Czasopismo | PRZEGLĄD PAPIERNICZY | Rocznik 2023 - zeszyt 4

Zmienne losy papierni „Marysin” w Miłkowie

Changing history of “Marysin” paper mill in Miłków

10.15199/54.2023.4.2

Maciej Szymczyk

nr katalogowy: 142870
10.15199/54.2023.4.2

Streszczenie

Celem artykułu jest ocalenie od zapomnienia papierni „Marysin” w Miłkowie. Zakład ten powstał w 1882 r. – jako ścieralnia, a w latach 20. XX w. zaczęto w nim produkować karton. Po II wojnie światowej fabrykę znacjonalizowano. W 1965 r. zainstalowano maszynę do produkcji papieru toaletowego. Przez kilka dekad fabryka była dostawcą kartonu na bilety kolejowe oraz papieru toaletowego, wykorzystywanego m.in. w pociągach. W 1997 r. zakład sprzedano prywatnemu inwestorowi. Brak niezbędnych inwestycji doprowadził do upadku przedsiębiorstwa. W 2005 r. urządzenia posiadające wartość produkcyjną sprzedano, a pozostałe trafiły na złom. Dziś zakład znajduje się w stanie ruiny.

Abstract

The aim of the article is to save the “Marysin” paper mill in Miłków from oblivion. This plant was established in 1882 as a pulp mill, and in the 1920s it started producing cardboard. After World War II, the factory was nationalized. In 1965, a machine for the production of toilet paper was installed. For several decades, the factory was a supplier of cardboard for railway tickets and toilet paper, used, among others, in toilets. on trains. In 1997, the plant was sold to a private investor. The lack of necessary investments led to the collapse of the company. In 2005, equipment with a production value was sold and the rest was scrapped. Today the plant is in ruins.

Słowa kluczowe

Keywords

Bibliografia

[1] „Adreßbuch der Papier-, Pappen-, Holzstoff-, Cellulose- und Strohstoff- Fabriken des Deutschen Reichs, Dänemarks, Elsaß-Lothrin-gens, Hollands, Oesterreichs, Polens, der Schweiz und der Tsche-choslwekei”. 1925 Biberach. s. 141.
[2] „Adreßbuch der Papier-, Pappen-, u. Papierstoffabriken Deutschlands”. 1935 Biberach, s. 115-116.
[3] Archiwum Państwowe (dalej: AP) Łódź, zespół CZPP, sygn. 239, Marienwerk Paul Gottwald Fabryka Papieru Miłków – sprawy nacjonalizacji przedsiębiorstwa 1950-52, s. 10, 90-107, 156-172.
[4] AP Łódź, zespół CZPP, sygn. 1043, Techniczno-produkcyjny paszport zakładu Fabryka Papieru w Miłkowie z oddziałami za 1950 rok, s. 6-11, 62.
[5] AP Łódź, zespół Zjednoczenie Przemysłu Celulozowo-Papierniczego, sygn. 70, Projekt Narodowego Planu Gospodarczego na 1967 i pod-stawowe założenia na 1968 r., s. 12.
[6] AP Wrocław, Oddział Jelenia Góra, zespół Jeleniogórska Dyrekcja Inicjatyw Gospodarczych. sygn. 4/17 Fabryka Papieru w Miłkowie, 3 i następne.
[7] AP Wrocław, Oddział Jelenia Góra, zespół Jeleniogórska Dyrekcja Inicjatyw Gospodarczych, sygn. 4/20, Fabryka Papieru „Miłków” w Miłkowie, s. 23-29.
[8] AP Wrocław, Oddział Jelenia Góra, zespół JZP, sygn. 176, Protokoły z odpraw referentów personalnych 1948-1949 r., s. 18, 53.
[9] AP Wrocław, Oddział Jelenia Góra, zespół Starostwo Powiatowe Jeleniogórskie, sygn. 3/240, Zgłoszenie o prowadzeniu przemysłu, 1, 3.
[10] AP Wrocław, Oddział Jelenia Góra, zespół Zakład Ubezpieczeń Społecznych O. w Kamiennej Górze, sygn. 559, Kontrole w Fabryce papieru Przeds. Państw. w Miłkowie 1993-1998, kontrola ZUS z 1993 r., s. 4, 24-25, 40-41.
[11] AP Wrocław, Oddział Kamieniec Ząbkowicki, Biuro Informacyjne W. Schimmelpfeng, niemiecka wywiadownia Sp. z o.o., sygn.1597/10, Marienwerk Arnsdorf i/R. GmbH, s. 5-6, 13, 15.
[12] AP Wrocław, Oddział Kamieniec Ząbkowicki, Biuro Informacyjne W. Schimmelpfeng, niemiecka wywiadownia Sp. z o.o., sygn. 1598/10, Marienwerk Paul Gottwald, s. 1-2, 7.
[13] „Auszug aus der Lieferliste Papier-, Karton- und Zellstofftrocken-Maschinen Füllnerwerk G.m.b.H.” 1938 (?). Bad Warmbrunn Schlesien.
[14] „Birkner. Adressbuch der Papierindustrie Europas”.1934. Berlin. I 70.
[15] „Birkner. Adressbuch der Papierindustrie Europas”. 1940. Berlin. I 75.
[16] „Birkner. Adressbuch der Papierindustrie Europas”. 1944. Berlin. I 92.
[17] Czupiał J. 1963. „Lokalizacja i rozwój przemysłu celulozowo-papierniczego na Śląsku w województwie wrocławskim i opolskim”, Opole. 77, 83.
[18] „Dampfkessel-Revisionsbuch für den Kessel nr 671 Marienschleife Arnsdorf”. Rękopis. Zbiory Muzeum Papiernictwa.
[19] Dokumentacja fotograficzna wykonana przez Krzysztofa Romańczukiewicza z Miłkowa, październik 2022.
[20] Domator-Omega w KRS http://krs.infoveriti.pl/Domator,Omega,Tar nowskie,Gory,KRS,0000042640.html
[21] „Geschäfts- und Personalnachrichten”, 1924. Wochenblatt für Pa-pierfabrikation 12 : 661.
[22] „Geschäfts- und Personalnachrichten”.1926. Wochenblatt für Pa-pierfabrikation 5 : 128.
[23] „Handbuch der Deutschen Aktien-Gesellschaften. Jarbuch der deutschen Börsen 1900/1901”. 1901. Leipzig. Bd. 2. s. 731.
[24] Informacje Ryszarda Głodka, dyrektora zakładu na przełomie XX i XXI w.
[25] Informacje Krzysztofa Jasińskiego, związanego z papiernią w Miłkowie od 1977 r., na stanowiskach od maszynisty do kierownika produkcji.
[26] Informacje Haliny i Lecha Kacprzak, związanych z papiernią w Miłkowie od lat 80. XX w. do pocz. XXI w.
[27] Informacje Tadeusza Kasielskiego, związanego z papierniami w Miłkowie i Brzeziu Karkonoskim, m.in. na stanowisku głównego energetyka.
[28] Łukasik S. 1986. „Przedstawiamy Karkonoskie Zakłady Papiernicze”. Przegląd Papierniczy 42 (6) : 207-208.
[29] Narejko K., Wiśniewski T. 1991. „Analiza i ocena działalności Karkonoskich Zakładów Papierniczych w Jeleniej Górze wraz z wnioskami”. Maszynopis. Zbiory Muzeum Papiernictwa.
[30] Nita M. 1987. „Przemysł celulozowo-papierniczy w Polsce Ludowej 1944/1945- -1975 (zagadnienia ekonomiczne i techniczne)”. Maszynopis. s. 159, 166.
[31] Raczkiewicz W. 1991. „Wydział Produkcji Budowlano-Montażowej ZAMPAP – Krapkowice”, Przegląd Papierniczy 47 (6) : 204-206.
[32] Rzońca Z. 1998. „Fabryka ekologicznego kupałka”. Słowo Polskie 17.11.
[33] „Schlesien – Bodenschätze und Industrie Waren”. 1936. Breslau, s. CVI.
[34] Szymczyk M. 2000. „Śląskie papiernictwo w okresie industrializacji kapitalistycznej”, Duszniki Zdrój. s. 169-170.
[35] Szymczyk M. 2023. „Dzieje zapomnianej fabryki papieru w Miłkowie”. Przegląd Papierniczy 79 (2) : 110-115.
[36] Topographische Karte 1:25 000 (Meßtischblatt). 1898. Ostdeutschland. Warmbrunn. Königl. Preuβ. Landesaufnahme, Biblioteka Narodowa, sygn. ZZK S-4 310 A.
[37] Vangerow O. 1927. „Die heutige schlesische Papierfabrikation”. Zellstoff und Papier (7) : 293.
[38] Wnuk E. 1986. „Problemy ochrony środowiska”. Przegląd Papierniczy 42 (6) : 220-221.
[39] Zarządzenie Nr 139/Org/91 Ministra Przemysłu i Handlu z 29.11.1991 r. w sprawie podziału przedsiębiorstwa państwowego KZP. Kopia w zbiorach Muzeum Papiernictwa.
[40] Zawistowska W. 1947. „Papiernicy na ziemiach odzyskanych skutecznie zwalczają trudności”. Papiernik 1 (12) : 14-15.
[41] „Zehn Jahre Deutscher Druckpapier Verband im Bilde”. 1910.

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


PRZEGLĄD PAPIERNICZY- e-publikacja (pdf) z zeszytu 2023-4 , nr katalogowy 142870 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	10.00 zł

Zeszyt


PRZEGLĄD PAPIERNICZY- e-zeszyt (pdf) 2023-4 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	31.00 zł

Prenumerata

PRZEGLĄD PAPIERNICZY - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

342.00 zł

PRZEGLĄD PAPIERNICZY - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD PAPIERNICZY - papierowa prenumerata roczna	420.00 zł brutto 388.89 zł netto 31.11 zł VAT (stawka VAT 8%)
PRZEGLĄD PAPIERNICZY - pakowanie i wysyłka	42.00 zł brutto 34.15 zł netto 7.85 zł VAT (stawka VAT 23%)

462.00 zł

PRZEGLĄD PAPIERNICZY - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD PAPIERNICZY - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	516.00 zł brutto 477.78 zł netto 38.22 zł VAT (stawka VAT 8%)

516.00 zł

Zeszyt

2023-4

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma