Czasopismo | PRZEGLĄD MECHANICZNY | Rocznik 2020 - zeszyt 7-8

Z lamusa historii obróbki cieplnej

Tadeusz Burakowski

nr katalogowy: 127530

Mimo że stanowi blisko 5% masy kuli ziemskiej, pierw- sze żelazo, z jakim zetknęli się Ziemianie, było pochodze- nia meteorytowego. Znajdowano je na terenie Egiptu, Indii i Chin już w epoce brązu, Egipcjanie nazywali je „miedzią nie- bios” i cenili bardziej od złota, a nazwa „żelazo” w językach indoeuropejskich pochodzi od sanskryckiego odpowied- nika tego kruszcu. W 4 tysiącleciu p.n.e. odłamki meteory- tów wykorzystywane są w Egipcie do wytwarzania biżute- rii, a ok. 2000 lat p.n.e. Babilończycy robią z nich pierwsze narzędzia. W Indiach, Mezopotamii i na wyży- nie Azji Mniejszej nieznane były jeszcze metody wytopu żelaza, dlatego pierwsze narzędzia żela- zne były wykuwane z meteorytów – początkowo na zimno, a dopiero później – na gorąco. Stal – również w epoce brązu – wynaleziono w Chinach, w czasach panowania cesarza Ji ok. 2220 r. p.n.e. [1], przez wytapianie rud żelaza. W Chinach stal była nazywana „wielkim żela- zem” [2]. Około 1650 r. p.n.e. mają miejsce w Babilonie pierwsze próby przetapiania rudy żelaza. Od 1510 r. p.n.e. mieszkańcy dzisiejszych Indii i Hetyci w Anatolii prawie jednocześnie wynajdują metodę produkcji żelaza w postaci gąbczastych grud, w piecach zbliżonych do tyglo- wych [1]. Takie nawęglone grudy żelaza to stal. Kontynent europejski przyswoił sobie umie- jętność wytwarzania i obrabiania żelaza naj- wcześniej w kręgu egejskim – ok. 1000 lat p.n.e. Zaczęła się epoka żelaza. Około 4 wieku p.n.e. żelazo, a potem jego stopy z węglem zaczęły powoli wypierać brąz i spiż. W VI lub V wieku p.n.e. w Chinach nauczono się utrzymywać żeliwo (nazywano je „surowym żelazem”), a w III wieku p.n.e. – wynaleziono żeliwo ciągliwe [2]. Około 330 r. p.n.e. podbijające Indie wojska Aleksandra Wielkiego (Macedońskiego) stykają się ze stalą, z której wykonano miecze i która później została nazwana damasceńską. Ta dosko- nała na broń sieczną stal zaczęła rozprzestrze- niać się w Europie w III wieku n.e., potem pro- ces ten uległ zahamowaniu [3]. P[...]

Bibliografia

[1] Kronika Techniki (tłum. z niem.). 1992. Warszawa: Wyd. „Kronika”.
[2] TempIe R. 1994. Geniusz Chin – 3000 lat nauki, odkryć i wynalazków (tłum. z ang.) Warszawa: ARS POLONA.
[3] Meserin M-A. 1977. Zanimatielno o żelazie. Moskwa: Izd. „Metałłurgija” (oraz uzupełnione wydanie niemieckie. „Erzahlunqen Ober Eisen”, VEB Deutscher Verlag fur Grundstoffindustrie, Leipzig 1982}.
[4] Wielka Encyklopedia Powszechna T 2. 1963. Warszawa: PWN.
[5] Burakowski T., T. Wierzchoń. 2000. Surface engineering of metals – principles, equipment, technologies. CRS Press, Boca Raton – New York – London – Washington.
[6] Kosieradzki P. 1954. Obróbka cieplna stopów metali. Warszawa: PWT.
[7] Encyklopedia Techniki „Materiałoznawstwo”. WNT, Warszawa 1969.
[8] Anczyc S.: 1923. Żelazo. Kraków: Wyd. Anczyca.
[9] Burakowski T.: Obróbka cieplna w Chinach. Metaloznawstwo i Obróbka Cieplna nr 71-72/1984, s. 3 – 9.
[10] Kowal S., W. Witek. 1957. Nawęglanie stali. Warszawa: PWT.
[11] Burakowski T.: Rozwój, stan obecny i perspektywy azotowania i procesów pochodnych. Mat. Narady Monotematycznej „Azotowanie i procesy pokrewne”, Rzeszów, 26 czerwca 1980, s. 5 – 23.

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


e-Publikacja (format pdf) - nr 95161 "Jak racjonalnie zagospoda..." licencja: Osobista Produkt cyfrowy	10.00 zł

Zeszyt


PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - e-zeszyt (pdf) 2015-11 licencja: Osobista Produkt cyfrowy	30.50 zł

Prenumerata

PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

300.00 zł

PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - papierowa prenumerata roczna	360.00 zł brutto 333.33 zł netto 26.67 zł VAT (stawka VAT 8%)
PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - pakowanie i wysyłka	21.00 zł brutto 17.07 zł netto 3.93 zł VAT (stawka VAT 23%)

381.00 zł

PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	450.00 zł brutto 416.67 zł netto 33.33 zł VAT (stawka VAT 8%)

450.00 zł

Zeszyt

2020-7-8

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma