Czasopismo | GOSPODARKA WODNA | Rocznik 2024 - zeszyt 7

Ekonomiczne instrumenty zarządzania wodami opadowymi

Economic instruments for stormwater management

10.15199/22.2024.7.1

IZABELA GODYŃ

nr katalogowy: 149495
10.15199/22.2024.7.1

Streszczenie

W artykule przedstawiono istniejące w Polsce instrumenty ekonomiczne, któ re motywują właścicieli nieruchomości do podejmowania inwestycji w zakresie retencjonowania wód opadowych. Omówiono krajowe i samorządowe programy dotacyjne oraz opłaty za usługi wodne, a także lokalne opłaty za odprowadzanie wód opadowych z wybranych gmin. Poddano ocenie motywacyjną funkcję dotacji i opłat poprzez ocenę opłacalności inwestycji podejmowanych w odpowiedzi na tego typu bodźce ekonomiczne. Analizie poddano dwa rodzaje inwestycji: niecki infiltracyjnej, jako jednego z najtańszych w budowie rozwiązań z zakresu zielonej infrastruktury, oraz zbior nika na wody opadowe. Przeprowadzono analizy opłacalności inwestycji dla 4 ty pów zabudowy: centrum handlowego i osiedla mieszkaniowego o różnej inten sywności zabudowy. Efektywność finansowa inwestycji została oceniona poprzez określenie okresu zwrotu oraz wartości bieżącej netto (NPV). Wykazano niską funkcję motywacyjną opłat za usługi wodne oraz możliwą wysoką bodźcową rolę opłat gminnych, która zależy od konstrukcji systemów opłat (stawek i ich zniżek).

Abstract

the article presents the economic instruments existing in Poland that motivate property owners to undertake investments in the field of rainwater retention. It discusses national and local government subsidy programs, as well as fees for water services and local fees for the discharge of rainwater from selected munic ipalities. the motivational function of subsidies and fees is assessed through the profitability analysis of investments undertaken in response to such economic incentives. two types of investments are analyzed: an infiltration basin, as one of the cheapest green infrastructure solutions to construct, and a rainwater tank. Prof itability analyses of these investments are conducted for 4 types of development: a shopping center and housing estates with different development intensity. the f inancial efficiency of the investments is assessed by determining the payback period and net present value (NPV). It is shown that the motivational function of fees for water services is low, while the incentive role of municipal fees is potentially high, depending on the structure of the fee systems (rates and their discounts).

