyphenols and phytoestrogens, whole grain cereal products play a significant role in the prevention and dietary management of lifestyle diseases.

Słowa kluczowe

Keywords

Bibliografia

[1] Albertson A.M., M. Reicks, N. Joshi, C.K. Gugger. 2016. Whole grain consump tion trends and associations with body weight measures in the United States: results from the cross sectional National health and Nutrition examination Survey 2001-2012. Nutrition Journal 5: 8.
[2] Aune D., D.S. Chan, R. Lau, R. Vieira, D.C. Greenwood, e. Kampman, T. Norat. 2011. Dietary fibre, whole grains, and risk of colorectal cancer: systematic review and dose-response meta-analysis of prospec tive studies. BMJ 343: d6617.
[3] Aune D., N. Keum, e. Giovannucci, L.T. Fadnes, P. Boffetta, D.C. Greenwood, S. Tonstad, L.J. Vatten, e. Riboli, T. Norat. 2016. Whole grain consumption and risk of cardiovascular disease, cancer, and all cause and cause specific mortality: system atic review and dose-response meta-anal ysis of prospective studies. BMJ 14: i2716.
[4] Barrett e.M., M.J. Batterham, S. Ray, e.J. Beck. 2019. Whole grain, bran and cereal fibre con sumption and CVD: a systematic review. Brit ish Journal of Nutrition 121: 914-937.
[5] Basiak-Rasała A., D. Różańska, K. Zatońska. 2019. Food groups in dietary prevention of type 2 diabetes. Roczniki Państwowego Zakładu Higieny 70 (4): 347-357.
[6] Bienkiewicz M., e. Bator, M. Bronkowska. 2015. Błonnik pokarmowy i jego znacze nie w profilaktyce zdrowotnej. Problemy Higieny i Epidemiologii 96(1): 57-63.
[7] Bozzetto L., G. Annuzzi, G. Pacini, G. Costa bile, V. Vetrani, M. Vitale, G. Griffo, A. Giac co, C. De Natale, S. Cocozza, G. Della Pepa, A. Tura, G. Riccardi, A.A. Rivellese. 2015. Polyphenol-rich diets improve glucose metabolism in people at high cardiomet abolic risk: a controlled randomized inter vention trial. Diabetologia 58: 155-1560.
[8] Bozzetto L., G. Costabile, G. Della Pepa, P. Cici ola, C. Vetrani, M. Vitale, A.A. Rivel lese, G. An nuzzi. 2018. Dietary fibre as a unifying remedy for the whole spectrum of obesity-associated cardiovascular risk. Nutrients 10: 943.
[9] Ciecierska A., M.e. Drywień, J. hamulka, T. Sadkowski. 2019. Nutraceutical func tions of beta-glucans. Roczniki Państwo wego Zakładu Higieny 70(4): 315-324.
[10] Della Pepa G., C. Vetrani, M. Vitale, G. Ric cardi. 2018. Wholegrain intake and risk of type 2 diabetes: evidence from epidemio logical and intervention studies. Nutrients 10: 1288.
[11] Filipiak-Florkiewicz A., A. Florkiewicz, K. De reń. 2016. Zawartość składników bioaktyw nych w wybranych przetworach zbożowych. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna XLIX: 194-202.
[12] Gaesser G.A. 2020. Whole grains, refined grains, and cancer risk: a systematic review of meta-analyses of observational studies. Nutrients 12(12): 3756.
[13] Garutti M., G. Nevola, R. Mazzeo, L. Cuc ciniello, F. Totaro, C.A. Bertuzzi, R. Caccia lanza, P. Pedrazzoli, F. Puglisi. 2022. The impact of cereal grain composition on the health and disease outcomes. Frontiers in Nutrition 9: 888974. PRZEGLĄD ZBOŻOWO 4/2024
[14] Glibowski P., A. Pietrak, Z. Rząd, J. Glibow ska. 2021. żywieniowe i nieżywieniowe czynniki wpływające na metabolizm cho lesterolu. ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość 28, 4 (129): 5-23.
[15] Gondek e., e. Jakubczyk, D. Nowak, M. Pawluk. 2016. Rola i źródła fitostro genów w diecie Polaków.
[w]: Gajewska D., J. Myszkowska-Ryciak (red,). „Wybrane problemy dietoprofilaktyki i dietoterapii chorób przewlekłych”. Polskie Towarzy stwo Dietetyki, Warszawa, s. 58-64.
[16] Grajek M., K. Grabowska, M. Grot, A. Bia łek-Dratwa, ł. Oleszewski. 2020. Rola błon nika pokarmowego w aspekcie żywienia osób starszych. Journal of Life and Medical Sciences 4: 3-14.
[17] harasym J., J. Wilczak, J. Gromadzka-Ostrow ska. 2016. β-glukan z owsa – właściwości immunostymulujące, przeciwzapalne, pre biotyczne i przeciwnowotworowe oraz charakterystyka metod jego wyodrębniania i ich wpływu na właściwości fizykochemicz ne i charakterystykę aktywności.
[w]: Ma ciąg M., Marcin Szklarczyk (red.). Rośliny w medycynie, farmacji i przemyśle. Wydaw nictwo Naukowe TyGIeL, s. 85-99.
[18] Jarosz M., e. Rychlik, K. Stoś, J. Charzewska (red.). 2020. Normy żywienia dla populacji Polski i ich zastosowanie. Narodowy Insty tut Zdrowia Publicznego – Państwowy Za kład higieny, Warszawa.
[19] Kopiasz ł. 2019. Właściwości prozdrowot ne i mechanizmy działania beta-glukanów zbożowych. Kosmos 68: 259-268.
[20] Krauss h. (red.). 2019. Fizjologia żywienia człowieka. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa.
[21] Krejpcio Z., J. Suliburska, e. Król, A. Kawka, K. Marcinek. 2015. Wpływ rodzaju ziarna zboża i stopnia jego przetworzenia na po tencjalną biodostępność składników mine ralnych w warunkach in vitro. Bromatologia i Chemia Toksykologiczna XLVIII: 74-80.
[22] Kunachowicz h., B. Przygoda, K. Iwanow, I. Nadolna. 2017. Tabele wartości odżyw czej produktów spożywczych i potraw. In stytut żywności i żywienia. Wyd. IV.
[23] Lei Q., h. Zheng, J. Bi, X. Wang, T. Jiang, X. Gao, F. Tian, M. Xu, C. Wu, L. Zhang, N. Li, J. Li. 2016. Whole grain intake reduc es pancreatic cancer risk: a meta-analysis of observational studies. Medicine (Balti more) 95: e2747.
[24] Maki K.C., O.M. Palacios, K. Koecher, C.M. Sawicki, K.A. Livingston, M. Bell, h. Nelson Cortes, N.M. McKeown. 2019. The relation ship between whole grain intake and body weight: results of meta-analyses of ob servational studies and randomized con trolled trials. Nutrients 2019, 11(6): 1245.
[25] Martin-Gallausiaux C., L. Marinelli, h.M. Blottière, P. Larraufie, N. Lapaque. 2021. SCFA: mechanisms and functional impor tance in the gut. Proceedings of the Nutri tion Society 80: 37-49.
[26] McRae M.P. 2017. Dietary fiber is benefi cial for the prevention of cardiovascular disease: an umbrella review of meta-analy ses. Journal of Chiropractic Medicine 16(4): 289-299.
[27] Nirmala Prasadi V.P., I.J. Joye. 2020. Dietary f ibre from whole grains and their benefits on metabolic health. Nutrients 12: 1-20.
[28] Ogórkiewicz M. 2020. Związki fenolowe występujące w ziarnie zbóż. Przegląd Zbo żowo-Młynarski 64(4): 19-23.
[29] Pawluk, I., P. Gosa, M. Jodkiewicz, M. Ka czorek, P. Nagel, S. Pacyna, A. Wedziuk--Reszka, K. Wolnicka. 2022. Nadwaga i oty łość małymi krokami do zdrowia
[e-book]. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZh – Państwowy Instytut Badawczy, War szawa
[dostęp: 24.06.2024]. Dostępny w: https://ncez.pzh.gov.pl/wp-content/uplo ads/2022/12/Nadwaga-i-otylosc.-Malymi--Krokami-do-Zdrowia..pdf.
[30] Perczyńska A., K. Marciniak-łukasiak, A. żbikowska. 2017. Rola β-glukanu w przeciwdziałaniu chorobom cywilizacyj nym. Kosmos 66 (3): 379-388.
[31] Petroski W., D.M. Minich. 2020. Is there such a thing as “anti-nutrients”? A narra tive review of perceived problematic plant compounds. Nutrients 12: 1-32.
[32] Qadir M.I., B.N. Cheema. 2017. Phytoestro gens and related food components in the prevention of cancer. Critical Reviews in Eukaryotic Gene Expression 27(2): 99-112.
[33] Reynolds A., J. Mann, J. Cummings, N. Win ter, e. Mete, L. Te Morenga. 2019. Carbo hydrate quality and human health: a series of systematic reviews and meta-analy ses. Lancet 393: 434-445.
[34] Rietjens I., J. Louisse, K. Beekmann. 2017. The potential health effects of dietary phy toestrogens. British Journal of Pharmacol ogy 174: 1263-1280.
[35] Schwingshackl L., C. Schwedhelm, G. hoff mann, S. Knuppel, A. Laure Preterre, K. Iqbal, A. Bechthold, S. De henauw, N. Michels, B. Devleesschauwer, h. Boeing, S. Schlesinger. 2018. Food groups and risk of colorectal cancer. International Journal of Cancer 142: 1748-1758.
[36] Seal C.J., C.M. Courtin, K. Venema, J. de Vries. 2021. health benefits of whole grain: effects on dietary carbohydrate quality, the gut microbiome, and consequences of processing. Comprehensive Reviews in Food Science and Food Safety 20: 2742-2768.
[37] The InterAct Consortium. 2015. Dietary f ibre and incidence of type 2 diabetes in eight european countries: the ePIC-InterAct Study and a meta-analysis of prospective studies. Diabetologia 58(7): 1394-1408.
[38] Tian S., y. Sun, Z. Chen. 2019. Functional properties of polyphenols in grains and effects of physicochemical processing on polyphenols. Journal of Food Quality 1: 1-8.
[39] Vieira A.R., L. Abar, D.S.M. Chan, S. Vinge liene, e. Polemiti, C. Stevens, D. Greenwood, T. Norat. 2017. Foods and beverages and colorectal cancer risk: a systematic review and meta-analysis of cohort studies, an update of the evidence of the WCRF-AICR Continuous Update Project. Annals of On cology 28: 1788-1802.
[40] Wang T., R. Zhan, J. Lu, L. Zhong, X. Peng, M. Wang, S. Tang. 2020. Grain consump tion and risk of gastric cancer: a me ta-analysis. International Journal of Food Sciences and Nutrition 71: 164-175.
[41] Waszkiewicz-Robak B., K. Kulik. 2019. Po chodzenie i właściwości prozdrowotne beta glukanów. Postępy Techniki Przetwór stwa Spożywczego 2: 115-125.
[42] Waśkiewicz A., D. Szcześniewska, D. Szo stak-Węgierek, M. Kwaśniewska, A. Pająk, U. Stepaniak, K. Kozakiewicz, A. Tykarski, T. Zdrojewski, M.e. Zujko, W. Drygas. 2016. Are dietary habits of the Polish popula tion consistent with the recommendations for prevention of cardiovascular disease? – WOBASZ II project. Kardiologia Polska 74: 969-977.
[43] Włodarek D., Lange e. (red). 2023. Współ czesna dietoterapia. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa.
[44] Włodarek, D., e. Lange, L. Kozłowska, D. Głąbska. 2014. Dietoterapia. PZWL, Warszawa.
[45] Wolnicka K. 2020. Talerz zdrowego ży wienia
[dostęp 24.06.2024]. Dostępny w: https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia/ talerz-zdrowego-zywienia/
[46] World Cancer Research Fund/American Institute for Cancer Research. 2018. Diet, nutrition, physical activity and breast cancer
[dostęp: 24.06.2024]. Dostępny w: https://www.wcrf.org/wp-content/uploads/ 2021/02/Breast-cancer-report.pdf.
[47] Xiao y., y. Ke, S. Wu, S. huang, S. Li, Z. Lv, e.K. yeoh, X. Lao, S. Wong, J.h. Kim, G.A. Colditz, R.M. Tamimi, X. Su. 2018. Association between whole grain intake and breast cancer risk: a systematic review and meta-analysis of ob servational studies. Nutrition Journal 17: 87.
[48] Xu y., J. yang, L. Du, K. Li, y. Zhou. 2019. As sociation of whole grain, refined grain, and cereal consumption with gastric cancer risk: a meta-analysis of observational studies. Food Science & Nutrition 7: 256-265.
[49] Zhang X.F., Wang X.K., Tang y.J., Guan X.X., Guo y., Fan J.M., Cui L.L. 2020. Association of whole grains intake and the risk of digestive tract cancer: A systematic review and me ta-analysis. Nutrition Journal 19: 52.

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI- e-publikacja (pdf) z zeszytu 2024-4 , nr katalogowy 149824 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	10.00 zł

Zeszyt


PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI- e-zeszyt (pdf) 2024-4 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	50.00 zł

Prenumerata

PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

240.00 zł

PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI - papierowa prenumerata roczna	288.00 zł brutto 266.67 zł netto 21.33 zł VAT (stawka VAT 8%)
PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI - pakowanie i wysyłka	21.00 zł brutto 17.07 zł netto 3.93 zł VAT (stawka VAT 23%)

309.00 zł

PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	384.00 zł brutto 355.55 zł netto 28.45 zł VAT (stawka VAT 8%)

384.00 zł

Zeszyt

2024-4

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma