Czasopismo | PRZEGLĄD PAPIERNICZY | Rocznik 2022 - zeszyt 2

Przed 150 laty powstała fabryka papieru i tektury w Gliwicach

150 years ago a paper and board plant was established in Gliwice

MACIEJ SZYMCZYK

nr katalogowy: 136532

Streszczenie

Artykuł poświęcony jest historii fabryki papieru i tektury w Gliwicach. Budowę zakładu w 1872 r. rozpoczął przemysłowiec żydowskiego pochodzenia Joseph Kleczewski. Fabryka specjalizowała się w produkcji papieru słomowego, a z czasem jej głównym wyrobem stała się tektura na papę dachową i linoleum oraz na opakowania gwoździ i śrub. W latach 30. XX w. właścicielem zakładu został Pius Bartella. W 1945 r. fabrykę przejęto pod zarząd państwowy, a w 1951 r. formalnie znacjonalizowano, pozbawiając dawnego właściciela nie tylko majątku produkcyjnego, ale również wielu przedmiotów osobistych.

Abstract

The article presents the history of the paper and board plant in Gliwice. The construction of the plant was started in 1872 by an industrialist of Jewish origin, Joseph Kleczewski. The factory specialized in the production of straw paper, and over time its main product became cardboard for roofing felt and linoleum, as well as for packaging nails and screws. In the 1930s, Pius Bartella became the owner of the plant. In 1945, the fac- tory was taken over by the state, and in 1951 it was formally nationalized, depriving the former owner of not only production assets, but also many personal belongings. The plant was operated until 1962, producing card- board for tar paper and insulation cardboard for the automotive industry.

Słowa kluczowe

Keywords

Bibliografia

[1] „Adress-Buch der Maschinen-Papier- und Pappen-Fabriken so wie Holzstoff- Strohstoff- & Cellulose-Fabriken des deutschen Reiches, Oesterreich-Ungarns und der Schweiz”. 1878. Biberach, s. 20-23.
[2] „Adressbuch der Maschinen-Papier- und Pappen-Fabriken sowie der Holzstoff- Strohstoff & Cellulose-Fabriken der Deutschen Reiches, Oesterreich-Ungarns und der Schweiz”. 1883. Biberach, s. 27.
[3] „Adressbuch der Maschinen-Papier- und Pappen-Fabriken sowie der Holzstoff- Strohstoff & Cellulose-Fabriken der Deutschen Reiches, Oesterreich-Ungarns und der Schweiz”. 1884/85. Biberach, s. 31.
[4] „Adressbuch der Maschinen-Papier- und Pappen-Fabriken sowie der Holzstoff- u. Holzpappen-, Strohstoff- und Cellulose-Fabriken der Deutschen Reiches, Ősterreich-Ungarns und der Schweiz”. 1892. Biberach, s. 53, 55.
[5] „Adreßbuch der Papier-, Pappen-, u. Papierstoffabriken Deutschlands”. 1925. Biberach, s. 139-140.
[6] „Adressbuch der Papierindustrie Deutschlands und der Schweiz”. 1914. Berlin, s. 115.
[7] Archiwum Państwowe w Łodzi, Centralny Zarząd Przemysłu Papierniczego (dalej AP Łódź, CZPP), sygn. 36, „Ratiborer Papierfabrik Pius Bartella (1945-1951)”, s. 19.
[8] AP Łódź, CZPP, sygn. 78, „Pius Bartella Pappenfabrik Gliwice”, s. 9-10, 19-20, 63-68, 74-78, 88, 91, 129, 168.
[9] AP Łódź, CZPP, sygn. 1105, „Mikołowskie ZP. Techniczno-produkcyjny paszport Fabryki Tektury w Gliwicach (1950)”, s. 26, 28, 33-34, 39-40.
[10] AP Łódź, CZPP, sygn. 1106, „Mikołowskie ZP. Techniczno-produkcyjny paszport Fabryki Tektury w Gliwicach. Aktualizacja za lata 1951-1952”, s. 5.
[11] AP Łódź, CZPP, sygn. 1107, „Mikołowskie ZP. Techniczno-produkcyjny paszport Fabryki Tektury w Gliwicach. Aktualizacja za lata 1953-1957”, s. 6, 17, 19.
[12] AP Łódź, Zjednoczenie Przemysłu Celulozowo-Papierniczego, sygn. 31, „Projekt Planu Przemysłu Celulozowo-Papierniczego na lata 1961-65”, s. 3-8.
[13] Dudziński T.M. 2011. Gruss aus Gleiwitz, Spis osób i ulic. Bibliografia, Gliwice. s. 41.
[14] „Empfängerliste u. Zeugnisse über Papiermaschinen, Kartonmaschinen, Langsiebpappenmaschinen und Langsiebentwässerungsmaschinen. H. Füllner Warmbrunn”. Wydanie po 1914 r., s. 3, poz. 7.
[15] „Explsion”. 1894. Wochenblatt für Papierfabrikation 31: 2512.
[16] „F.A. Münzner Maschinen-Fabrik” (reklama firmy). 1880. Wochenblatt für Papierfabrikation 1: 13.
[17] „Fabrikfest”. 1898. Wochenblatt für Papierfabrikation. 38: 2881.
[18] „Geschäfts- und Personalnachrichten”. 1936. Wochenblatt für Papierfabrikation. 41: 772.
[19] „Gleiwitzer Papier- und Pappenfabrik J. Kleczewski” druk po 1922 r.
[20] „Indystrielle Notizen”. 1876. Wochenblatt für Papierfabrikation. 2: 27.
[21] „Kleczewski Josef”, https://sztetl.org.pl/pl/biogramy/4680-kleczewski- -josef
[25.01.2022].
[22] „Kleczewski Max”, https://sztetl.org.pl/pl/biogramy/4681-kleczewski-max
[25.01.2022]
[23] Małusecki B. 2006. „Rodziny gliwickich przemysłowców pochodzenia żydowskiego – ich udział w życiu i rozwoju miasta”
[w:] Kubit B. (red.) „Żydzi Gliwiccy”. Gliwice, s. 71-75.
[24] Nita M. 1987. „Przemysł celulozowo-papierniczy w Polsce Ludowej w latach 1944/45-1975”, praca doktorska – opracowanie niepublikowane. Katowice, s. 95, 168.
[25] „Plan der Stadt Gleiwitz”. 1936, http://igrek.amzp.pl/11775852
[16.01.2022].
[26] „Skarbnica wiedzy o dziejach Żydów na Górnym Śląsku”, http://muzeum. gliwice.pl/pl/wystawa/zydzi-na-gornym-slasku
[20.01.2022].
[27] Szendzielarz R. 2012. „Z dziejów Fabryki Papieru w Mikołowie”. Mikołów, s. 23.
[28] Szymczyk M. 2007. „Polski przemysł papierniczy 1945-1989”. Duszniki- -Zdrój, s 304-305, 308, 347-348.
[29] Szymczyk M. 2000. „Śląskie papiernictwo w okresie industrializacji kapitalistycznej”, Duszniki-Zdrój, s. 124, 178, 248-257.
[30] Szymczyk M. 2004. „Zarys dziejów fabryki papieru i tektury w Gliwicach”, „Rocznik Muzeum w Gliwicach” XIX: 169-178.
[31] „Strohkocher-Explosion”.1901. Wochenblatt für Papierfabrikation 46: 3071.
[32] Vangerow O. 1927. „Die heutige schlesische Papierfabrikation”. Zellstoff und Papier 7: 296.
[33] „Werkführer”. 1873. Wochenblatt für Papierfabrikation 43: 705.
[34] Wochenblatt für Papierfabrikation. 1883. 6: 182.
[35] Wochenblatt für Papierfabrikation. 1898. 51: 4031

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


PRZEGLĄD PAPIERNICZY- e-publikacja (pdf) z zeszytu 2022-2 , nr katalogowy 136532 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	10.00 zł

Zeszyt


PRZEGLĄD PAPIERNICZY- e-zeszyt (pdf) 2022-2 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	30.00 zł

Prenumerata

PRZEGLĄD PAPIERNICZY - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

342.00 zł

PRZEGLĄD PAPIERNICZY - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD PAPIERNICZY - papierowa prenumerata roczna	420.00 zł brutto 388.89 zł netto 31.11 zł VAT (stawka VAT 8%)
PRZEGLĄD PAPIERNICZY - pakowanie i wysyłka	42.00 zł brutto 34.15 zł netto 7.85 zł VAT (stawka VAT 23%)

462.00 zł

PRZEGLĄD PAPIERNICZY - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD PAPIERNICZY - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	516.00 zł brutto 477.78 zł netto 38.22 zł VAT (stawka VAT 8%)

516.00 zł

Zeszyt

2022-2

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma