Czasopismo | GOSPODARKA WODNA | Rocznik 2018 - zeszyt 11

Zarządzanie zawodnieniami terenów górniczych w procesie planowania przestrzennego gmin górniczych

Surface flood management in mining areas in the mining communes spatial planning process

DARIUSZ IGNACY

nr katalogowy: 117158

Streszczenie

Regionalny lej depresji w Górnośląskim Zagłębiu Węglowym jest odzwiercie- dleniem olbrzymich przekształceń hydrogeologicznych oraz hydrologicznych środowiska, wynikłych z oddziaływania górnictwa. Skutkuje on osuszeniami po- wierzchni w subregionie, charakteryzującym się występowaniem złóż hydrogeo- logicznie nieizolowanych. Oprócz występującego zjawiska drenażu górniczego wód przyczyną osuszeń powierzchni terenów górniczych są również przerzuty wód za pomocą pompowni. Występujący przez dziesiątki lat drenaż górniczy wód w środowisku terenów górniczych powoduje, że osuszenia powierzch- ni traktuje się tu jako warunki naturalne, które będą stale występowały. Stąd przywrócenie swobodnych przepływów wód, wynikające z przepisów prawa, bę- dzie powodowało problemy i ograniczenia tego procesu. Przedmiotem artykułu są analizy problemów towarzyszących przywracaniu swobodnych przepływów wód, przeprowadzone w aspekcie kierunków zagospodarowania przestrzenne- go gmin górniczych. Zidentyfikowanej praktyce postępowania przedsiębiorców górniczych i organów samorządowych w zakresie utrzymywania wymuszonych przepływów wód przeciwstawiono procedury postępowania, proponowane dla zrównoważonego środowiskowo zagospodarowania terenów górniczych.

Abstract

The regional depression cone in the Upper Silesian Coal Basin is a reflection of the enormous hydrogeological and hydrological transformations of the en- vironment, which result from the impact of mining. It leads to the drying of surface areas in the subregion, which is also characterised by the presence of deposits that are not hydrogeologically isolated. Apart from the mining drain- age phenomenon, another reason for the surface drying in mining areas is the transportation of water via pumping stations. As the mining drainage has been taking place in the mining area environments for dozens of years, the surface drying is considered as a natural condition that is expected to persist. Thus, re- storing the free flow of water, as required by legislation, will result in problems and limitations of this process. The article analyses the problems accompa- nying the restoration of the free flow of water, performed in the aspect of the directions of spatial planning in mining communes. The identified practices of mining entrepreneurs and local councils in terms of maintaining forced flows of water have been juxtaposed against the proposed procedures for sustainable land development of mining areas.

Bibliografia

[1] Borecki M. i in. 1980. Ochrona powierzchni przed szkodami górniczymi. Wydawnictwo "Śląsk", Katowice, s. 967.
[2] Bromek T., A. Kowalski, J. Kwiatek. 2001. Klasyfikacja terenów pogórniczych. W: Człowiek i środowisko wobec procesu restukturyzacji górnictwa węgla kamiennego. Agencja Wydawniczo-Konsultingowa "GEO" s.c., Kraków: 383-397.
[3] Budryk W., S. Knothe. 1956. Zasady klasyfikacji terenów Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego ze względu na możliwość ich zabudowy. Biuletyn nr 4, PAN - Komitet ds. GOP, Warszawa.
[4] Bukowski P. 2006. Zawodnienie powierzchni terenu spowodowane działalnością górniczą prowadzoną w GZW w okresie od rozwoju górnictwa lat 70. i 80. XX wieku do okresu restrukturyzacji kopalń; Przegląd Górniczy nr 5, Katowice: 15-24.
[5] Bukowski P., I. Augustyniak. 2005. Analiza zjawisk związanych z całkowitym zaprzestaniem odwodnienia wyrobisk górniczych na przykładzie byłej kopalni Maria. Miesięcznik WUG: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie, nr 1 (125)/2005; Katowice: s. 13-21.
[6] Fiszer J., S. Sarna. 2001. Zagrożenia i ochrona budynków na obszarach zalewowych. Gospodarka Wodna; Nr 8, s. 339-343.
[7] Frolik A., B. Staszewski. 2005. Likwidacja kopalń a zagrożenie wodne powierzchni; Materiały z konferencji naukowo-technicznej pt.: "VIII dni miernictwa górniczego i ochrony terenów górniczych". Wyd. Główny Instytut Górnictwa, Ustroń, s. 100-106.
[8] Ignacy D. 2015. Metoda oceny zagrożenia zawodnieniem terenów górniczych, Rozprawa doktorska GIG (niepublikowana), Katowice, s. 183.
[9] Ignacy D. 2017a. Metoda oceny zagrożenia zawodnieniem terenów górniczych i pogórniczych. Przegląd Górniczy, Nr 1, Katowice: 26-38.
[10] Ignacy D. 2017b. Zastosowanie hydromorfologiczno- kartograficznej metody oceny zagrożenia zawodnieniem terenów górniczych do kategoryzacji terenów górniczych likwidowanych kopalń. Przegląd Górniczy, Nr 12, Katowice: 7-14.
[11] Ignacy D. 2017c. Zarządzanie zawodnieniami powierzchni na terenach górniczych w procesie kwalifikacji zasobów przemysłowych. Miesięcznik WUG: Bezpieczeństwo Pracy i Ochrona Środowiska w Górnictwie, Nr 12, Katowice: 22-29.
[12] Ignacy D., P. Bukowski. 2017a. Zawodnienia terenów górniczych - Przewodnik po najważniejszych przepisach z komentarzami mierniczego górniczego i geologa górniczego - stan prawa - styczeń 2017 r. Przegląd Geologiczny, Nr 6, Warszawa: 358-364.
[13] Ignacy D., P. Bukowski. 2017b. Elementy środowiska analizowane w ocenie zagrożenia zawodnieniem powierzchni terenów górniczych kopalń podziemnych. Przegląd Geologiczny, Nr 11/1, Warszawa: 968-972.
[14] Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej. 2013. Mapy zagrożenia powodziowego. www.isok.gov.pl
[15] Kwiatek J. i in. 1998. Ochrona obiektów budowlanych na terenach górniczych. Wydawnictwo Głównego Instytutu Górnictwa, Katowice, s. 728.
[16] Rogoż M., E. Posyłek. 2000. Problemy hydrogeologiczne w polskich kopalniach węgla kamiennego. Wyd. Głównego Instytutu Górnictwa, Katowice, s. 402.
[17] Różkowski A. 2003. Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne w GZW. W: Hydrogeologia polskich złóż kopalin i problemy wodne górnictwa. Praca zbiorowa pod red. Wilk Z., Tom 1., Uczelniane Wydawnictwa Naukowo Dydaktyczne AGH, Kraków: 57-145.
[18] Sikorska-Maykowska M. (red.). 2001. Waloryzacja środowiska przyrodniczego i identyfikacja jego zagrożeń na terenie Województwa Śląskiego. Warszawa- Katowice, Wyd. PIG i Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego, Warszawa, s. 23.
[19] Staszewski B., P. Bukowski. 2001. Konsekwencje hydrogeologiczne likwidacji kopalń dla powierzchni. Wyd. Głównego Instytutu Górnictwa pt.: Problemy związane z likwidacją kopalń węgla kamiennego z punktu widzenia gmin górniczych. Katowice; s. 19-26.
[20] Sztelak J., T. Kapuściński, W. Szczepański, E. Cempiel. 1986. Ujęcie wód kopalnianych dla celów przemysłowych i pitnych w aspekcie ochrony powierzchni terenu w północno-wschodniej części Górnośląskiego Okręgu Przemysłowego. Materiały z konferencji nt.: Postęp naukowy i techniczny w geologii górniczej węgla kamiennego; Zeszyty Naukowe Politechniki Śląskiej Nr 900, Seria Górnictwo, Zeszyt 149, Gliwice; s. 371-381.
[21] Wilk Z. (red.). 2003. Hydrogeologia polskich złóż kopalin i problemy wodne górnictwa. Tom 1, Uczelniane Wydawnictwa Naukowo-Dydaktyczne AGH, Kraków, s. 611.

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


e-Publikacja (format pdf) - nr 117158 "Zarządzanie zawodnieniami..." licencja: Osobista Produkt cyfrowy	10.00 zł

Zeszyt


GOSPODARKA WODNA - e-zeszyt (pdf) 2018-11 licencja: Osobista Produkt cyfrowy	32.00 zł

Prenumerata

GOSPODARKA WODNA - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

384.00 zł

GOSPODARKA WODNA - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
GOSPODARKA WODNA - papierowa prenumerata roczna	432.00 zł brutto 400.00 zł netto 32.00 zł VAT (stawka VAT 8%)
GOSPODARKA WODNA - pakowanie i wysyłka	42.00 zł brutto 34.15 zł netto 7.85 zł VAT (stawka VAT 23%)

474.00 zł

GOSPODARKA WODNA - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
GOSPODARKA WODNA - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	582.00 zł brutto 538.89 zł netto 43.11 zł VAT (stawka VAT 8%)

582.00 zł

Zeszyt

2018-11

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma