Skuteczność większości technologii usuwania arsenu z wód uwarunkowana jest stopniem jego utlenienia. Związki As(III), bardziej toksyczne i występujące w wodach naturalnych w postaci niezdysocjowanej, [...]

Arsen jest pierwiastkiem o dużej toksyczności. W 1987 r. nieorganiczne związki arsenu wpisano na listę związków kancerogennych. Ostatnio, zgodnie z zaleceniem WHO, w większości krajów rozwiniętych zmn[...]

  Przedstawiono możliwości i praktyczne aspekty zastosowania wymieniaczy jonowych do usuwania z wód związków arsenu, wykazujących właściwości toksyczne i kancerogenne, stanowiących w skali świata wielkie zagrożenie ekologiczne. Omówiono wpływ na reakcję wymiany jonowej takich czynników, jak stopień utlenienia arsenu (arseniany(III)/arseniany( V)), obecność innych jonów w oczyszczanej wodzie, sposób prowadzenia regeneracji złoża. Wskazano kierunki badawcze w syntezie nowych typów wymieniaczy jonowych o podwyższonej selektywności wobec arsenu oraz możliwości otrzymywania tanich jonitów na bazie celulozowych materiałów odpadowych. A review, with 44 refs., of methods for sorption of As-contg. ions on com. available anion-exchange resins, hydrophilic polymers with primary NH2 groups and chem. modified agricultural by-products. Związki arsenu pochodzenia naturalnego i antropogenicznego, wykazujące silne właściwości toksyczne i kancerogenne, stanowią jeden z największych problemów środowiskowych w skali świata. W Azji (m.in. Bangladesz, Indie, Pakistan, Chiny, Tajwan), w Ameryce Południowej (Chile, Argentyna), w Ameryce Północnej (USA, Meksyk), a także w Europie (Węgry, Słowacja, Rumunia, Chorwacja, Grecja) arsen występuje w wysokich stężeniach w wodach naturalnych (podziemnych, gruntowych i powierzchniowych), stanowiących potencjalne źródło wody pitnej1-9). W Polsce problem arsenu występuje na Dolnym Śląsku i związany jest z eksploatacją i przerobem przez KGHM siarczkowych rud miedzi zawierających duże ilości arsenu, a także istnieniem nieczynnej już kopalni złota i rud arsenu w Złotym Stoku. Z procesów wydobywczych i hutniczych rud miedzi pochodzą odpady i roztwory przemysłowe zawierające związki arsenu w dużych stężeniach. Szczególnie wiele uwagi poświęca się usuwaniu arsenu z kwaśnych roztworów pochodzących z procesów odsiarczania gazów odlotowych powstających podczas pirometalurgicznego wytopu miedzi (tzw. kwasy płuczkowe; [...]

  Przedstawiono grupę sorbentów hybrydowych, otrzymywanych poprzez trwałe wprowadzenie aglomeratów tlenków żelaza do struktury organicznych kopolimerów o właściwościach kationo- i anionowymiennych. Dokonano przeglądu literatury dotyczącej badań nad syntezą hybrydowych wymieniaczy jonowych i możliwości praktycznego ich wykorzystania w procesach usuwania arsenu z wód. Omówiono wpływ budowy chemicznej i fizycznej bazowych polimerów, a także warunków syntezy na właściwości otrzymanych sorbentów. Omówiono wpływ warunków prowadzenia procesu sorpcji oraz składu uzdatnianej wody na skuteczność usuwania związków arsenu. Przedstawiono przykłady praktycznego wykorzystania omawianych sorbentów w uzdatnianiu wód oraz wskazano na istniejące niedogodności i problemy z tym związane. A review, with 68 refs., of hybrid sorbents, consisting of org. polymeric ion-exchange resins and Fe oxides dispersed within pores of the polymeric matrix, used for removal of As from aq. media. Tlenki żelaza (pochodzenia naturalnego, otrzymywane syntetycznie, a także stanowiące produkty uboczne różnych procesów) to reagenty o wielkich perspektywach aplikacyjnych, zarówno w przemyśle chemicznym, jak i w inżynierii ochrony środowiska. Tlenki żelaza stanowią podstawowy składnik tzw. materiałów hybrydowych, których nazwa związana jest z ich mieszaną, nieorganiczno-organiczną budową1). Przykładem takiego wyrobu może być farba, będąca połączeniem organicznej substancji błonotwórczej i nieorganicznego, zdyspergowanego w niej pigmentu. Zastosowanie materiałów hybrydowych determinowane jest właściwościami składników, dzięki czemu możliwe jest otrzymywanie m.in. nowoczesnych materiałów medycznych, tkanin o właściwościach dezynfekcyjnych lub sorbentów2-4). Ważną grupę tych materiałów stanowią tzw. polimery hybrydowe, w których częścią organiczną jest naturalny lub syntetyczny polimer, a nieorganiczną metal, tlenek lub wodorotlenek metalu. Poprzez wprowadzenie do str[...]

  A com. strong-base macroporous anion exchanger was modified with Fe and Mn oxides, characterized by detn. of the sp. surface area and structure (scanning electron microscope, energy dispersive spectrometry) and used for removal of arsenates(III) and (V) from their aq. solns. The hybrid polymer produced showed a high sorption capacity toward As(III) and As(V) (resp. 40.2 and 86.5 mg/g) and was recommended for practical use also in sulfates, chlorides and bicarbonates-contg. natural waters. Przedstawiono wyniki badań dotyczących syntezy i wykorzystania polimeru hybrydowego, zawierającego tlenki żelaza i manganu, jako adsorbentu arsenianów(III) i (V) zawartych w wodnych roztworach. Sorbent otrzymano przez modyfikację handlowego silnie zasadowego anionitu o strukturze makroporowatej (Amberlite IRA 900Cl, Dow Chemical), w wyniku której trwale umieszczono w strukturze nośnika polimerowego nieorganiczny depozyt. Metodami instrumentalnymi (wyznaczanie izoterm adsorpcji-desorpcji azotu, mikroskopia skaningowa SEM z mikroanalizą rentgenowską EDS) scharakteryzowano budowę i strukturę otrzymanego materiału. W badaniach równowagowych, kinetycznych i kolumnowych wykazano, że produkt charakteryzuje się dużą pojemnością sorpcyjną wobec związków As(III) i As(V) (odpowiednio 40,2 i 86,5 mg As/g) i może być skutecznie stosowany do usuwania arsenu z wód zawierających jony obce, w tym siarczany, w bardzo wysokich stężeniach. Toksyczne i kancerogenne właściwości nieorganicznych związków arsenu są powszechnie znane1, 2), a dopuszczalne stężenie arsenu 93/11(2014) 1867 Dr hab. inż. Elżbieta KOCIOŁEK-BALAWEJDER, prof. UE, w roku 1977 ukończyła studia na Wydziale Inżynieryjno-Ekonomicznym Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, obecnie Uniwersytecie Ekonomicznym. Jest kierownikiem Katedry Technologii Chemicznej na tym Wydziale. Specjalność - technologia chemiczna organiczna, chemia i technologia reaktywnych polimerów. Dr Jerzy RACZYK w roku 199[...]