Podstawowym zadaniem stawianym opakowaniom przeznaczonym do kontaktu z żywnością jest ochrona produktów żywnościowych przed działaniem czynników niekorzystnie wpływającym na produkt, tj. zanieczyszczeń chemicznych, mikrobiologicznych, tlenu czy światła. Wraz ze wzrostem gospodarczym, rozwojem produkcji i zaostrzającą się na rynku konkurencją wzrasta znaczenie nowych technologii w opakowalnictwie. W ostatnich latach wzrasta zainteresowanie opakowaniami inteligentnymi. Według rozporządzenia 450/2009, inteligentne materiały i wyroby to "materiały i wyroby, które monitorują stan opakowanej żywności lub jej otoczenia". Inteligentne systemy opakowaniowe, poprzez umieszczenie różnego rodzaju wskaźników na etykiecie bądź bezpośrednio na opakowaniu pozwalają monitorować jakość produktu w całym łańcuchu dostaw. Wskaźniki za pomocą określonych zmian, głównie zmian koloru wskazują na zmianę składu atmosfery panującej wewnątrz przestrzeni opakowania lub na zmiany zachodzące na powierzchni samego produktu [7]. Obecnie projektuje się wskaźniki, które w sposób bezpośredni podają informacje o produkcie, a jednocześnie są łatwe do interpretacji przez konsumenta [3]. Możemy wyróżnić następujące wskaźniki [10]:  wskaźniki czasu i temperatury, tlenu, dwutlenku węgla, nieszczelności, wzrostu mikroorganizmów, uszkodzenia opakowania;  znaczniki radiowe RFID;  biosensory i czujniki gazu. Przykłady różnych rodzajów opakowań inteligentnych i ich zastosowania przedstawione zostały w tabeli obok. Najpopularniejszymi wskaźnikami stosowanymi w opakowaniach inteligentnych są wskaźniki czasu i temperatury. Można wyróżnić dwa rodzaje tego typu wskaźników, tj. wskaźniki temperatury oraz integratory czasu i temperatury. Wskaźniki temperatury są stosowane w celu nieustannego monitorowania aktualnej temperatury produktu. Są one szczególnie ważne w przypadku produktów mrożonych i żywności chłodzonej. Pozwalają na zarejestrowanie przejściowego rozmrożenia[...]

  W ostatnich latach obserwuje się wzrost zainteresowania badaczy stosowaniem zamierzonych interakcji opakowania z przechowywanym w nim produktem celem wydłużenia okresu przydatności i utrzymania lub nawet poprawy jakości żywności [22]. Aktywne materiały opakowaniowe oprócz zapewniania ochronnej bariery przed wpływem czynników zewnętrznych pełnią dodatkowe funkcje, takie jak kontrola i reagowanie na przebieg zjawisk zachodzących wewnątrz opakowania [9]. Opakowania aktywne w odróżnieniu od tradycyjnych wchodzą w reakcje z wewnętrzną atmosferą i produktem, w wyniku czego następuje hamowanie przemian żywności podczas przechowywania i przedłużenie jej trwałości. Oddziaływania te jednak nie mogą być przypadkowe, lecz dokładnie zaplanowane [12]. Na rynku rozpowszechnione są dwa typy opakowań aktywnych. Należą do nich absorbery i emitery [23]. Opakowania aktywne pełniące funkcję absorberów zawierają składniki, których zadaniemjest pochłanianie, a tymsamymeliminowanie różnych substancji ze środowiska wewnątrz opakowania. Aktywne oddziaływanie, w zależności od rodzaju produktu, może dotyczyć absorpcji tlenu, etylenu, dwutlenku węgla, wilgoci lub niekorzystnych zapachów. Absorbowane czynniki oddziałując na żywność wpływają na cechy sensoryczne i trwałość żywności [7]. Natomiast zasada działania emiterów polega na wydzielaniu substancji korzystnych dla jakości produktu spożywczego, które mogą migrować nad powierzchnię produktu w opakowaniu lub bezpośrednio do żywności. Celem ich działania jest ochrona produktu przed rozwojem mikroorganizmów. Emiterami mogą być substancje zapachowe, dodatki do żywności, składniki żywności, regulatory wilgotności i substancje aktywne biologicznie, które przeciwdziałają rozwojowi drobnoustrojów. Najczęściej stosowane są emitery dwutlenku węgla, dwutlenku siarki oraz alkoholu [7, 9, 23]. Pochłaniacze tlenu Tlen zawarty w opakowaniu może być substratem w wielu reakcjach chemicznych, które powodują nie[...]

  Rozwój nowych technologii związanych z materiałami i wyrobami przeznaczonymi do kontaktu z żywnością podyktowany jest rosnącymi wymaganiami zarówno producentów opakowań, jak i nowymi produktami żywnościowymi, wynikającymi z potrzeb konsumentów. Ze względu na rosnące zainteresowanie konsumentów spożyciem świeżych produktów spożywczych o wydłużonej trwałości i kontrolowanej jakości, producenci, chcąc sprostać powyższym wymaganiom, muszą zapewnić nowoczesne oraz bezpieczne opakowania. Stanowi to wyzwanie dla branży opakowań spożywczych, a także działa jako siła napędowa dla rozwoju nowych i ulepszonych koncepcji technologicznych opakowań [9]. Tradycyjne opakowania mają zapewnić ochronę żywności i zachowanie jej trwałości przez jak najdłuższy czas, przy ograniczeniu do minimum interakcji między opakowaniem a produktem [19]. Opakowania aktywne i inteligentne należy uznać za innowacyjny kierunek w dziedzinie opakowań do żywności. W opakowaniach aktywnych, wbrew wcześniejszym zasadom, celowo wykorzystuje się interakcję produktu z opakowaniem lub ze środowiskiem, jakie produkt ten wytwarza. W opakowaniach inteligentnych natomiast monitorowany jest stan zapakowanej w te opakowania żywności. Obecnie zainteresowanie producentów opakowań skierowane jest także na wykorzystanie nanotechnologii przy produkcji opakowań przeznaczonych do kontaktu z żywnością. Wraz z pojawieniem się tego typu opakowań powstają nowe problemy i zagrożenia żywności w porównaniu z istniejącymi zagrożeniami w przypadku tradycyjnych opakowań [9]. W Europie, w porównaniu do Japonii, USA czy Australii, stosowanie opakowań aktywnych i inteligentnych oraz wykorzystanie nanotechnologii w opakowalnictwie jest ograniczone. Z tego powodu wdrażanie innowacyjnych technologii w dziedzinie pakowania żywności przebiega wolniej niż w innych częściach świata [19]. Ostrożne podejście Europy do osiągnięć nowych technologii jest rozsądne ze względu na niedostateczne zbadanie[...]

  Opakowania i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością występują w naszym życiu na każdym kroku i pełnią wiele istotnych funkcji. Podstawowym zadaniem opakowań jest utrzymanie jakości i zapewnienie bezpieczeństwa produktu. Jednak materiały i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością, szczególnie wytworzone z tworzyw sztucznych, mogą powodować niekorzystne zmiany organoleptyczne żywności.Smak i zapach są jednymi z podstawowych atrybutów żywności, a zarazem wyznacznikami jakości produktu żywnościowego [2]. Dlatego też ocena sensoryczna jest ważnym narzędziem w wykrywaniu interakcji materiału z żywnością. Pozwala określić wpływ oddziaływań opakowań i wyrobów na smak, aromat i wygląd żywności, a co za tym idzie, na jakość żywności [5]. Zgodnie z punktem 3 Preambuły Rozporządzenia (WE) nr 1935/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z 27 października 2004 r. w sprawie materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością oraz uchylające Dyrektywy 80/590/EWG OPAKOWANIE 10/2012 61 BADANIA I ROZWÓJ Małgorzata Nowacka, Dominika Niemczuk: Sensory analysis of materials and products destined to contact with food. Packaging is an indispensable element in modern trade turnover conditioning the preservation of the food products good quality. Materials from which products destined to contact with food are produced not always are neutral towards food what often results in changes of its flavour and odour. Therefore, the organoleptic assessment makes an essential element for the evaluation of product safety. The trials for the improvement of sensory analysis methods are carried out in order to enable the performance of this assessment with the use of instrumental methods. Badania sensoryczne materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością MAŁGORZATA NOWACKA, DOMINIKA NIEMCZUK KATEDRA INŻYNIERII ŻYWNOŚCI I ORGANIZACJI PRODUKCJI, WYDZIAŁ NAUK O ŻYWNOŚCI, SGGW, WARSZAWA Opakowanie jest niezbędnym elementem w nowoczesnym obr[...]

  Konsekwencją dynamicznego rozwoju kosztów pakowania wyrobu i zużycia materiałów opakowaniowych. Obawy związane z bezpieczeństwem takich opakowań rynku opakowań dla przemysłu spożywczego jest obciążanie środowiska naturalnego zużytymi wyrobami. Istnieje zatem pilna potrzeba zagospodarowania powstających odpadów. W związku z tym podejmowane są działania, których celem jest zmniejszenie negatywnego wpływu opakowań na środowisko [18]. Właściwa gospodarka odpadami jest ważna dla ochrony zdrowia ludzkiego i środowiska oraz zachowania zasobów naturalnych [13]. Zmniejszanie ilości odpadów z opakowań jest moż- liwe na kilka sposobów, m.in. przez redukcję masy opakowań, wprowadzanie nowych materiałów oraz stosowanie opakowań wielokrotnego użytku [19]. Metodą preferowaną, którą uważa się za najkorzystniejszą dla środowiska, jest recykling [18]. Opakowania wielokrotnego użytku i opakowania z recyklingu Wielokrotne stosowanie opakowań pozwala na zmniejszenie dotyczą efektywności oczyszczania opróżnionych opakowań oraz kwestii higieniczno-sanitarnych. Często są wykorzystywane do pakowania produktów pasteryzowanych. W Polsce jako opakowania wielokrotnego użytku wykorzystuje się szklane butelki do piwa [18]. Opakowania te mogą być źródłem zakażeń mikrobiologicznych, dlatego tak ważne jest ich dokładne mycie [4]. W przeciwieństwie do wielokrotnego użytkowania, które polega na powtórnym wykorzystaniu opakowania w jego pierwotnej formie [13], recykling obejmuje wytworzenie z materiałów odpadowych wyrobu o pierwotnym lub innym przeznaczeniu [7]. Opakowania odzyskane przez recykling metalu czy szkła są uważane za bezpieczne w kontakcie z żywnością, ponieważ wysoka temperatura wykorzystywana do stopienia jest wystarczająca do zniszczenia mikroorganizmów i rozkładu zanieczyszczeń organicznych [13]. S[...]

  Rozwój nowych technologii w opakowalnictwie związany jest z trendami w produkcji żywności oraz wzrostem wymagań konsumentów, oczekujących żywności bezpiecznej, świeżej, smacznej i wygodnej. Zastosowanie opakowań inteligentnych umożliwia monitorowanie stanu zapakowanej żywności lub jej otoczenia. Możemy wyróżnić szereg rodzajów opakowań tego typu, tj. zawierających wskaźniki czasu i temperatury, tlenu, dwutlenku węgla, nieszczelności, świeżości, biosensory oraz etykiety RFID. Wskaźniki, poprzez określone zmiany, głównie koloru i mikrobiologiczne, wskazują na zmianę składu atmosfery panującej wewnątrz opakowania lub na zmiany zachodzące na powierzchni samego produktu. Wprowadzenie W ostatnich latach coraz częściej obserwuje się wykorzystanie inteligentnych opakowań na rynku spożywczym. Zadaniem opakowania jest ochrona żywności przed działaniem czynników zewnętrznych, przy czym opakowanie inteligentne (z ang. intelligent/smart packaging) dodatkowo monitoruje stan opakowanej żywności lub jej otoczenia. Zgodnie z art. 3 pkt b) rozporządzenia Komisji (WE) nr 450/2009 z 29 maja 2009 r. w sprawie aktywnych i inteligentnych materiałów i wyrobów przeznaczonych do kontaktu z żywnością inteligentne materiały i wyroby właśnie tak zostały zdefiniowane. Główną funkcją tego typu opakowań jest uzyskanie, przetworzenie i dostarczenie informacji dotyczących jakości i bezpieczeństwa produktów spożywczych w całym łańcuchu dostaw, a więc począwszy od wyprodukowania gotowego wyrobu, przez transport, magazynowanie, sprzedaż, aż do finalnego odbiorcy [1, 2]. Inteligentne opakowania pozwalają na monitorowanie zarówno środowiska wewnętrznego, jak i zewnętrznego, umożliwiają śledzenie żywności w łańcuchu logistycznym oraz przekazują konsumentowi w czytelny sposób informacje o produkcie [3], natomiast nie powinny uwalniać swoich składników do żywności (rozporządzenie Komisji (WE) 450/2009). Inteligentne wskaźniki najczęściej występują w postaci etykiet umie[...]

  Opakowania i wyroby przeznaczone do kontaktu z żywnością pełnią wiele istotnych funkcji niezbędnych w codziennym życiu. Podstawowym zadaniem opakowań jest utrzymanie jakości i zapewnienie bezpieczeństwa produktu. Jednak coraz częściej opakowanie ma za zadanie także oddziaływać na produkt w celu wydłużenia jego okresu przydatności lub nawet poprawy jakości żywności. Opakowania aktywne są coraz częściej stosowane w sektorze spożywczym, szczególnie w przemyśle owocowo-warzywnym i mięsnym. Możemy wyróżnić szereg rodzajów opakowań tego typu, tj. pochłaniacze i emitery gazów, regulatory wilgotności, opakowania antymikrobiologiczne. Wprowadzenie Podstawowym celem opakowań do żywności jest ochrona jej przed zanieczyszczeniami mikrobiologicznymi i chemicznymi, tlenem, wilgocią i światłem. Rodzaj zastosowanego opakowania odgrywa istotną rolę podczas przechowywania żywności. Opakowania aktywne stanowią barierę opóźniającą niekorzystny wpływ otoczenia na jakość opakowanego produktu oraz pozytywnie oddziałują na produkt i jego otoczenie poprzez stopniowe uwalnianie się do żywności lub jej otoczenia "aktywnych" składników opakowania lub absorbowanie substancji z otoczenia opakowania [1]. Zgodnie z definicją zawartą w rozporządzeniu (WE) 1935/2004 z 27 października 2004 r. opakowania aktywne mają na celu przedłużenie okresu trwałości produktu lub też utrzymanie czy nawet poprawienie stanu zapakowanej w nie żywności. Aktywne materiały i wyroby mogą celowo zawierać substancje przeznaczone do uwalniania do żywności, a aktywny składnik jest tak dobierany, aby wpływał na niepożądane zmiany prowadzące do skrócenia okresu przydatności [3]. Wyróżnia się dwie zasady działania opakowań aktywnych. W większości przypadków występuje kontrolowana migracja substancji aktywnej do produktu spożywczego, ale możliwe jest również zastosowanie materiałów niewymagających migracji ich składników do zapakowanej żywności, tj. absorberów wilgoci [4, 1]. Opakowania akty[...]

  Zmiana stylu życia konsumentów oraz oczekiwań wobec produktów żywnościowych wymaga od producentów mięsa i wyrobów mięsnych atrakcyjnych rozwiązań w zakresie nie tylko nowych produktów, ale także nowych opakowań. Postęp technologiczny sprawił, że opakowania mają do spełnienia coraz więcej funkcji, przez co uznawane są za szczególny atrybut produktu. W ciągu ostatnich lat obserwujemy niezwykle dynamiczny rozwój opakowań, które odgrywają coraz bardziej znaczącą rolę.Opakowanie stanowi pierwszy kontakt konsumenta z produktem, co jest istotne ze względu na podejmowane przez niego decyzje zakupowe. Często opakowanie jest postrzegane, jako oddzielny instrument działań marketingowych i powinno stać się ważną częścią strategii marketingowej firmy. Konsumenci wśród wielu ofert rynkowych dokonują oceny produktów zazwyczaj poprzez opakowanie, które z założenia ma zapewniać bezpieczeństwo i trwałość produktu [15, 24, 4, 10]. Wybór produktu przez konsumenta nie jest łatwy, gdyż najczęściej klient ulega wpływowi reklamy i różnego rodzaju promocjom. Konsumenci przyzwyczajają się do ulubionych artykułów żywnościowych, a także coraz częściej zwracają uwagę na ich cechy związane z wyglądem oraz informacjami zawartymi na opakowaniu. Dlatego ważne jest poznanie czynników determinujących zachowania nabywców mięsa i produktów mięsnych [29]. Zrozumienie ich oczekiwań wymaga badań, których uwzględnienie w podejmowanych działaniach marketingowych firm może przyczynić się do odniesienia sukcesu na rynku spożywczym. W XXI wieku zmieniający się styl życia społeczeństwa wymaga zaoferowania konsumentowi żywności "wygodnej" pod wieloma względami. Dzisiejszy rynek dąży do przygotowania takiego produktu, który łatwo się otwiera, czas jego przygotowania jest w miarę krótki, a także sam produkt charakteryzuje się wysoką jakością, przy zachowaniu możliwie długiego okresu przydatności do spożycia [11, 21]. Z drugiej strony jest także liczna grupa nabywców przy[...]

  Packaging used in the meat industry. Na przestrzeni ostatnich kilkudziesięciu lat obserwowany jest dynamiczny rozwój na rynku opakowań w Polsce. W związku z rozwojem nowych technologii, umożliwiających produkcję opakowań przy zastosowaniu innowacyjnych materiałów oraz stosując niestandardowe formy opakowań, produkt staje się atrakcyjniejszy dla konsumenta, przy zachowaniu jego wysokiej jakości. Słowa kluczowe: opakowania, przemysł mięsny, techniki pakowania, rodzaje opakowań In the last few decades, there were observed a very dynamic packaging development in Poland market. Technological progress let production of packaging using innovative materials and non-standard forms of packaging that the product becomes more attractive to the consumer, while maintaining its high quality. Keywords: packaging, meat industry, packaging technology, types of packaging Największym odbiorcą artykułów opakowaniowych jest przemysł spożywczy, trafia do niego 45% wszystkich produkowanych na świecie opakowań. Związane jest to ze stale rosnącym zapotrzebowaniem na żywność pakowaną, wygodną, o wysokiej jakości. Zarówno opakowanie, jak i jakość zapakowanego produktu, są istotne z punktu widzenia konsumenta [17]. Podstawową funkcją opakowania jest ochrona produktu przed zepsuciem i niepożądanym wpływem warunków zewnętrznych. Dzięki temu w okresie przechowywania produktu utrzymywana jest jego jakość, minimalizowany jest udział dodatków do żywności, a także ograniczane są straty żywności [23]. Obecnie opakowanie produktu nie tylko powinno chronić jego zawartość, ale także ułatwiać czynności transportowe i magazynowe, a także stymulować popyt, nakłaniając konsumentów do zakupu danego towaru. Rola opakowań istotnie wzrasta w realiach agresywnej rywalizacji producentów o klientów. Dlatego też opakowania muszą być funkcjonalne, umożliwiając prezentację towarów na półce sklepowej oraz usprawniając czynności manipulacyjne, takie jak sortowanie, konfekcjonowanie, tr[...]

  Jakość owoców i warzyw świeżych oraz suszonych można charakteryzować stosując różne parametry, m.in. skład chemiczny, strukturę, aktywność biologiczną, zawartość substancji odżywczych, wyróżniki sensoryczne (tekstura, smak i barwa, zapach, wygląd), higroskopijność i możliwość odtwarzania. W dużej mierze o jakości produktu decydują zabiegi poprzedzające proces suszenia [16]. Niekorzystne zmiany zachodzące podczas suszenia można ograniczyć stosując odpowiednie parametry procesu oraz przez odpowiednie wstępne przygotowanie surowca. Zastosowanie różnego rodzaju obróbki przed suszeniem może zwiększać efektywność procesu oraz umożliwić uzyskanie atrakcyjnych produktów spełniających różne wymagania konsumentów bądź półproduktów dalej wykorzystywanych przez przemysł spożywczy [2, 14, 16, 34]. Typowymi zabiegami stosowanymi przed suszeniem owoców i warzyw jest rozdrabnianie i blanszowanie. Powlekanie błonami jadalnymi, moczenie i odwadnianie osmotyczne w różnych roztworach różnicują również przebieg procesu suszenia i właściwości produktu. W ostatnich latach w literaturze naukowej pojawiły się informacje nt. badań nad niekonwencjonalnymi, nietermicznymi metodami obróbki wstępnej, takimi jak działanie pulsacyjnego pola elektrycznego, ultradźwięków czy wysokiego ciśnienia. Również w grupie wstępnych zabiegów termicznych można wyróżnić metody niekonwencjonalne, np. działanie mikrofal czy ogrzewanie omowe. ROZDRABNIANIE Jedną z pierwszych czynn[...]