Czasopismo | PRZEGLĄD GEODEZYJNY | Rocznik 2023 - zeszyt 1

Topograficzne i geodezyjne aspekty sporu o Morskie Oko w Tatrach

Topographic and geodetic aspects of the conflict over the lake Morskie Oko in the Tatra Mountains

10.15199/50.2023.01.4

Piotr Bąk

nr katalogowy: 141436
10.15199/50.2023.01.4

Streszczenie

Spór o Morskie Oko pierwotnie był konfliktem granicznym pomiędzy właścicielami rozległych posiadłości w Dolinie Białki w Tatrach. Na skutek utożsamiania przebiegu prywatnej granicy dóbr z granicą państwową spór z końcem XIX w. zaczął nabierać charakteru politycznego, przeradzając się w konflikt pomiędzy Galicją i Węgrami, a ostatecznie między obiema częściami składowymi Austro – Węgier. Zaangażowanie i emocje z obu stron konfliktu stopniowo narastały, a w końcu okazało się, że żaden urząd ani sąd nie był władny do rozstrzygnięcia sporu pomiędzy węgierską i austriacką częścią monarchii. Mógł to zrobić jedynie Franciszek Józef I – cesarz Austrii i król Węgier, lecz nie podjął się tego. Obawiając się trudnych do przewidzenia i zagrażających spoistości monarchii konsekwencji politycznych, zaproponował rozstrzygnięcie sporu przez międzynarodowy trybunał rozjemczy. Sąd rozjemczy, któremu przewodniczył dr Johann Winkler, prezydent szwajcarskiego trybunału związkowego rozpoczął swoją działalność 21 sierpnia 1902 roku. Na miejsce obrad wyznaczono Graz w Styrii. Dzięki licznym wcześniejszym informacjom i artykułom prasowym, zainteresowanie procesem w kraju było olbrzymie. W trakcie procesu pojawiła się konieczność posłużenia się opinią biegłego geodety. Został nim szwajcarski topograf prof. Fridolin Becker, który odegrał kluczową rolę podczas wizji lokalnej nad Morskim Okiem. 13 września 1902 roku, został ogłoszony wyrok. Trybunał rozjemczy przyznał Galicji 97% spornego obszaru. Zwycięstwo w sporze o Morskie Oko nastąpiło 107 lat po trzecim rozbiorze Polski, w czasie, gdy sprawa polska wydawała się pogrzebana na zawsze. Wykorzystując możliwości, jakie dawała autonomia Galicji, udało się obronić skrawek polskiej ziemi o dużym znaczeniu symbolicznym dla społeczeństwa trzech zaborów. Było to pierwsze polskie zwycięstwo terytorialne na drodze do Niepodległej w XX w.

Abstract

The conflict over ”Morskie Oko” was originally between the owners of extensive properties in the Białka Valley in the Tatras. As a result of identifying the course of the boundaries of private properties with that of national boundaries at the end of the XIX century, the conflict began to acquire a political character becoming a conflict between Galicia and Hungary, and finally between the two sides which were both component parts of Austria-Hungary. The engagement and emotions of both sides steadily increased, and in the end it turned out that no authority nor judge had the power to resolve the conflict between the Hungarian and Austrian parts of the empire. This could be achieved only by Franz-Jozef I, emperor of Austria and king of Hungary, and he did not undertake this. Afraid of the political consequences of such action which were difficult to foresee and which endangered the unity of the monarchy, he proposed to leave the resolution of the matter in the hands of an international tribunal. The president of this tribunal was Dr. Johann Winkler, president of the Federal Supreme Court of Switzerland, who began his work on 21st august 1902. The tribunal was located in Graz, in Styria. The early profusion of information and articles in the press aroused enormous interest in the proceedings. The process required the opinion of an experienced geodesist, and this was produced by Swiss topographer Prof. Fridolin Becker who played a key role at the visual inspection of Morskie Oko. The sentence was made public on 13th august of 1902. The tribunal assigned 97% of the area under dispute to Galicia. The solution in the dispute over Morskie Oko was established 107 years after the third dismemberment of Poland at a time when it seemed that the matter of Poland was buried forever. Taking advantage of the possibilities available under the autonomy of Galicia, it became possible to defend a scrap of Polish land of enormous symbolic importance to the population of the three separated territories. It was the first Polish territorial victory in the XX century.

Słowa kluczowe

Keywords

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


PRZEGLĄD GEODEZYJNY- e-publikacja (pdf) z zeszytu 2023-1 , nr katalogowy 141436 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	10.00 zł

Zeszyt


PRZEGLĄD GEODEZYJNY- e-zeszyt (pdf) 2023-1 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	32.00 zł
PRZEGLĄD GEODEZYJNY- e-zeszyt (pdf) 2023-10 licencja: Osobista	32.00 zł
PRZEGLĄD GEODEZYJNY- e-zeszyt (pdf) 2023-11 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	32.00 zł
PRZEGLĄD GEODEZYJNY- e-zeszyt (pdf) 2023-12 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	32.00 zł

Prenumerata

PRZEGLĄD GEODEZYJNY - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

342.00 zł

PRZEGLĄD GEODEZYJNY - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD GEODEZYJNY - papierowa prenumerata roczna	384.00 zł brutto 355.56 zł netto 28.44 zł VAT (stawka VAT 8%)
PRZEGLĄD GEODEZYJNY - pakowanie i wysyłka	42.00 zł brutto 34.15 zł netto 7.85 zł VAT (stawka VAT 23%)

426.00 zł

PRZEGLĄD GEODEZYJNY - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD GEODEZYJNY - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	516.00 zł brutto 477.78 zł netto 38.22 zł VAT (stawka VAT 8%)

516.00 zł

Zeszyt

2023-1

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma