Czasopismo | ATEST - OCHRONA PRACY | Rocznik 2024 - zeszyt 3

Błędy ludzkie a sztuczna inteligencja. Dlaczego zarówno ludzie, jak i systemy SI popełniają głupie błędy?

Adrian Kampa

nr katalogowy: 147683

Geneza badań nad niezawodnością człowieka [1] wynika z obserwacji różnorodnych błędów ludzkich lub zawodności układów, w których człowiek jest jednym z ważnych ogniw (np. pilot samolotu). W układzie człowiek − układ techniczny − otoczenie to człowiek okazuje się często najsłabszym ogniwem, m.in. ze względu na ograniczone zdolności psychomotoryczne. Na gruncie współczesnej psychologii opisano wiele teorii ludzkich zachowań i powstawania błędów ludzkich, ale nie wykazano w wystarczającym stopniu hipotez tych teorii ze względu na niewystarczający materiał badawczy. Błędy ludzkie powstają w sposób nieprzewidywalny, zwykle tylko w wyjątkowych okolicznościach i nie zawsze są one uświadamiane i wykrywane, a ich skutki mogą ujawnić się dopiero po pewnym czasie. Więc na gruncie psychologii błąd ludzki jest traktowany jako zjawisko naturalne i niemalże nieuniknione, jako jedna z zasad funkcjonowania układu nerwowego człowieka. Najnowsze badania nad systemami sztucznej inteligencji (SI), a w szczególności sztuczne sieci neuronowe (SSN), dostarczają nowych danych badawczych odnośnie do funkcjonowania naturalnych i sztucznych układów neuronowych. SSN można nauczyć wykonywania różnorodnych zadań np. rozpoznawania obrazów, dźwięków, tekstu i in., ale także cechują się one skłonnością do popełniania błędów, podobnie jak ludzie. Błędy ludzkie Ludzki umysł jest w stanie dokonać wielkich osiągnięć, ale czasem przytrafiają mu się pomyłki. Błędy ludzkie (human errors) są jedną z głównych przyczyn problemów i wypadków, które mogą przydarzyć się w domu, w drodze lub w pracy, a często kończą się poważnymi urazami ciała lub śmiercią. Większość wypadków jest efektem splotu przynajmniej kilku czynników inicjujących, które często prowadzą do powstania kolejnych przyczyn lub mogą zwiększyć prawdopodobieństwo ich wystąpienia [2]. Analiza danych pokazuje, że około 80% wypadków wynika z błędu ludzkiego [3]. Klasyfikacja błędów ludzkich ob[...]

Bibliografia

[1] Ratajczak Z., Niezawodność człowieka w pracy: studium psychologiczne, PWN, Warszawa, 1988.
[2] Kuchta K., Tylek I., Rawska-Skotniczny A., Przyczyny i metody zapobiegania błędom ludzkim w inżynierskiej działalności budowlanej, Część I: Klasyfikacja i źródła błędów,
[w:] Przegląd Budowlany, nr 5/2017, s. 17–23.
[3] Wenwen S., Fuchuan J., Qiang Z., Jingjing C., Analysis and Control of Human Error,
[w:] Procedia Engineering, vol. 26, 2011, s. 2126–2132.
[4] Biel W., Jak podstawowe prawa ludzkiej głupoty mogą pomóc nam w poprawie bezpieczeństwa pracy?,
[w:] ATEST, nr 6/2023, s. 4–5.
[5] Ławniczak I., Iwanowicz A., Mazurek P., HERCA – metoda analizy błędów ludzkich,
[w:] Zeszyty naukowe Politechniki Poznańskiej, seria Organizacja i Zarządzanie, nr 62/2014, s. 85-96.
[6] Kahneman D., Pułapki myślenia. O myśleniu szybkim i wolnym, Media Rodzina, 2012.
[7] Pinker S., Jak działa umysł, Zysk i S-ka, Poznań, 2002.
[8] Schirner M., Deco G. & Ritter P., Learning how network structure shapes decision-making for bio-inspired computing,
[w:] Nature Communications, vol. 14, 2963 (2023).
[9] Penrose R., Nowy umysł cesarza. O komputerach, umyśle i prawach fizyki, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań, 2021.
[10] https://pl.wikipedia.org/wiki/Paradoks_Moraveca
[dostęp: 9.11.23].
[11] Roivainen E., Inteligencja sztucznej inteligencji,
[w:] Świat Nauki, nr 8/2023, s. 8.
[12] Borji A., A Categorical Archive of ChatGPT Failures, 2023.
[13] Lingjiao C., Matei Z., James Z., How is ChatGPT, s behavior changing over time?, 2023.
[14] Tymoszuk Ł., Antagonistyczne uczenie maszynowe jako zapowiedź wojen na algorytmy, 2020.
[15] https://pl.wikipedia.org/wiki/Samoch%C3%B3d_autonomiczny
[dostęp: 9.11.23].
[16] https://www.tesla.com/pl_pl/support/autopilot
[dostęp: 9.11.23].
[17] Siddiqui F., Merrill J. B., 17 fatalities, 736 crashes: The shocking toll of Tesla’s Autopilot,
[w:] The Washington Post, 2023.
[18] Charlier P., Tesla on autopilot crashes into overturned truck,
[w:] Taiwan English News, 2020.
[19] Gold A., This Is Your Tesla FSD and Autopilot Crash Mega Thread,
[w:] Motortrend, 2023.
[20] Hawkins A. J., A Tesla vehicle using ‘Smart Summon’ appears to crash into a $3.5 million private jet
[w:] The Verge, 2022.
[21] https://www.tesla.com/ownersmanual/2012_2020_models/en_sg/GUID-6B9A1AEA-579C-400E-A7A6-E4916BCD5DED. html
[dostęp: 9.11.23].
[22] Cooper R., Tesla’s ‘Self-Driving’ System Never Should Have Been Allowed on the Road,
[w:] The American Prospect, 2023.
[23] Stefanowski J., Explaining Machine Learning Black Box Model, II Międzynarodowa Konferencja Priorytetowych Obszarów Badawczych Gliwice 4–5.07.2023 r.
[24] Savage N., Breaking into the black box of artificial intelligence,
[w:] Nature, 2022.
[25] https://blees.co/vehicle/
[dostęp: 9.11.23].
[26] https://www.polsl.pl/rmt/ps_aktualnosci/autonomiczny- -minibus-blees-bb-1-z-gliwic/
[dostęp: 9.11.23].

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


ATEST - OCHRONA PRACY- e-publikacja (pdf) z zeszytu 2024-3 , nr katalogowy 147683 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	10.00 zł

Zeszyt


ATEST - OCHRONA PRACY- e-zeszyt (pdf) 2024-3 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	36.00 zł

Prenumerata

ATEST - OCHRONA PRACY - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Promocja
Nowość

312.00 zł

ATEST - OCHRONA PRACY - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
ATEST - OCHRONA PRACY - papierowa prenumerata roczna	384.00 zł brutto 355.56 zł netto 28.44 zł VAT (stawka VAT 8%)
ATEST - OCHRONA PRACY - pakowanie i wysyłka	42.00 zł brutto 34.15 zł netto 7.85 zł VAT (stawka VAT 23%)

426.00 zł

ATEST - OCHRONA PRACY - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
ATEST - OCHRONA PRACY - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	480.00 zł brutto 444.44 zł netto 35.56 zł VAT (stawka VAT 8%)

480.00 zł

Zeszyt

2024-3

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma