Czasopismo | GOSPODARKA WODNA | Rocznik 2017 - zeszyt 4

Zagrożenia hydrologiczne i możliwości ich ograniczania

BOGDAN OZGA-ZIELIŃSKI

nr katalogowy: 105034

Biorąc po uwagę istniejące od zawsze zagrożenia człowieka i jego otoczenia od zjawisk ekstremalnych zachodzących na powierzchni Ziemi, powodujących klęski żywiołowe i zachodzących najczęściej na bardzo dużych obszarach, w artykule rozważano układ bezpieczeństwa człowieka w postaci: siły natury- -człowiek-technika-środowisko przyrodnicze (N-C-T-Ś); jego częścią jest system hydrologiczny - zlewnia rzeczna. W artykule zidentyfikowano mechanizmy powstawania ekstremalnych zagrożeń hydrologicznych w korytach rzek i na obszarze zlewni oraz przedstawiono techniczne i nietechniczne działania obronne właściwe dla zagrożeń hydrologicznych.W całym środowisku otaczającym człowieka występują zjawiska ekstremalne. W analizach zagrożeń hydrologicznych główne zainteresowanie budzą nie zdarzenia ustabilizowane (tzw. normalne), które z punktu widzenia nauki określa się jako wartości średnie analizowanego zjawiska, lecz maksima i minima. Człowiek nie przejawia większego zainteresowania sytuacjami ustabilizowanymi, ekstrema natomiast - i to zarówno maksima, jak i minima - budzą nie tylko zainteresowanie, lecz przede wszystkim niepokój. Zjawiska charakteryzujące się małym zakresem zmienności są uważane za "bezpieczniejsze" i nawet, jeżeli są niekorzystne, to łatwiej się przed nimi zabezpieczyć. Natomiast zjawiska o dużej zmienności, charakteryzujące się wartościami bardzo dużymi bądź bardzo małymi, są na ogół niekorzystne (niebezpieczne) i trudno się przed nimi zabezpieczyć. Większość zjawisk naturalnych to ten drugi rodzaj, do którego m.in. należą duże wezbrania rzek i bardzo głębokie niżówki. W odniesieniu do zjawiska takiego jak przepływ rzeczny analiza wartości ekstremalnych ma szczególne znaczenie ze względu na skutki dla człowieka, środowiska przyrodniczego i całej gospodarki. Zdarzenia ekstremalne w postaci dużych wezbrań powodujących powodzie lub w postaci głębokich niżówek powodujących susze są źródłem występowania zagrożeń, kt[...]

Bibliografia

[1] Barszczyńska M., R. Bogdańska-Warmuz, R. Konieczny, P. Madej, M. Siudak. 2005. Zdążyć przed powodzią. Przewodnik metodyczny na temat lokalnych systemów monitoringu i ostrzeżeń powodziowych. IMGW, Kraków.
[2] Berenstein P.L. 1997. Przeciw Bogom. Niezwykłe dzieje ryzyka. WIG-Press, Warszawa.
[3] Bobiński E., J. Żelaziński. 1996. Czy można przerwać błędne koło ochrony przeciwpowodziowej. Gospodarka Wodna, Nr 4, 99-107.
[4] Gromiec M. 2014. Zagrożenia związane z jakością wody - zanieczyszczenia i propozycje rozwiązań. Gospodarka Wodna, Nr 10, 377-383.
[5] Gromiec M., A. Sadurski. 2014. Wpływ oddziaływań atropogenicznych na jakość wód. Gospodarka Wodna, Nr 10, 384-388.
[6] Gromiec M., A. Sadurski, M. Zalewski, P. Rowiński. 2014. Zagrożenia związane z jakością wody. Nauka, Nr 1, PAN, Warszawa, 99-122.
[7] Gutry-Korycka M., A. Sadurski, Z.W. Kundzewicz, J. Pociask- Karteczka, L. Skrzypczyk. 2014. Zasoby wodne i ich wykorzystanie. Nauka, Nr 1, PAN, Warszawa, 77-98.
[8] Iwanicki J., J. Kindler, Z.W. Kundzewicz. 2014. Zagrożenia związane z wodą. Nauka, Nr 1, PAN, Warszawa, 63-76.
[9] Kędziora A., M. Kępińska-Kasprzak, P. Kowalczak, Z.W. Kundzewicz, A.T. Miler, E. Pierzgalski, T. Tokarczyk. 2014. Zagrożenia związane z niedoborem wody. Nauka, Nr 1, PAN, Warszawa, 149-172.
[10] Kędziora A., M. Kępińska-Kasprzak, P. Kowalczak, Z.W. Kundzewicz, A.T. Miler, E. Pierzgalski, T. Tokarczyk. 2014a. Zagrożenia związane z niedoborem wody. Gospodarka Wodna, Nr 10, 373-376.
[11] Kindler J. 2001. Polityka gospodarki wodnej. W: Ekoinnowacyjność dokumentów strategicznych. Próba oceny, (red. Kamieniecki K.), Warszawa, 79-89.
[12] Kindler J. 2009. Gospodarka wodna i jej powiązania z inżynierią i ochroną środowiska w kontekście działań na rzecz trwałego i zrównoważonego rozwoju. W: Polska inżynieria środowiska pięć lat po wstąpieniu do Unii Europejskiej Tom 3, (red. Dudzińska M. R., L. Pawłowski). Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska PAN, Nr 60, Lublin, 7-15.
[13] Kindler J., J. Iwanicki, Z.W. Kundzewicz, P. Matczak, R. Miłaszewski, J. Żelazo. 2014. Zagrożenia instytucjonalne. Nauka, Nr 1, PAN, Warszawa, 173-195.
[14] Kindler J., J. Iwanicki, Z.W. Kundzewicz, P. Matczak, R. Miłaszewski, J. Żelazo. 2014a. Zagrożenia instytucjonalne gospodarki wodnej i proponowane przeciwdziałania. Gospodarka Wodna, Nr 10, 358-365.
[15] Kindler J., T. Okruszko. 2014. Integrated Drought Management Programme in Central and Eastern Europe (IDMP CEE). Annals of Warsaw University of Life Sciences - SGGW, Land Reclamation No 46 (3), 167-179.
[16] Kledyński Z. 2011. Ochrona przed powodzią i jej infrastruktura w Polsce. XXV Konferencja Naukowo- Techniczna Awarie Budowlane 2011, Międzyzdroje 24-27 maja 2011, 243-254.
[17] Konieczny R., P. Madej, R. Bogdańska-Warmuz, J. Żelaziński. 2006. Planowanie skutków powodzi w Polsce. Ocena dotychczasowych programów, planów i strategii w dorzeczu Wisły. Materiały Badawcze IMGW, Seria: Gospodarka Wodna i Ochrona Wód, z. 22, Warszawa, 1-70. ZAGADNIENIA OGÓLNE I TECHNICZNO-EKONOMICZNE GOSPODARKA WODNA 4/2017 103
[18] Konieczny R., M. Siudak, R. Bogdańska-Warmuz, P. Madej, T. Walczykiewicz. 2012. Opracowanie systemu zapobiegania i sposoby ograniczania skutków powodzi oraz zasad funkcjonowania systemu ostrzeżeń. W: Wpływ zmian klimatu na środowisko, gospodarkę i społeczeństwo - zmiany, skutki i sposoby ograniczania, wnioski dla nauki, praktyki inżynierskiej i planowania gospodarczego, Tom 3 Klęski żywiołowe a bezpieczeństwo wewnętrzne kraju, (red. Lorenc H.), IMGW-PIB, Warszawa, 281-303.
[19] Kubrak J., J. Żelazo, A. Kozioł, E. Kubrak, A. Kiczko. 2014. O usuwaniu roślinności z terenów zalewowych rzek. Gospodarka Wodna, Nr 3, 95-102.
[20] Kundzewicz Z.W. 2014. Konsekwencje zmian klimatu dla zasobów wodnych. W: Hydrologia w inżynierii i gospodarce wodnej. Monografie Komitetu Gospodarki Wodnej PAN Tom I, (red. Banasik K., Hejduk L., Kaznowska E.), z. XX, Warszawa, 7-16.
[21] Kundzewicz Z.W., J. Iwanicki, J. Kindler, M. Gromiec, P. Matczak. 2014. Zagrożenia związane z wodą. Gospodarka Wodna, Nr 10, 353-358.
[22] Kundzewicz Z.W., J. Kindler. 1995. Multiple criteria for evaluation of reliability aspects of water resources systems. W: Modelling and Management of Sustainable Basin-scale Water Resource Systems (Proceedings of a Boulder Symposium, July 1995), IAHS Publ., No. 231, 217-224.
[23] Madej P., R. Konieczny, M. Barszczyńska, M. Siudak, J. Saalmueller. 2009. Zarządzanie szybkimi powodziami. Doświadczenia Europy Środkowo-Wschodniej. IMGW, Warszawa.
[24] Magnuszewski A. 2013. Procesy korytowe rzek nizinnych a bezpieczeństwo powodziowe. Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Uniwersytet Warszawski, Warszawa.
[25] Ozga-Zielińska M., E. Kupczyk, B. Ozga-Zieliński, R. Suligowski, J. Brzeziński, J. Niedbała. 2003. Powodziogenność rzek pod kątem bezpieczeństwa budowli hydrotechnicznych i zagrożenia powodziowego. Podstawy metodyczne. Materiały Badawcze IMGW, Seria: Hydrologia i Oceanologia, z. 29, Warszawa.
[26] Ozga-Zielińska M., B. Ozga-Zieliński. 2003. Powodziogenność rzek jako miara zagrożenia obiektów hydrotechnicznych i ustalania stref ochrony przeciwpowodziowej. Gospodarka Wodna, Nr 1, 10-17.
[27] Ozga-Zieliński B. 2010. Ryzyko hydrologicznych zdarzeń ekstremalnych. W: Hydrologia w Inżynierii i Gospodarce Wodnej Tom 1 (red. Więzik B.), Monografie Komitetu Inżynierii Środowiska PAN, Nr 68, 319-325.
[28] Ozga-Zieliński B. 2015. Bezpieczeństwo i niezawodność systemów hydrologicznych. Prace Naukowe Politechniki Warszawskiej - Inżynieria Środowiska, z. 69, Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
[29] Ozga-Zieliński B., J. Szkutnicki, Ł. Chudy. 2013. Zmiany zależności stan wody - przepływ a strefy zagrożenia powodziowego. W: Wybrane problemy sterowania i zarządzania zasobami wodnymi na tle zadań gospodarki wodnej (red. Walczykiewicz T.), Monografie IMGW-PIB, Warszawa, 21-34.
[30] Ozga-Zieliński B., J. Szkutnicki, Ł. Chudy . 2014. Krzywa natężenia przepływu a przepływy ekstremalne. Przegląd Geofizyczny, nr 3-4, 85-110.
[31] Ozga-Zieliński B., J. Szkutnicki, A. Kadłubowski, Ł. Chudy. 2010. Wisła w Warszawie - wybrane problemy hydrologiczne. Gospodarka Wodna, Nr 12, 490- 493.
[32] Rak J., B. Tchórzewska-Cieślak, A. Studziński, K. Pietrucha- Urbanik, K. Boryczko. 2012. Niezawodność i bezpieczeństwo systemów zbiorowego zaopatrzenia w wodę. Oficyna Wydawnicza Politechniki Rzeszowskiej, Rzeszów.
[33] Romanowicz R.J., E. Nachlik, A. Januchta-Szostak, Z.W. Kundzewicz, J. Żelaziński. 2014. Zagrożenia powodziowe. Gospodarka Wodna, Nr 10, 366-372.
[34] Romanowicz R.J., E. Nachlik, A. Januchta-Szostak, L. Starkel, Z.W. Kundzewicz, A. Byczkowski, P. Kowalczak, J. Żelaziński, L. Radczuk, P. Kowalik, K. Szamałek. 2014a. Zagrożenia związane z nadmiarem wody. Nauka, Nr 1, PAN, Warszawa, 123-148.
[35] Rucińska D. 2012. Ekstremalne zjawiska przyrodnicze a świadomość społeczna. Uniwersytet Warszawski, Wydział Geografii i Studiów Regionalnych, Warszawa.
[36] Szopa T. 2009. Niezawodność i bezpieczeństwo. Oficyna Wydawnicza Politechniki Warszawskiej, Warszawa.
[37] Szymanek A. 2001. Nauka o bezpieczeństwie jako wiązana dyscyplina naukowa. Międzynarodowa Konferencja Bezpieczeństwa i Niezawodności, KONBiN 2001, 22-25 maja 2001, Szczyrk, 337-350.
[38] Tokarczyk T. 2010. Niżówka jako wskaźnik suszy hydrologicznej. Monografie IMGW, Warszawa.
[39] Tyszewski S., P. Herbich, W. Indyk, A. Jarząbek, D. Pusłowska-Tyszewska, M. Rutkowski. 2008. Metodyka opracowywania warunków korzystania z wód regionu wodnego i z wód zlewni. Pracownia Gospodarki Wodnej "PRO-WODA", Warszawa.
[40] Walczykiewicz T. 2010. Ryzyko w zintegrowanym zarządzaniu zasobami wodnymi. Monografie IMGW, Warszawa.

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


e-Publikacja (format pdf) - nr 105034 "Zagrożenia hydrologiczne ..." licencja: Osobista Produkt cyfrowy	10.00 zł

Zeszyt


GOSPODARKA WODNA - e-zeszyt (pdf) 2017-4 licencja: Osobista Produkt cyfrowy	32.00 zł

Prenumerata

GOSPODARKA WODNA - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

384.00 zł

GOSPODARKA WODNA - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
GOSPODARKA WODNA - papierowa prenumerata roczna	432.00 zł brutto 400.00 zł netto 32.00 zł VAT (stawka VAT 8%)
GOSPODARKA WODNA - pakowanie i wysyłka	42.00 zł brutto 34.15 zł netto 7.85 zł VAT (stawka VAT 23%)

474.00 zł

GOSPODARKA WODNA - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
GOSPODARKA WODNA - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	582.00 zł brutto 538.89 zł netto 43.11 zł VAT (stawka VAT 8%)

582.00 zł

Zeszyt

2017-4

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma