Czasopismo | PRZEMYSŁ CHEMICZNY | Rocznik 2016 - zeszyt 3

Occupational health risks associated with the use of pesticides Zawodowe zagrożenia zdrowotne związane ze stosowaniem pestycydów

10.15199/62.2016.3.7

nr katalogowy: 97234
10.15199/62.2016.3.7

A review, with 66 refs. Zidentyfikowano i zaprezentowano zagrożenia zdrowotne związane ze stosowaniem i narażeniem na pestycydy. Liczne badania wykazują negatywne skutki zdrowotne wynikające z oddziaływania pestycydów na osoby bezpośrednio narażone na ich działanie w procesie pracy. Celem artykułu było przedstawienie negatywnych skutków zdrowotnych związanych z narażeniem zawodowym na pestycydy. Rozwój społeczny i gospodarczy zapoczątkowany w XIX w. spowodował wzrost zapotrzebowania na żywność. Wiązało się to z koniecznością wzrostu produkcji, jak również zapewnienie ochrony i jakości zbiorów. W tym celu w 1892 r. wprowadzono do produkcji rolnej pierwszy pestycyd syntetyczny. Był nim dinitroortokrezolan potasu. Jednak dopiero odkrycie w 1939 r. przez szwajcara Paula Müllera właściwości szkodnikobójczych DDT (dichlorodifenylotrichloroetan), zapoczątkowało rozwój wytwarzania i stosowania pestycydów do celów ochrony roślin1). Od tego czasu podstawowymi środkami produkcji rolnej są chemiczne środki ochrony roślin (pestycydy). Pestycydy (łac. pestis - zaraza, pomór, caedo - zabijam) to substancje syntetyczne lub naturalne, stosowane do zwalczania szkodników i chorób roślin. Najczęściej spotykaną klasyfikacją pestycydów jest ich podział w zależności od kierunku zastosowania na: zoocydy (środki do zwalczania szkodników zwierzęcych), fungicydy (środki grzybobójcze), herbicydy (środki chwastobójcze), regulatory wzrostu (środki stymulujące lub hamujące procesy życiowe roślin) oraz atraktanty i repelenty (odpowiednio środki zwabiające i odstraszające)2).Rozpowszechnienie używania pestycydów spowodowało poważne zanieczyszczenie środowiska naturalnego i zagrożenia dla zdrowia ludzkiego3- 5), stając się istotnym problemem dla zdrowia środowiskowego. Wpływ środowiska na jakość życia i zdrowia jest niewątpliwy. W skali populacji generalnej wpływ czynników genetycznych na zdrowie określa się na poziomie 17-20%, jednak choroby uwarunkowane ge[...]

Bibliografia

[1] W. Seńczuk, Toksykologia, PZWL, Warszawa 1999.
[2] M.J. Ellenhorn, S. Schonwald, G. Ordog, J. Wasserberger,
[w:] Ellenhorn’s medical toxicology. Diagnosis and treatment of human poisoning, W&W, Maryland 1997, 1614.
[3] M. Abdollahi, A. Jafari, N. Jalali, MJIRI 1995, 9, 221.
[4] N. Jalali, A. Pajoumand, M. Abdollahi, S. Shadnia, Toxicol. Lett. 2000, 116, nr 1, 309.
[5] M. Abdollahi, M. Balali, M. Akhgari, Iranian J. Med. Sci. 1996, 21, 63.
[6] J. Jośko, Skrypt z medycyny i epidemiologii środowiskowej, Śląska Akademia Medyczna, Katowice 2005.
[7] D. Jarosińska, Zdrowie środowiskowe. Definicje, zakres, priorytety. Teoria i praktyka ocen oddziaływania środowiska na zdrowie, IMPiZŚ, Sosnowiec 2001.
[8] W. Hanke, J. Jurewicz, Int. J. Occup. Med. Environ. Health 2004, 17, nr 2, 223.
[9] J.M. Pogoda, S. Preston-Martin, Environ. Health. Perspect. 1997, 105, nr 11, 1214.
[10] P. Kristensen, A. Andersen, L.M. Irgens, A.S. Bye, L. Sundheim, J. Cancer 1996, 65, 39.
[11] X. Ma, P.A. Buffler, R.B. Gunier, G. Dahl, M.T. Smith, K. Reinier i in., Environ. Health. Perspec. 2002, 110, 955.
[12] S.H. Zahm, S.S. Devesa, Environ. Health. Perspect. 1995, 103, nr 6, 177.
[13] C. Magnani, P. Pastore, L. Luzzatto, M. Carli, P. Lubrano, B. Terracini, Tumori 1989, 75, 396.
[14] C.R. Sharpe, E.L. Franco, B. de Camargo, L.R. Lopes, J.H. Barreto, R.R. Johnsson i in., J. Epidemiol. 1995, 141, 210.
[15] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom, Dz. U. 1996, nr 114, poz. 5450.
[16] http://www.mop.pl/doc/html/konwencje/k184.html, dostęp 3 sierpnia 2015 r.
[17] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Dz. U. 1997, nr 78, poz. 483.
[18] D. Jarosińska, Materiały szkoleniowe Instytutu Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego, Sosnowiec 2003.
[19] M. Jakubowski, A. Starek, J.K. Ludwicki, R. Knapek, B. Barański, Słownik terminów stosowanych w toksykologii, Secesja, Kraków 1994.
[20] D. Figurska-Ciura, Pozostałości pestycydów w środkach spożywczych, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, Wrocław 2012.
[21] J. Brzeziński, Toksykologia, PZWL, Warszawa 1994.
[22] P. Rotkiewicz, Kurier Chem. 1993, 17, nr 5, 32.
[23] T. Nazimek, Ryzyko zdrowotne stosowania pestycydów. Problemy teoretyczne i praktyczne, IMW, Lublin 2001.
[24] R. Ćwiertniewska, Wybrane zagadnienia higieny żywności, PZWL, Wrocław 1979.
[25] M. Biziuk, Pestycydy, występowanie, oznaczania i unieszkodliwianie, WNT, Warszawa 2001.
[26] J. Zagórski, Med. Pracy 1997, 48, nr 1(7), 69.
[27] S. Tokarski, Uwarunkowania zdrowia ludności wiejskiej w okresie transformacji ustrojowej w Polsce (na przykładzie regionu Środkowo- Wschodniego), IMW, Lublin 1999.
[28] Dz. U. 1995, nr 90, poz. 446.
[29] D. Koradecka, Bezpieczeństwo pracy i ergonomia, II, CIOP, Warszawa 1997.
[30] Praca zbiorowa, Narodowy Program Zdrowia na lata 2007-2015, Załącznik do Uchwały nr 90/2007 Rady Ministrów z dnia 15 maja 2007 r.
[31] I. Rydlewska-Liszkowska, Med. Pracy 2005, 56, nr 5, 417.
[32] Dyrektywa 2009/128/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 października 2009 r. ustanawiająca ramy wspólnotowego działania na rzecz zrównoważonego stosowania pestycydów, Dz. Urz. UE L 309, 2009, 71.
[33] PN-EN-18002:2000, Systemy zarządzania bezpieczeństwem i higieną pracy. Ogólne wytyczne do oceny ryzyka zawodowego.
[34] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2014 r. w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy, Dz. U. 2014, poz. 817.
[35] M. Pośniak, Bezp. Pracy 2005, nr 7-8, 51.
[36] Dyrektywa 2004/37/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie ochrony pracowników przed zagrożeniem dotyczącym narażenia na działanie czynników rakotwórczych lub mutagenów podczas pracy, Dz. Urz. UE L 158, 50.
[37] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 24 lipca 2012 r. w sprawie substancji chemicznych, ich mieszanin, czynników lub procesów technologicznych o działaniu rakotwórczym lub mutagennym w środowisku pracy, Dz. U. 2012, nr 147, poz. 890.
[38] W.A. Turski, Zagrożenia chemiczne w rolnictwie, IMW, Lublin 1997.
[39] T. Nazimek, W.A. Turski, M. Wasak, H. Badach, Źródła zagrożeń i profilaktyka zdrowotna w rolnictwie, IMW, Lublin 2009.
[40] M. Siemiński, Środowiskowe zagrożenia zdrowia, PWN, Warszawa 2008.
[41] Praca zbiorowa, Toksykologia współczesna, (red. W. Seńczuk), PZWL, Warszawa 2005.
[42] H.W. Chen, T.K. Tseng, L.W. Ding, J. Chinese Med. Assoc. 2009, 72, 547.
[43] H. Thiermann, F. Eyer, N. Felgenhauer, Toxicol. Lett. 2010, 197, 236.
[44] Y. Rosman, I. Makarovsky, Y. Bentur i in., Emerg. Med. J. 2009, 27, 1117.
[45] J.K. Walters, L.E. Boswell, M.K. Green, i in., Public Health Rep. 2009, 124, 149.
[46] J. Magdalan, M. Zawadzki, A. Merwid-Lad, Hum. Exp. Toxicol. 2009, 28, 791.
[47] P. Fante, R. Friedrich, O. Jolliet, Environ. Int. 2012, 49, 9.
[48] D. Pimentel, Sci. Total Environ. 1996, 188, Supl. 1, S86.
[49] L. Fritshi, Occup. Environ. Med. 2000, 57, nr 5, 289.
[50] A. Przybylska, Przegl. Epidemiologiczny 2002, 56, 311.
[51] J. Jović-Stosić, G. Babić, V. Todorowić, Vojnosanit Pregl. 2009, 66, 477.
[52] S. Toś-Luty, G. Chodorowska, Ryzyko zdrowotne stosowania pestycydów. Problemy teoretyczne i praktyczne, IMW, Lublin 2001.
[53] S. Luty, B. Toruń, G. Chodorowska, T. Żukowska, Zagrożenia chemiczne w rolnictwie, IMW, Lublin 1997.
[54] W. Seńczuk, Toksykologia współczesna, Warszawa 2002.
[55] J.B. Kwok, Epigenomics 2010, nr 2(5), 671.
[56] M. Manabe, S. Kanda, K. Fukunaga, A. Tsubura, T. Nishyama, Int. J. Hyg. Environ. Health 2006, 209, nr 5, 413.
[57] A. Shirangi, L. Fritschi, C.D.J. Holman, Occup. Environ. Med. 2008, 65, nr 11, 719.
[58] T. Nurminen, K. Rantala, K. Kurppa, P.C. Holmberg,. Epidemiology 1995, 6, nr 1, 23.
[59] K. Hemminki, P. Mutanen, K. Luoma, I. Saloniemi, Int. Arch. Occup. Environ. Health 1980, 46, 93.
[60] L.S. Engel, E.S. O’Meara, S.M. Schwartz, Am. J. Epidemiol. 2000, 26, nr 3, 193.
[61] J. Jurewicz, W. Hanke, Int. J. Occup. Med. Environ Health 2008, 21, nr 2, 121.
[62] J. A. Ross, C.F. Blackman, S.F. Thai i in., Mol. Carcinog. 2010, 49, nr 4, 320.
[63] A.M. Zama, M. Uzumcu, Endocrinology 2009, 150, nr 10, 4681.
[64] K.M. Skinner, M. Manikkam, R. Tracey i in., BMC Med. 2013, 11, 228.
[65] I. Figa-Talamanca, M.E. Traina, E. Urbani, Occ. Med. 2001, 51, nr 3, 174.
[66] T. Nazimek, H. Badach, Zagrożenia chemiczne w rolnictwie, IMW, Lublin 1997.

Zeszyt


PRZEMYSŁ CHEMICZNY - e-zeszyt (pdf) 2016-3 licencja: Osobista Produkt cyfrowy	55.00 zł

Prenumerata

PRZEMYSŁ CHEMICZNY - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

762.00 zł

PRZEMYSŁ CHEMICZNY - prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEMYSŁ CHEMICZNY - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	1002.00 zł brutto 927.78 zł netto 74.22 zł VAT (stawka VAT 8%)

1002.00 zł

PRZEMYSŁ CHEMICZNY - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEMYSŁ CHEMICZNY - papierowa prenumerata roczna	960.00 zł brutto 888.89 zł netto 71.11 zł VAT (stawka VAT 8%)
PRZEMYSŁ CHEMICZNY - pakowanie i wysyłka	42.00 zł brutto 34.15 zł netto 7.85 zł VAT (stawka VAT 23%)

1002.00 zł

Open Access

Zeszyt

2016-3

Twój Koszyk

Zeszyt

Prenumerata

Open Access

Zeszyt

Czasopisma