Czasopismo | PRZEMYSŁ CHEMICZNY | Rocznik 2019 - zeszyt 5

Przemysł chemiczny w Polsce. Osiągnięcia i bariery

10.15199/62.2019.5.1

nr katalogowy: 120209
10.15199/62.2019.5.1

Chemikalia i polimery to produkty o kluczowym znaczeniu dla gospodarki narodowej. Nie może się bez nich obejść ani transport (paliwa, materiały konstrukcyjne), ani rolnictwo (nawozy sztuczne, konserwanty, środki ochrony roślin), ani elektrotechnika, elektronika i telekomunikacja (przewodniki, izolatory), ani energetyka (ogniwa paliwowe, akumulatory energii), ani budownictwo, ani medycyna, ani gospodarstwa domowe. Stare hasło "Chemia żywi, odziewa, broni i leczy"1) pozostaje aktualne do dziś. Rys historyczny Historia przemysłu chemicznego w Polsce jest przedmiotem wielotomowej monografii2). Gorzelnie, cukrownie, warzelnie soli, papiernie, huty szkła i huty cynku działały na ziemiach polskich już w XIX w. Polską specjalnością tamtych lat był proch strzelniczy3). Już przed I Wojną Światową okupowana Polska była liczącym się dostawcą produktów naftowych, wytwarzanych w rafineriach nafty na terenie Galicji. Na początku XX w. na ziemiach polskich wydobywano ropę naftową w ilości 1-2 mln t/r. W czasie I Wojny Światowej większość fabryk chemicznych uległa zniszczeniu i po odzyskaniu niepodległości trzeba je było odbudowywać4). Najważniejsza była wówczas produkcja kwasu siarkowego (z siarczków cynku i żelaza), nawozów azotowych i fosforowych, sody, wyrobów gumowych (opony, węże, uszczelki, taśmy przenośników) i farmaceutyków. Kluczowe znaczenie miały zatem zakłady chemiczne w Chorzowie (kwas azotowy, nawozy sztuczne, karbid), Mościcach (kwas azotowy i nawozy azotowe) i Jaworznie (elektroliza soli). Ich uruchomienie było największym osiągnięciem okresu powojennego. Ponadto ważne były również małe wytwórnie farmaceutyków. Nowe procesy oparte były bądź to na zagranicznych licencjach bądź też na opracowaniach własnych, dokonywanych w Chemicznym Instytucie Badawczym (kauczuk syntetyczny, produkty węglopochodne). II Wojna Światowa wstrzymała gwałtowny rozwój przemysłu chemicznego w Polsce4). Zakłady chemiczne zostały albo ca[...]

Bibliografia

[1] E. Zawada, Chemia w Planie Sześcioletnim, Wiedza Powszechna, Warszawa 1951.
[2] Praca zbiorowa, Karty z historii polskiego przemysłu chemicznego, t. 1-20, (red. H. Konopacki i in.), SITPChem, Warszawa 1995-2012.
[3] S.B. Książkiewicz,
[w:] Karty z historii polskiego przemysłu chemicznego, t. 1 (red. H. Konopacki i in.), SITPChem, Warszawa 1995.
[4] A. Zimowski,
[w:] Karty z historii polskiego przemysłu chemicznego, t. 2 (red. H. Konopacki i in.), SITPChem, Warszawa 1995.
[5] A. Zimowski,
[w:] Karty z historii polskiego przemysłu chemicznego, t. 5 (red. H. Konopacki i in.), SITPChem, Warszawa 1997.
[6] K. Klęk, Przem. Chem. 2009, 88, nr 11, 1142.
[7] K. Jaskóła, Geneza sukcesu. Dynamiczne zarządzanie korporacjami przemysłowymi, Wyd. Nauk. ITE, Radom 2014.
[8] A. Puchowicz, Fenomen petrochemii w Płocku i na świecie, (red. E. Korsak), Samizdat Zofia Łoś, Płock 2006.
[9] Anonim
[w:] Karty z historii polskiego przemysłu chemicznego, t. 20 (red. J. Kijeński i in.), 83, SITPChem, Warszawa 2012.
[10] E. Grzywa, J. Polaczek, Chemik 2000, 53, nr 10, 279.
[11] N. Olszewska, Polski handel zagraniczny. Produkty chemiczne, www.ikalkulator.pl/ blog/produkty-przemyslu-chemicznego, dostęp 23 marca 2019 r.
[12] Anonim, Raport Ekonomiczny 2017, Polska Izba Przemysłu Chemicznego, Warszawa 2018.
[13] Anonim, Przemysł chemiczny w Polsce. Pozycja, wyzwania i perspektywy, Raport końcowy EY i PIPC, Warszawa 2017.
[14] A.J. Szyprowski, Przem. Chem. 2000, 79, nr 1, 3.
[15] J. Kijeński, Przem. Chem. 2016, 95, nr 4, 687.
[16] J. Kijeński, Chem. Przem. 2018, 97, nr 5, 67.
[17] J. Skrzypek, J. Słoczyński, S. Ledakowicz, Methanol synthesis. Science and engineering, PWN, Warszawa 1994.
[18] E. Grzywa, J. Molenda, Technologia podstawowych syntez organicznych, t. 2 Syntezy, WNT, Warszawa 2008, 342.
[19] A. Krueger, Chemik 2014, 88, nr 3, 183.
[20] A. Krzysztoforski, W moich Zakładach Azotowych, Milenium, Tarnów 2017.
[21] M. Jamrisko, L.J. Miller, W. Lu, These are the world’s most innovative countries, https:// www.iol.co.za/business-report/international/ see-the-worlds-most-innovative-countries- 18906132, dostęp 20 marca 2019 r.
[22] T. Zieliński, Polska Chemia 2019, nr 1 (10), 25.
[23] T. Zieliński, Rzeczpospolita, 27 marca 2019 r.

Zeszyt


PRZEMYSŁ CHEMICZNY - e-zeszyt (pdf) 2019-5 licencja: Osobista Produkt cyfrowy	55.00 zł

Prenumerata

PRZEMYSŁ CHEMICZNY - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

762.00 zł

PRZEMYSŁ CHEMICZNY - prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEMYSŁ CHEMICZNY - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	1002.00 zł brutto 927.78 zł netto 74.22 zł VAT (stawka VAT 8%)

1002.00 zł

PRZEMYSŁ CHEMICZNY - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEMYSŁ CHEMICZNY - papierowa prenumerata roczna	960.00 zł brutto 888.89 zł netto 71.11 zł VAT (stawka VAT 8%)
PRZEMYSŁ CHEMICZNY - pakowanie i wysyłka	42.00 zł brutto 34.15 zł netto 7.85 zł VAT (stawka VAT 23%)

1002.00 zł

Open Access

Zeszyt

2019-5

Twój Koszyk

Zeszyt

Prenumerata

Open Access

Zeszyt

Czasopisma