Czasopismo | PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA | Rocznik 2020 - zeszyt 6-7

Z dziejów Fabryki Sukna Cienkiego „Poland” w Warszawie

Marek Skowron

nr katalogowy: 127200

Omawiając 10 marca 1809 r. w obecności Króla, Senatu i Izby Poselskiej stan gospodarki Księstwa Warszawskiego, minister spraw wewnętrznych Jan Łuszczewski stwierdził: „Kray nasz nie dość ieszcze przemyślny, traci na niedostatku rękodzieł, i niżey ścieśniony w handlu, nie zasilony wnętrznym przemysłem, utracaiący przez mnogie wychodu pieniędzy za granice kanały gotowizn, szczupleysze niż w innych kraiach przychodów skarbowych źródła wystawia” [1]. Świadek tego wydarzenia Piotr Czołhański, radca Departamentu Warszawskiego, ujął to znacznie prościej, pisząc, że „(...) od dziecinnego do naystarszego wieku, zacząwszy od koszuli, wszystkie odzienia mamy z materyałów zagranicznych (...)” i trzeba za nie płacić tylko „gotowizną”. I w tym jednym stwierdzeniu zawarta została krytyczna ocena stanu ówczesnego włókiennictwa krajowego. Z oceny tej nasuwał się także jeden podstawowy wniosek, a mianowicie taki, że dla zmiany tego stanu oraz ograniczenia wypływu pieniądza niezbędne było rozwijanie własnego przemysłu. Dlatego dekretem króla Fryderyka Augusta z 20 marca 1809 r. wprowadzonych zostało wiele udogodnień dla obcokrajowców - rolników i rzemieślników, którzy zamierzali się tutaj osiedlić. Dotyczyło to np. zwolnienia z opłat przez 6 lat czy zwolnienia ze służby wojskowej [2]. Innym z podjętych działań była zmiana sposobu zaopatrywania największego masowego odbiorcy wyrobów włókienniczych czyli wojska. Dekret z 3 sierpnia 1811 r. nakazywał bowiem, by „Wszelkie przedmioty ubioru z sukna w woysku naszem Xięstwa Warszawskiego, które ze Skarbu są sprawowane, maią z fabryk tylko kraiowych bydź brane i kupowane” [3]. Po utworzeniu Królestwa Polskiego, postanowieniem Namiestnika Królewskiego z 2 marca 1816 r. utrzymane zostały „dobrodzieystwa dla cudzoziemców w widoku zachęcenia ich do sprowadzania się i korzystnego w względzie rolnictwa, fabryk i rzemiosł krajowych osiadania w Królestwie” [4]. Dodatkowo wydane zostały specjalne postanowienia „w zamiarze pr[...]

Bibliografia

[1] Czołhański P.: Jakiem sposobem zatrzymamy w kraiu pienią- dze, które na potrzeby nasze za granicę wychodzą. Warszawa 1809 r., s. 3-4.
[2] Gazeta Warszawska 1810, nr 103, s. 1832-1833.
[3] Dziennik Departamentowy Płocki 1811, nr 51, s. 1.
[4] Cyrkularz 1816, nr 101.
[5] Rapport Rady Stanu o dwuletnich czynnościach Rządu, czyta- ny na drugiem posiedzeniu Izb połączonych dnia 14go Września r.b. Gazeta Warszawska 1820, nr 128, s. 2103.
[6] Gazeta Korrespondenta Warszawskiego i Zagranicznego 1820, nr 5, s. 88 oraz nr 23, s. 533.
[7] Gazeta Korrespondenta Warszawskiego i Zagranicznego 1820, nr 2, s. 36.
[8] Dziennik posiedzeń Izby Poselskiey w czasie Seymu Królestwa Polskiego w roku 1820 odbytego. Warszawa 1820, s. 417-419.
[9] Szpadkowski T.: Sprostowanie „O fabrykach odlewów żela znych braci Evans”. Dziennik Krajowy 1843, nr 97, s. 4.
[10] Janicki St.: O machinach parnych. Warszawa 1825, s. 92-93.
[11] Uwiadomienie dla JPP. Fabrykantów Sukna w Królestwie Polskiem. Gazeta Warszawska 1822, nr 54, s. 721.
[12] Rapport przez Deputacyią do ocenienia płodów na expozy- cyią publiczną wystawionych, oraz ustopniowania za nie nagród. Gazeta Korrespondenta Warszawskiego i Zagranicz- nego 1821, nr 194, s. 2367.
[13] Fabryki sukna w Królestwie Polskiem. Izys Polska 1822, t. 6, cz. 1, s. 85.
[14] Kurier Warszawski 1823, nr 45, s. 1.
[15] Raporty Prezesa Komisji Województwa Mazowieckiego z lat 1823-30, s. 24-25.
[16] Do Kommissyi Rządowey Spraw Wewnętrznych i Policyi od Deputacyi do ocenienia płodów, oraz ustopniowania za nie nagród na expozycyią publiczną wystawionych. Gazeta Warszawska 1823, nr 190, s. 2592.
[17] Kurier Warszawski 1826, nr 84, s. 344; Gazeta Polska 1827, nr 20, s. 77.
[18] Przewodnik Warszawski 1827.
[19] Gazeta Korrespondenta Warszawskiego i Zagranicznego 1827, nr 68, s. 1489-1490.
[20] Sobieszczański Fr. M.: Rys historyczno-statystyczny wzrostu i stanu miasta Warszawy od najdawniejszych czasów aż do 1847 roku. Warszawa 1848, s. 279.

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA- e-publikacja (pdf) z zeszytu 2020-6-7 , nr katalogowy 127200 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	10.00 zł

Zeszyt


PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA- e-zeszyt (pdf) 2020-6-7 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	61.00 zł

Prenumerata

PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

300.00 zł

PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - papierowa prenumerata roczna	360.00 zł brutto 333.33 zł netto 26.67 zł VAT (stawka VAT 8%)
PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - pakowanie i wysyłka	21.00 zł brutto 17.07 zł netto 3.93 zł VAT (stawka VAT 23%)

381.00 zł

PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD WŁÓKIENNICZY - WŁÓKNO, ODZIEŻ, SKÓRA - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	450.00 zł brutto 416.67 zł netto 33.33 zł VAT (stawka VAT 8%)

450.00 zł

Zeszyt

2020-6-7

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma