Czasopismo | GOSPODARKA WODNA | Rocznik 2016 - zeszyt 9

Wpływ zbiornika Jeziorsko na proces erozji podłużnej na dolnym odcinku Warty od zapory czołowej do miejscowości Uniejów

nr katalogowy: 100918

W artykule przedstawiono analizę zmian geometrii dna rzeki poniżej zbiornika Jeziorsko na odcinku od zapory czołowej do Uniejowa. Porównano układ zwierciadła wody i dna sprzed wybudowania zbiornika oraz w czasie jego eksploatacji. Przeprowadzono również ocenę stanu technicznego progów stabilizujących zlokalizowanych poniżej zbiornika Jeziorsko. Analiza wyników pokazała, że wybudowanie zbiornika wywołało silną erozję podłużną. Progi stabilizujące znacznie ograniczyły dynamikę procesu erozji na odcinku od zapory czołowej do miejscowości Księże Młyny (poniżej zbiornika).P rzegrodzenie koryta rzecznego zaporą i powstanie zbiornika wodnego zawsze przyczynia się do ingerencji w naturalny proces fluwialny. Polega on, z jednej strony, na zatrzymaniu rumowiska wleczonego i częściowo unoszonego co prowadzi do zamulenia zbiornika, z drugiej zaś strony niedobór rumowiska w dolnym stanowisku, co powoduje erozję wgłębną i boczną koryta rzeki poniżej zapory. Proces erozji powoduje powstanie wyboju miejscowego (erozja miejscowa) bezpośrednio poniżej wypadu urządzeń upustowych, a także systematyczne obniżanie się poziomu dna na coraz dłuższym odcinku rzeki (erozja liniowa) [Babiński 1997, Głowski i Parzonka 2007]. Erozja ma trwały charakter i w miarę upływu czasu obejmuje swym zasięgiem coraz dłuższy odcinek rzeki [Babiński 2002, Wierzbicki i in. 2008]. Systematyczne obniżanie się dna koryta powoduje duże zagrożenie dla istniejącej infrastruktury hydrotechnicznej, a w konsekwencji może zagrozić bezpieczeństwu samej zapory czołowej zbiornika [Przedwojski i Wierzbicki 2007, Zawadzki 2013]. Aby zniwelować negatywne skutki erozji liniowej, przy dużych zbiornikach, buduje się progi korekcyjne podpiętrzające wodę w dolnym stanowisku budowli lub rozważa się budowę kolejnego zbiornika [Głowski i Parzonka 2007]. Prowadzi to do przekształcenia systemu fluwialnego w zbiornikowy, jeziorny [Babiński i Habel 2013]. Innym sposobem zapobiegania ero[...]

Bibliografia

[1] Babiński Z. 1997: Procesy erozyjno-akumulacyjne poniżej stopnia wodnego Włocławek, ich konsekwencje i wpływ na morfodynamikę planowanego zbiornika Nieszawa. IGiPZ PAN, Toruń.
[2] Babiński Z. 2002: Wpływ zapór na procesy korytowe rzek aluwialnych, Wydawnictwo Akademii Bydgoskiej, Bydgoszcz.
[3] Babiński Z., M. Habel 2013: Wpływ progów korekcyjnych poniżej nizinnych zbiorników wodnych na przebieg wybranych zjawisk hydromorfologicznych - na przykładzie wybranych stopni wodnych w Polsce. Journal of Health Sciences. 2013; 3(14): 52-55. ISSN 1429-9623/2300-665X.
[4] Brandt S.A. 1999: Reservoir Desiltation by Means of Hydraulic Flushing: Sedimentological and Geomorphological Effects in Reservoirs and Downstream Reaches as Ilustrated by the Cachí Reservoir and the Reventazón River, Costa Rica. Ph.D. thesis. Institute of Geography, Faculty of Science, University of Copenhagen. Geographica Hafniensia A8.
[5] Bednarczyk S., R. Duszyński 2002: Hydrauliczne i hydrotechniczne podstawy regulacji i rewitalizacji rzek. Wydawnictwo Politechniki Gdańskiej, Gdańsk.
[6] Głowski R., W. Parzonka 2007: Eksploatacja i oddziaływanie zbiornika Brzeg Dolny na rzece Odrze. Nauka, Przyroda, Technologie 1, 2, Melioracje i Inżynieria Środowiska: 219-227.
[7] Książek L., A. Jednorał, M. Strutyński 2007: Ocena możliwości zmian funkcji i przeznaczenia zapory przeciwrumowiskowej na potoku Wieprzówka. Infrastruktura i ekologia terenów wiejskich Nr 4/1/2007, PAN, Oddział w Krakowie, s. 89-100.
[8] Parzonka W., R. Kasperek, R. Głowski 2010. Ocena degradacji koryta właściwego Odry środkowej i program działań naprawczych. Infrastr. Ekol. Ter. Wiejs. 8(1), 59-68.
[9] Przedwojski B., J. Nowak, A. Wojciechowska, B. Marciniak 1989: Badania zmian w dolinie i korycie rz. Warty poniżej zbiornika Jeziorsko. Zadanie nr 1. Prognoza obniżania się dna koryta rz. Warty poniżej zbiornika Jeziorsko. Cz. 2. Skutki erozji w korycie. Krzywa natężenia przepływu dolnego stanowiska. Maszynopis. Poznań.
[10] Przedwojski B., M. Wierzbicki 2006: Skutki działania progów stabilizujących w korycie rzeki Warty poniżej zbiornika Jeziorsko. Nauka, Przyroda, Technologie, tom 1, zeszyt 2, Melioracje i Inżynieria Środowiska, s. 219-227, Wydawnictwo Akademii Rolniczej im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu.
[11] Przedwojski B., M. Wierzbicki 2007. Skutki działania progów stabilizujących w korycie Warty poniżej zbiornika Jeziorsko. Nauka Przyr. Technol. 1, 2, #30.
[12] Stevaux J.C., D.P. Martins, & M. Meurer (2009). Changes in a large regulated\tropical river: The Paraná River downstream from the Porto Primavera Dam, Brazil. Geomorphology, 113(3), 230-238.
[13] Wierzbicki M., M. Hämmerling, B. Przedwojski 2008: "Przebieg procesu erozji poniżej zbiornika Jeziorsko na rzece Warcie", Przegląd Naukowy Inżynieria i Kształtowanie Środowiska, Rocznik XVII, Zeszyt 2 (40), Warszawa.
[14] Wierzbicki M., M. Hämmerling, B. Przedwojski 2011: Wpływ budowy progów stabilizujących na kształtowanie się układu zwierciadła wody i dna poniżej zbiornika Jeziorsko, Gospodarka Wodna, nr 6.
[15] Zawadzki P. 2013: Metody ochrony i odtwarzania pojemności zbiorników przepływowych. Acta Scientiarum Polonorum, Formatio Circumiectus 12 (3) 2013, s. 143-152.

Jeśli masz wykupiony/przyznany dostęp - zaloguj się. Skorzystaj z naszych propozycji zakupu!

Publikacja


e-Publikacja (format pdf) - nr 100918 "Wpływ zbiornika Jeziorsko..." licencja: Osobista Produkt cyfrowy	10.00 zł

Zeszyt


GOSPODARKA WODNA - e-zeszyt (pdf) 2016-9 licencja: Osobista Produkt cyfrowy	32.00 zł

Prenumerata

GOSPODARKA WODNA - prenumerata cyfrowa
licencja: Osobista

Produkt cyfrowy
Nowość

384.00 zł

GOSPODARKA WODNA - papierowa prenumerata roczna + wysyłka
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
GOSPODARKA WODNA - papierowa prenumerata roczna	432.00 zł brutto 400.00 zł netto 32.00 zł VAT (stawka VAT 8%)
GOSPODARKA WODNA - pakowanie i wysyłka	42.00 zł brutto 34.15 zł netto 7.85 zł VAT (stawka VAT 23%)

474.00 zł

GOSPODARKA WODNA - PAKIET prenumerata PLUS
licencja: Osobista

Szczegóły pakietu

Nazwa
GOSPODARKA WODNA - PAKIET prenumerata PLUS (Prenumerata papierowa + dostęp do portalu sigma-not.pl + e-prenumerata)	582.00 zł brutto 538.89 zł netto 43.11 zł VAT (stawka VAT 8%)

582.00 zł

Zeszyt

2016-9

Twój Koszyk

Publikacja

Zeszyt

Prenumerata

Zeszyt

Czasopisma