Czasopismo | PRZEGLĄD GEODEZYJNY | Rocznik 2024 - zeszyt 10

Wykorzystanie materiałów katastru austriackiego do badań genealogicznych

Use of austrian cadastre materials for genealogical research

10.15199/50.2024.10.2

nr katalogowy: 150802
10.15199/50.2024.10.2

Streszczenie

Dokumentacja byłego katastru austriackiego zwykle wykorzystywana jest w Pol sce do badania i regulacji stanu prawnego nieruchomości oraz synchronizacji oznaczenia nieruchomości pomiędzy katastrem a księgami wieczystymi. System ksiąg wieczystych nie dopuszcza sytuacji ujawnienia gruntu w dwóch księgach gruntowych, nawet jeśli jedną z nich jest księga byłego zaboru austriackiego wykorzystywana w praktyce do okresu po II wojny światowej. Niemniej dane zawarte w austriackich wykazach hipotecznych mogą być przydatnym źródłem danych do badań genealogicznych. Dane w nich zawarte, w połączeniu z innymi rejestrami, jak na przykład kataster nieruchomości, mogą bowiem prowadzić do odnalezienia informacji o przodkach oraz ich miejscu zamieszkania czy posia danych nieruchomościach. Obecne tradycyjne badania genealogiczne koncentrują się przede wszystkim w pierwszej kolejności na zbudowaniu własnego archiwum z posiadanych w domu rodzinnych dokumentów, takich jak: akty urodzenia, akty chrztu, legitymacje, dokumenty związane z służbą wojskową, listy, zdjęcia, akty własności ziemi, pa miętniki. Dobra domowa baza danych może być doskonałym fundamentem do dalszych poszukiwań. Badania oparte są również o dialog, szczególnie ze starszymi członkami rodziny, którzy często posiadają potrzebną nam wiedzę. Ważne jest również poznanie tła historycznego. Tutaj pomocna może okazać się gromadzona w bibliotekach prasa lokalna, publikacje, czy monografie. Istotne jest również poznanie regionu, w którym nasi przodkowie mieszkali oraz historii zmian podziałów terytorialnych tego regionu. Mając zgromadzone te wszystkie informacje, można przystąpić do dalszego działania, czyli najlepiej do badania materiałów archiwalnych, takich jak akt metrykalnych, akt stanu cywilnego, akt kościelnych, spisów ludności, aktów notarialnych, akt szkół i wielu innych. Akta metrykalne stanowią szczególnie cenne źródło danych w celu rejestracji np. chrztów, ślubów i zgonów, a najstarsze z nich pochodzą z XVI wieku. Znajdziemy je głównie w parafiach, a w niektórych przypadkach w Archiwach Państwowych. Te ostatnie powinny być szczególnie ważnym punktem badań, ponieważ prze chowują również spisy ludności, spisy podatkowe, księgi cechowe, akta szkolne, mapy katastralne, akty notarialne, akta hipoteczne i inne. Powyższy proces został precyzyjnie opisany na stronie internetowej Archiwów Państwowych [13]. W artykule przedstawiono analizę przypadków wykorzystania materiałów byłego katastru austriackiego do określania zarówno danych o poprzednich właścicielach nieruchomości, ale także o miejscu ich zamieszkania i posiadanych gruntach. Omówiono także koncepcję wykorzystania materiałów katastru do dalszych badań genealogicznych i ich połączeniu z innymi rejestrami.

