Zasadniczym warunkiem pozwalającym na to, aby przyjęte koncepcje techniczne w zakresie zaopatrzenia w wodę gospodarki narodowej spełniły swoje zadanie, jest zachowanie odpowiedniej czystości poszczególnych rzek lub ich odcinków zgodnie z ich przeznaczeniem". Słowa te zamieścił prof. Henryk Mańczak w podręczniku wydanym w 1972 roku [1]. Mimo upływu lat nie straciły one aktualności. Dziś ciągle konieczne jest techniczne wspomaganie poprawy lub utrzymania dobrego stanu ekologicznego wód przez kanalizowanie miejscowości, budowę i rozbudowę oczyszczalni ścieków. Wobec tego priorytetowym zadaniem w ochronie środowiska w Polsce jest poprawa jakości zasobów wodnych oraz uporządkowanie gospodarki wodno- ściekowej. Stan gospodarki ściekowej w naszym kraju jest daleki od zadowalającego, a w wielu gminach, zwłaszcza wiejskich, należy do najbardziej zaniedbanych dziedzin ochrony środowiska. Aktualny stan gospodarki ściekowej w gminach w dużej mierze wynika z podejścia do oczyszczania ścieków w poprzednim stuleciu. Podejście to zmieniało się w ostatnich dziesięciolecach. Jeszcze w latach siedemdziesiątych i do połowy osiemdziesiątych XX wieku jedyną uznawaną koncepcją gospodarki ściekowej był system kanalizacji zbiorczej, gdzie ścieki z danego obszaru trafi ały do jednej, centralnej oczyszczalni. Kolejne lata przyniosły zmiany i nastąpił szybszy rozwój m.in. kanalizacji lokalnych. Jednak zasadnicze zmiany w gospodarce ściekowej nastąpiły dopiero po roku 2000. Związane one były przede wszystkim z postępującymi zmianami w ustawodawstwie oraz ze wstąpieniem do Unii Europejskiej [2]. W celu osiągnięcia zrównoważonej gospodarki wodnej w naszym kraju konieczne jest podjęcie wielu działań. Niezbędnym warunkiem poprawy jakości zasobów wodnych jest przede wszystkim ograniczenie wpływu ścieków komunalnych na wody powierzchniowe i podziemne. Gospodarka wodna i związana z nią gospodarka ściekowa to nieodłączny element życia i rozwo więcej »
 

Często w Polsce szczycimy się posiadaniem unikatowego w skali świata systemu opłat ekologicznych. Rzeczywiście cennik zawarty w Obwieszczeniu Ministra Środowiska z 26 września 2011 r. (Monitor Polski nr 94, poz. 958) liczy sobie 50 stron i ustala m.in. maksymalną stawkę za zanieczyszczenie powietrza na poziomie 356,12 zł/kg, czyli 80 000 euro za tonę (stosując kurs złotówki do euro 4,50) - więcej niż cokolwiek, gdziekolwiek na świecie. Wprawdzie ta horrendalna stawka dotyczy tylko najgorszych toksyn, takich jak azbest czy benzoapiren, ale i tak robi wrażenie. Również wpływy osiągane z tytułu opłat przez fundusze ekologiczne są znaczne. W 2010 r. było to 3,2 mld zł, a więc 0,7 mld euro. Jednak w stosunku do wszystkich "podatków ekologicznych" (AURA 9/09), do których zalicza się przede wszystkim akcyza na paliwo, jest to niewielki ułamek. Czy jest się czym szczycić? Polskie opłaty są rzeczywiście unikatowe. Sama lista uwzględnionych zanieczyszczeń powietrza liczy 67 pozycji. Dochodzą do tego zanieczyszczenia wody lub gleby i setki czynności, które są uciążliwe więcej »
 

Próba oszacowania całkowitej liczby ptaków, które poniosą śmierć w wyniku wycieku ropy do Zatoki Meksykańskiej, jest niezwykle trudna, jeśli nie wręcz niemożliwa. Przed podobnym problemem naukowcy stanęli w 1989 r. po katastrofi e tankowca "Exxon Valdez" u wybrzeży Alaski. Ustalono wówczas, że liczba odnalezionych około 35 tys. martwych osobników reprezentujących 90 gatunków stanowi od 10 do 30% wszystkich padłych ptaków. Za pomocą złożonego algorytmu uwzględniającego szereg czynników oszacowano ostatecznie, że liczba ta wyniosła od 100 tys. do 300 tys. (Piatt et al. 1990). Chcąc zastosować ten sam wzór w przypadku katastrofy platformy Deepwater Horizon okazuje się, że wartość ta powinna wynieść gdzieś między 7 a 23 tys. Jednakże procent odnajdowanych ciał nie jest taki sam. Liczba ta stanowi niecałe 10% całkowitej sumy. Przyczyną tego jest specyfi ka obszaru, na którym wydarzyła się katastrofa, tj. duża odległość od linii brzegowej (większość tego typu wypadków ma miejsce u wybrzeży) oraz skład gatunkowy ptaków (głównie gatunki morskie oraz wędrowne). Większość danych w postaci martwych osobników zbierano z kilku małych wysp barierowych w pobliżu kolonii lęgowych. Obszar ten stanowił więc tylko niewielką część terenu, który został dotknięty skutkami wycieku. Wiele martwych ptaków nigdy nie dotarło i nie dotrze do lądu. Dla określenia skali tego zjawiska proponuje się nawet eksperyment z wykorzystaniem martwych kurcząt. Miałyby one zostać wyrzucone do wody w odległości około 50 mil od brzegu w celu zbadania odsetka ciał docierających do wybrzeża. Dodatkowo dochodzi kwestia prowadzenia właściwego monitoringu. Kontrole odbywały się w okolicach kolonii w szczycie sezonu lęgowego, co negatywnie wpływało na sukces rozrodczy ptaków. Aby tego uniknąć, większość obchodów wykonano pod koniec tego okresu. Wielu naukowców oraz ludzie prowadzący monitoring zgadzają się co do tego, że zebrane wyniki stanowią zaledwie wi więcej »
 

Po łagodnym listopadzie i grudniu zeszłego roku zima przypomniała o sobie na przełomie stycznia i lutego. W całym kraju odnotowano bardzo niskie temperatury. Pomorze Zachodnie, choć to najcieplejszy rejon Polski, również odczuło mroźną zimę. W Szczecinie według danych WIOŚ odnotowano najniższą temperaturę 6 lutego nad ranem -22,9°C. Mrozy doskwierały wszystkim. Również drzewom, a w szczególno więcej » Czytaj za darmo! »

Góra Kościuszki stanowi najwyższy punkt kontynentu australijskiego, jednakże - biorąc pod uwagę Australię z Oceanią - znacznie większą wysokością może poszczycić się wulkaniczny wierzchołek Puncak Jaya (dawniej Piramida Carstensza) 4884 m n.p.m. na Nowej Gwinei. To właśnie on w ujęciu wielu wspinaczy, w tym światowej sławy Reinholda Mesnera, zalicza się do Korony Ziemi. Te sprzeczności sprawiają, iż chcąc zdobyć "trofeum" trzeba wejść na oba wierzchołki (por. AURA 3/2010, 8/2010, 5/2011). Tu przedstawimy najwyższy punkt części kontynentalnej, a więc Górę Kościuszki. "Szczególny widok tego wierzchołka uderzył mnie tak silnie przez swe podobieństwo do kopca w Krakowie, usypanego na grobie bohatera narodowego Kościuszki, że choć w cudzym kraju, na cudzej ziemi, ale wśród ludu ceniącego wolność i jej obrońców, nie mogłem powstrzymać się od tego, żeby nie nadać górze nazwy Mount Kościuszko" [11]. Tak Sir Edmund Strzelecki, wybitny polski eksplorator, pisał w gazecie "Port Philip Herald", datowanej na 26 czerwca 1840 r. o wejściu na najwyższy punkt cie australijskim pokryty był lodowcami, z których najdłuższy, w dolinie rzeki Snowy, dochodził do 4,5 km długości [5]. W okresie zimowym w górach występują obfi te opady śniegu, a pojedyncze płaty śniegu topnieją dopiero późną jesienią. Panorama Gór Śnieżnych. Fot. Szczuraszek Mariusz Niepoprawnie nazywany misiem - koala. 4/2012 21 Zaczynające się na wysokości ok. 1830 m n.p.m. piętro alpejskie skoncentrowane wokół masywu Góry Kościuszki jest wyjątkowe oraz ma duże znaczenie biologiczne i geomorfologiczne [9]. Na jego obszarze występują zarówno charakterystyczne dla strefy alpejskiej, jak i rzadkie skupiska roślinne. Z 212 rodzimych gatunków fl ory regionu, aż 21 to endemity, a 33 to rzadko występujące gatunki [4]. więcej »
 

Nowy ogląd świata, zwany ekologizmem, przeniesiony na grunt gospodarczo-polityczny w okresie między apelem U Thanta (1969) a Szczytem Ziemi w Rio de Janeiro (1992), ostatnio stał się w Polsce obiektem zawziętej krytyki. Dlatego ważne jest dziś rzetelne ocenienie, i to w wieloletniej perspektywie, rzeczywistych kosztów ekonomiczno-społeczno-ekologicznych dwóch modeli rozwojowych: w przypadku kontynuowania ekologizacji gospodarki w imię jej dalekowzrocznej trwałości i zrównoważenia, albo w razie zawrócenia ku maksymalizacji produkcji i konsumpcji. Nie będąc ekonomistą, nie podejmuję się takiej oceny, ale uważam za konieczne postawienie takiego zadania. Mimo kosztownej (i obecnie silnie ograniczanej) edukacji proekologicznej, prowadzonej przez państwowy system szkolnictwa, przez światłe czasopisma, organizacje naukowe, stowarzyszenia obywatelskie i ostatnio także Kościół, skutki antyekologicznego prania mózgów przez główne media i Internet są już zatrważające. W przeciwieństwie do krajów sąsiednich (Niemiec, Skandynawii), gdzie ekologizm jako progresywna orientacja ideowa oparta na poczuciu odpowiedzialności za Ziemię nadal dociera do najwyższych szczebli władzy. "Obecnie zasada zrównoważonego rozwoju nie jest programem forsowanym tylko przez ugrupowania ekologiczne, lecz przez wszystkie znaczące partie niemieckie" - powiedział w wywiadzie z lutego 2012 wybitny fi lozof i bioetyk, prof. Dieter Birnbacher. Dowodem na to niemiecka decyzja rządowa w sprawie energetyki jądrowej, w kraju, gdzie miastami, regionami i landami współrządzą ludzie z wykształceniem ekologicznym. A wcześniejszym przykładem takiej orientacji ideowej w Czechach było imponujące proekologiczne orędzie noworoczne (r. 2000) o stanie świata prezydenta Václava Havla. W Polsce w tym czasie trwał odwrót ideowy. Zdumiewa, że nie naśladujemy państwa niemieckiego, które startując z podobnych zniszczeń wojennych, w oparciu najpierw na modelu "społeczne więcej »
 

1. Przedstawiony niżej wyrok Trybunału dotyczy realizacji obowiązków nałożonych na państwo członkowskie na mocy dyrektywy Rady 92/43/EWG z 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i fl ory (zwanej dalej dyrektywą siedliskową. Artykuł 6 ust. 2 dyrektywy siedliskowej stanowi: Państwa członkowskie podejmują odpowiednie działania w celu uniknięcia na specjalnych obszarach ochrony pogorszenia stanu siedlisk przyrodniczych i siedlisk gatunków, jak również w celu uniknięcia niepokojenia gatunków, dla których zostały wyznaczone takie obszary, jeżeli to niepokojenie może mieć znaczenie w stosunku do celów niniejszej dyrektywy. W ustępie 3 czytamy: Każdy plan lub przedsięwzięcie, które nie jest bezpośrednio związane lub konieczne do zagospodarowania terenu, ale które może na nie (na ów teren)w isto więcej »
 

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej od 13 kwietnia 2012 r. do 11 maja 2012 r. przyjmuje wnioski wstępne do konkursu o dofi nansowanie projektów w ramach "Wsparcia dla przedsiębiorstw w zakresie ochrony powietrza" (Priorytet 4.5 Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007 - 2013). Do tej pory n więcej » Czytaj za darmo! »

Polski rajobraz to krajobraz kapliczkami i krzyżami usiany. Te małe świątynie, dowody wiary człowieka, spotkać można przede wszystkim przy drogach i na skrzyżowaniach dróg, ale także koło domostw, na odludnych traktach czy w polach i przy lasach. Są one swoistym symbolem naszej ludowej kultury, który ma wyraźny aspekt krajobrazowy, gdyż otoczenie kapliczek i ich usytuowanie nigdy nie było przypadkowe, przeciwnie - szczególne i harmonijne. Przeciwko strachom... Tradycja stawiania kapliczek i krzyży przydrożnych sięga odległych czasów. Powodów, dla których ludność tworzyła te małe perełki krajobrazowe, jest bardzo wiele. Nie na ostatnim miejscu był strach przed złym; pisze o tym Franciszek Kotula w reportażu historycznym Po Rzeszowskim Podgórzu błądząc. W okresie, gdy wiar więcej »
 

Ogrzewanie, wentylacja i zaopatrzenie w ciepłą wodę to podstawowe instalacje wpływające na komfort użytkowania i pozwalające na poczynienie oszczędności eksploatacyjnych. Decydując się na budowę domu inteligentnego i inwestując w centralny system zarządzania, chcielibyśmy w miarę szybkiego zwrotu poniesionych nakładów. Wentylacja należy do instalacji pochłaniających znaczny procent wydatków eksploatacyjnych. Przyjrzymy się takiej instalacji wykonanej w jednym z krajowych domów inteligentnych. Wentylacja w budynku inteligentnym Dwukondygnacyjny wolno stojący budynek mieszkalny "Galia" został zaprojektowany w systemie BMS Unihome przez dra inż. Jacka Biskupskiego. Wentylacja jest realizowana przez system nawiewno-wyciągowy wyposażony w zwarty agregat z odzyskiem ciepła, z klasycznym układem rozprowadzenia powietrza - nawiew do pomieszczeń mieszkalnych, wyciąg z kuchni i łazienki. Dodatkowo przewidziano także wentylację grawitacyjną, z kratkami wywiewnymi w łazience i w kuchni. Silniki wentylatorów umożliwiają ciągłą regulację ilości powietrza. W l więcej »
 

Pierwsze promienie kwietniowego słońca mobilizują. Każdy oddycha z ulgą, że zima to czas przeszły. Przyczajona do końca stycznia dała z siebie wszystko w lutym, siarczyste mrozy, mnóstwo śniegu, bywało nieprzyjemnie i wyczerpująco. W czasie przesilenia wiosennego dopadało nas osłabienie, znużenie, senność, zmiany nastroju, nadpobudliwość. Huśtawka pogodowa, wyże, niże, czasem ostry wiatr, bo zima nie tak łatwo odpuszcza. Wahania ciśnienia i temperatury osłabiają, jesteśmy podatniejsi na infekcje. Osłabieni mrozami, małą dawką słońca, przeziębieniami, niedotlenieniem, teraz powinniśmy otworzyć się na zmiany. Przed nami delikatna zieleń, więcej słońca, pachnący wiatr, a to sprawia, że będzie przybywać energii, choć niektórym zacznie dokuczać alergia z powodu wiosennego pylenia. Optymizm potrzebny zaraz Otwieramy okna, przeglądamy szafę, zimowe warstwy powoli ustępują barwnej lekkości, myślenie jakby lżejsze i pogodniejsze. Czas na porządki, wypady za miasto, rowerowy rozruch sezonu, wiosenne kolory w domu. Wiosna wzmaga chęć robienia postanowień. Może kilka kilogramów mniej, zmiana fryzury lub choćby koloru włosów, większa aktywność. Patrzymy w lustro. Tak, porządek w szafi e to nie wszystko, nasza skóra też chce odczuć zbliżający się czas. Na wiosnę mamy ochotę bardziej dbać o swój wygląd. Regeneracja, nawilżanie i odżywianie to sposób na odnowę. Celem jest dobrze nawilżona skóra, bez nadmiernej wrażliwości, elastyczna i jędrna. Ale aby wyglądać wiosennie, nie wystarczą zabiegi kosmetyczne, bo na skórze widać, jak żyjemy, co jemy i jak aktywnie spędzamy czas. Dotlenianie przez ruch Cera przestanie mieć szarość zimy, gdy pospacerujemy na świeżym powietrzu. Zostanie dotleniona. Okna otwarte i dobrze przewietrzone pomieszczenia też wspomagają dotlenienie. W zwalczaniu wiosennego zmęczenia ważny jest ruch. Tym, co jeżdżą własnym samochodem, ceny paliw paradoksalnie mogą wyjść na zdrowie. Może od czasu do c więcej »
 

Pamięć węchowa w znacznie większym stopniu opiera się czasowi i różni się znacznie od pamięci wzrokowej i słuchowej. Psychologowie przyjęli - z czym nie wszyscy badacze się zgadzają, że wzrok i słuch są głównymi dostarczycielami informacji o świecie wokół nas. Dlaczego się nie zgadzają? Wychodzą bowiem z założenia, że pamięć jako taka nie stanowi całościowego układu, kierującego wszystkimi sposobami gromadzenia informacji. Pamięć wzrokowa i pamięć słuchowa różnią się od pamięci węchowej. Zmysł powonienia reaguje na różnorakie informacje dochodzące z otoczenia, przekazując je różnymi kanałami, uruchamia w określonych przypadkach odmienne struktury mózgu. Łączność między układem powonienia i układem limbicznym umożliwia kojarzenie doznań węchowych z innymi doznaniami zmysłowymi, a skojarzenia te zawierają często ogromny ładunek emocjonalny (przykład: matka rozpozna swe dziecko po zapachu w parę chwil po porodzie. Potwierdzają to eksperymenty przeprowadzone przez klinikę położniczą w Jerozolimie. Aż 88% poddanych eksperymentowi położnic bezbłędnie zidentyfi kowało swe niemowlę). Zatrzymajmy się na chwilę na pa więcej »
 

Pytanie: Jak należy rozumieć ustawowe sformułowanie, że miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego, w wyniku którego następuje zmiana przeznaczenia gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, sporządza się dla całego obszaru wyznaczonego w studium? Dolnośląski Zespół Parków Krajobrazowych Odpowiedź: Rozstrzygnięcie problemu prawnego wymaga sięgnięcia do dwóch podstawowych aktów prawnych: 1) ustawy z 3 lutego 1995 r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych (DzU z 2004 r. nr 121, poz. 1266 ze zm.), 2) ustawy z 11 lipca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (DzU nr 80, poz. 717 ze zm.). Przypomnę zasadnicze w świetle rozważanego problemu założenia obu tych ustaw. Otóż jednym z najważniejszych celów ustawy o ochronie gruntów jest ograniczenie przeznaczania gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne. Realizacji tego celu służy: 􀁹 uzależnienie przez więcej » Czytaj za darmo! »

Pływająca farma słoneczna Na całym świecie fi rmy poszukują dużych, otwartych przestrzeni do budowy olbrzymich farm słonecznych. W Izraelu zdecydowano się na stworzenie pływającego skupiska paneli słonecznych. Punktem wyjścia była świadomość, że w tak małym kraju, jak Izrael, niemożliwe jest znalezienie terenu odpowiadającego potrzebom dużych elektrowni słonecznych. Według twórców ich rozwiązanie można stosować zarówno na akwenach słodko-, jak i słonowodnych. Flagowym produktem fi rmy jest pływający system fotowoltaicznych ogniw koncentrujących, który skupia energię słoneczną, aby wytworzyć energię elektryczną. System zbudowany jest z modułów, które mogą produkować od kilku kilowatów do dziesiątek megawatów mocy. Według inżynierów pracujących przy projekcie pozwala on na znaczną obniżkę kosztów produkcji energii odnawialnej, ponieważ woda, po której pływają panele, jest używana do jego chłodzenia. Przekłada się to również na z więcej » Czytaj za darmo! »

ŚWIATOWY DZIEŃ WODY 2012. Bezpieczeństwo Wody i Żywności - to tegoroczne hasło obchodzonego 22 marca na całym świecie święta, które zostało ustanowione w 1992 r. przez Zgromadzenie Ogólne ONZ. Każdego roku obchody odbywają się pod wybranym hasłem, a ideą tego dnia jest uświadomienie państwom członkowskim wielkiego wpływu prawidłowej gospodarki wodnej na ich kondycję. Lata 2005-2015 ustanowiono Międzynarodową Dekadą dla Akcji "Woda dla Życia". W tym roku z okazji Dnia Wody na Płycie Desantu nad Wisłą w Warszawie odbył się piknik rodzinny zorganizowany przez MPWiK oraz Krajowy Zarząd Gospodarki Wodn więcej » Czytaj za darmo! »

Rozważania o nauczaniu przyrody Autor książki, dr hab. Władysław Błasiak, jest profesorem Uniwersytetu Pedagogicznego w Krakowie, przez wiele lat był kierownikiem Zakładu Dydaktyki Fizyki Instytutu Fizyki. Spod jego pióra wyszło ok. 100 publikacji z zakresu dydaktyki fi zyki oraz teorii nauczania, jak również programów nauczania i podręczników. Omawiana publikacja jest refl eksją dotyczącą stanu edukacji w naszym kraju. Prof. Błasiak jest autorytetem w dyskusji nad problemami szkolnictwa. Wieloletnie doświadczenia i przemyślenia są prezentacją osiągnięć zespołu badawczego, stworzonego i kierowanego przez profesora, zajmującego się badaniem prawidłowości procesów edukacyjnych. W książce opisane są nowoczesne dokonania dydaktyki na świecie, a następnie skonfrontowane z realiami w naszym kraju. Każdy rozdział zawiera więcej » Czytaj za darmo! »

Akt 1 Scena 1 Występują: dwa ptaszki, Mateusz, Mądralek, Gniewko, Gburek, Eryk i inne krasnale. Kilka ogrodowych krasnali siedzi w ogródku między rabatami kwiatów. Słoneczko świeci. Białe obłoki leniwie suną po błękicie nieba. Nagle błogi wypoczynek przerywa hałas. To dwa ptaszki z niezwykłą prędkością wlatują do ogrodu i ogłaszają zaskoczonym krasnalom: Pierwszy ptaszek: Ach kochani! Ach kochani! Z wichrem szybkim tutaj gnamy... Drugi ptaszek: Lecz niedobre wieści mamy! Mądralek: - Co się stało, co się dzieje? Mówcie prędko, bo truchleję. Pierwszy ptaszek: Zła, okropna czarownica znowu nieszczęścia wylicza. Drugi ptaszek: Chce nasz piękny świat wyniszczyć; ziemię, wodę zanieczyścić. Krasnal Eryk: Ojej, ojej! Co to znaczy? Czy ktoś mi to wytłumaczy? Mądralek: Trzeba uratować świat! Czy się znajdzie jakiś chwat? rozgląda się, ale krasnale mają spuszczone głowy Cóż to? Czy nie ma chętnego? Ani dwóch? Ani jednego? zdziwiony, ale z nadzieją w głosie Więc ja zrobię pierwszy ruch - wszyscy oddychają z ulgą i biją brawo myśląc, że Mądralek sam chce wyruszyć w drogę wyznaczam krasnali dwóch! Pójdą krasnale Gniewko i Gburek, co myśli czasem mają ponure. Krasnoludki Gniewko i Gburek z niezbyt zadowolonymi minami przygotowują się do wyprawy. Scena 2 Występują: krasnal Mateusz, Mądralek. Krasnal Mateusz prosi Mądralka na stronę. Szeptem: Gniewko - ten jest gniewny, Gburek zaś marudzi. Niechaj się Mądralek sukcesem nie łudzi! Wyprawa, jak mniemam, zakończy się wrzaskiem, krzykiem, nienawiścią i ogólnym fi askiem. Bo zamiast się zająć tą wiedźmą szkaradną, oni dwaj na siebie nawzajem napadną. Będą rany, blizny, złość i złorzeczenie, wrzawa i niesnaski, niezadowolenie. W końcu i my także wdepniemy w ic więcej »
 

Krajobraz kulturowy Wyróżnienie poziomów krajobrazu to spojrzenie na krajobraz przez fi ltr percepcyjny, by dostrzec jego komponenty składowe, poznać ich funkcjonowanie oraz widzieć ich udział w tworzeniu całości będącej megasystemem funkcjonującym przy współudziale wszystkich części składowych systemu krajobrazowego. Wydzielone poziomy stanowią jego podsystemy wzajemnie się uzależniające, które przez nieustanny wpływ na siebie tworzą nową jakość uzewnętrzniającą się w krajobrazie. Krajobraz pozostaje więc stale pod wpływem dynamizujących go czynników endogenicznych, egzogenicznych, kosmicznych i antropogenicznych. Przy czym zasięg oddziaływania czynników antropogenicznych wyznacza zasięg sfery krajobrazowej i wskazuje strefę kultywacji, czyli uprawy krajobrazu, tzn. strefę oddziaływania człowieka na środowisko. Dlatego strefa ta jest nazywana krajobrazem kulturowym. W tym ujęciu krajobraz kulturowy nabiera znaczenia środowiska geografi cznego, którego aktualne pojmowanie precyzyjnie wyjaśnił Marek Degórski1. Krajobraz kulturowy jest pochodną, swoistym produktem, istoty człowieczeństwa czyli kultury, dzięki której, jak głosił błogosławiony Jan Paweł II, Człowiek żyje prawdziwie ludzkim życiem 2. Dzięki kreatywnej działalności człowieka w środowisku krajobraz nabiera cech obiektu kulturowego, w którym przyroda stanowi dla niego swoistą życiową bazę. Bazę tę ubogaca człowiek swoją kulturą. On i tylko on jest sprawcą i twórcą kultury - w niej się wyraża i w nie się potwierdza3. Dlatego człowiek wyrastając swym intelektem ponad przyrodę, ma w rękach przyszłość krajobrazu. Spojrzenie na krajobraz kulturowy może być aspektowe. Dotyczyć może: 1) M. Degórski 2005, op. cit. 2) Jan Paweł II, 1980, Przemówienie wygłoszone w siedzibie UNESCO (Paryż, 2 czerwca 1980), [w:] M Radwan, L. Dyczewski, L. Kamińska, A. Stanowski (red.) "Dokum więcej »
 

Są problemy, którym bez dyskusji ze społeczeństwem nie można rozwiązać. Ekolodzy twierdzą, że ich głos jest lekceważony albo się ich w ogóle nie dopuszcza do głosu. Dlatego artykuł prof. Ludwika Tomiałojcia pt. "Patrząc w przyszłość korzystajmy nawet z ‘nawiedzonych’ ekologów" (s. 24) traktujemy jako wstęp do publicznej dyskusji. Wiele problemów w nim emocjonalnie poruszonych wymaga chłodnej i rzeczowej dyskusji. Generalnie przyznajemy mu rację, bo obserwujemy regres w realizacji zasad zrównoważonego rozwoju kraju. Ale przyczynę tego upatrujemy w niskiej świadomości ekologicznej społeczeństwa i braku wyobraźni rządzących, którzy rozwiązując doraźne problemy nie myślą o przyszłości. 20 lat temu pisałem (AURA 1/1993), że rodzący się kapitalizm nie garnie się do ochrony przyrody. "Skończył się krępujący centralizm, kiedy to decyzje nawet w najdrobniejszych sprawach zapadały w Warszawie. Wiele spraw, dotyczących mieszkańców gmin i osiedli, przekazano w ręce lokalnych społeczności. Ale podniesione do najw więcej » Czytaj za darmo! »

Św. Franciszek z Asyżu odnosił się ze szczególnym szacunkiem do przyrody, widząc w niej twory świętości i piękna. Zwierzęta i ptaki uznawał za "braci mniejszych". Taka postawa Biedaczyny z Asyżu (określenie, które przylgnęło do Świętego ze względu na jego negatywny stosunek do gromadzenia dóbr materialnych) znajduje - chociaż jeszcze z oporami - uznanie wśród ludzi zatroskanych o wciąż pogarszający się stan środowiska naturalnego i społecznego. Papież Jan Paweł II uczynił św. Franciszka patronem ekologów. Cieszy więc to, że podstawy właściwe duchowi franciszkańskiemu, w tym przypadku w odniesieniu do jerzyków i nietoperzy, znajdują wyraz w Polsce. Zasmucają zaś i budzą sprzeciw postawy destrukcyjne lub obojętne w odniesieniu do życia tychże "braci mniejszych". Jerzyki i nietoperze, jako oryginalne elementy różnorodności biologicznej, występowały do niedawna dość powszechnie. Były ozdobą krajobrazu polskich miast. A także, co nie mniej ważne, przyczyniały się znacząco do ochrony ludzi przed dokuczliwością owadów. Zjadają one bowiem masowo komary, meszki, mszyce, pojawiające się na dużą skalę, zwłaszcza w strefach i okresach wilgotnych. Domniemywa się, że pojedynczy jerzyk potrafi w okresie kar więcej »
 

Po 18 miesiącach dobiegł końca projekt edukacyjny na temat odnawialnych źródeł energii, realizowany przez Fundację Wspierania Inicjatyw Ekologicznych i dofi nansowany ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Głównym celem projektu były działania edukacyjne na temat odnawialnych źródeł energii (OZE). Dodatkowym celem kampanii było pokazanie, w jaki sposób lokalne społeczności i lokalni użytkownicy mogą wykorzystywać energię pochodzącą ze źródeł odnawialnych. Projekt adresowany był do ogółu, w szczególności dzieci i młodzieży, na więcej » Czytaj za darmo! »

Ksiądz kanonik Krzysztof Kluk w "Dykcyonarzu rooelinnym" (1805) tak pisze o cytrynie: "Zażycie stołowe Cytryn i soku ich dobrze iest wiadome: namienię tylko o lekarskim... Sok Cytrynowy iest gwałtownie chłodzą- cy we wszystkich gorączkach, w tych i zgniłych chorobach, albo się daie Cytryna w talerzyki pokraiana i cukrem posypana, albo soku dostatkiem w napoy mieszanego. więcej »
 

Obecnie podstawowe problemy rozwoju cywilizacji to: - zapobieganie powstawaniu ewentualnego kryzysu, wynikającego z niestabilnych dostaw oraz nieprzewidy walnych cen ropy ze złóż arabskich oraz - zachowanie klimatu ziemskiego dla przyszłych pokoleń, a więc dążenie w skali globalnej do zrównoważonej przyszłości. Szansę w rozwiązywaniu tych problemów świat postrzega w transformacji cywilizacji do ekonomii wodoru i metanolu, jak również w tworzeniu dla przyszłych pokoleń globalnego systemu energii [1]. Przy czym przez transformację gospodarki świata do ekonomii wodoru rozumie się gospodarkę, w której stosowanymi generatorami energii są ogniwa paliwowe bezpośrednio zasilane wodorem. Tworzą one prąd elektryczny czerpiąc bezpo średnio elektrony z atomu wodoru. Wyko rzystują najprostszy pierwiastek, jakim jest atom wodoru, zbudowany z jednego elektronu jako ładunku ujem nego i jednego protonu jako ładunku dodatniego, w którym z tego względu brak sił wiązań elektronów. Są one szansą szczególnie dla loka l nych gospodarek, między innymi w tworzeniu nowych miejsc pracy dla osób wysoko kwalifi kowanych. Mogą być sto so wane, wykorzystując lokalnie dostępne źródła wodoru, przede wszystkim w gospodarce komunalno-bytowej, transporcie miejskim oraz w transporcie samochodo wym na autostradach wodorowych. Natomiast transformacja gospodarki do ekonomii metanolu dotyczy przypadku, gdy nośnikiem wodoru, zasilającym anodę ogniwa paliwowego, jest metanol, łatwy w transporcie i magazynowaniu. Zwłaszcza dlatego, że sprowadzenie wodoru do postaci ciekłej jest procesem bardzo energochłonnym. Metanol jest jedynym ciekłym węglowodorem ulegającym rozkładowi na anodzie ogniwa w temperaturze otoczenia na wodór i dwutlenek węgla. A więc może być wykorzystywany jako medium dostarczające atomy wodoru do ogniw paliwowych stanowiących generatory energii w napędzie środków transportu przyszłości oraz w przenośnych telefonach i komputerach. więcej »
 

Stan jakości powietrza atmosferycznego jest ściśle związany z emisją ze źródeł lokalnych oraz z emisją napływową związaną z transportem zanieczyszczeń ze źródeł oddalonych, także ze znajdujących się poza Polską (transport transgraniczny). Pomiary stężenia cząstek pyłu drobnego w powietrzu są szczególnie istotne z uwagi na możliwość wywołania niekorzystnych skutków środowiskowych oraz zdrowotnych [1, 2]. Coraz rygorystyczniejsze wymogi, dotyczące poziomu imisji pyłów w państwach Unii Europejskiej, stawiają w niekorzystnym świetle lokalny przemysł, uważany za głównego winowajcę złego stanu jakości powietrza. Z uwagi na fakt, iż bardzo często w wielu miastach Polski dochodzi do nagminnych przekroczeń dopuszczalnych poziomów stężenia pyłu PM2,51 i PM102 w powietrzu, szczególnie istotna jest identyfi kacja wielkości emisji pyłów z głównych źródeł występujących na danym obszarze. Pyły pierwotne, czyli takie, które trafi ają do atmosfery bezpośrednio ze źródła, są kontrolowane w miejscu powstawania np. przez obliczenia operatorów danej instalacji, a wyniki powinny odpowiadać danym monitoringowym rejestrowanym na danym obszarze. Natomiast wielkość emisji pyłów wtórnych, powstających w efekcie przemian i reakcji chemicznych w atmosferze, jest bardzo trudna do jednoznacznego określenia, a również i ta grupa stanowi ważną składową mieszaniny pyłów w powietrzu [3]. Według danych szacunkowych [4] w Polsce całkowita emisja pyłów do powietrza wyniosła 394 Gg w 2009 roku, co stanowiło spadek o około 15% względem roku 2000 (rysunek 1). W analizowanych latach 2000-2009 energetyka zawodowa wyemitowała o 64% mniej pyłów do powietrza, a energetyka przemysłowa o 58%. Natomiast emisja pyłu ze źródeł mobilnych systematycznie rosła, powodując wzrost emisji z 61 Gg pyłu w 2000 roku do 82 Gg w 2009. Emisja ze źródeł stacjonarnych (tj. kotłownie lokalne, paleniska domowe, warsztaty rzemieślnicze, rolnictwo i inne) w analizowanym okre więcej »