1. WSTĘP Udostępnienie w sieciach radiokomunikacyjnych usługi mobilnego Internetu, umożliwiającej korzystanie z bezprzewodowego dostępu do sieci za pomocą transferu danych z wykorzystaniem telefonu lub modemu, spowodowało, że zapotrzebowanie na tę usługę stale rośnie. W chwili obecnej do sieci podłączanych jest coraz więcej urządzeń, zaczynając od smartfonów, na żarówkach i obrożach dla psów kończąc. Internet Rzeczy (IoT) wymusza wprowadzenie coraz to nowszych rozwiązań łączności bezprzewodowej. Firma analityczna Gartner przewiduje, że do końca 2018 roku do sieci będzie podłączonych 6,4 miliardów urządzeń IoT, a do roku 2020 wyniesie 20,6 miliarda urządzeń tego typu[1]. Urządzenia coraz częściej wymagają wysokiej przepustowości oraz małych opóźnień transmisji. Dotychczas zwykle korzystają one z technologii Wi-Fi oraz technik telefonii komórkowej. Jednak w przeciągu kilku lat technologie te nie będą wystarczające. W kontekście opracowanego właśnie standardu architektury drugiego poziomu (SA2) sieci 5G, mówi się najczęściej o znacznym wzroście transferu danych, co potwierdzają badania prowadzone i publikowane przez światowe firmy, takie jak Cisco, Ericsson, Nokia czy ZTE, oraz testy prowadzone prze nie, w czasie których osiągano wyniki na poziomie ponad 10 Gb/s, a ustanowiony rekord to prawie 20 Gb/s. Do specyfikowania wymagań dla 5G dorzuciła się Komisja Europejska, która bierze aktywny udział w definiowaniu tego standardu. Powołane przez nią programy 5G PPP, METIS 2020 i projekty badawcze w ramach Horizon 2020 zakładają, że celem 5G jest wzmocnienie największych w Europie sektorów przemysłowych, a więc motoryzacyjnego, transportowego, służby zdrowia, energetycznego, wytwórczego i rozrywkowego. Postawiła w związku z tym wymagania, aby możliwa była obsługa do 100 urządzeń na metr kwadratowy, czy możliwość integracji z systemami przewodowymi i satelitarnymi. Rosnące wymagania sprawiają, że liczba stacji bazowych, szczegó[...]

  Planowanie zasięgów stacji radiowych systemów radiodyfuzyjnych wymaga stosowania numerycznych modeli terenu na etapie obliczeń propagacyjnych [1, 2]. Szczególnym przypadkiem planowania sieci są obszary miejskie, w których duża zmienność pokrycia terenu znacząco zmienia rozkład natężenia pola elektrycznego na analizowanym obszarze. W ostatnich latach nastąpiło duże upowszechnienie zasobów numerycznych modeli terenu (NMT) oraz pokrycia terenu (NMPT) charakteryzujących się bardzo wysoką rozdzielczością. Jednym z takich zasobów - obejmujących swym pokryciem wybrane obszary Polski - są mapy rastrowe NMPT dystrybuowane przez Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej (CODGIK). Reprezentują one dane o rozdzielczości poziomej oczka 0,5 m oraz 1 m, kolejno dla obszarów miejskich i pozostałych. Błąd średni wysokości nie przekracza 20 centymetrów [3]. Stanowi to istotny wzrost szczegółowości odwzorowania terenu względem innych zasobów wcześniej powszechnie stosowanych w procesie planowania systemów radiowych, takich jak np. mapy SRTM lub ASTER. Ich maksymalna rozdzielczość pozioma wynosi 1 sekundę geograficzną, co na terenie Polski przekłada się na oczko około 20x30 m. Wynik renderowania wysokości terenu, obrazujący wysoką dokładność zasobu mapy CODGIK NMPT przedstawiono na rys. 1. Rys. 1. Wynik renderowania zasobu CODGIK NMPT (Centrum Wrocławia). Autorzy artykułu wykonali badania mające na celu scharakteryzować stabilność wyznaczanego rozkładu natężenia pola elektrycznego oraz zasięgów pochodzących od stacji nadawczych w zależności od zmian parametrów definiujących dokładność odczytu danych mapowych podczas obliczeń propagacyjnych. Analizy przeprowadzono dla rzeczywistych obiektów nadawczych systemu DAB+. Stacje te emitują sygnał radiowy o niedużej mocy (250W) mający pokryć wybrane obszary Wrocławia. Na po[...]

  1. WSTĘP W Polsce aktualnie emisja w naziemnej telewizji cyfrowej realizowana jest w systemie DVB-T [1] w wariancie kodowania wizji H.264/MPEG-4/AVC [2]. W związku z Decyzją Parlamentu i Rady Unii Europejskiej [3, 4] w najbliższych latach nastąpi zmiana przeznaczenia pasma 700 MHz (694-790 MHz) w krajach Unii i odbędzie się przekazanie tego zakresu częstotliwości (tzw. "drugą dywidendę cyfrową") w całości na potrzeby innych systemów, głównie systemów telefonii komórkowej 4G/5G w celu rozbudowy zasięgu (w związku z fizycznymi właściwościami tego pasma - tzw. "pasmo "pokryciowe") oraz częściowo także wzrostu przepływności dostępnej w sieciach operatorów komórkowych. Oznacza to wymóg przeplanowania istniejących sieci DVB-T/T2 wynikający ze zmiany przeznaczenia pasma 700 MHz. W wielu krajach europejskich analizuje i rozważa się możliwość zmiany przeznaczenia pasma 700 MHz połączonego równocześnie ze zmianą techniki nadawczej (z DVBT/ MPEG-2/MPEG-4 na DVB-T2/HEVC [5, 6]), modyfikację infrastruktury oraz zakładanej wymianie odbiorników przez społeczeństwo. Niektóre z nich (np. Niemcy) podjęły już taką decyzję i obecnie są w fazie migracji od emisji w DVB-T/MPEG-2 do DVB-T2/HEVC. Decyzje te wynikają z jednej strony z większej efektywności wykorzystania cennego widma radiowego możliwe do uzyskania w systemie DVB-T2 w stosunku do DVB-T (w sytuacji uszczuplania dostępnych dla telewizji naziemnej zasobów widma UHF), a z drugiej z możliwości uatrakcyjnienia i rozszerzenia oferty telewizji naziemnej. Można np. uruchomić dodatkowe programy telewizyjne, programy wysokiej rozdzielczości (HD) czy nawet w niektórych przypadkach programy ultra wysokiej rozdzielczości (UHD 4k) wymagające zastosowania najnowszych technik kompresji stosowanych obecnie w telewizji (tj. HEVC/H.265 [6]) oraz dużej pojemności multipleksu DVB-T2. Korzystne wartości parametrów symboli OFDM w przypadku DVB-T2 (znacznie większe wartości odstępów ochronnych - "guard[...]

  RADIOFONIA CYFROWA - WIĘCEJ NIŻ RADIO Korzyści ekonomiczne cyfryzacji radiofonii.Aby odpowiedzieć na pytanie, czy radio cyfrowe jest tańsze od analogowego czy dystrybucji strumieniowej przez Internet, trzeba rzetelnie przyjrzeć się tym trzem drogom docierania z programem do słuchaczy. Warto oprzeć się na dogłębnej analizie poczynionej przez Marcello Lombardo, eksperta Europejskiej Unii Nadawców EBU (szczegółowy opis np. w [1]). Celem opracowania było określenie kosztów transmisji i słuchania radia oraz porównanie ich do trzech sposobów docierania do słuchaczy - za pomocą radia analogowego FM, radia cyfrowego DAB i strumieni internetowych. Do analizy przyjęto jako punkt odniesienia realne dane pochodzące z pięciu krajów (Francji, Niemiec, Włoch, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii). Po stronie transmisji dokonano analizy kosztów nadawcy dystrybucji treści radiowych w FM, DAB i Internecie, a po stronie odbiorczej - analizy cen, jakie słuchacze płacą, aby słuchać radia w ruchu na ich ulubionej platformie. Podstawowe parametry analizy z punktu widzenia nadawcy to koszty dystrybucji sygnału (Opex), natomiast z perspektywy słuchacza to koszty odbioru.Koszty dystrybucji radiowej - definicja scenariuszy Za podstawę przyjęto pięć europejskich rynków zamieszkiwanych przez 321 milionów mieszkańców (60% populacji Unii Europejskiej). Przeanalizowano trzy scenariusze: radio o zasięgu ogólnokrajowym (o populacji liczącej 64,2 mln), radio o zasięgu regionalnym (o populacji: 5,4 mln) i radio lokalne o zasięgu obejmującym stolicę (4 mln). Do oszacowania liczby nadajników w celu zapewnienia zasięgów dla każdego scenariusza oparto się na nadawcach publicznych. Definicję kosztów podano w tabeli 1. Koszty dystrybucji radiowej - model FM Do oszacowania liczby nadajników zapewniających odpowiednie zasięgi dla każdego scenariusza przyjęto liczby i typy obiektów nadawczych nadawców publicznych z pięciu krajów: France Inter, Deutschlandradio, Radio RAI 1, R[...]