Słowa kluczowe

Keywords

Bibliografia

[1] Amos C. C., Rahman A., Gathenya J. M. 2016. „Economic Analysis and Feasibility of Rainwater Harvesting Systems in Urban and Peri-Urban Environments: A Review of the Global Situation with a Special Focus on Australia and Kenya”. Water 8(4): 149. DOI: 10.3390/W8040149.
[2] Campbell W., Bradshaw J. 2021. „Western Kentucky University Stormwater Util ity Survey 2021”. SEAS Faculty Publications. https://digitalcommons.wku.edu/ seas_faculty_pubs/4.
[3] Cook S., van Roon M., Ehrenfried L., LaGro J., Yu Q. 2018. WSUD „Best in Class” – Case Studies From Australia, New Zealand, United States, Europe, and Asia. W Approaches to Water Sensitive Urban Design: Potential, Design, Ecologi cal Health, Urban Greening, Economics, Policies, and Community Perceptions. Elsevier Inc. DOI: 10.1016/B978-0-12-812843-5.00027-7.
[4] Dhakal K. P., Chevalier L. R. 2017. „Managing urban stormwater for urban sus tainability: Barriers and policy solutions for green infrastructure applica tion”. Journal of Environmental Management 203(8): 171–181. DOI: 10.1016/j. jenvman.2017.07.065.
[20] Ozga-Zieliński B. (red.). 2022. Modele probabilistyczne opadów maksymalnych o określonym czasie trwania i prawdopodobieństwie przewyższenia – Projekt KRONIKA PMAXTP. https://klimat.imgw.pl/opady-maksymalne
[dostęp: czerwiec 2024]. Warszawa: IMGW-PIB. najbardziej zagrożone. My od przyrody zależymy! – powiedział
[5] Godyń I. 2016. „Instrumenty ekonomiczne gospodarki wodnej w świetle projektu Wiktor Kotowski, zaznaczając, że niezwykle ważne jest to, abyśmy ustawy prawo wodne z czerwca 2016”. Gospodarka w Praktyce i Teorii 44(3). zrozumieli, jak działa przyroda na poziomie krajobrazu. Choć wy DOI: 10.18778/1429-3730.44.03.
[6] Godyń I. 2020. Opłaty za wody opadowe a finansowanie kanalizacji deszczowej i zielonej infrastruktury. W Współczesne problemy gospodarki wodnej w kon daje się to oczywiste, jest to duże wyzwanie zarówno dla rolników, jak i polityków i osób odpowiedzialnych za tworzenie programów tekście zagospodarowania przestrzennego, 101–110. Warszawa: Wydawnictwo IMGW-PIB. szkolnych i edukację. Dbanie o odpowiednie nawyki jest bowiem priorytetem już od samego początku. O dbaniu o lepszą jakość szkolenia, szczególnie na uczelniach rolniczych i przyrodniczych,
[7] Godyń I. 2022. „Economic Incentives in Stormwater Management: A Study of Practice Gaps in Poland”. Water 14(23): 3817. DOI: 10.3390/W14233817.
[8] Godyń I., Grela A., Stajno D., Tokarska P. 2020. „Sustainable Rainwater Manage wspomniał także Jerzy Kozyra. Dodał on, że: Problemem polskiego rolnika nie jest Zielony Ład, a niska cena, którą dostaje za swoją ment Concept in a Housing Estate with a Financial Feasibility Assessment pracę. Na aspekt edukacyjny zwróciła uwagę także Ilona Biedroń: and Motivational Rainwater Fee System Efficiency Analysis”. Water 12(1): 151. DOI: 10.3390/w12010151. Ważne jest, aby edukować. Wiedza jest nam potrzebna. Musi to być
[9] Godyń I., Muszyński K., Grela A. 2022. „Assessment of the Impact of Loss-of- wiedza powszechna. Rzeka powinna przestać być w świadomości -Retention Fees on Green Infrastructure Investments”. Water 14(4): 560. DOI: 10.3390/W14040560. społecznej odbiornikiem, a ekosystemem, z którego korzystamy my i przyroda.
[10] Grant G. 2018. Incentives for Nature-Based Strategies. W Nature Based Strategies for Urban and Building Sustainability, 29–41. Elsevier. DOI: 10.1016/B978-0-12 812150-4.00003-3. Podczas rozmowy o zmianach w rolnictwie i gospodarowaniu zasobami wodnymi w tym obszarze nie mogło zabraknąć tema tyki melioracji. Zmiany klimatu nasilające ekstremalne zjawiska
[11] Jawecki B., Sobota M., Burszta-Adamiak E. 2019. „The influence of new legal regulations on the method of determining the amount of fees for discharg ing rain water and snow water to water”. Ekonomia i Środowisko 1(68): 37–56. DOI: 10.34659/dc9e-jf91. hydrologiczne oraz konieczność ochrony klimatu, środowiska i bioróżnorodności sprawiają, że cele funkcjonowania urzą dzeń melioracyjnych powinny zostać rozszerzone tak, aby
[12] Lejcuś K., Burszta-Adamiak E., Wróblewska K., Orzeszyna H., Śpitalniak M., Mar urządzenia te zostały formalnie włączone w system gospoda czak D. 2021. Katalog dobry praktyk. Cz. II: Zasady zrównoważonego gospodaro rowania wodą w zlewni rzecznej i były traktowane pod wzglę wania wodami opadowymi na obszarze zabudowanym. Wrocław: Urząd Miejski Wrocławia. dem prawnym, organizacyjnym i zasad funkcjonowania jak pozostałe elementy infrastruktury wodnej – zaznaczył Edward
[13] Li C., Peng C., Chiang P. C., Cai Y., Wang X., Yang Z. 2019. „Mechanisms and ap plications of green infrastructure practices for stormwater control: A review”. Journal of Hydrology 568: 626–637. DOI: 10.1016/J.JHYDROL.2018.10.074. Pierzgalski ze Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w War- szawie.
[14] Liberalesso T., Oliveira Cruz C., Matos Silva C., Manso M. 2020. „Green infrastruc- ture and public policies: An international review of green roofs and green – Musimy przyjąć, że jesteśmy w warunkach zmian klima walls incentives”. Land Use Policy 96: 104693. DOI: 10.1016/j.landusepol. tu. Potrzebujemy przemodelowania naszej wiedzy i zrozumienia wszystkich stron – podsumował Jerzy Kozyra. W dyskusji poruszo 2020.104693.
[15] Lu Z., Noonan D., Crittenden J., Jeong H., Wang D., Byers B. 2013. „Use of Im ny został także temat świadomości i odpowiedzialności rolników, pact Fees To Incentivize Low-Impact Development and Promote Compact technik agrotechnicznych i zmian klimatu wpływających na zmiany Growth. Environmental Science & Technology 47(19): 10744–10752. DOI: 10.1021/ es304924w.
[16] Musz-Pomorska A., Widomski M. K., Gołębiowska J. 2020. „Financial Sustain użytkownika terenów. Bez wątpienia ciekawymi wnioskami podzieliła się z uczest nikami Tamara Tokarczyk, która opowiedziała o zjawisku suszy ability of Selected Rain Water Harvesting Systems for Single-Family House under Conditions of Eastern Poland”. Sustainability 12(12): 4853. DOI: 10.3390/ SU12124853. jako jednemu z wyzwań współczesnego klimatu. Do przyczyn tego zjawiska zaliczamy – jej zdaniem – czynniki klimatyczne, hydrolo
[17] Newburn D. A., Alberini A. 2016. „Household response to environmental in giczne, a także skróconą liczbę dni z pokryciem śniegowym. Skutki centives for rain garden adoption”. Water Resources Research 52(2): 1345–1357. DOI: 10.1002/2015WR018063. długotrwałych susz odczuwa jednak nie tylko rolnictwo, a wiele sektorów i obszarów.
[18] NIK. 2021. NIK o zagospodarowaniu wód opadowych i roztopowych. https:// www.nik.gov.pl/aktualnosci/wody-opadowe-i-roztopowe.html
[dostęp: czerwiec 2024].
[19] Novaes C., Marques R. 2022. „Stormwater Utilities: A Sustainable Answer to Many Questions”. Sustainability 14(10): 6179. DOI: 10.3390/SU14106179. CO MOŻEMY ZROBIĆ?
[21] Porse E., Kerner M., Shinneman J., Kaplan J., Stone S., Cadenasso M. L. 2022. „Stormwater utility fees and household affordability of urban water services”. Water Policy 24(6): 998–1013. DOI: 10.2166/WP.2022.024.
[22] Program Moja Woda. 2020. https://www.gov.pl/web/susza/program-priorytetowy Na wydarzeniu obecni byli przedstawiciele Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie – głównego podmiotu odpowiedzialnego za krajową gospodarkę wodną. Mateusz Balcerowicz, zastępca prezesa, zaznaczył, że starają się oni moja-woda
[dostęp: czerwiec 2024].
[23] Qiao X.-J., Kristoffersson A., Randrup T. B. 2018. „Challenges to implementing urban sustainable stormwater management from a governance perspective: otworzyć na dialog ze wszystkimi użytkownikami wód. Wyzwanie, A literature review”. Journal of Cleaner Production 196: 943–952. DOI: 10.1016/J. JCLEPRO.2018.06.049. jakie stoi przed organizacją, dotyczy nie tylko gospodarowania
[24] Qiao X.-J., Liu L., Kristoffersson A., Randrup T. B. 2019. „Governance factors i zarządzania zasobami wodnymi, ale także administrowania, co w praktyce dostarcza wielu trudności. of sustainable stormwater management: A study of case cities in China and Sweden”. Journal of Environmental Management 248: 109249. DOI: 10.1016/j. W najbliższym czasie czekają nas jednak znaczące zmiany jenvman.2019.07.020. obejmujące „pójście w teren” i zbadanie zasobów wodnych przy
[25] Rosiek K. 2023. Korzyści ekonomiczne zagospodarowania wód opadowych w mie wykorzystaniu najnowszych technologii, takich jak technologia ście. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie. satelitarna i dronowa, a następnie – nieco trudniejsze – sys
[26] Słyś D., Stec A. 2020. „Centralized or decentralized rainwater harvesting systems: tematyczne utrzymywanie zaktualizowane bazy danych. Pomóc A case study”. Resources 9(1). DOI: 10.3390/resources9010005.
[27] Stec A., Słyś D. 2022. „Financial and Social Factors Influencing the Use of Uncon w tym mogą środki zarówno krajowe, jak i zagraniczne. Słowa swoich przedmówców omówił i podsumował Zbigniew Kundzewicz: Wzrosły ceny energii, nawozów, a ceny, jakie można ventional Water Systems in Single-Family Houses in Eight European Countries”. Resources 11(2): 16. DOI: 10.3390/RESOURCES11020016.
[28] Stec A., Zeleňáková M. 2019. „An Analysis of the Effectiveness of Two Rainwa uzyskać za produkty rolne, spadły. To budzi napięcia. Rolnicy, ter Harvesting Systems Located in Central Eastern Europe.” Water 11(3): 458. DOI: 10.3390/W11030458. którzy ponoszą ogromne ryzyko klimatyczne, czują niepokój przy każdym podwyższeniu wymagań.
[29] Szpakowski W., Rayss J., Ladermann D. 2018. Ogród deszczowy w 5 krokach. Inne spojrzenie na problematykę wody w rolnictwie zapropo Gdańsk: Gdańskie Wody. https://www.gdmel.pl/images/dokumenty/9-ogrod deszczowy-w-5-krokach.pdf
[dostęp: czerwiec 2024]. nował Jerzy Hausner. Żywność – środowisko – rozwój terytorialny – w tym rozumieniu problemem centralnym staje się nie samo
[30] Tasca F. A., Assunção L. B., Finotti A. R. 2018. „International experiences in rolnictwo, a zapewnienie wszystkim odpowiedniej ilości żywności. stormwater fee”. Water Science and Technology 2017(1): 287–299. DOI: 10.2166/ wst.2018.112. Podsumował on także całe wydarzenie, dziękując uczestnikom za czynny udział i zaangażowanie. Podkreślił, że zaletą wspólnego działania jest interdyscyplinarność – w ramach Wodnego Okrą
[31] Thurston H. W., Taylor M. A., Shuster W. D., Roy A. H., Morrison M. A. 2010. „Using a reverse auction to promote household level stormwater control”. Environ mental Science & Policy 13(5): 405–414. DOI: 10.1016/j.envsci.2010.03.008. głego Stołu spotkali się eksperci i ekspertki reprezentujący różne
[32] US EPA. 2009. Managing Wet Weather with Green Infrastructure – Incentive dziedziny wiedzy i różne jednostki badawcze i naukowe Ich wspól Mechanisms: Municipal Handbook. Incentive Mechanisms. Washington: United States Environmental Protection Agency. na praca przyczyni się do rozwiązania konkretnych problemów. Wnioski i rekomendacje ze spotkania będą zawarte w Doku
[33] Ustawa z dnia 20 lipca 2017 r. – Prawo wodne. https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/ mencie Programowym IV Wodnego Okrągłego Stołu „Woda w rolnic DocDetails.xsp?id=WDU20170001566
[dostęp: czerwiec 2024].
[34] Valderrama A., Levine L., Bloomgarden E., Bayon R., Wachowicz K., Kaiser C. 2013. twie – szanse i zagrożenia”, którego premiera będzie miała miejsce Creating Clean Water Cash Flows Developing Private Markets for Green Stormwater podczas VI Międzynarodowego Kongresu Miasto-Woda-Jakość życia, Infrastructure in Philadelphia. www.suerossi.com
[dostęp: czerwiec 2024]. który odbędzie się 15–16 października 2024 r. we Wrocławiu.
[35] Wihlborg M., Sörensen J., Alkan Olsson J. 2019. „Assessment of barriers and Organizatorami wydarzenia był ruch Open Eyes Economy (Fun drivers for implementation of blue-green solutions in Swedish munic dacja Gospodarki i Administracji Publicznej) i Miasto Wrocław, ipalities”. Journal of Environmental Management 233: 706–718. DOI: 10.1016 /J.JENVMAN.2018.12.018. a współorganizatorami Politechnika Wrocławska i Miejskie Przed siębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji S.A. we Wrocławiu.
[36] Zhao J. Z., Fonseca C., Zeerak R. 2019. „Stormwater Utility Fees and Credits: A Funding Strategy for Sustainability”. Sustainability 11(7): 1913. DOI: 10.3390/ SU11071913. Open Eyes Economy
[37] Żylicz T. 2015. „Ekonomia w polskiej ochronie środowiska”. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego We Wrocławiu 409. DOI: 10.15611/pn.2015.409.01.

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


GOSPODARKA WODNA- e-publikacja (pdf) z zeszytu 2024-7 , nr katalogowy 149495 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	10.00 zł

Zeszyt


GOSPODARKA WODNA- e-zeszyt (pdf) 2024-7 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	38.00 zł

Prenumerata

GOSPODARKA WODNA - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

384.00 zł

GOSPODARKA WODNA - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
GOSPODARKA WODNA - papierowa prenumerata roczna	432.00 zł brutto 400.00 zł netto 32.00 zł VAT (stawka VAT 8%)
GOSPODARKA WODNA - pakowanie i wysyłka	42.00 zł brutto 34.15 zł netto 7.85 zł VAT (stawka VAT 23%)

474.00 zł

GOSPODARKA WODNA - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
GOSPODARKA WODNA - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	582.00 zł brutto 538.89 zł netto 43.11 zł VAT (stawka VAT 8%)

582.00 zł

Zeszyt

2024-7

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma