Czasopismo | GOSPODARKA WODNA | Rocznik 2023 - zeszyt 4

Susze hydrologiczne w zlewni przekształconej antropogenicznie na przykładzie Szotkówki w profilu Gołkowice

Hydrological droughts in the anthropologically transformed catchment basin – the Szotkówka River in the Gołkowice profile example

10.15199/22.2023.4.2

Wojciech Krasowski

nr katalogowy: 142699
10.15199/22.2023.4.2

Streszczenie

Obecność człowieka w środowisku geograficznym wiąże się nierozłącznie z jego wpływem na przebieg zjawisk przyrodniczych. W odniesieniu do zlewni antropopresja sprowadza się zwykle do różnych form korzystania z wód, zarówno powierzchniowych, jak i podziemnych. Presja na ich ilość oraz jakość zmienia się w przestrzeni i czasie. W artykule scharakteryzowano susze hydrologiczne w zlewni przekształconej antropogenicznie na przykładzie Szotkówki w Gołkowicach w latach 1963-2021. W rejonie zlewni znajdują się kopalnie węgla kamiennego Rybnickiego Okręgu Węglowego. Wody dołowe odprowadzane są do wód powierzchniowych. jako przepływ graniczny niżówki hydrologicznej, będącej wskaźnikiem suszy hydrologicznej, przyjęto przepływ Q70 z krzywej sum czasów trwania przepływów wraz z wyższymi, obliczony dla lat 2009-2021, tj. dla okresu o potencjalnie najmniejszym antropogenicznym obciążeniu wód powierzchniowych. Do wydzielania zdarzeń niezależnych wybrano algorytm SPA (ang. Sequent Peak Algorithm). Przeanalizowano zmiany wybranych parametrów niżówek, w tym: czasu trwania, początku i końca niżówek, czasu wystąpienia i wielkości przepływu minimalnego oraz średniego niżówek, a także głębokości niedoboru niżówkowego. Porównano przebieg dwóch wskaźników: suszy meteorologicznej reprezentowanej przez standaryzowany wskaźnik opadów (SPI) oraz hydrologicznej reprezentowanej przez standaryzowany wskaźnik odpływu (SRI). SPI wyznaczono dla miesięcznych wartości sum opadów atmosferycznych na stacji jablunkov, zlokalizowanej po czeskiej stronie zlewni Olzy, oraz stacji Warszowice, zlokalizowanej w sąsiedztwie zlewni Szotkówki. SRI obliczono na podstawie miesięcznych wartości odpływów ze stacji hydrologicznych cieszyn na Olzie i Gołkowice na Szotkówce.

Abstract

Presence of humans in the geographical environment is intrinsically related to their impact on the course of natural phenomena. With regard to the catchment basin, the anthropopressure usually consists in different forms of use of both underground and surface waters. The pressure on their quantity and quality varies in time and space. The article contains a characteristic of hydrological droughts in the anthropologically transformed catchment area, using the example of the Szotkówka River in Gołkowice in the years 1963-2021. The catchment basin includes hard coal mines of the Rybnik Mining District. Underground water from the shafts is discharged to surface waters. As a limit low-water flow being an indicator of hydrological drought the authors adopted the Q70 flow from the flow duration sum curve with higher, calculated for the years 2009-2021, i.e. the period of the potentially lowest anthropogenic pressure on surface waters. The SPA (Sequent Peak Algorithm) was selected to separate independent events. changes in selected low-water period parameters were analysed, including: duration, beginning and end of the low-water period, time of occurrence and the minimum and medium flow volume in the low-water period as well as the depth of low-water shortage. The course of two indicators was compared: meteorological drought represented by the standardized precipitation index (SPI) and hydrological drought represented by the standardized runoff index (SRI); SPI was determined for the monthly value of precipitation sums in the jablunkov station, located on the Czech side of the Olza River catchment area and the Warszowice station located near the Szotkówka River basin. SRI was calculated based on the monthly values of runoffs from the hydrological stations Cieszyn on the Olza River and Gołkowice on the Szotkówka River.

Słowa kluczowe

Keywords

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


GOSPODARKA WODNA- e-publikacja (pdf) z zeszytu 2023-4 , nr katalogowy 142699 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	10.00 zł

Zeszyt


GOSPODARKA WODNA- e-zeszyt (pdf) 2023-4 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	36.00 zł

Prenumerata

GOSPODARKA WODNA - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

384.00 zł

GOSPODARKA WODNA - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
GOSPODARKA WODNA - papierowa prenumerata roczna	432.00 zł brutto 400.00 zł netto 32.00 zł VAT (stawka VAT 8%)
GOSPODARKA WODNA - pakowanie i wysyłka	42.00 zł brutto 34.15 zł netto 7.85 zł VAT (stawka VAT 23%)

474.00 zł

GOSPODARKA WODNA - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

582.00 zł

Zeszyt

2023-4

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma