Horse hair samples were collected in 3 regions of Poland and studied for elementary compn. by electron microscopy and X-ray spectroscopy. Substantial higher contents of F, Al and S were obsd. in hair of horses from an industrial region. Wykazano przydatność analizy rentgenowskiej SEM-EDS do określania stanu czystości środowiska naturalnego na przykładzie oznaczenia zawartości pierwiastków w okrywie włosowej zwierząt pochodzących z różnych środowisk. Potwierdzono, że analiza ta daje informacje o stanie zdrowotnym zwierzęcia, nadmiarze lub niedoborze różnego rodzaju pierwiastków w organizmie i może być dobrym narzędziem w biomonitoringu środowiska. Wyniki pracy mogą być przydatne m.in. w badaniach dotyczących stanu środowiska, a także w przemyśle pasz i suplementów diety dla zwierząt. Elektronowa mikroskopia skaningowa SEM (electron scanning microscopy) w połączeniu z mikroanalizą rentgenowską EDS (energydispersive X-ray spectroscopy) jest metodą pozwalającą na ocenę składu chemicznego różnego rodzaju prób. Jest ona obecnie powszechnie stosowanym narzędziem poznawczym w wielu gałęziach nauki i przemysłu, np. do analizy ekstraktów roślinnych1), odpadów z przemysłu rybnego2) czy produktów jajczarskich3), a także prób środowiskowych4). Metoda ta opiera się na emisji promieniowania rentgenowskiego charakterystycznego dla danego pierwiastka wchodzącego w skład analizowanej próby, wykorzystuje oddziaływanie elektronów z atomami badanego materiału, umożliwia odczyt i rejestrację kwantów promieniowania powstałych w wyniku pobudzenia elektronów wtórnych z powierzchni analizowanej próby5), co pozwala na uzyskanie informacji o składzie pierwiastkowym badanego materiału. Ponadto elektrony wtórne oraz wstecznie rozproszone umożliwiają obrazowanie (mapping) powierzchni ocenianego materiału6). Energia pobudzenia zależna jest od składu analizowanej próby, co umożliwia określenie składu pierwiastkowego [...]

  Ag nanoparticles were deposited on mineral sorbents (vermiculite, bentonite, halloysite) and added to poultry droppings mixed with sawdust-straw litter, placed in tightly closed glass bottles and studied for NH3 emission by measuring the NH3 concn. in air in upper litter layer and above its surface. Addn., temp. and humidity of the litter and in the air were measured. A decrease in NH3 concn. both in the litter and above its surface was noted in all the cases, the highest for vermiculite-based prepns. Określono w warunkach laboratoryjnych wpływ preparatów na bazie nanocząstek srebra i sorbentów mineralnych (wermikulit, bentonit, haloizyt) na stężenie amoniaku w ściółce i ponad jej powierzchnią oraz parametry fizyczne ściółki i powietrza. Materiał badawczy (pomiot kurzy zmieszany ze ściółką trocinowo-słomiastą) umieszczono w szczelnie zamkniętych szklanych butlach, natomiast preparaty podawano na powierzchnię odchodów. Przeprowadzono pomiary stężenia amoniaku w górnej warstwie ściółki oraz ponad jej powierzchnią, a także określono parametry fizyczne ściółki i powietrza w butlach. Zmniejszenie stężenia amoniaku w ściółce i ponad jej powierzchnią zaobserwowano w przypadku wszystkich zastosowanych preparatów, jednak największą obniżkę uzskano dla preparatów na bazie wermikulitu. Nie zaobserwowano wyraźnego wpływu zastosowanych preparatów na parametry fizyczne ściółki i powietrza. Konieczność optymalizacji warunków utrzymania zwierząt gospodarskich jest kwestią ważną i ciągle aktualną. Pod pojęciem optymalizacji warunków utrzymania kryją się zarówno ograniczenie emisji gazów odorotwórczych, w tym amoniaku, jak i kwestie związane z zanieczyszczeniami mikrobiologicznymi pochodzącymi z rolnictwa, głównie zaś z produkcji zwierzęcej. Chów i hodowla zwierząt są nieustannie konfrontowane [...]

  Zaprezentowano wyniki badań mających na celu określenie skuteczności zmniejszenia emisji amoniaku w obiekcie inwentarskim przy użyciu preparatu nanotechnologiczno-mineralnego na bazie nanosrebra i wermikulitu. Zaobserwowano, że dodatek ten spowodował obniżenie zawartości amoniaku ponad ściółką w granicach 5-73%, a w górnej warstwie ściółki w zakresie 5-47%. Odnotowano także pewien wpływ dodatku na obniżenie wartości wskaźników fizycznych ściółki (temperatura, wilgotność, pH). Bedding in a sheephouse was powdered (100 g/m2) with wermiculite humodetrinite (95:5) blend covered with nano Ag (about 0.1 g/L) to decrease the NH3 concn. in the upper layer of bedding and above its surface. A substantial difference between the studied and control groups was obsd. only after 12 weeks of the expt. Jedną z bardzo intensywnie rozwijających się w ostatnich latach dziedzin nauki jest szeroko pojęta nanotechnologia. Nauka ta zaczyna odgrywać coraz większą rolę m.in. w ochronie środowiska, a także w rolnictwie, weterynarii, jak również w chowie i hodowli zwierząt1- 7). Jednym z najpowszechniej stosowanych w nanotechnologii pierwiastków jest srebro. Pierwiastek ten w skali nano charakteryzuje się wysoką aktywnością biobójczą wobec licznych patogenów, takich jak bakterie, wirusy, grzyby i drożdże8-11). Wykazano także, że zastosowanie nanosrebra w połączeniu z sorbentami naturalnymi może dawać dobre wyniki w zakresie redukcji emisji amoniaku ze ściółki oraz powodować zmniejszenie liczby bakterii12, 13). Parametry fizykochemiczne zarówno powietrza, jak i ściółki w pomieszczeniach gospodarskich są jedną z ważniejszych kwestii dotyczących utrzymania zwierząt i ich dobrostanu. Mają one wpływ na zdrowotność zwierząt, ale także warunkują emisję do środowiska zanieczyszczeń gazowych, w tym amoniaku, oraz mikrobiologicznych, które stanowią zagrożenie nie tylko dla zwierząt, ale również są znaczącym obciążeniem dla środowiska i mieszkańców obszarów s[...]

  Przedstawiono wyniki analiz zawartości pierwiastków oraz struktury preparatów nanotechnologiczno- mineralnych otrzymanych z połączenia wodnej i alkoholowej zawiesiny nanosrebra z sorbentami mineralnymi (wermikulit, bentonit, haloizyt). Stwierdzono, że uzyskane preparaty charakteryzują się zróżnicowanym składem pierwiastkowym oraz strukturą, co przypuszczalnie determinuje ich właściwości w zakresie aktywności biobójczej i dezynfekcyjnej. Aq. and alc. nano-Ag suspensions were deposited on mineral sorbents (vermiculite, bentonite, halloysite) studied for microstructure and element distribution on the surface to assess their biocide and disinfection activity. The bacteriocidic efficiency was the highest for the bentonitebased sorbent modified with alc. nano-Ag dispersion (up to 95.6%). Nanotechnologia jest jedną z najintensywniej rozwijających się w ostatnim czasie dziedzin nauki. Znajduje zastosowanie m.in. w medycynie, farmacji1-4), weterynarii5), biotechnologii6-8), a także w przemyśle spożywczym9), w badaniach dotyczących środowiska10, 11) czy też w ekotoksykologii12, 13). Jednym z pierwiastków, którym poświęca się wiele uwagi jest srebro stosowane w postaci nanocząstek. Działanie dezynfekcyjne i bakteriobójcze tego pierwiastka zostało już doskonale udokumentowane14- 17), pojawia się natomiast potrzeba opracowania jego nowych połączeń w celu wytworzenia preparatów mogących mieć zastosowanie m.in. do dezynfekcji w produkcji rolniczej i zwierzęcej. Z tego względu podjęto próby opracowania preparatów nanotechnologiczno- mineralnych na bazie nanosrebra i sorbentów mineralnych, które dzięki stałej i sypkiej konsystencji mogłyby być w łatwiejszy i bardziej wygodny sposób stosowane w warunkach produkcyjnych. Część doświadczalna Materiały i metody Nanopreparaty użyte do badań uzyskano, nanosząc wodną (W) i alkoholową (A) zawiesinę nanosrebra (firmy Amepox, Polska) metodą natryskową na sorbent w temperaturze pokojowej. W chara[...]

  Et esters of polyunsatd. omega-3 fatty acids of high alpha- -linolenic acid (I) were used as a component of fodder supplements for dairy cows and sheep. The addn. did not result in any changes in basic compn. of milk from the examd. animals, but profitably modified profil of the milk fatty acids. An increase in unsatd. fatty acids content was obsd. in both cases (by 22% in sheep, and by 20% in cow milks). The content of I increased by 42 and 59% in sheep and cows milks, resp. Przedstawiono możliwość zastosowania estrów etylowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega-3 o wysokiej zawartości kwasu alfa-linolenowego (ALA) jak składnika dodatków paszowych dla krów mlecznych i owiec. Wykazano, że dodatek nie spowodował zmian w składzie podstawowym mleka od badanych zwierząt, a spowodował korzystne zmiany w profilu kwasów tłuszczowych mleka. W obu przypadkach zaobserwowano korzystny wzrost udziału kwasów nienasyconych (o ok. 22% w mleku owczym i ok.20% w mleku krowim). Zawartość kwasu ALA wzrosła w wyniku suplementacji odpowiednio o 42 i 59% w mleku owiec i krów. Wykazano, że mleko pochodzące od zwierząt żywionych dietą z dodatkiem kwasu alfa-linolenowego może być cennym produktem zaliczanym do żywności funkcjonalnej. Według licznych doniesień naukowych najczęstszą przyczyną zachorowań i zgonów na przestrzeni ostatnich lat są tzw. choroby cywilizacyjne, a w szczególności choroby układu sercowo naczyniowego, nadciśnienie, cukrzyca, nowotwory i otyłość1, 2). Różnego rodzaju badania żywieniowe oraz epidemiologiczne prowadzone na przestrzeni ostatnich dziesięcioleci wskazują na związek spożywania wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z grupy omega-3 (w szczególności kwasu alfa-linolenowego (ALA), eikozapentaenowego (EPA) oraz dokozaheksaenowego (DHA)) ze znacznym spadkiem ryzyka zapadnięcia na te choroby. Szczególnie istotny jest tutaj kwas ALA, który jest dla organizmu prekursorem do wytwarzania kwasów EPA i DHA[...]

  Standard (Oliwin variety) and genetically modified (Type 3) flaxseeds were extd. with CO2 under supercrit. conditions (30 MPa, 40°C, 3 h) to sep. oils (yield 19%) and extn. residues analyzed then for chem. compn. as well as for dry matter, ash, protein, fat, crude fiber contents. In particular the contents of macro and microelements (Ca, Mg, P, K, Na, Zn, Mn, Fe, Cu), fatty acids and amino acids were detd. Some differences between the flaxseed varieties in crude fat, amino acids and Fe contents were obsd. The results agreed with the literature data. Oceniono skład chemiczny standardowego siemienia lnianego (odmiany Oliwin, SL-1) i genetycznie zmodyfikowanego (Typ 3, SL-2) oraz oleju (odpowiednio OL-1 i OL-2) pozyskiwanego metodą ekstrakcji nadkrytycznej CO2 wraz z pozostałościami poekstrakcyjnymi (odpowiednio PPe-1 i PPe-2). Wydajność procesu wynosiła ok. 19%. Określono zawartość suchej masy, białka ogólnego, popiołu surowego, tłuszczu surowego, włókna surowego, makro i mikroelementów (Ca, Mg, P, K, Na, Zn, Mn, Fe, Cu), profil kwasów tłuszczowych oraz skład aminokwasowy. W nasionach obu odmian lnu były różnice w zawartości tłuszczu surowego, aminokwasów i żelaza. W olejach zasadnicze różnice wystąpiły w zawartości kwasu linolowego (LA) i linolenowego (ALA). W PPe-2 więcej było włókna surowego i aminokwasów lecz mniej białka ogólnego oraz Fe i Zn w porównaniu z PPe-1. Produkcja olejów roślinnych odbywa się z wykorzystaniem technologii tłoczenia na zimno lub tłoczenia i ekstrahowania na gorąco. Ta druga metoda ułatwia wydobycie z nasion większej ilości oleju, ale jest on gorszej jakości i wymaga dalszej obróbki technologicznej1). Dlatego też prowadzi się coraz więcej badań nad zastosowaniem ekstrakcji nadkrytycznej CO2 do pozyskiwania olejów i innych bioaktywnych substancji z surowców roślinnych, a także pochodzenia zwierzęcego2-6) Len (Linum usitatissimum) pochodzi z Europy Wschodniej i Azji a uprawiany jest od VIII wie[...]

  Linseed oil and Et esters of the fatty acids from the oil were added (2% or 4%) to a culture of human adipose-derived mesenchymal stem cells to study cytotoxicity of the additives for 5 days. Viability, proliferation, morphol., adhesion and architecture of cells were evaluated. The linseed oilderived Et ester showed the highest biological activity at the concn. 2%. Dokonano oceny cytotoksyczności oleju lnianego i estrów etylowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, wytwarzanych z oleju lnianego, w badaniach in vitro, z zastosowaniem ludzkich mezenchymalnych komórek macierzystych izolowanych z tkanki tłuszczowej hASCs (human adipose-derived mesenchymal stem cells). Ocenę tempa proliferacji przeprowadzono w pierwszym, drugim oraz piątym dniu hodowli. Wpływ oleju lnianego oraz estru lnianego w stężeniach 2% i 4% na żywotność i proliferację hASCs badano w teście kolorymetrycznym z użyciem barwnika Alamar Blue a morfologię, adhezję i architekturę wzrostu komórek oceniano metodami mikroskopowoelektronowymi. Otrzymane wyniki wskazują na wyższą aktywność biologiczną estru lnianego w stężeniu 2%. Wyniki wielu badań naukowych dowodzą, że kwasy tłuszczowe z rodziny omega, szczególnie omega-3, mają fundamentalne znaczenie dla funkcjonowania ludzkiego organizmu i stanowią substrat do syntezy substancji regulatorowych w organizmie, ważny składnik błon komórkowych decydujący o ich właściwościach oraz istotny składnik tkanki mózgowej (30% tłuszczu mózgu zawiera kwas DHA z grupy omega-3), a także mogą ulegać łatwym przemianom w związki energetyczne1). Szczególne miejsce w rodzinie kwasów omega-3 zajmuje kwas alfa-linolenowy (ALA), który jest prekursorem kwasu eikozapentaenowego (EPA) i kwasu dokozaheksaenowego (DHA) z grupy omega-3. Działając jako prekursor (bezpieczny depozyt) EPA i DHA, jest on odpowiedzialny za "kontrolę" ich aktywności farmakologicznej. W ostatnich latach udowodniono, że sam kwas ALA ma również silne właściwośc[...]

  Tung oil acids (mainly alfa-elostearic acid) were esterified with N-hydroxysuccinimide and then converted to resp. imides in reactions with serine, arginine and aspargine. The reaction products were sepd. by high-performance liq. chromatog. and identified by mass spectroscopy as resp. lipoamino derivatives of alfa-elostearic, linoleic, palmitic, 9,10,13-trihydroxy-11-octadecanoic, stearic and isomeric eicosenoic acids. Opracowano nową metodę syntezy lipoaminokwasów. Może ona być stosowana z dużą wydajnością zarówno do otrzymywania odpowiednich pochodnych jednorodnych kwasów tłuszczowych, jak i mieszanin kwasów otrzymywanych z naturalnych tłuszczów. Metodę wstępnie przetestowano w syntezie palmitynianu argininy oraz linoleinianu argininy. Opracowane warunki zastosowano do syntezy pochodnych kwasów pochodzących z oleju tungowego z argininą, asparaginą i seryną. Opracowano również warunki analizy produktów metodą HPLC/MS. Tłuszcze naturalne stanowią estry glicerolu i często skomplikowanych mieszanin kwasów tłuszczowych. Enzymatyczne trawienie w przewodzie pokarmowym lub przetwarzanie pozaustrojowe powoduje uwolnienie mieszaniny kwasów tłuszczowych. Duże podobieństwo chemiczne kwasów tłuszczowych powoduje brak istotnej selektywności w reaktywności i tworzonych pochodnych. Dlatego często w przemianach biologicznych i chemicznych, tłuszcze i uwalniane z nich mieszaniny kwasów rozpatruje się jako określony układ komponentowy. W większości procesów lipidy stosuje się w formie ich naturalnych mieszanin. Proste przetwarzanie takich naturalnych mieszanin stosuje się m.in. w przemyśle spożywczym i chemicznym do otrzymywania nowych produktów. Do reakcji tych należy m.in. transestryfikacja1, 2) lub uwodornienie3) ("utwardzanie") lipidów. W przypadku pochodnych stosuje się natomiast metody chemiczne, wymagające na ogół wyodrębnienia w pierwszym etapie indywiduów chemicznych, kwasów tłuszczowych. Należy jednak brać pod uwagę, że w dz[...]

  A review, with 69 refs., of properties and biol. activity of omega-3 acids produced from linseed oil. An innovative technol. for prodn. of Et esters of polyunsatd. fatty acids was presented. Przedstawiono przegląd literatury dotyczącej prozdrowotnych właściwości kwasów omega- 3, w szczególności kwasu alfa-linolenowego (ALA), będącego prekursorem kwasu eikozapentaenowego (EPA) i kwasu dokozaheksaenowego (DHA). Zaprezentowano charakterystykę oleju lnianego jako doskonałego źródła kwasu ALA, oraz innowacyjną technologię wytwarzania estrów etylowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych z oleju lnianego wraz z ich charakterystyką i aktywnością biologiczną. Prozdrowotne właściwości kwasów omega-3 są znane i wykorzystywane na całym świecie od wielu lat. Przeprowadzono wiele badań w tym zakresie, szukając jak najwydajniejszych metod suplementacji diety i wspomagania leczenia różnych chorób przy użyciu tych kwasów, zarówno u zwierząt, jak i ludzi. Stosowanie tych kwasów zalecane jest przez wiele instytucji na całym świecie (Amerykańska Agencja Żywności i Leków, Amerykańskie Stowarzyszenie Kardiologiczne, Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne, Międzynarodowe Stowarzyszenie ds. Badań nad Kwasami Tłuszczowymi i Lipidami)1). Przeanalizowano także różnego rodzaju źródła kwasów omega-3 w diecie, obejmujące oleje rybne oraz oleje pozyskiwane z różnego rodzaju nasion oleistych. Kwasy tłuszczowe omega-3 należą do tzw. niezbędnych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, których organizm ludzki nie jest w stanie syntetyzować de novo i dlatego muszą być dostarczane wraz z pożywieniem2). Oleje rybie są źródłem kwasów EPA i DHA, natomiast oleje roślinne są bogate m.in. w ALA3, 4). Unikatowa rola kwasu ALA Kwas ALA zajmuje szczególne miejsce w rodzinie kwasów tłuszczowych omega-3. Kwas ten podany w odpowiednich ilościach działa jako prekursor EPA i DHA i jest odpowiedzialny za ich aktywność farmakologiczną. Wykazano ponadto, że sam kwas ALA [...]

  Oil formulations contg. active tri-unsatd. fatty acids (alfa-eleostearic 9c,11t,13c C18:3 and calendula 8t,10t,12c C18:3), di-unsatd. linoleic 9c12c C18:2 acids with isolated double bonds and 9c11c+10t12c C18:2 with coupled double bonds, polyunsatd. acids from w-3 family (eicosapentaen 5,8,11,13,16,19 C20:5 and docosahexaen 4,7,10,13,16,19 C22:6 acids) and a lipoaminoacid synthesized of alfa-eleosteric acid and tyrosine were prepd. and applied per injection for controlling hypertension in mice. The highest activity was found for the lipoaminoacid which lowered the systolic and diastolic pressure by 13 and 31 mm Hg on av. The tri-unsatd. fatty acids-contg. oils also decreased the systolic and diastolic pressures by 11 and 5 mm Hg and 4 and 26 mm Hg, resp. The activity of polyunsatd. fatty acids-contg. fish oil was not confirmed. Jedną z najgroźniejszych chorób układu krążenia jest nadciśnienie tętnicze. W ramach badań oceniono aktywność preparatów olejowych zawierających kwasy trinienasycone (α-eleostearynowy 9c,11t,13c C18:3 i nagietkowy 8t,10t,12c C18:3 (CLnA)), dinienasycone (linolowy 9c12c C18:2 z izolowanymi wiązaniami i kwasy 9c, 11c + 10t, 12c C18:2 ze sprzężonymi wiązaniami podwójnymi (CLA)) i polinienasycone z rodziny ω-3 (EPA i DHA) oraz zsyntetyzowanego z kwasu α-eleostearynowego i tyrozyny lipoaminokwasu w regulowaniu ciśnienia tętniczego. Największą aktywność wykazał lipoaminokwas α-ESA-Tyr, który obniżył ciśnienie skurczowe i rozkurczowe o średnio 13 i 31 mmHg oraz oleje zawierające kwasy trinienasycone, tj. tungowy zawierający 9c,11t,13c C18:3 i nagietkowy zawierający 8t,10t,12c C18:3, które zmniejszyły wartość ciśnienia skurczowego oraz rozkurczowego o odpowiednio 11 i 5 mm Hg oraz 4 i 26 mm Hg. Nie potwierdziły się natomiast doniesienia o aktywności olejów rybnych zawierających polinienasycone kwasy ω-3. W Europie ponad 42% wszystkich zgonów spowodowanych jest chorobam[...]