Czasopismo | PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI | Rocznik 2014 - zeszyt 6

SAMOPSZA - czyli o pszenicy numer jeden - najstarszej, pierwszej udomowionej, jednoziarnistej...

Beata Marchand

nr katalogowy: 84591

Drogi Czytelniku, samopsza jest najstarszym udomowionym przez homo erectus zbożem, a tym samym najstarszą udomowioną pszenicą. Jej nazwy w krajach zachodnioeuropejskich mówią o tym, że umiemy liczyć, wiążą się bowiem z ilością ziaren w kłosku. Angielskie einkorn lub eincorn wheat wywodzi się z niemieckiego Eincorn "jedno ziarno". W języku francuskim wyraża to engrain, ale samopszę określa się tam również mianem petit épeautre "mały orkisz", podobnie jak we Włoszech piccolo Farro. Lokalne nazwy pobrzmiewają jeszcze w języku greckim tiphe, tureckim siyez i hebrajskim sifon, świadcząc o codziennym ich użyciu od niepamiętnych czasów. Jak to często bywa w przypadku ekologicznych zbóż, genetyczna historia samopszy jest fascynująca. Wyróżnia się diploidalne jej formy udomowione i nieudomowione (tab. 1) [1]. Nie jest ona bezpośrednim przodkiem pszenicy zwyczajnej, ale obie miały wspólnego przodka około 10 000 lat temu, z którym najściślejszy związek ma dzisiejsza T. boeoticum.Już w 1975 roku [2] uważano, że nieudomowionym przodkiem pszenicy zwyczajnej nie była T. monococcum, ale T. urartu. Ze względu na brak homologii pomiędzy chromosomami T. monococcum nie mogła brać udziału w tetraploidalnej ewolucji pszenicy [3]. Różnice w powtarzających się sekwencjach nukleotydów wskazują natomiast, że T. urartu jest przodkiem T. aestivum [4]. Istnieje ścisły związek między T. monococcum i T. boeoticum, przy czym genom A w heksaploidalnych pszenicach pochodzi od T. urartu [5]. Związki te potwierdziło badanie markerów genetycznych kodujących gliadyny [6].Każdy kłosek w wąskim, spłaszczonym, ościstym, dwurzędowym kłosie z bródką, zawiera tylko jedno ziarno ściśle otoczone mocną plewą. Samopsza udomowiona osiąga 150 cm wysokości i jest podobna do swej nieudomowionej siostry, z wyjątkiem większych ziaren. Pod względem wartości odżywczych samopsza jest cennym źródłem białka 19,30%, karotenoidów 10,4 mg/kg, witaminy E 94,4 mg/kg oraz [...]

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


e-Publikacja (format pdf) - nr 84591 "SAMOPSZA - czyli o pszeni..." licencja: Osobista Produkt cyfrowy	10.00 zł

Zeszyt


PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI - e-zeszyt (pdf) 2014-6 licencja: Osobista Produkt cyfrowy	40.00 zł

Prenumerata

PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

240.00 zł

PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI - papierowa prenumerata roczna	288.00 zł brutto 266.67 zł netto 21.33 zł VAT (stawka VAT 8%)
PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI - pakowanie i wysyłka	21.00 zł brutto 17.07 zł netto 3.93 zł VAT (stawka VAT 23%)

309.00 zł

PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD ZBOŻOWO-MŁYNARSKI - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	384.00 zł brutto 355.55 zł netto 28.45 zł VAT (stawka VAT 8%)

384.00 zł

Zeszyt

2014-6

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma