Zbadano skuteczność pochodnych naftochinonu jako substancji przeciwstarzeniowych w kauczuku naturalnym. W roli substancji przeciwstarzeniowych zastosowano 1,4- naftochinon oraz takie jego pochodne, jak lapachol, lawson, bilawson i odpowiednik witaminy K. Zbadano wpływ tych substancji na zmiany podstawowych właściwości mechanicznych wywołane starzeniem termicznym oraz za pomocą promieniowania UV. Badania wykazały skuteczność działania badanych związków w zakresie ograniczenia niekorzystnych zmian związanych ze starzeniem wulkanizatów (zwiększenie sztywności, zmniejszenie wytrzymałości i wydłużenia), szczególnie w przypadku lapacholu, bilawsonu i lawsonu, niezależnie od rodzaju czynnika powodującego starzenie. Współczynnik starzenia, obliczony na podstawie pomiarów, wyraźnie wskazuje na większy efekt stabilizacji kompozytów elastomerowych otrzymywanych z ich udziałem niż w przypadku naftochinonu lub witaminy K. 1,4-Naphthoquinone and its derivatives (lapachol, lawsone, bilawsone, vitamin K) were used as antiageing additives in the natural rubber vulcanized at 160°C with S8 in presence of ZnO. The rubber vulcanizates were aged under action of heat (343 K for 7 days) or UV irradn. (0.7 W/m2 at 60°C for 8 h) and studied for mech. properties (tensile strength, elongation at break, stress at elongation 100 and 300%). The addn. of the stabilizers (1.2%) resulted in an increase in the ageing coeffs. in all cases. The best results were achieved when lapachol, bilawsone and lawsone were added. Materia􀃡y elastomerowe wymagaj􀄅 stabilizacji przed niepo􀄪􀄅- danymi efektami ich wytwarzania, przetwarzania, przechowywania i u􀄪ytkowania. Cz􀄅steczkowy tlen jest g􀃡ównym czynnikiem odpowiedzialnym za degradacj􀄊 polimeru oraz za uszkodzenia mechaniczne tworzyw sztucznych. Szkodliwy efekt dzia􀃡ania tlenu jest pot􀄊gowany przez wiele innych czynników, taki[...]

Przedstawiono wpływ parametru rozpuszczalności oraz współmieszalności nadtlenków na ich reaktywność w procesie sieciowania kopolimeru etylenowo-propylenowego. Aktywność nadtlenków oceniono na podstawie wydajności procesu sieciowania, gęstości usieciowania wulkanizatów oraz ich właściwości mechanicznych. Wydajność sieciowania oraz gęstość usieciowania wulkanizatów maleje wraz ze wzrostem parametru rozpuszczalności oraz współmieszalności. Największą wydajność sieciowania i gęstość sieci uzyskano dla wulkanizatów zawierających 1,4-bis(t-butyloperoksyizopropylo) benzen. Com. ethylene-propylene copolymer (I) (propylene content 28%) was crosslinked with 6 org. peroxides in a hydraulic press mould at 160°C and 15 MPa for 30 min to det. the effect of peroxide soly. and co-miscibility parameters on the peroxide reactivity in the crosslinking. The reactivity was calcd. from the crosslinking efficiency and d. as well as mech. properties of the resulted I vulcanizates. The crosslinking d. increased with increasing concn. of peroxides. The highest crosslinking d. and yield of I vulcanizates were achieved when 1,4-(t-BuOOMe2C)2C6H4 with the lowest soly. parameter was used for crosslinking. The highest tensile strength and elongation at break was shown by I vulcanizates crosslinked with (PhCO)2O2. Nadtlenki organiczne są źródłem wolnych rodników, wykorzystywanych szeroko w procesie sieciowania, zwłaszcza elastomerów nasyconych1). Wulkanizacja nadtlenkowa jest procesem złożonym z trzech głównych etapów i rozpoczyna się homolitycznym rozpadem nadtlenku. Pod wpływem energii cieplnej pęka wiązanie -O-O- w cząsteczce nadtlenku i powstają rodniki alkoksylowe2). Rozkład nadtlenku jest reakcją pierwszego rzędu, zależną od czasu i temperatury. Reakcje wg mechanizmu homolitycznego z punktu widzenia energetycznego zachodzą znacznie częściej niż heterolityczne. Następnym etapem reakcji sieciowania nadtlenkowego jest odszczepienie atomu wodoru od [...]

  A review, with 86 refs., of polymer matrices (natural rubber, polyesters), biofillers (starch, cellulose, wood flour), mineral and hybride fillers (SiO2, Al and Ca silicates, kaolin, chalk, talcum, montmorillonite, keratin) and antiageing agents (polyphenols). Dokonano przeglądu najczęściej stosowanych biomateriałów do kompozytów polimerowych, ze szczególnym uwzględnieniem kompozytów elastomerowych. Omówiono syntezę wybranych polimerów, ich podatność na degradację, a także podstawowe właściwości użytkowe i technologiczne aspekty wytwarzania oraz stosowania polimerowych materiałów biodegradowalnych. Szybko rosnąca produkcja tworzyw polimerowych, spowodowana zwiększaniem zakresu ich zastosowań, generuje równocześnie coraz bardziej dotkliwe problemy w związku z obciążeniem środowiska naturalnego materiałami nie ulegającymi (bio)degradacji oraz wyczerpywaniem się zasobów surowców kopalnych. Obecne tendencje zmian w przemyśle tworzyw polimerowych coraz bardziej związane są z badaniami nad wytwarzaniem polimerów z surowców naturalnych. Ostatnio istotny wpływ na pozycję rynkową materiałów polimerowych ma więc nie tylko zależność pomiędzy właściwościami wytwarzanych materiałów a ich ceną. Coraz większe znaczenie odgrywa ich "wizerunek ekologiczny", będący nie tylko wynikiem zastosowanej technologii. Proekologiczny charakter wytwarzanych lub stosowanych materiałów zależy przede wszystkim od możliwości ich recyklingu lub biodegradacji i wykorzystania surowców odnawialnych na etapie produkcji. Podstawowymi surowcami odnawialnymi wykorzystywanymi w otrzymywaniu materiałów wielkocząsteczkowych są kauczuk naturalny, celuloza, skrobia i oleje roślinne. Wiele technologii związanych z produkcją wyrobów gumowych, chemiczną modyfikacją celulozy lub skrobi, wytwarzaniem kompozytów polimerów naturalnych i syntetycznych albo transestryfikacją olejów roślinnych w celu otrzymania dioli jest już od dawna wykorzystywanych na szeroką skalę w przemyśle[...]

  Zbadano skuteczność stosowania produktów odpadowych pochodzenia roślinnego w roli stabilizatorów kauczuku etylenowo-propylenowego EPM. Stosowano wytłoki z nasion wiesiołka (Oenothera biennis) i ekstrakt z łupin owoców orzecha włoskiego (Juglans regia), charakteryzujące się zróżnicowaną zawartością związków polifenolowych. Aktywność antyoksydacyjną badanych preparatów określono jako zdolność zmiatania wolnych rodników i redukowania jonów żelaza(III). Na podstawie przeprowadzonych badań okazało się, że badane preparaty ograniczają tendencję do starzenia się wulkanizatów EPM. Ich zastosowanie ograniczyło niekorzystne zmiany właściwości mechanicznych kompozytów elastomerowych (wzrost naprężeń, utrata elastyczności, zmniejszenie wytrzymałości) będące następstwem procesów starzenia, szczególnie klimatycznego. Seed cakes from evening primrose (Oenothera biennis) and an ext. from walnut-shells (Juglans regia) were used as stabilizing agents for ethylene-propylene rubber. Both agents differed in compn. of polyphenols but showed an antioxidant activity measured as a capacity for free radical scavenging and redn. of Fe3+ ions. The rubber vulcanizates were exposed to thermal, UV or climatic ageing. An advantageous effect of the antioxidants on the mech. properties of aged vulvanizates was obsd. Dr inż. Anna KOSMALSKA - notkę biograficzną i fotografię Autorki drukujemy w bieżącym numerze na str. 835. Mgr inż. Anna MASEK - notkę biograficzną i fotografię Autorki drukujemy w bieżącym numerze na str. 835. Instytut Technologii Polimerów i Barwników PŁ, ul. Stefanowskiego 12/16, 90-924 Łódź, tel.: (42) 631-32-06, fax: (42) 636-25-43, e-mail: anna.kosmalska@p.lodz.pl * Autor do korespondencji: Dr inż. Anna PODSĘDEK w roku 1988 ukończyła studia na Wydziale Chemii Spożywczej Politechniki Łódzkiej. Jest zatrudniona w Instytucie Biochemii Technicznej PŁ na stanowisku adiunkta. Specjalność - analiza bioaktywnych składników surowców i prod[...]

  Zbadano skuteczność stosowania polioligosilseskwioksanów klatkowych (POSS) funkcjonalizowanych grupami olefinowymi w roli napełniaczy lub modyfikatorów w kompozytach uwodornionego kauczuku butadienowo- akrylonitrylowego (HNBR). W porównaniu z krzemionką, powszechnie stosowanym napełniaczem elastomerów, badane związki wykazują słabsze działanie jako samodzielne nanonapełniacze. Sprawdzają się natomiast w roli modyfikatorów w kompozytach napełnionych krzemionką Aerosil 380. Obecność POSS sprzyja zwiększeniu oddziaływań w wulkanizatach HNBR i zwiększa wytrzymałość na rozciąganie w porównaniu z kompozytami otrzymanymi tylko z udziałem krzemionki w roli napełniacza, bez silseskwioksanów. Zbadano także wpływ tych związków na zmiany podstawowych właściwości HNBR wywołane starzeniem klimatycznym lub promieniowaniem UV. Współczynnik starzenia wskazuje na efekt stabilizacji kompozytów elastomerowych otrzymywanych z udziałem POSS. Three polyhedral oligomeric silsesquioxanes (POSS) were used together with silica as fillers or modyfing agents for hydrogenated butadiene-acrylonitrile rubber to improve the properties of the rubber vulcanizates produced by using (PhCMe2O)2 curing agent. The vulcanizates were aged at 50-70°C for 200 h optionally under UV irradn. The addn. of POSS resulted in an increase of interfacial interactions in the vulcanizates and in an increase in their tensile strength. The stabilizing effect of POSS was confirmed by high ageing coeffs. Polioligosilseskwioksany (POSS) stanowią obiecującą klasę materiałów. Odkryte zostały na początku XX w. i obecnie znajdują się w kręgu zainteresowań wielu ośrodków badawczych z uwagi na ich unikatowe właściwości, m.in. dobrze zdefiniowaną, trójwymiarową, chemicznie i termicznie odporną strukturę hybrydową o wymiarach nanoskopowych. Zbudowane są z trójfunkcyjnych jednostek krzemowych, a każdy atom krzemu skoordynowany jest z trzema atomami tlenu1, 2). Dodatkowo grupy boczne, [...]