Czasopismo | PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA | Rocznik 2021 - zeszyt 4

Mungo i shoddy - gorsi krewni wełny

Marek Skowron

nr katalogowy: 133256

Włókiennictwo w dawnych czasach, jak mało która dziedzina wytwórczości, miało znaczący wpływ na liczne dziedziny działalności człowieka. Jedną z nich, będącą jednocześnie przykładem najdawniejszego recyklingu, była produkcja papieru, do czego od XVII do początku XIX w. wykorzystywane były „szczątki potrzeb i próżności człowie- ka, które jego ciału służyły” czyli szmaty. W każdej papierni były one dokładnie sortowane na trzy gatunki: stare płótna, sukna i „bawełnice”, gdyż z każdego wytwarzany był inny ro- dzaj papieru. [9] Gatunek pierwszy czyli płótna dzieliły się na trzy klasy: białe i cienkie, szare i grubsze, oraz kużelne (czyli proste płótno domowej roboty), worowe, stare powrozy, liny i sieci. Z pierwszej klasy robiony był najcieńszy i najbielszy papier; z drugiej – „ordynaryyny” czyli zwyczajny; a z trzeciej – „nayordynaryynieyszy zdatny kucharzom, pasztetnikom i t d.; takoż bibuła jaśnieysza do druków pospolitych (papier bulle) i karton jasny”. Z gatunku drugiego - sukna, nie można było zrobić nic prócz „ordynaryyney bibuły i papieru szarego używanego w handlu do obwijania cukru, korzeni i t d.”. Natomiast gatunek trzeci – „bawełnica” (czyli bawełna - sama lub zmieszana z jedwabiem), to „naypodleyszy materyał; używa się wszelako (pomieszany z materyałem sukna) do robienia pospolitych bibuł i kartonów grubszych”. Najbardziej pożądany był oczywiście papier cienki i bia- ły, jednak ze względu na brak odpowiedniego surowca czyli cienkich szmat, był trudno dostępny i drogi. Przyczynę tego stanu jeden z ówczesnych autorów upatrywał w tym, że: „(...) pospólstwo w ogólności nosi grubą bieliznę; szmaty więc z niey są grube, z których cienkiego i dobrego papieru robić nie można. W miarę jak u nas, na podobieństwo innych państw, np. Anglii i Hollandyi, zaczną więcey używać bielizny cienkiey, będziemy i papier mieli lepszy, i niedrogi (...)”. Jak więc widać, w przeciwieństwie do szmat z włókien roślinnych, wełniane szmaty pochodzące ze zużytych ubrań nie mia[...]

Bibliografia

[1] „Beschreibung einer Maschine zum Aufarbeiten wollener Lumpen von Hrn. Wedding”. Dinglers Polytechnisches Journal 1857. t. 145, s. 107-109.
[2] Bolesławita B. (Józef Ignacy Kraszewski) „Z roku 1867. Rachunki”. Poznań 1868, s. 568-569.
[3] „Die Fabrication von Kunstwollen”. Dinglers Polytechnisches Journal 1860. t. 155, s. 331-336.
[4] Dobrzański E. „W sprawie handlu wełną”. Gazeta Rolnicza 1891. nr 25, s. 292-294.
[5] Gazeta Handlowa 1870. nr 15, s. 3 oraz 1872, nr 218, s. 3; Merkury 1871. nr 6, s. 3.
[6] Gazeta Handlowa 1872. nr 126, s. 3 oraz nr 218, s. 3; 1873, nr 103, s. 3.
[7] Gazeta Kielecka 1888. nr 84, s. 1, „Dezynfekcya szmat”. Gazeta Polska 1893. nr 237, s. 2.
[8] Gazeta Przemysłowo-Rzemieślnicza 1877. nr 31, s 124.
[9] Kado M. „Opisanie fabryki papierni”. Dziennik Wileński 1817. nr 34, s. 431-432.
[10] „Księga Adresowa Przemysłu Fabrycznego w Królestwie Polskim na rok 1904”.
[11] Kurier Warszawski 1834. nr 207, s. 1151.
[12] Kurier Warszawski 1840. nr 154, s. 744.
[13] „Nowa fabryka sztucznej wełny w Warszawie”. Gazeta Warszawska 1866. nr 283, s. 1.
[14] „Nowy nader ważny wynalazek”. Gazeta Warszawska 1839. nr 148, s. 5.
[15] Próba. Dziennik Łódzki 1886. nr 119, s. 2.
[16] Tait M. ”Yorkshire: its scenes, lore and legends”. Leeds 1888, s. 87.
[17] „Wełna sztuczna”. Słowo 1891. nr 88, s. 3.
[18] Zorza 1868. nr 14, s. 116; Gazeta Handlowa 1870. nr 191, s. 3.

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA- e-publikacja (pdf) z zeszytu 2021-4 , nr katalogowy 133256 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	10.00 zł

Zeszyt


PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA- e-zeszyt (pdf) 2021-4 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	52.00 zł

Prenumerata

PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

300.00 zł

PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - papierowa prenumerata roczna	360.00 zł brutto 333.33 zł netto 26.67 zł VAT (stawka VAT 8%)
PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - pakowanie i wysyłka	21.00 zł brutto 17.07 zł netto 3.93 zł VAT (stawka VAT 23%)

381.00 zł

PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	450.00 zł brutto 416.67 zł netto 33.33 zł VAT (stawka VAT 8%)

450.00 zł

Zeszyt

2021-4

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma