Czasopismo | PRZEGLĄD PAPIERNICZY | Rocznik 2018 - zeszyt 5

Saengerowie - fabrykanci przedwojennej branży papierniczej. Cz. 1

JAN BAŁCHAN

nr katalogowy: 113995

Obraz branży papierniczej w dwudziestoleciu międzywojennym nie byłby pełny, gdyby nie poświęcono uwagi ówczesnym właścicielom fabryk, od których w tamtym czasie zależał rozwój polskiego papiernictwa. To właśnie oni, ponosząc ryzyko, inwestowali w produkcję papieru, budowali nowe fabryki, modernizowali stare. Bardzo często wykazywali też aktywność społeczną, angażując się w działalność pro publico bono. Przykładem takich osób może być rodzina Saengerów, zarządzająca zakładami w Pabianicach i Włocławku. W niniejszym opracowaniu przedstawiono dzieje tego rodu do 1894 r. Druga część artykułu, która ukaże się w kolejnym numerze "Przeglądu Papierniczego", poświęcona zostanie Oskarowi Saengerowi. Saengerowie wywodzą się z położonej w Wielkopolsce Chodzieży. Po rozbiorach Polski miasteczko to znalazło się w zaborze pruskim. Pierwszym przedstawicielem tego rodu, który osiedlił się najpierw w Zgierzu, a następnie w Łodzi był Karol Saenger [1, 12]. Jego żoną była Henrietta z Bodensteinów. Małżeństwo to doczekało się ośmiorga dzieci: Augusta, Wilhelma, Zuzanny, Matyldy, Luizy, Marianny, Julii i Józefiny [4]. Karol Saenger był jednym z pierwszych osadników zachęconych przez rząd Królestwa Polskiego do osiedlenia w okręgu łódzkim. W 1821 r. władze Królestwa podjęły decyzję o uprzemysłowieniu tego obszaru. Rajmund Rembieliński, prezes Komisji Województwa Mazowieckiego, zaproponował, aby Łódź i szereg innych miasteczek rządowych, w tym także Pabianice, przeznaczyć na osady dla przybywających tu zagranicznych sukienników, płócienników, farbiarzy i drukarzy tkanin. Rembieliński rozpoczął szeroko zakrojoną akcję werbunku imigrantów. Jednym z nich był właśnie Karol Saenger, z którym 4 czerwca 1823 r. zawarto umowę na założenie JAN BAŁCHAN J. Bałchan, kustosz/kierownik Działu Papiernictwa, Muzeum Papiernictwa w Dusznikach-Zdroju, ul. Kłodzka 42, 57-340 Duszniki-Zdrój; jbalchan@muzpap.pl w Łodzi farbiarni i drukarni tkanin [16]. Na ich budowę[...]

Bibliografia

[1] Badziak K. 1978. "Dzieje Pabianickiej Fabryki Papieru do I wojny światowej". Przegląd Papierniczy 34 (10) : 386-387.
[2] Bałchan. J. 2015 "Leonard Fessler - założyciel papierni w Pabianicach". Rocznik Muzeum Papiernictwa t. 9.
[3] http://fotoforum.gazeta.pl/72,2,746,92168992,119069531. html
[dostęp 12.05.2018]. Nekrolog Oskara Saengera, zamieszczony w Gazecie Handlowej 7.02.1930.
[4] http://metryki.genealodzy.pl/metryka.php?ar=3&zs= 1566d&sy=1852&kt=3&plik=366-371.jpg#zoom= 1&x=2210&y=1814
[dostęp 12.05.2018 r.]. Metryka zgonu Henrietty Saenger.
[5] http://metryki.genealodzy.pl/metryka.php?ar=3&zs= 1566d&sy=1831&kt=3&plik=143-148.jpg#zoom= 1&x=1784&y=1474
[dostęp, 12.05.2018]. Metryka zgonu Karola Saengera.
[6] http://metryki.genealodzy.pl/metryka.php?ar=3&zs= 1566d&sy=1852&kt=3&plik=366-371.jpg#zoom= 1&x=2210&y=1814
[dostęp 12.05.2018 r.]. Metryka chrztu Roberta Saengera.
[7] http://metryki.genealodzy.pl/metryka.php?ar=1&zs= 0181d&sy=1873&kt=1&plik=351-354.jpg#zoom= 1&x=376&y=180
[dostęp, 12.05.2018]. Metryka chrztu Oskara Saengera.
[8] http://metryki.genealodzy.pl/metryka.php?ar=1&zs= 0181d&sy=1875&kt=1&plik=515-518.jpg#zoom= 1&x=2245&y=1474
[dostęp, 12.05.2018]. Metryka chrztu Wandy Saenger.
[9] http://www.historycznie.uni.lodz.pl/kalendarium.htm
[dostęp 12.05.2018].
[10] http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.85206
[dostęp, 12.05.2018]
[11] http://www.sejm-wielki.pl/b/sw.45522,
[dostęp, 12.05.2018]
[12] Siniarska-Czaplicka J. 1959. "Z dziejów papierni w Pabianicach". Przegląd Papierniczy 15 (6) : 179-183.
[13] Steinhagen i Saenger Fabryki Papieru i Celulozy Spółka Akcyjna Fabryka Papieru w Pabianicach 1902-1942. Archiwum Państwowe w Łodzi, zespół nr 2086.
[14] Steinhagen M.E. 2003 "Kruschowie - Historia rodu. Wspomnienia". Wydawnictwo Literatura, Łódź.
[15] Steinhagen M.E. 2005 "Steinhagenowie. Historia ze smakiem". Świat Książki, Warszawa.
[16] Szczeciński J. 2011. "Z dziejów włókiennictwa. Między Łódką a Jasieniem - czyli opowieść o tym w jakich okolicznościach i dlaczego w Łodzi powstał przemysł włókienniczy". XXVII Seminarium Polskich Kolorystów. Wydawnictwo Piktor, Łódź, s. 17.
[17] Szwagrzyk J. 1990 "Pieniądz na ziemiach polskich X-XX w.". Ossolineum. s. 268.

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


e-Publikacja (format pdf) - nr 113995 "Saengerowie - fabrykanci ..." licencja: Osobista Produkt cyfrowy	10.00 zł

Zeszyt


PRZEGLĄD PAPIERNICZY - e-zeszyt (pdf) 2018-5 licencja: Osobista Produkt cyfrowy	28.50 zł

Prenumerata

PRZEGLĄD PAPIERNICZY - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

342.00 zł

PRZEGLĄD PAPIERNICZY - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD PAPIERNICZY - papierowa prenumerata roczna	420.00 zł brutto 388.89 zł netto 31.11 zł VAT (stawka VAT 8%)
PRZEGLĄD PAPIERNICZY - pakowanie i wysyłka	42.00 zł brutto 34.15 zł netto 7.85 zł VAT (stawka VAT 23%)

462.00 zł

PRZEGLĄD PAPIERNICZY - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
PRZEGLĄD PAPIERNICZY - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	516.00 zł brutto 477.78 zł netto 38.22 zł VAT (stawka VAT 8%)

516.00 zł

Zeszyt

2018-5

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma