Czasopismo | PRZEMYSŁ CHEMICZNY | Rocznik 2020 - zeszyt 5

Substancje chemiczne występujące w środowisku pracy jako czynnik etiologiczny chorób zawodowych

Chemical substances occuring in the work environment as an etiological factor of occupational diseases

10.15199/62.2020.5.9

nr katalogowy: 126277
10.15199/62.2020.5.9

Streszczenie

Przedstawiono zidentyfikowane czynniki chemiczne występujące w środowisku pracy. Na podstawie literatury przedmiotu wykazano negatywny ich wpływ na zdrowie pracowników skutkujący zdiagnozowaniem choroby zawodowej. Przedstawiono istniejący stan prawny dotyczący sposobu postępowania w przypadku podejrzenia choroby zawodowej.

Abstract

A review, with 87 ref., of negative impacts of chem. substances on human health. The procedure for confirmation of a suspected occupational disease on the base of current legal status was presented.

Bibliografia

[1] Główny Urząd Statystyczny, Warunki pracy w 2018 r., Warszawa, Gdańsk 2019, https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ rynek-pracy/warunki-pracy-wypadki-przy-pracy/ warunki-pracy-w-2018-roku,1,13.html, dostęp 12 grudnia 2019 r.
[2] Obwieszczenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 23 grudnia 1997 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy – Kodeks pracy, Dz. U. 1998, nr 21, poz. 94.
[3] J. Jabłoński,
[w:] Epidemiologia. Podręcznik dla lekarzy i studentów, (red. L. Jabłoński), Wyd. Folium, Lublin 1999, 15.
[4] H. Kirschner,
[w:] Medycyna zapobiegawcza i środowiskowa, (red. Z. Jethon i A. Grzybowski), Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2000, 22.
[5] R. Bogusz,
[w:] Wybrane elementy socjologii, (red. A. Majchrowska), Wyd. Czelej, Lublin 2003, 271.
[6] E. Kowal, Ekonomiczno-społeczne aspekty ergonomii, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa-Poznań 2002, 59.
[7] Ustawa z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej, Dz. U. 1985, nr 12, poz. 49.
[8] Główny Inspektorat Sanitarny, Stan sanitarny kraju w roku 2018, Warszawa 2019, https://gis.gov.pl/wp-content/uploads/ 2019/09/SSK-2018-www-1.pdf, dostęp 12 grudnia 2019 r.
[9] Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., art. 68, Dz. U. 1997, nr 78, poz. 483.
[10] Ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy, Dz. U. 2007, nr 89, poz. 589.
[11] Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks Pracy, Dz. U. 1998, nr 21, poz. 94.
[12] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, § 2.11, Dz. U. 2003, nr 169, poz. 1650.
[13] PN-80/Z-08052, Niebezpieczne i szkodliwe czynniki występujące w procesie pracy.
[14] J. Chmielewski, K. Orlak, E. Trzepla, P. Goś, Ochr. Śr. Zasobów Nat. 2012, 54, 88.
[15] E. Dobrzyńska, M. Pośniak, Med. Pracy 2014, 65, nr 5, 683.
[16] J. Chmielewski, T. Nagas, K. Orlak, E. Trzepla, Życie Wet. 2013, 88, nr 5, 388.
[17] H. Pawlak, B. Nowakowicz-Dębek, P. Maksym, Ł. Wlazło, Logistyka 2015, 5, 437.
[18] J. Chmielewski, N. Jackowska, T. Nagas, Życie Wet. 2015, 90, nr 11, 711.
[19] E. Dobrzyńska, M. Pośniak, Przem. Chem. 2018, 97, nr 4, 633.
[20] A. Cierniak-Emerych, Sz. Dziuba, I. Romanowska-Słomka i in., Przem. Chem. 2019, 98, nr 12, 1906.
[21] Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 grudnia 2004 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych, Dz. U. 2005, nr 11, poz. 86.
[22] W.M. Bajdur, M. Roman, M. Maj, Tech., Informatyka Inż. Bezp. 2018, nr 6, 337.
[23] J. Chmielewski, M. Dziechciaż, M. Czarny-Działak, Med. Środow. 2017, 20, nr 2, 52.
[24] https://docplayer.pl/7559194-Temat-zagrozenia-czynnikamichemicznymi- w-srodowisku-pracy-i-profilaktyka.html, dostęp 14 grudnia 2019 r.
[25] U. Wilczyńska, N. Szeszenia-Dąbrowska, Med. Pracy 2005, 56, nr 2, 113.
[26] IARC Monographs on the evaluation of carcinogenic risk of chemicals to humans, International Agency for Research on Cancer, Lyon 1987, 332.
[27] P. Boffetta, M. Kogevinas, P. Westerholm, R. Saracci, IARC Sci. Publ. 1997, 138, 331.
[28] A. Lacourt, J. Pintos, J. Lavoué i in., BMC Public Health 2015, 15, nr 1, 941.
[29] G. Burkhart, P.A. Schulte, C. Robinson i in., Am. J. Ind. Med. 1993, 24, 413.
[30] E.C. Pippard, E.D. Acheson, Scand. J. Work Environ. Health 1985, 11, 249.
[31] M. Aksoy, S. Erdem, G. DinCol, Acta Haematol. 1976, 55, 65.
[32] M. Aksoy, Lancet 1978, 311, nr 8061, 441.
[33] M. Aksoy, S. Erdem, G. DinCol, Blood 1974, 44, nr 6, 837.
[34] C. Jansson, M. Alderling, C. Hogstedt, P. Gustavsson, Occup. Environ. Med. 2012, 69, 41.
[35] P. Szyczewski, J. Siepak, P. Niedzielski, T. Sobczyński, Polish J. Environ. Stud. 2009, 18, nr 5, 755.
[36] A. Rydzewska, Pol. J. Environ. Stud. 2001, 10, nr 4, 289.
[37] M. Chyc, B. Burzała, R. Szczygłowska, Bezp. Pracy 2012, nr 7, 12.
[38] Y. Kanazawa, T. Yoshida, K. Mojima, Contact Dermatitis 1999, 40, nr 1, 19.
[39] A. Świdwińska-Gajewska, M. Kupczewska-Dobecka, Podst. Metody Oceny Środ. Pracy 2009, 61, nr 3, 127.
[40] T. Rustemeyer, P.J. Frosch, Contact Dermatitis 1996, 34, nr 2, 125.
[41] S.B. Markowitz, E. Fisher, M.C. Fachs i in., Am. J. Ind. Med. 1989, 16, nr 4, 417.
[42] M. Nurminen, A. Karjalainen, Scand. J. Work Environ. Health 2001, 27, nr 3, 161.
[43] V.J. Cogliano, R. Baan, K. Straif i in., J. Natl. Cancer Inst. 2011, 103, nr 24, 1827.
[44] K. Magnus, A. Andersen, A. Hogetveit, Int. J. Cancer 1982, 30, nr 6, 681.
[45] R. Hayes, J. Raatgever, A. de Bruyn, A. Gerin, Int. J. Cancer 1986, 37, nr 4, 487.
[46] E. Merler, A. Baldasseroni, R. Laria, Br. J. Ind. Med. 1986, 43, nr 2, 91.
[47] T.P. Ng, Int. J. Epidemiol. 1986, 15, nr 2, 171.
[48] P. Enterline, J. Occup. Med. 1974, 16, nr 8, 523.
[49] J. Olsen, S. Asnaes, Br. J. Ind. Med. 1986, 43, nr 11, 769.
[50] M. Kieć-Świerczyńska,
[w:] Choroby zawodowe, (red. K. Marek), Wydawnictwa Lekarskie PZWL, Warszawa 2001, 488.
[51] I. Makhniashvili, M. Szewczyńska, E. Ekiert, Bezp. Pracy 2004, nr 12, 15.
[52] IARC Monographs on the Evaluation of the Carcinogenic Risk of Chemicals to Humans. Overall Evaluations of Carcinogenicity: An Updating of IARC Monographs, t. 1–42. Suppl 7, Lyon, International Agency for Research on Cancer, 1987, 224, https://monographs.iarc. fr/wp-content/uploads/2018/06/Suppl7.pdf, dostęp 12 grudnia 2019 r.
[53] O. Omland, D. Sherson, A.M. Hansen i in., Occup. Environ. Med. 1994, 51, 513.
[54] A. Starek, Med. Pracy 2002, 53, nr 1, 73.
[55] I.C.T. Nisbet, P.K. LaGoy, Reg. Toxicol. Pharmacol. 1992, 16, 290.
[56] J.F. Collins, J.P. Brown, V. Dawson, M.A. Marty, Reg. Toxicol. Pharmacol. 1991, 13, 170.
[57] R.W. Schimberg, P. Pfäffli, A. Tossavainen, J. Toxicol. Environ. Health 1980, 6, nr 5-6, 1187.
[58] G.J. Gibson, R. Loddenkemper, B. Lundbäck, Y. Sibille, Eur. Respir. J. 2013, 42, nr 3, 559.
[69] www.erswhitebook.org., dostęp 7 października 2019 r.
[60] G. Rivolta, E. Nicoli, G. Ferretti, M. Tomasini, Sci. Total Environ. 1994, 150, 161.
[61] U. Wilczyńska, N. Szeszenia-Dąbrowska, W. Sobala, D. Drożdż, Med. Pracy 2011, 62, nr 4, 347.
[62] N. Szeszenia-Dąbrowska, U. Wilczyńska, W. Sobala, Choroby zawodowe w Polsce w 2011 roku, Instytut Medycyny Pracy, Łódź 2012.
[63] U. Wilczyńska, W. Sobala, N. Szeszenia-Dąbrowska, Med. Pracy 2013, 64, nr 3, 317.
[64] N. Szeszenia-Dąbrowska U. Wilczyńska, W. Sobala, Med. Pracy 2014, 65, nr 4, 317.
[65] A. Kleniewska, J. Walusiak-Skorupa, W. Piotrowski, Med. Pracy 2016, 67, nr 3, 375.
[66] S. Tarlo, P. Cullinan, B. Nemery, Occupational and environmental lung diseases, Wiley-Blackwell, Oxford 2010.
[67] J.R. Balmes, Occup. Med. 1987, 2, nr 2, 327.
[68] D.W. Cugell, Clin. Chest Med. 1992, 13, 269.
[69] N. Szeszenia-Dąbrowska, A. Strzelecka, U. Wilczyńska i in., Med. Pracy 1997, 48, nr 1, 1.
[70] U. Wilczyńska, N. Szeszenia-Dąbrowska, Med. Pracy 2005, 56, nr 2, 113.
[71] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 16 października 2018 r., sygn. akt II OSK 2454/16.
[72] Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych, Dz. U. 2009 r. nr 105, poz. 869.
[73] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 4 czerwca 1998 r., sygn. akt III RN 36/98.
[74] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 3 lutego 1999 r., sygn. akt III RN 110/98.
[75] Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2002 r., sygn. akt III RN 188/00.
[76] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 22 lutego 2017 r., II OSK 1518/15.
[77] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 15 lutego 2017 r., sygn. akt IV SA/Gl 1072/16.
[78] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z dnia 12 maja 2011 r., sygn. akt II SA/Ke 252/11.
[79] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 12 maja 2010 r., sygn. akt II OSK 335/10.
[80] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 17 grudnia 2009 r., sygn. akt II SA/Bk 602/09.
[81] Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 30 listopada 2005 r., sygn. akt I SA/Wa 184/05.
[82] Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 18 sierpnia 2005 r., sygn. akt OSK 1851/04.
[83] J. Leigh, P. MacAskill, E. Kuosma, J. Mandryk, Epidemiology 1999, 10, nr 5, 626.
[84] D. Spreeuwers, A.G.E.M. de Boer, J.H.A.M. Verbeek, Occup. Med. 2010, 60, 509.
[85] https://www.ciop.pl/CIOPPortalWAR/appmanager/ciop/pl?_nfpb= true&_pageLabel=P30001831335539182278&html_tresc_root_ id=21378&html_tresc_id=300005371&html_klucz=19558&html_ klucz_spis=, dostęp 12 grudnia 2019 r.
[86] http://www.imp.lodz.pl/home_pl/o_instytucie/reg_and_databases/ work_dissises1/dane_o_zapadalnosci/, dostęp 12 grudnia 2019 r.

Zeszyt


PRZEMYSŁ CHEMICZNY - e-zeszyt (pdf) 2020-5 licencja: Osobista Produkt cyfrowy Nowość	55.00 zł

Prenumerata

PRZEMYSŁ CHEMICZNY - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

762.00 zł

PRZEMYSŁ CHEMICZNY - prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEMYSŁ CHEMICZNY - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	1002.00 zł brutto 927.78 zł netto 74.22 zł VAT (stawka VAT 8%)

1002.00 zł

PRZEMYSŁ CHEMICZNY - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEMYSŁ CHEMICZNY - papierowa prenumerata roczna	960.00 zł brutto 888.89 zł netto 71.11 zł VAT (stawka VAT 8%)
PRZEMYSŁ CHEMICZNY - pakowanie i wysyłka	42.00 zł brutto 34.15 zł netto 7.85 zł VAT (stawka VAT 23%)

1002.00 zł

Open Access

Zeszyt

2020-5

Twój Koszyk

Zeszyt

Prenumerata

Open Access

Zeszyt

Czasopisma