Abstract

The documentation of the former Austrian cadastre is typically used in Poland for the examination and regulation of the legal status of properties, as well as for the synchronization of property designations between the cadastre and land and mortgage registers. The land reg istry system does not allow for land to be registered in two land and mortgage books, even if one of them pertains to the former Austrian partition, which was in practical use after World War II. Nonetheless, the data contained in Austrian mortgage records can serve as a valu able source for genealogical research. The information they provide, when combined with other registers such as the real estate cadastre, can lead to the discovery of details about ancestors, their residences, or properties they owned. Current traditional genealogical research primarily focuses on building a personal archive from family documents held at home, such as birth certificates, baptism records, ID cards, military service documents, letters, photos, land ownership deeds, and diaries. A solid home database can serve as an excellent foundation for further research. This research also relies on conversations with older family members, who often possess the necessary knowledge. Understanding the historical context is equally important, and local newspapers, publications, or monographs stored in libraries can be helpful. Additionally, it is essential to become familiar with the region where ancestors lived and the history of territorial divisions in that area. With all this information gathered, one can move forward by examining archival materials such as vital records, civil registration records, church records, censuses, notarial acts, school records, and many others. Vital records, in particular, are invaluable for registering events like baptisms, marriages, and deaths, with the oldest dating back to the 16th century. These can primarily be found in parishes, and in some cases, in National Archives. The latter should be a focal point of research, as they also hold censuses, tax records, guild books, school records, cadastral maps, notarial acts, mortgage deeds, and more. This process is thoroughly described on the National Archives website [13]. The article presents a case study analysis of using materials from the former Austrian cadastre to determine information not only about previ ous property owners but also about their residences and owned lands. It also discusses the concept of utilizing cadastre materials for further genealogical research and their integration with other registers.

Słowa kluczowe

Keywords

Bibliografia

[1] Ustawa,1982: Ustawa z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. Nr 19, poz. 147 z póź zm.)
[2] Dekret,1817: Patent cesarza Franciszka I o podatku gruntowym z 23 grudnia 1817 r.
[3] Ustawa z dnia 24 maja 1869 r. o regulacji podatku państwowego (Dz. U. P. Austr. Nr 88)
[4] Ustawa,1871: Powszechna ustawa o księgach gruntowych z dnia 25 lipca 1871 r.
[5] Rozporządzenie,1872: Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 12 stycznia 1872 r.,
[6] Ustawa,1874: Ustawa z 20 marca 1874 r. o założeniu i wewnętrznym urządzeniu ksiąg hipotecznych w Galicji
[7] Ustawa,1883: Ustawa z 23 maja 1883 r. o utrzymaniu w ewidencji katastru podatku gruntowego
[8] Dekret,1936: Dekret Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 4 listopada 1936 r. o zmianie przepisów o państwowym podatku gruntowym
[9] Dekret,1947: Dekret o katastrze gruntowym i budynkowym z 1947 r.
[10] Dekret,1955: Dekret z 1955 r. o ewidencji gruntów i budynków
[11] Fedorowski W.1974.Ewidencja gruntów.Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych.(1974)
[12] Genealogia.2024; dostęp 2024 15 lipca, https://pl.wikipedia.org/wiki/Genealogia
[13] Archiwa Państwowe.2024; dostęp 2024 15 lipca, https://archiwa.gov.pl/szukaj/gene alogia/
[14] Hanus P., Hycner R. 2007 : Estimation possibility of application of former Austrian cadastre documentation for delimitations and partitions and for cadastre modern ization in Poland. Allgemeine Vermessungs Nachrichten no. 4/2007.

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


PRZEGLĄD GEODEZYJNY- e-publikacja (pdf) z zeszytu 2024-10 , nr katalogowy 150802 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	10.00 zł

Zeszyt


PRZEGLĄD GEODEZYJNY- e-zeszyt (pdf) 2024-10 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	36.00 zł

Prenumerata

PRZEGLĄD GEODEZYJNY - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

342.00 zł

PRZEGLĄD GEODEZYJNY - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD GEODEZYJNY - papierowa prenumerata roczna	384.00 zł brutto 355.56 zł netto 28.44 zł VAT (stawka VAT 8%)
PRZEGLĄD GEODEZYJNY - pakowanie i wysyłka	42.00 zł brutto 34.15 zł netto 7.85 zł VAT (stawka VAT 23%)

426.00 zł

PRZEGLĄD GEODEZYJNY - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD GEODEZYJNY - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	516.00 zł brutto 477.78 zł netto 38.22 zł VAT (stawka VAT 8%)

516.00 zł

Zeszyt

2024-10

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma