Czasopismo | PRZEMYSŁ CHEMICZNY | Rocznik 2020 - zeszyt 8

Rtęć. Źródła uwalniania do środowiska, wskaźniki zanieczyszczenia, zagrożenia dla zdrowia ludzi i rola edukacji

Mercury. Sources of release into environment, pollution indicators, threats to human health and the role of education

10.15199/62.2020.8.23

nr katalogowy: 127575
10.15199/62.2020.8.23

Streszczenie

Przedstawiono stan wiedzy na temat źródeł uwalniania rtęci do środowiska i związanych z tym zagrożeń dla człowieka i innych organizmów.

Bibliografia

[1] L.J. Goldwater, Mercury. A history of quicksilver, York Press, Baltimore 1972.
[2] M. Cyran, M. Florek-Łuszczki, M. Czarny-Działak, Przem. Chem. 2019, 98, nr 11, 1773.
[3] S.M. Pier, Texas Rep. Biol. Med. 1975, 33, nr 1, 85.
[4] D.W. Boening, Chemosphere 2000, 40, nr 12, 1335.
[5] H. Gibb, K.G. O’Leary, Environ. Health Perspect. 2014, 122, nr 7, 667.
[6] T. Olkuski, Polityka Energet. 2007, 10, nr 2, 603.
[7] B. Gworek, J. Rateńska, Ochr. Środow. Zasobów Naturalnych 2009, nr 41, 614.
[8] N.E. Selin, Annu. Rev. Environ. Resour. 2009, 34, 43.
[9] M. Bonsignore, N. Andolfi, M. Barra i in., Environ Res. 2016, 150, 592.
[10] D. Durnford, A. Dastoor, D. Figueras-Nieto i in., Atmos. Chem. Phys. 2010, 10, nr 13, 6063.
[11] C.J. Lin, P. Pongprueksa, S.E. Lindberg i in., Atmos. Environ. 2006, 40, nr 16, 2911.
[12] C.T. Driscoll, R.P. Mason, H.M. Chan, D.J. Jacob, N. Pirrone, Environ. Sci. Technol. 2013, 47, nr 10, 4967.
[13] WHO. Environmental health criteria 101: Methylmercury. World Health Organization Geneva, International Programme on Chemical Safety, 1990.
[14] N.E. Selin, D.J. Jacob, Atmos. Environ. 2008, 42, nr 21, 5193.
[15] N. Pirrone, I. Allegrini, G.J. Keeler i in., Atmos. Environ. 1998, 32, nr 5, 929.
[16] Z. Grudziński, A. Kowalczyk, Zesz. Nauk. Inst. Gosp. Surowcami Mineral. Energią PAN 2016, 95, 215.
[17] https://wedocs.unep.org/bitstream/handle/20.500.11822/29830/ GMAKF_EN.pdf?sequence=1&isAllowed=y, dostęp 14 lutego 2020 r.
[18] A. Ryaboshapka, R. Bullock, R. Ebinghaus i in., Atmos. Environ. 2002, 36, nr 13, 3881.
[19] O.R. Bullock Jr., K. Brehme, Atmos. Environ. 2002, 36, nr 13, 2135.
[20] I. Bojakowska, G. Sokołowska, Biul Państw. Inst. Geol. 2001, nr 394, 5.
[21] https://wedocs.unep.org/bitstream/handle/20.500.11822/27579/ GMA2018.pdf?sequence=1&isAllowed=y, dostęp 14 lutego 2020 r.
[22] W.C. Kerfoot. S.L. Harting, R. Rossmann i in., Geochem.: Exploration, Environ., Analysis 2002, 2, nr 2, 185.
[23] C. Deng, C. Zhang, L. Li i in., Appl. Geochem. 2011, 26, nr 2, 154.
[24] UNEP: Global Mercury Assessment, Tech. Rep., UNEP, Geneva, Switzerland 2002, http://www.eurocbc.org/final-assessment-report-25nov02.pdf, dostęp 14 lutego 2020 r.
[25] EU, 2001. Ambient air pollution by mercury (Hg). Position paper. The European Commission Report, https://ec.europa.eu/environment/air/pdf/pp_mercury.pdf, dostęp 14 lutego 2020 r.
[26] Praca zbiorowa, Rtęć w polskim węglu kamiennym do celów energetycznych i w produktach jego przeróbki (red. B. Białecka, I. Pyka), Główny Instytut Górnictwa, Katowice 2016.
[27] Krajowy bilans emisji SO2, NOx, CO, NH3, NMLZO, pyłów, metali ciężkich i TZO za lata 2014–2015 w układzie klasyfikacji SNAP. Raport syntetyczny, KOBiZE, 2017, https://www.kobize.pl/uploads/materialy/materialy_do_pobrania/krajowa_inwentaryzacja_emisji/Bilans_emisji_za_2017. pdf, dostęp 14 lutego 2020 r.
[28] M. Bonsignore, N. Andolfi, M. Barra, Environ. Res. 2016, 150, 651.
[29] E. Ha, N. Basu, S. Bose-O’Reilly, Environ. Res. 2017, 152, 419.
[30] A. Kabata-Pendias, H. Pendias, Biogeochemia pierwiastków śladowych, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1990.
[31] D. Palheta, A. Taylor, Sci. Total Environ. 1995, 168, nr 1, 63.
[32] P.C. Frederick, M.G. Spalding, R. Dusek, Environ. Toxicol. Chem. 2002 21, nr 1, 163.
[33] J.J. Berzas Nevado, R.C. Rodríguez Martín-Doimeadios, R. Mateo i in., Environ. Res. 2012, 112, 58.
[34] D. Mergler, H.A. Anderson, L.H. Chan i in., Ambio 2007, 36, nr 1, 3.
[35] A.M. Scheuhammer, M.W. Meyer, M.B. Sandheinrich i in., Ambio 2007, 36, nr 1, 12.
[36] J. Szkoda, A. Nawrocka, M. Kmiecik, Ochr. Środow. Zasobów Naturalnych 2011, 48, 475.
[37] P. Duma, M. Pawlos, M. Rudy, Bromat. Chem. Toksykol. 2012, 45, nr 1, 94.
[38] J. Gasparik, M. Dobias, M. Capcarova i in., J. Environ. Sci. Health, Part A 2012, 47, nr 9, 1212.
[39] M. Lazarus, A. Prevendar Crnic, N. Bilandžić, Arh. Hig. Rada Toksikol. 2014, 65, nr 3, 281.
[40] B.C. Scudder, L.C. Chaser, D.A. Wentz i in., Mercury in fish, bed sediment, and water from streams across the United States, 1998–2005. U.S. Dept of Interior, Report 2009-5109, Reston 2009.
[41] E. Stężyca, J. Bzdęga, K. Pawlikowska i in., Prob. Hig. Epidemiol. 2005, 86, 27.
[42] M. Gochfeld, Ecotoxicol. Environ. Saf. 2003, 56, nr 1, 174.
[43] Y. Anan, T. Kunito, S. Tanabe i in., Mar. Pollut. Bull. 2005, 51, nr 8–12, 882.
[44] J.P. Meador, D.W. Ernest, A.N. Kagley, Sci. Total Environ. 2005, 339, nr 1–3, 189.
[45] K. Julshamn, B.E. Grosvik, K. Nedreaas, Sci. Total Environ. 2006, 372, nr 1, 345.
[46] J. Kojadinovic, M. Potier, M. Le Corre i in., Environ. Pollut. 2007, 146, nr 2, 548.
[47] R.B. Voegborlo, H. Akagi, Food Chem. 2007, 100, nr 2, 853.
[48] C. Afonso, H.M. Lourenço, A. Dias i in., Food Chem. 2007, 101, nr 1, 120.
[49] M. Tuzen, Food Chem. Toxicol. 2009, 47, nr 8, 1785.
[50] L. Polak-Juszczak, Chemosphere 2009, 76, nr 10,1334.
[51] N. Bilandžić, M. Dokić, M. Sedak, Food Chem. 2011, 124, nr 3, 1005.
[52] M.F. Wolfe, S. Schwarzbach, R.A. Sulaiman, Environ. Toxicol. Chem. 1998, 17, 146.
[53] A.M. Scheuhammer, Environ. Pollut. 1987, 46, nr 4, 263.
[54] D.C. Evers, N.M. Burgess, L. Champoux i in., Ecotoxicology 2005, 14, nr 1-2, 193.
[55] A.M. Scheuhammer, M.W. Meyer, M.B. Sandheinrich i in., A. J. Hum. Environ. 2007, 36, nr 1, 12.
[56] S. Dobson, P.D. Howe, M. Gilbert i in., Mercury-Environmental aspects. International Programme on Chemical Safety IPCS INCHEM. Chemical Safety Information from Intergovermental Organizations, WHO, Geneva 1989.
[57] M. Horvat, Anal. Bioanal. Chem. 2002, 374, nr 6, 981.
[58] M. Gochfeld, Ecotoxicol. Environ. Saf. 2003, 56, nr 1, 174.
[59] N. Pirrone, M. Wichmann-Fiebig, Atmos. Environ. 2003, 37, nr 1, S3.
[60] K. Schlüter, Environ. Geol. 2000, 39, nr 3, 249.
[61] J.J. Rytuba, Environ. Geol. 2003, 43, nr 3, 326.
[62] A. Kabata-Pendias, H. Pandias, Trace elements in soils and plants, CRC Press, Boca Raton 2001.
[63] S. Rémy, P. Prudent, C. Hissler i in., Chemosphere 2003, 52, nr 3, 635.
[64] F.M.G. Tack, T. Vanhaesebroeck, M.G. Verloo i in., Environ. Pollut. 2005, 134, nr 1,173.
[65] E.D. Stein, Y. Cohen, A.M. Winer, Crit. Rev. Environ. Sci. Technol. 1996, 26, nr 1, 1.
[66] M. Mania, M. Wojciechowska-Mazurek, K. Starska i in., Rocz. Państw. Zakł. Hig. 2012, 63, nr 3, 257.
[67] T.D. Brown, D.N. Smith, R.A. Hargis i in., J. Air Waste. Manage. Assoc. 1999, 49, nr 6, 1.
[68] C.M. Smith, L.J. Trip, Ecotoxicology 2005, 14, 19.
[69] H.G. Abadin, B.F. Hibbs, H.R. Pohl, Toxicol. Ind. Health 1997, 13, nr 4, 495.
[70] O. Januszk, J. Kałuża, Kosmos 2019, 68, nr 2, 269.
[71] R.C. Marques, J.G. Dórea, J.V.E. Bernardi i in., Cogn. Behav. Neurol. 2009, 22, nr 2, 134.
[72] I. Al-Saleh, N. Shinwari, A. Mashhour, Biol. Trace. Elem. Res. 2003, 96, 21.
[73] H. Drexler, K.H. Schaller, Environ. Res. 1998, 77, nr 2, 124.
[74] Health effects of mercury. Mercury falling: an analysis of mercury pollution from coal-burning power plants, Environmental Working Group, Washington 1999.
[75] P. Houeto, P. Sandouk, F.J. Baud i in., Hum. Exp. Toxicol. 1994, 13, nr 12, 848.
[76] K.A. Graeme, C.V. Pollack, J. Emerg. Med.1998, 16, nr 1, 45.
[77] Q. Wang, D. Kim, D.D. Dionysiou i in., J. Environ. Pollut. 2004, 131, nr 2, 323.
[78] A. Affelska-Jercha, Med. Pr. 1999, 50, nr 4, 305.
[79] L. Barregard, B. Högstedt, A, Schütz i in., Scand. J. Work Environ. Health 1991, 17, nr 4, 263.
[80] H. Frumkin, R. Letz, P. L. Williamsiin., Am. J.Ind. Med. 2001, 39, nr 1, 1.
[81] M. Cyrana, M. Florek-Łuszczki, M. Czarny-Działak i in., Przem. Chem. 2019, 98, nr 11, 1773.
[82] H. Langauer-Lewowicka, M. Zając-Nędza, Neurol. Neurochir. Pol. 1997, 31, nr 5, 905.
[83] J.M. Yang, Q.Y. Chen, X.Z. Jiang, Am. J. Ind. Med. 2002, 42, nr 5 403.
[84] T.W. Clarkson, L. Magos, G.J. Myers, N. Engl. J. Med. 2003, 349, nr 18, 1731.
[85] D. Peplow, S. Augustine, Environ. Sci.-Proc. Imp. 2014, 16, nr 10, 2415.
[86] H. Czajka, J. Wysocki,
[w:] Szczepienia w profilaktyce chorób zakaźnych. Vademecum (red. H. Czajka, J. Wysocki), Wyd. Help-Med, Kraków 2010, 150.
[87] L.E. Taylor, A.L. Swerdfeger, G.D. Eslick, Vaccine 2014, 32, nr 29, 3623.
[88] E. Ochwanowska, M. Czarny-Działak, I. Żeber-Dzikowska i in., Przem. Chem. 2019, 98, nr 10, 1614.
[89] Rozporządzenie Komisji (WE) nr 1881/2006 z dnia 19 grudnia 2006 r. ustalające najwyższe dopuszczalne poziomy niektórych zanieczyszczeń w środkach spożywczych, Dz. Urz. UE L 364/5, 20.12.2006.
[90] K.A. Björnberg, M. Vahter, K.P. Grawé i in., Sci. Total Environ. 2005, 341, nr 1–3, 45.
[91] G. Guzzi, C.A.M. La Porta, Toxicology 2008, 244, nr 1, 1.
[92] J. Angerer, U. Ewers, M. Wilhelm, Int. J. Hyg. Environ. Health 2007, 210, nr 3/4, 201.

Zeszyt


PRZEMYSŁ CHEMICZNY- e-zeszyt (pdf) 2020-8 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	55.00 zł

Prenumerata

PRZEMYSŁ CHEMICZNY - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

762.00 zł

PRZEMYSŁ CHEMICZNY - prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEMYSŁ CHEMICZNY - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	1002.00 zł brutto 927.78 zł netto 74.22 zł VAT (stawka VAT 8%)

1002.00 zł

PRZEMYSŁ CHEMICZNY - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEMYSŁ CHEMICZNY - papierowa prenumerata roczna	960.00 zł brutto 888.89 zł netto 71.11 zł VAT (stawka VAT 8%)
PRZEMYSŁ CHEMICZNY - pakowanie i wysyłka	42.00 zł brutto 34.15 zł netto 7.85 zł VAT (stawka VAT 23%)

1002.00 zł

Open Access

Zeszyt

2020-8

Twój Koszyk

Zeszyt

Prenumerata

Open Access

Zeszyt

Czasopisma