Czasopismo | GOSPODARKA WODNA | Rocznik 2023 - zeszyt 4

Wpływ zagospodarowania terenu na relacje opad–odpływ w zlewni Zbiornika Tresna

Impact of land development on the precipitation–runoff relationship in the Tresna Reservoir catchment area

10.15199/22.2023.4.1

Anna Droździka

nr katalogowy: 142698
10.15199/22.2023.4.1

Streszczenie

Gospodarka wodna polega na planowanym i ukierunkowanym zarządzaniu zasobami wodnymi. Obejmuje ona zarówno etap tworzenia się zasobów wodnych, jak i dysponowanie nimi, w tym wykorzystywanie wody przez konsumentów. Gospodarka wodna prowadzona na obiektach hydrotechnicznych, jakimi są zbiorniki zaporowe, polega na kontrolowaniu przepływu wody przez zaporę oraz utrzymywaniu odpowiedniego napełnienia zbiornika i wynikającej z niego rezerwy powodziowej, jako następstwo prognozowanego opadu i oczekiwanego dopływu do zbiornika. Obszarem badań była zlewnia Zbiornika Tresna do przekroju zapory. Obiektem hydrotechnicznym, w którym bezpośrednio realizuje się gospodarowanie wodą, jest Zbiornik Tresna (dokładnie zapora w Tresnej). Z kolei w sposób pośredni na bilans wodny obszaru całej zlewni oddziałuje zagospodarowanie i użytkowanie terenu. Okresem badawczym były lata 2000-2019. Na przestrzeni badanych 20 lat zaobserwowano malejący trend opadów, a w ostatnim 10-leciu większą częstotliwość lat z niedoborem lub nadmiarem opadów. Opad efektywny w założonych warunkach wystąpił w 38% przypadków i wynosił średnio 6,8% opadu całkowitego. Zagospodarowanie terenu zlewni Zbiornika Tresna przedstawia się następująco: 46,3% powierzchni zajmują grunty leśne, 40,7% rolne, 13,0% pozostałe. W związku z rozpadem monokultur świerkowych w Beskidach grunty leśne podlegają przemianom struktury gatunkowej i wiekowej. Obecnie skład gatunkowy jest już dostosowany do siedliska, co oznacza, że zmniejszono udział świerka na korzyść buka i jodły. Analiza dopływów do zbiornika wykazała, że zlewnia reagowała różnokierunkowo na pojedyncze epizody opadowe. Reakcja ta zależała od stanu przestrzeni zajmowanej przez roślinność, tj. składu gatunkowego i struktury wiekowej drzewostanu oraz trwania okresu wegetacyjnego.

Abstract

Water management consists in planned and targeted management of water resources. It includes both the stage of water resources formation as well as that of their distribution, including the use of water by consumers. Water management carried out in hydro-engineering structures, such as dam reservoirs, consists in controlling the flow of water through the dam and maintaining the appropriate reservoir’s filling level in order to provide flood reserve corresponding to the forecast precipitation and the expected water flow into the reservoir. The research covered the Tresna Reservoir catchment area up to the dam cross-section. The hydro-engineering structure directly used for water management is the Tresna Reservoir (and more precisely the dam in Tresna). The indirect impact on the area’s water balance is exercised by the land management and use. The study was carried out in the years 2000-2019. During the 20 analysed years, a diminishing precipitation trend was observed, in the last 10 years characterised with higher frequency of years with scarce or excessive precipitation. The effective precipitation in the assumed conditions occurred in 38% of cases and amounted to an average of 6.8% of total precipitation. Land development in the Tresna Reservoir’s catchment area is as follows: 46.3% of the surface is occupied by forests, 40.7% by agriculture and 13% by other forms. Due to the break in spruce monocultures in the Beskidy Mountains, forest lands are subject to the species and age structure change. The current species composition has already been adapted to the habitat, which means that the share of spruce was reduced to include more beech and fir. The analysis of the inflows indicated that the catchment area reacted multidirectionally to single precipitation episodes. This reaction depended on the status of the area occupied by the vegetation, i.e. species composition and age structure of stands and duration of the vegetation period.

Słowa kluczowe

Keywords

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


GOSPODARKA WODNA- e-publikacja (pdf) z zeszytu 2023-4 , nr katalogowy 142698 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	10.00 zł

Zeszyt


GOSPODARKA WODNA- e-zeszyt (pdf) 2023-4 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	36.00 zł

Prenumerata

GOSPODARKA WODNA - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

384.00 zł

GOSPODARKA WODNA - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
GOSPODARKA WODNA - papierowa prenumerata roczna	432.00 zł brutto 400.00 zł netto 32.00 zł VAT (stawka VAT 8%)
GOSPODARKA WODNA - pakowanie i wysyłka	42.00 zł brutto 34.15 zł netto 7.85 zł VAT (stawka VAT 23%)

474.00 zł

GOSPODARKA WODNA - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
GOSPODARKA WODNA - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	582.00 zł brutto 538.89 zł netto 43.11 zł VAT (stawka VAT 8%)

582.00 zł

Zeszyt

2023-4

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma