Zarządzanie wiedzą czas na refleksję
W drugiej połowie lat dziewięćdziesiątych rozwój myśli na temat zarządzania wiedzą stracił wyraźnie impet. Kilku wizjonerów takich, jak Karl-Erik Sveiby czy Leif Edvinsson nie było w stanie zarazić swoim wizjonerstwem szerszego grona myślicieli. Zarządzanie wiedzą zbyt szybko stało się obszarem komercjalizacji myśli wizjonerskich. Kryptologia zanim została wykorzystana w telekomunikacji mia[...]
Rola oświaty w budowie gospodarki opartej na wiedzy w Polsce
Wykształcenie zaczęło być traktowane jako warunek niezbędny dla zdobycia atrakcyjnej pracy.Oświata z historycznego punktu widzenia funkcjonowała w strukturach państw nowożytnych już u schyłku ery agrarnej a więc na przełomie XVIII i XIX wieku. Jednak jej rola, znaczenie dla rozwoju gospodarczego a także stopień skomplikowania systematycznie rósł aż do schyłku ery industrialnej. Wraz z rosnąc[...]
Wiedza "praktyczna" i "teoretyczna"
Inteligentne działanie przynosi efekty często później, niekiedy trzeba na nie cierpliwie czekać.Wiedza nie jest typowym zasobem ekonomicznym. Nie można jej nabyć w sklepie. Nie można także postawić znaku równości pomiędzy inwestycją w infrastrukturę materialną (np. budowa drogi) a inwestycją w wiedzę. Wiedza jest przechowywana przede wszystkim w umysłach ludzi. Mobilność rynkowa wiedzy (marketability) jest ograniczana przez dwie cechy, które odróżniają ją od innych, tradycyjnych zasobów. Po pierwsze, wykorzystanie wiedzy przez jednego użytkownika nie wyklucza dostępu do tej samej wiedzy przez innych użytkowników, konkurowanie o pozyskanie wiedzy nie przypomina konkurowania o pozyskanie dóbr materialnych. Po drugie, gdy wiedza staje się dostępna na rynku, jej twórca ma niewiel[...]
Innowacje społeczne
Powinniśmy podtrzymać potok idei napływających ze wszystkich dopływów, a szczególnie z dopływów dyletanckich. Trevor-Riopper.Rok 2009 został ogłoszony przez Komisję Europejską Rokiem Kreatywności i Innowacyjności. Oznacza to, że Komisja Europejska przywiązuje wielka wagę do promowania kreatywności w społeczeństwie, co z kolei ma prowadzić do powstawania innowacji. Innowacje tradycyjnie kojarzone są z działaniami wynalazców, takich jak Leonardo da Vinci, Thomas Edison, Nicola Tesla itd. Jednak w czasach, gdy 80% PKB krajów wysoko rozwiniętych powstaje w sektorze usług znaczenia nabierają innowacje dotyczące sposobów organizacji życia społecznego - innowacje społeczne. Gdy miasto Wiedeń ubiegało się o zaszczyt organizacji wystawy EXPO 19951, w roku 1989 powstał pomysł, aby wyst[...]
Uczenie się w organizacji z perspektywy zarządzania jakością
Punk ciężkości w zarządzaniu w XXI wieku przenosi się z perfekcyjności wykonania w kierunku innowacyjności. Perfekcyjność rozumiana jako zdolność do spełnienia standardów była w połowie XX wieku zjawiskiem rzadkim, a mistrzami w tej dziedzinie stali się Japończycy. Obecnie jakość wykonania nadal jest ważnym czynnikiem decydującym o przewadze konkurencyjnej, lecz jakość staje się czynnikiem "higienicznym", tzn. takim, którego spełnienie nie stanowi o wyjątkowości produktu lub usługi. Dzisiaj innowacyjność staje się czynnikiem wyróżniającym konkurencyjne przedsiębiorstwa (tab. 1). Przedstawione w tabeli 1 przeniesienie punktu ciężkości oznacza, że ambitne firmy powinny nauczyć się nie tylko "odpowiadać na zadane pytania" (tzn. spełniać wyznaczone wewnętrznie standardy), lecz[...]
Dzielenie się wiedzą wg psychologii ewolucyjnej i ekonomii behawioralnej
Wzorcowy pracownik dzielący się wiedzą, to ktoś o wysokiej
inteligencji.Zarządzanie wiedzą odnosi się do zagadnień
związanych z tworzeniem, utrzymywaniem
i dzieleniem się wiedzą w organizacjach. Każda
z tych trzech form zarządzania wiedzą ma swoje
odpowiedniki w innych koncepcjach zarządzania.
Na przykład tworzenie wiedzy jest ściśle
powiązane ze studiami nad innowacyjnością
i psychologią twórczości. Dzielenie się wiedzą
(knowledge sharing) jest prawdopodobnie
najmniej kontrowersyjną koncepcją w ramach
knowledge management. Dzielenie się wiedzą
ma służyć zwiększeniu dostępności zasobów
wiedzy, które znajdują się wewnątrz organizacji
oraz w jej otoczeniu. Skłonienie pracowników
do tego, aby uczyli innych, przekazywali swoje
doświadczenie itp. Niestety jak dotąd nie opracowano
uniwersalnej teorii dzielenia się wiedzą
w organizacji. Teoretycy i praktycy zarządzania
wiedzą zalecają stosowanie różnego rodzaju
bodźców w celu stymulowania tego procesu.
Czasami dzielenie się wiedzą sprowadzane
jest do procesu transmisji/komunikowania informacji.
Jednak jest to proces znacznie bardziej
złożony (tabela 1). Chodzi w nim o przekazywanie
idei i wspólnego rozumienia informacji.
Dlatego precyzyjniejsze określenie dla dzielenia
się wiedzą jest "internalizacja/uwewnętrznienie"
wiedzy (u odbiorcy) bądź też re-kreacja wiedzy
(po stronie odbiorcy).
O skłonności do dzielenia się wiedzą decydują
następujące czynniki :
1. Przynależność do sieci - podmioty, które są
członkami sieci, łańcuchów dostaw, organizacji
gospodarczych, stowarzyszeń dzielą się chętniej
J. Cummings, Knowledge Sharing: A Review of the Literature,
The World Bank Operations Evaluation Department ,The World
Bank, Washington, D.C. 2003, s. 10-20.
"Połowa pracy wykonywanej na świecie ma na celu sprawić, żeby rzeczy
robiły wrażenie czegoś, czym nie są."
Elias Root Beadle (1812-1879), amerykański duchowny
Tabela 1. Dzielenie się wiedzą a transfer informacji w organizacji.
K[...]
Nowe spojrzenie na kwestie innowacyjności
Innowacyjność jest obecnie bardzo modnym
tematem debat polityków i ekonomistów. Z funduszy
publicznych (między innymi z Funduszy Unii
Europejskiej) i prywatnych (np. fundusze Venture
Capital) finansuje się wiele projektów mających
na celu wspieranie innowacyjności. Jednak sama
koncepcja innowacyjności i poglądy na temat tego
jak tę innowacyjność stymulować, zmieniają się.
Szczególnie w ostatnich latach zauważalnych jest
kilka nowych koncepcji dotyczących innowacyjności.
Rozważania zawarte w niniejszym artykule
powstały przy okazji prac autora nad raportem
pt. "Go Globar! Raport o innowacyjności polskiej
gospodarki 2011" opracowanym przez Uczelnię
VISTULA. Raport będzie dostępny na stronie
www.madra-polska.pl.
Jak rozumiana jest innowacyjność?
Innowacja (łac. innovatio - odnowienie) - [definicja
własna] robienie czegoś w sposób nowy lub
inny (inaczej niż dotychczas, lub inaczej niż inni);
myślenie w sposób otwarty bez uprzedzeń o możliwościach
alternatywnych; otwartość na przyjmowanie
i "testowanie" nowych możliwości; w końcu
skłonność do kooperacji, rywalizacji i ryzyka
- ostatni element wynika z faktu, iż innowacyjność
jest uwarunkowana społecznie i kulturowo, a wręcz
mentalnie.
Innowacja staje się obecnie słowem, które traktowane
jest często jako "wytrych pojęciowy". Oznacza
Sebastian Christow, Czym jest dla mnie innowacyjność? Co
intuicyjnie nazywamy innowacją? 16 stycznia 2011, tekst niepublikowany.
to, że wykorzystywane jest jako definicja "bliżej
niekreślonego stanu zwiększającego wartość przedmiotu,
który ona opisuje" (definicja własna). Na
przykład, jeśli chcemy żeby urząd funkcjonował
lepiej, postulujemy aby był innowacyjny. Wszyscy
w Polsce - i nie tylko w Polsce - chcą być innowacyjni,
wspierać innowacyjność, tworzyć warunki
dla innowacyjności itd. itd. Upowszechnienie się
słowa "innowacyjność" w języku potocznym przynosi
więcej szkód niż pożytku, ponieważ zmniejsza
wrażliwość u wszystkich, którzy się nim[...]
Rozwój wiedzy kolektywnej jako cel zarządzania wiedzą
Coraz bardziej popularne staje się przekonanie, że wiedza
może istnieć nie tylko w umyśle człowieka, lecz także w formie
rozproszonej.Istota wiedzy
Sensowne i skuteczne zachowanie się człowieka
w środowisku przyrodniczym oraz społecznym
jest zawsze uzależnione od jego orientacji w
tym środowisku, którą zapewnia wiedza. Wiek
dwudziesty może być nazwany wiekiem wiedzy .
Ilość tworzonej pod koniec dwudziestego wieku
wiedzy nie miała sobie równych nigdy przedtem
w dziejach świata. W związku z tym, wraz ze
wzrostem "produkcji" wiedzy rośnie także zainteresowanie
tym, w jakich warunkach powstaje,
jak się przemieszcza i jak jest wykorzystywana.
A.K. Koźmiński uważa, że wiedza jest zasobem
informacji zorganizowanym w szczególny sposób:
odpowiadając zamierzeniom swoich twórców
i użytkowników. Jednak posiadanie wiedzy nie
zawsze musi się wiązać z jej użytkowaniem,
np. wiedza o tym, jak manipulować rozmówcą
może pozostać niewykorzystana, jeśli jej posiadacz
zastosuje się wobec norm moralnych. Z drugiej
strony ta sama wiedza pozwoli jej posiadaczowi na
identyfikację manipulacji ze strony innych ludzi
i skuteczną przed nią obronę.
Wiedza ma to do siebie, że może być "bezproduktywnie"
przechowywana w umyśle dzięki pamięci.
Nowa technologia, bądź inne okoliczności, spowodować
mogą stworzenie szansy na wykorzystanie
wiedzy. Jest to jedna z cech odróżniających gromadzenie
informacji od gromadzenia wiedzy. Informacji
raczej nie gromadzi się "na zapas" (z wyjątkiem
być może informacji wywiadowczych). Zdobywa-
P. Sammons, Buying Knowledge. Effective Acquisition of External
Knowledge, Gower, Burlington 2005, s. 4.
A. K. Koźmiński, Zarządzanie w warunkach niepewności. Podręcznik
dla zaawansowanych, PWN, Warszawa 2004, s. 94.
nie wiedzy z kolei prawie zawsze wiążące się z jej
gromadzeniem na poczet przyszłych zastosowań.
Poszukując definicji wiedzy, należy zauważyć,
że wiedza to "ogół wiadomości zdobytych dzięki
badaniom, uczeniu się itp.[...]
Konkursy a popyt na innowacje
Prizes as a tool for stimulating demand for innovation.Wprowadzenie
Na całym świecie już od co najmniej kilkunastu lat
trwają poszukiwania najbardziej optymalnych sposobów
stymulowania i pobudzania innowacyjności
wśród obywateli i firm. Jednym z największych tego
typu programów była ogłoszona w marcu 2001 roku
Strategia Lizbońska. Jej założenia opierały się na wydatkowaniu
dużych (liczonych w miliardach euro) kwot
na specjalne programy badawcze. Dzisiaj wiadomo, że
efektywność tego typu rozwiązań pozostawia wiele do
życzenia. Także sektor prywatny reprezentowany przez
fundusze wysokiego ryzyka (venture capital) natrafia
na przeszkody w rozwoju innowacyjnych nowych
firm. W ostatnich latach rośnie w związku tym zainteresowanie
konkursami, które w wielu zastosowaniach
okazują się bardziej efektywnym instrumentem tworzenia
innowacji niż klasyczne programy wspierania
innowacyjności oparte na grantach i inwestycjach.
Geneza zainteresowania konkursami
Powstawanie innowacji jest procesem spontanicznym,
który trudno jest uregulować za pomocą sztywnych
zasad i wymagań. Jednym ze sposobów częściowego
uregulowania rynku innowacji jest wprowadzenie
reguł polegających na ustanowieniu parametrów innowacji.
W takich warunkach "zamawiający" innowację
(np. urząd państwowy, zamożny filantrop, fundusz
wysokiego ryzyka i tym podobne podmioty) ustala
parametry (cechy) innowacji natomiast nie wyznacza
żadnych reguł, co do sposobów jej stworzenia.
Klasycznym przykładem może być konkurs na
zbudowanie statku powietrznego zasilanego energią
elektryczną, który będzie w stanie przelecieć dookoła
kulę ziemską. Podobnie producent samochodów, lub
agencja rządowa zajmująca się ochroną środowiska,
mogą ogłosić konkurs na zbudowanie samochodu,
który przejedzie 100 km na jednym litrze benzyny.
Już w roku 1714 Parlament Brytyjski ustanowił The
Lengitude Prize, która dała motywacje zegarmistrzowi
Johnowi Harissonowi do stworzenia morskiego
chronometru, in[...]
Komercjalizacja odkryć naukowych - wyzwanie dla polskich uczelni
Wiedza w systemie oświaty jest traktowana bardzo
instrumentalnie.Komercjalizacja wiedzy a priorytety polskich uczelni
Umiejętność komercjalizacji wiedzy jest w polskich
uczelniach nadal czymś rzadkim, odstępstwem
od reguły niż standardem. Oczywiście
wiele polskich uczelni ma na swoim koncie spektakularne
sukcesy w zakresie transferu wiedzy do
gospodarki, ale wynikają one z korzystnego splotu
pewnych okoliczności, takich jak: pojawienie się
nabywcy dla danej wiedzy, korzystnych cech
osobowościowych naukowców. Nie ma w polskich
uczelniach rozwiązań systemowych opisanych
i praktykowanych na takim poziomie szczegółowości,
jak np. proces dydaktyczny. Obsługą procesu
dydaktycznego zajmują się niemal wszyscy
pracownicy administracyjni. Mamy więc dział rozliczenia
pensum dydaktycznego, dział planowania
zajęć dydaktycznych, dziekanaty (jeden wydział
może posiadać kilka dziekanatów: studiów stacjonarnych,
niestacjonarnych, doktoranckich itp.).
Polskie uczelnie są doskonale zorganizowanymi
instytucjami świadczącymi usługi edukacyjne. Per
analogiam możemy więc postawić hipotezę, że
zapewnienie odpowiedniej infrastruktury organizacyjnej
w polskich uczelniach służącej transferowi
wiedzy do gospodarki mogłoby przynieść
znaczące efekty.
Jednak multiplikacja celów współczesnych uczelni
oznacza:
1. Zapewnienie jakości zajęć dydaktycznych.
2. Zapewnienie jakości badań naukowych.
3. Zapewnienie efektywnego transferu i komercjalizacji
wiedzy.
Współpraca uczelni z przedsiębiorstwami powinna
się odbywać na zasadach symbiozy. Obie strony
powinny doświadczać pozytywnych efektów
takiej współpracy. Istnieje jednak zagrożenie, że
polskie uczelnie współpracę z przedsiębiorstwami
będą traktować instrumentalnie i powstaną takie
patologie, jakie są obserwowane na obszarze działalności
publikacyjnej (np. publikacja miernych
prac w języku angielskim na terenie Polski w celu
zdobycia większej liczby punktów, dopisywanie się
do prac osób, które nie [...]