Czasopismo | WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE | Rocznik 2020 - zeszyt 12

Twórcy elektrowni miejskiej w Stanisławowie w 90-lecie jej powstania (1930 r.)

10.15199/74.2020.12.8

nr katalogowy: 129516
10.15199/74.2020.12.8

W 2020 r. przypada 90. rocznica powstania elektrowni miejskiej w Stanisławowie (obecnie Iwano-Frankiwsk na Ukrainie), jednej z najnowocześniejszych elektrowni w ówczesnej południowo-wschodniej II RP. Artykuł prezentuje sylwetki twórców tej elektrowni – Wacława Chowańca, Gabriela Sokolnickiego, Ludwika Ebermana i Leszka Czajkowskiego. Opisano też elektrownię w chwili otwarcia w 1930 r. i jej rozbudowę do 1939 r. Stanisławów (obecnie Iwano-Frankiwsk na Ukrainie) był jednym z największych i najważniejszych miast południowo-wschodniej II RP. Był stolicą województwa stanisławowskiego. W 1925 r. terytorium miasta uległo znacznemu rozszerzeniu przez włączenie sąsiednich miejscowości. Według spisu ludności z 1931 r. miasto liczyło wtedy prawie 60 tys. mieszkańców, spośród których: językiem polskim posługiwało się 43,7%, jidysz 38,3%, ukraińskim i ruskim 15,6%, niemieckim 2,2%, innym 0,2%. Stosunki narodowościowe w mieście chyba lepiej oddają jednak deklaracje wyznaniowe, w Stanisławowie najwięcej było: mieszkańców wyznania mojżeszowego (41,40%), potem rzymsko-katolików (37,22%), dalej grekokatolików (18,57%), ewangelików (2,48%) i innych w tym ormiańsko-katolików (0,33%). Inaczej wyglądała sytuacja w województwie stanisławowskim, gdzie jako język ojczysty dominował ukraiński i ruski, łącznie posługiwało się nim 1 018 900 mieszkańców, 332 000 deklarowało polski, 109 400 jidisz i hebrajski, 16 700 niemiecki i 2900 inny. Pierwsza elektrownia w mieście powstała w 1897 r. na terenie dworca kolei państwowej. [...]

Bibliografia

[1] Archiwum Obwodowe w Iwano-Frankiwsku.
[2] „Dziennik Rozporządzeń Gminy Król. Wolnego Miasta Stanisławowa”, 1938.
[3] Gazowania i Elektrownia. 1931. Kurier Stanisławowski, 565 z 11 III.
[4] Glinka T. Zygmunt Gogolewski (1896-1969)
[w:] „Polacy zasłużeni dla elektryki”. PTETiS praca zb. pod red. J. Hickiewicza, Warszawa-Gliwice-Opole 2009, 227-235.
[5] Hickiewicz J., J. Krasnodębski. 2018. Budowa nowoczesnej Elektrowni Miejskiej w Stanisławowie. Wielka inwestycja burmistrza Chowańca. Kurier Galicyjski, 3 (295), 24-25.
[6] Hickiewicz J., P. Rataj, P. Sadłowski. 2017. Gabriel Sokolnicki – w 140 rocznicę urodzin. Maszyny Elektryczne – Zeszyty Problemowe, 4 (116): 111-124.
[7] Hickiewicz J., J.Krasnodębski, P. Hawrylyszyn, Yuviley svitla. Persha misʹka elektrostantsiya Stanyslavova zapratsyuvala 16 serpnya 1930 roku.
[w:] strona internetowa https://report.if.ua/istoriya/yuvilej-svitla-persha-miska-elek- trostanciya-stanyslavova-zapracyuvala-16-serpnya-1930-roku-foto/ (dostęp 18.11.2020).
[8] Komorowski B. 1931. Zakład Elektryczny w Stanisławowie. Przegląd Elektro- techniczny, 16: 554-555.
[9] Krasnodębski J. 2020. Wacław Chowaniec (1887-1985) – realizator idei „Wielk- iego Stanisławowa”, Kurier Galicyjski, 19.
[10] Krasnodębski J., J. Hickiewicz (współpraca). 2017. Elektrownia Miejska w Stanisławowie (1925-1930)
[w:] Po stronie pamięci i dialogu... Stanisławów i Ziemia Stanisławowska w dobie przemian społecznych oraz narodowościo- wych XIX i pierwszej połowy XX wieku. Tom II. Gospodarka, kultura, religia, red. P. Hawrylyszyn, M. Kardas, A.A. Ostanek, Warszawa-Stanisławów.
[11] Krasnodębski J., J. Hickiewicz. 2018. Powstanie i rozbudowa elektrowni mie- jskiej w Stanisławowie (1925-1939). Maszyny Elektryczne – Zeszyty Problemowe, 4 (120): 197-202.
[12] Kurier Stanisławowski 1931, 1936-1937.
[13] Prykarpattyaoblenerho. Vikhy Istoriyi. Podiyi ta Lyudy, Ivano-Frankivsʹk. 2005.
[14] Miasto Stanisławów w świetle lat i cyfr, Stanisławów 1931.
[15] Ś.P. Inż. Leszek Czajkowski. 1930. Przegląd Elektrotechniczny 1930, 24: 677.
[16] Tucholski Z. 2015. EBERMAN Ludwik
[w:] Polski wkład w przyrodoznawstwo i technikę: Słownik polskich i związanych z Polską odkrywców, wynalazców oraz pionierów nauk matematyczno-przyrodniczych i techniki, red. Orłowski B., Warszawa.

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE- e-publikacja (pdf) z zeszytu 2020-12 , nr katalogowy 129516 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	10.00 zł

Zeszyt


WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE- e-zeszyt (pdf) 2020-12 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	33.00 zł

Prenumerata

WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

402.00 zł

WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE - papierowa prenumerata roczna	492.00 zł brutto 455.56 zł netto 36.44 zł VAT (stawka VAT 8%)
WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE - pakowanie i wysyłka	42.00 zł brutto 34.15 zł netto 7.85 zł VAT (stawka VAT 23%)

534.00 zł

WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
WIADOMOŚCI ELEKTROTECHNICZNE - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	600.00 zł brutto 555.56 zł netto 44.44 zł VAT (stawka VAT 8%)

600.00 zł

Zeszyt

2020-12

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma