Czasopismo | GOSPODARKA WODNA | Rocznik 2017 - zeszyt 2

Zagrożenia związane z wodą - powodzie błyskawiczne

nr katalogowy: 103898

Ze względu na skalę szkód oraz wzrastającą liczbę zdarzeń związanych z hydrozagrożeniami rozpoznanie ich genezy oraz jednoznaczna klasyfikacja są ważne z punktu widzenia podejmowania odpowiednich działań zapobiegających ich niekorzystnym skutkom. Celem artykułu jest usystematyzowanie wiedzy na temat hydrozagrożeń ze szczególnym uwzględnieniem powodzi błyskawicznych, które wyróżniają się ze względu na gwałtowny przebieg oraz bardzo duże zniszczenia w skali lokalnej. Przedstawiono także wybrane aspekty dotyczące oceny zagrożenia związanego z występowaniem powodzi błyskawicznych, jak również sposobów ograniczenia ich skutków.M imo postępów techniki i prób uniezależnienia się człowieka od sił przyrody istnieje grupa geozagrożeń, którym przeciwdziałanie nastręcza poważne trudności. Należą do nich zagrożenia związane z wodą, tzw. hydrozagrożenia. Mogą być one związane z: nadmiarem wody, brakiem wody lub jej niedoborem, złą jakością wody oraz nieprawidłowym zarządzaniem zasobami wodnymi [Tokarczyk 2014, Kindler i in. 2014]. Do hydrozagrożeń związanych z nadmiarem wody należą wezbrania rzeczne, zalanie terenu wodą morską, zalanie terenu wodą jeziorną oraz podtopienia. Następstwem wyjątkowo dużych wezbrań są powodzie. W ostatnich dziesięcioleciach do najniebezpieczniejszych hydrozagrożeń należą powodzie błyskawiczne. Są to najkrótsze zdarzenia hydrologiczne, które charakteryzuje lokalny zasięg i wstępowanie w niewielkich zlewniach - pozbawionych zwykle hydrologicznej sieci obserwacyjnej (rys. 1) [Hirschboeck 1988, za Bartnik, Jokiel 2012]. Powódź błyskawiczna jest szczególnym przypadkiem powodzi, a zatem i szczególnym przypadkiem wezbrania. Według World Meteorological Organization powodzie błyskawiczne są generowane najczęściej przez burze o wydajności opadu ponad 200 mm i czasie trwania krótszym niż 6 godzin w naturalnych zlewniach o powierzchni od 25 do 2500 km2 [Davies 2012]. W Europie występują one w zlewniach o powierzc[...]

Bibliografia

[1] Bartnik A., P. Jokiel. 2012. Geografia wezbrań i powodzi rzecznych. Wyd. UŁ, Łódź.
[2] Björnsson H. 2005. Present day glaciation of Iceland: glacier geometry, subglacial geology, mass balance, flow, hydrology and future perspectives (Współczesne zlodowacenie Islandii: geometria lodowcowa, geologia subglacjalna, bilans masy, ruch lodowców, hydrologia i przyszłe perspektywy). W: Rekonstrukcja procesów glacjalnych w wybranych strefach marginalnych lodowców Islandii - formy i osady. Oficyna Wydaw. TURPRESS, Toruń.
[3] Bryndal T. 2014a. Parametry hydrologiczne gwałtownych wezbrań opadowo-nawalnych w małych zlewniach, w polskiej, słowackiej i rumuńskiej części Karpat. Przegl. Geogr., 86(1), 5-21.
[4] Bryndal T. 2014b. Identyfikacja małych zlewni podatnych na formowanie gwałtownych wezbrań w Karpatach Polskich. Prace Monogr. 690, Wyd. Nauk. UP, Kraków.
[5] Bryndal T. 2014c. Powodzie błyskawiczne w małych zlewniach karpackich - wybrane aspekty zarządzania ryzykiem powodziowym. Annales Univ. Paedag. Cracov. Studia Geogr., 6(170), 65-76.
[6] Ciupa T. 2009. Wpływ zagospodarowania terenu na odpływ i transport fluwialny w małych zlewniach na przykładzie Sufragańca i Silnicy (Kielce). Wyd. UHP, Kielce.
[7] Dobija A., I. Dynowska. 1975. Znaczenie parametrów fizjograficznych zlewni dla ustalenia wielkości odpływu rzecznego. Folia Geogr. Ser. Geogr. Phys., 9, 77-129.
[8] Françou J., J.A. Rodier. 1969. Essai de classification des crues maximales. W: Floods and their Computation: Proceedings of the Leningrad Symposium, August 1967. IAHS, UNESCO-WMO, Gentbrugge, 518-527.
[9] Gaume E., M. Borga. 2008. Post-flood field investigations in upland catchments after major flash floods: proposal of a methodology and illustrations. Journ. Flood Risk Manage., 1(4), 175-189.
[10] Hirschboeck K.K. 1988. Flood hydroclimatology. W: Baker V.R., R.C. Kochel, P.C. Patton (red.) Flood Geomorphology. John Wiley & Sons, 27-49.
[11] Iverson R.M. 1997. The physics of debris flows. Reviews of Geophysics, 35(3), 245-296.
[12] Jania J. 1996. Zrozumieć lodowce. Wyd. Nauk. PWN, Warszawa.
[13] Kindler J., J. Iwanicki, Z.W. Kundzewicz, P. Matczak, R. Miłaszewski, J. Żelazo. 2014. Zagrożenia instytucjonalne. Nauka, 1, 173-195.
[14] Konieczny R., M. Siudak, M. Bogdańska-Warmuz, P. Madej, T. Walczykiewicz. 2012. Opracowanie systemu zapobiegania i sposoby ograniczenia skutków powodzi oraz zasad funkcjonowania systemu ostrzeżeń. W: Lorenc H. (red.), Klęski żywiołowe a bezpieczeństwo wewnętrzne kraju. IMGW-PIB, Warszawa, 281-303.
[15] Lambor J. 1962. Gospodarka wodna na zbiornikach retencyjnych. Wyd. Arkady, Warszawa.
[16] Lorentz H., E. Cebulak, B. Głowicki, M. Kowalewski. 2012. Struktura i występowanie intensywnych opadów deszczu powodujących zagrożenie dla społeczeństwa, środowiska i gospodarki Polski. W: Lorenc H. (red.), Klęski żywiołowe a bezpieczeństwo wewnętrzne kraju. IMGW-PIB, Warszawa, 7-32.
[17] Maddox R.A., E. Caracena, L.R. Hoxit, C.E. Chappell. 1977. Meteorological aspects of the Big Thompson flash flood of 31 July 1976. NOAA TR ERL 388-APCL, 41, 88.
[18] Madej P., R. Konieczny, M. Barszczyńska, M. Siudak, J. Saalmueller. 2009. Zarządzanie szybkimi powodziami. Doświadczenia Europy Środkowo-Wschodniej. IMGW, Warszawa.
[19] Marchi L., M. Borga, E. Preciso, E. Gaume. 2011. Characterisation of selected extreme flash floods in Europe and implications for flood risk management. Journ. of Hydrol., 394, 118-133.
[20] Miller J.D., H. Kim, T.R. Kjeldsen, J. Packman, S. Grebby, R. Dearden. 2014. Assessing the impact of urbanization on storm runoff in a peri-urban catchment using historical change in impervious cover. Jour. of Hydrol., 515, 59-70.
[21] Nair U.S., M.R. Hjelmfelt, R.A. Pielke Sr. 1997. Numerical Simulation of the 9-10 June 1972 Black Hills Storm Using CSU RAMS. Monthly Weather Rev., 125, 1753-1766.
[22] Niedbała J., R. Soja. 1998. Odpływ z deszczu nawalnego w dniu 18 maja 1996 roku w Sułoszowej. Dok. Geogr., 11, 31-38.
[23] Ostrowski J., H. Czarnecka, B. Głowacka, J. Krupa- -Marchlewska, M. Zaniewska, M. Sasim, T. Moskwiński, A. DobrowolskI. 2012. Nagłe powodzie lokalne (flash flood) w Polsce i skala ich zagrożeń. W: Lorenc H. (red.). Klęski żywiołowe a bezpieczeństwo kraju. Monogr. IMGW-PIB, Warszawa, 123-149.
[24] Parczewski W. 1960. Warunki występowania nagłych wezbrań na małych ciekach. Wiad. Służby Hydrol. i Meteorol., 8(3), 1-79.
[25] Paris R., F. Lavigne, P. Wassmer, J. Sartohadi. 2007. Coastal sedimentation associated with the December 26, 2004 tsunami in Lhok Nga, west Banda Aceh (Sumtra, Indonesia). Marine Geolog., 238, 93-106.
[26] Pociask-Karteczka J., J. Żychowski. 2014. Powodzie błyskawiczne (flash floods) - przyczyny i przebieg. W: Ciupa T., R. Suligowski (red.), Woda w mieście. Monogr. Komisji Hydrolog. PTG, 2, 213-226.
[27] Tokarczyk T. 2014. Zagrożenia związane z niedoborem wody. Nauka, 1, 149-172.
[28] Ward S.N., S. Day. 2011. The 1963 Landslide and Flood at Vaiont Reservoir, Italy: A tsunami ball simulation. Italian Jour. of Geosci., 130(1), 16-26.

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


e-Publikacja (format pdf) - nr 103898 "Zagrożenia związane z wod..." licencja: Osobista Produkt cyfrowy	10.00 zł

Zeszyt


GOSPODARKA WODNA - e-zeszyt (pdf) 2017-2 licencja: Osobista Produkt cyfrowy	32.00 zł

Prenumerata

GOSPODARKA WODNA - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

384.00 zł

GOSPODARKA WODNA - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
GOSPODARKA WODNA - papierowa prenumerata roczna	432.00 zł brutto 400.00 zł netto 32.00 zł VAT (stawka VAT 8%)
GOSPODARKA WODNA - pakowanie i wysyłka	42.00 zł brutto 34.15 zł netto 7.85 zł VAT (stawka VAT 23%)

474.00 zł

GOSPODARKA WODNA - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
GOSPODARKA WODNA - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	582.00 zł brutto 538.89 zł netto 43.11 zł VAT (stawka VAT 8%)

582.00 zł

Zeszyt

2017-2

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma