Wpływ wodoru na sterowanie zużyciem paliwa w procesie wielkopiecowym
W artykule przedstawiono analizę wpływu różnych zawartości wodoru i tlenku węgla na równowagę procesów redukcji w warunkach odpo-
wiadających wielkiemu piecu. Obliczenia przeprowadzono za pomocą termochemicznego oprogramowania i baz danych FactSage. Przedsta-
wiono również mechanizm wpływu zwiększonego udziału wodoru w gazie garowym na konstrukcję modelu minimalizacji zużycia paliwa.
The presented paper shows analysis of the hydrogen and carbon monoxide influence on the equilibrium of iron oxides reduction at conditions
corresponded with the blast furnace process. The calculations were performed by using the FactSage thermochemical software and
databases. There is also presented the mechanism of the increased hydrogen share at the bosh gas impact on the construction of the fuel rate
minimization model.
Słowa kluczowe: proces wielkopiecowy, redukcja wustytu, wodór, minimalizacja zużycia paliwa
Key words: blast furnace process, wustite reduction, hydrogen, fuel rate minimization.1. Wstęp. Wodór towarzyszy procesowi otrzy-
mywania żelaza od samego początku wynalezienia
technologii dymarkowej. Gaz redukcyjny, powstający
przed dyszami w piecach szybowych, zawierał począt-
kowo małą zawartość wodoru, gdyż pochodził on je-
dynie z wilgoci zawartej w powietrzu. Natomiast wraz
z rozwojem technologii wielkopiecowej i stosowaniem
celowego nawilżania dmuchu, a zwłaszcza coraz więk-
szych ilości paliw zastępczych takich jak gaz ziemny,
gaz koksowy, olej opałowy, a w ostatnich dwóch deka-
dach pył węglowy, wpływ wodoru na procesy redukcji
stał się nie tylko zauważalny, lecz stanowił przedmiot
licznych badan i eksperymentów. W ostatnich czasach
względy ekologiczne i wymagania co do ograniczenia
emisji dwutlenku węgla do atmosfery zwróciły po-
nownie uwagę badaczy na rozpatrzenie wodoru jako
alternatywnego reduktora dla węgla i tlenku węgla
w procesach otrzymywania żelaza. W badaniach tych
często rozpatruje się głownie redukcję tlenków że-
laza [...]
Analiza zużycia paliwa w wielkim piecu przy zmiennych warunkach wsadowych DOI:10.15199/24.2016.11.2
W artykule przedstawiono model wskazujący na sposób ograniczenia zużycia paliwa w wielkim piecu. Warunki wsadowe wielkiego pieca nr 5 w Krakowie
zmieniały się na przestrzeni ostatnich 4 lat w kierunku eliminowania grudek ze wsadu, a tym samym obniżenia bogactwa wsadu i zwiększenia
jednostkowej masy żużla wielkopiecowego.
The article presents an analysis of the fuel rate minimization model at different burden condition. Burden condition at the BF No 5 in Cracow Ironworks
during last four years changed toward eliminations of pellets from the burden. Thus to lowering of the iron share in materials and increase the unit weight
of blast furnace slag.
Słowa kluczowe: wielki piec, udział grudek we wsadzie, masa żużla, zużycie paliwa
Key words: blast furnace, share of pellets in burden, slag mass, fuel rate.Wstęp. Prawidłowe zestawienie wsadu do wielkiego
pieca posiada podstawowe znaczenie dla jakości oraz
kosztów produkcji surówki. Tworzywa ładowane do wielkiego
pieca powinny zapewnić odpowiednią ilość żużla
w stosunku do masy produkowanej surówki. W zależności
od stosowanej technologii ilość ta może być zróżnicowana.
Wpływa to na przebieg niektórych ważnych procesów
w wielkim piecu, takich jak odsiarczanie surówki oraz
zdolność do usuwania niektórych szkodliwych pierwiastków.
Nadmierna ilość żużla wpływa niekorzystnie na efekt
pracy wielkiego pieca. Wymaga to dostarczenia dodatkowych
ilości ciepła potrzebnego na procesy żużlotwórcze,
a w szczególności nagrzanie żużla do temperatury spustu.
Ponadto, większa ilość składników żużlotwórczych obniża
udział żelaza w naboju wielkopiecowym. Wpływa to niekorzystnie
na spadek wydajności procesu produkcji surówki
[1]. Procentowa zawartość żelaza we wsadzie oraz związana
z tym ilość żużla przypadająca na 1 Mg surówki, zależą
od wskaźnika "bogactwa" wsadu [2]. Dla uzyskania surówki
o wymaganym składzie chemicznym niezbędne jest
zapewnienie odpowiednich warunków fizykochemicznych
dla właściwego prz[...]
Matematyczny model namiarowania tworzyw w spiekalni DOI:10.15199/24.2016.11.3
artykule przedstawiono matematyczny model namiarowania tworzyw w spiekalni rud żelaza oraz opracowany na jego podstawie program komputerowy
znacznie ułatwiający odpowiednie zestawienie tworzyw przeznaczonych dla produkcji spieku wielkopiecowego. Zastosowanie programu może być
szczególnie ważne przy wzrastającym udziale utylizowanych za pomocą spiekania odpadów metalurgicznych w tym zawierających związki szkodliwe
dla procesu wielkopiecowego.
The article presents a mathematical model of the sinter plant raw material charging and developed on its basis the computer program which can greatly
facilitate an adequate materials statement intended for the production of blast furnace sinter. Developed software may be particularly important upon
increasing share of recycled by sintering of the metallurgical wastes containing harmful compounds for the blast furnace process.
Słowa kluczowe: spiekanie rud żelaza, namiarowanie tworzyw, utylizacja odpadów poprodukcyjnych
Key words: sintering of iron bearing raw materials, raw materials burdening, utilization of production wastes.Wstęp. Współczesne wielkie piece wymagają wsadów
charakteryzujących się własnościami, które umożliwiają
bezawaryjną i ekonomiczną jego pracę, oraz zapewnią wysoką
jakość surówki żelaza. Wsad żelazodajny do wielkiego
pieca powinien cechować się następującymi własnościami:
- jednorodną kawałkowatością,
- dobrą wytrzymałością i odpornością na ścieranie,
- zawartością żelaza przekraczającą znacznie 50%,
występującego w związkach o wysokiej redukcyjności,
- właściwym składem chemicznym skały, płonnej
co zapewni dobre własności żużla.
Jednym ze sposobów przygotowania wsadu do wielkiego
pieca jest proces spiekania rud na taśmie spiekalniczej.
Miał rudny o ziarnach poniżej 6 mm, zmielone topniki, pył
wielkopiecowy oraz koks o ziarnie poniżej 3 mm stanowi
skład dla wytworzenia spieku. Mieszankę z wymienionych
składników nawilża się i wstępnie grudkuje dla zwięks[...]
Określenie wskaźnika wolnych przestrzeni do charakterystyki przewiewności materiałów wsadowych DOI:10.15199/24.2017.11.4
Wstęp. Wysokowydajna i ekonomiczna praca współczesnych
wielkich pieców jest zależna m.in. od jakości przygotowanego
wsadu i koksu, stosowania paliw zastępczych
wdmuchiwanych przez dysze oraz optymalnego rozkładu
materiałów wsadowych i przepływających przez nie gazów.
Od opracowania nowoczesnych metod sterowania gazodynamiką
procesu wielkopiecowego może zależeć jego
dalsza optymalizacja. We współczesnej praktyce wielkopiecowej
osiągnięto znaczne sukcesy dotyczące optymalizacji
procesów wymiany masy i ciepła oraz gazodynamiki.
Jednak określenie optymalnych parametrów procesu nie
jest jednoznaczne. W określeniu zasad rozkładu materiałów
i gazów, a więc procesów wymiany masy i ciepła zachodzących
w przestrzeni roboczej wielkiego pieca, duże znaczenie
ma modelowanie warunków brzegowych [1]. Należy
zachować analogię składu ziarnowego w modelu do rzeczywistości
oraz podobieństwo sypkości drobnych ziaren
w pustych przestrzeniach międzykawałkowych [2, 3].
Oprócz tego podobne powinny być warunki załadunku
wsadu oraz przepływu gazu przez warstwę.
W modelowaniu matematycznym i fizycznym takich
procesów bardzo ważną rolę odgrywa określenie tzw.
wskaźnika wolnych przestrzeni w badanym materiale (lub
wskaźnika rozluźnienia), gdyż głównie od niego zależą
opory przepływu przez warstwę. Określenie tego wskaźnika
nie jest trudne przy założeniu, że warstwa się składa
z cząsteczek o regularnym (kulistym) kształcie i jednym
rozmiarze (średnicy) frakcji. Natomiast nawet segregowane
pod względem ziarnistości materiały wsadowe mają różniące
się kształtem i rozmiarami cząsteczki.
W niniejszym artykule przedstawiono metodę określenia
wskaźnika wolnych przestrzeni w realnych materiałach
poprzez rozwiązanie odwrotne równania przepływu przez
warstwę rzeczywistą.
Zasady przepływu gazu przez warstwę. Materiały
sypkie składają się z oddzielnych kawałków i cząstek
o różnej wielkości i kształcie, pomiędzy którymi znajdują
się wolne przestrzenie. W tych p[...]
Określenie emisji procesowych w wielkim piecu DOI:10.15199/24.2018.4.7
Wstęp. Wielki piec jako podstawowy agregat przeznaczony
do produkcji surówki żelaza, jest najbardziej z energochłonnych
etapów w łańcuchu produkcyjnym stali. Również
udział procesu wielkopiecowego w emisji dwutlenku
węgla w tym ciągu jest znaczący i wynosi np. 69%, gdy
spiekalni - 13%, koksowni - 7% oraz stalowni konwertorowej
- 9% [1].
Naliczane przez Unię Europejską opłaty za przekroczenie
przydzielanych limitów emisji gazów cieplarnianych
mogą znacząco podnieść koszty produkcji produktów stalowych
i tym samym obniżyć konkurencyjność polskich
hut surowcowych na światowym rynku. Jednym ze sposobów
na obniżenie emisji dwutlenku węgla podlegających
opłacie jest określenie tzw. emisji procesowych. Emisje
procesowe oznaczają emisje gazów cieplarnianych inne
niż emisje spowodowane przez spalanie, czyli jako wynik
zamierzonych oraz niezamierzonych reakcji między
substancjami lub ich przekształcenie, w tym chemiczna
lub elektrolityczna redukcja rud metali, termiczny rozkład
i powstawanie substancji przeznaczonych do stosowania
jako produkt lub surowiec [2]. Jak widać z definicji, bardzo
ważne jest precyzyjne określenie ilości lub udziału emisji
bez opłat, zwłaszcza w procesie wielkopiecowym.
Zapotrzebowanie procesu wielkopiecowego w węgiel
cząsteczkowy. Emisję dwutlenku węgla w wielkim piecu
najprościej jest policzyć od strony zapotrzebowania procesów
cieplnych i chemicznych na węgiel cząsteczkowy,
a następnie przeliczyć go na CO2. Należy zaznaczyć, że
bezpośrednio z wielkiego pieca wraz z gazem wielkopiecowym
jest odprowadzany również CO (21% vol. - CO; 19%
- CO2; 50% - N2, reszta H2O i H2) ale jest on wykorzystany
jako paliwo gazowe do ogrzewania nagrzewnic dmuchu
(wartość opałowa ok. 4 MJ/m3) i tym samym CO jest dopalane
do CO2. Odzyskane cie[...]
Rozwój systemu wspomagania technologii wielkopiecowej uwzględniający stosowanie pyłu węglowego
W artykule przedstawiono skrótowo założenia i ogólną strukturę systemu komputerowego stosowanego aktualnie w ArcelorMittal. Na tym tle autorzy prezentują możliwości rozwoju tego systemu o elementy, które są aktualnie w trakcie badań, rozwoju technik i technologii, zarówno w Polsce jak i światowym hutnictwie. Prezentowane są głównie prace wykonane lub wykonywane przez autorów a dotyczące: modelo[...]
Weryfikacja przydatności komputerowego systemu wspomagania technologii do sterowania wielkim piecem przy zastosowaniu paliw zastępczych
Komputerowy system wspomagania technologii wielkopiecowej wdrożony w 2005 roku nie uwzględniał możliwości dodawania do dmuchu pyłu węglowego jako paliwa zastępczego. Po uruchomieniu w ArcelorMittal instalacji aplikującej pył węglowy do pieca, wystąpiła konieczność przekonstruowania systemu. Prace wdrożeniowe zespół AGH pod kierownictwem prof. A. Łędzkiego ukończył w kwietniu 2008 r. Polegały on[...]
Wpływ rozwoju modelowania na sterowanie procesem wielkopiecowym
W latach 2002 do 2004 zespół pod kierunkiem prof. dr. hab. inż. Andrzeja Łędzkiego opracował komputerowy system wspomagania technologii wielkopiecowej. System ten jest przeznaczony dla wielkiego pieca nr 5 Mittal Steel Oddział Kraków. Po uruchomieniu systemu wdrożono instalację do wdmuchiwania PCI w ArcelorMittal. Na zamówienie koncernu Zespół AGH dokonał niezbędnych przeróbek systemu uwzględniających zmiany techniczno-technologiczne u odbiorcy, ukończone w 2008 r. Autorzy prezentują możliwości rozwoju systemu, które już zostały opracowane oraz plany rozwoju systemu związane z teoretyczno-praktycznymi pracami prowadzonymi w Katedrze Metalurgii Stopów żelaza. Between 2002÷2004 a team under professor Andrzej Łędzki developed the computer system to aid the blast-furnace technology. Thi[...]
Redukcja związków tytanu z żużla typu wielkopiecowego i przejście tytanu do metalu w fazach ciekłych
Badania określone tematem publikacji prowadzono w celu rozszerzenia własnej bazy danych o żużle z ok. 10 % zawartością TiO2. Badania prowadzono podobnie jak w pracach [1÷5], ale na nowszych urządzeniach. Otrzymane wyniki badań pozwoliły - po przeliczeniach według właściwego algorytmu - otrzymać statystyczne funkcje niezbędne dla opracowania modelu określającego czasowe powstawanie i wydzielanie się warstwy węglikoazotków tytanu na węglowych ścianach garu wielkiego pieca. Warstwa ta jest naturalną ochroną przed nadmiernym i szybkim zużyciem drogich materiałów ogniotrwałych. The research, determined with the subject of publication were carrying out for purpose of enlarging the own data base by slags of approx. 10 % TiO2 contents. The research were conducted in similar way like at publi[...]
Analiza możliwości ograniczenia emisji CO2 z wielkiego pieca
Autorzy rozważają możliwości ograniczenia emisji CO2 z wielkiego pieca w świetle nowo opracowanych technologii separacji dwutlenku węgla z gazu gardzielowego. Rozpatrywane są wstępnie dwie alternatywne metody zawrócenia tego gazu do procesu: przez dysze i do strefy rezerwy cieplno-chemicznej. Wprowadzenie do wielkiego pieca pewnej masy reagującej substancji poza gardzielą i dyszami może spowodować, że obowiązująca w chwili obecnej teoria procesu wielkopiecowego będzie wymagała korekt dla opisania zjawisk zachodzących w przestrzeni roboczej. Opracowanie takiej technologii wymaga licznych badań i symulacji, jednak możliwe do osiągnięcia efekty zachęcają do podjęcia tego tematu. 2010 r. Hutnik - Wiadomości hutnicze S. 457 Possibilities of the reduction of CO2 from blast furnace in light of new technologies of CO2 separation from the top gas have been considered. Two alternative methods to divert the gas to process - first to tuyeres and second to thermal-chemical zones of blast furnace, are initially considered. Introduction of some amount of a reactant into blast furnace zone other than throat and tuyeres zones may cause that the blast furnace theory should be corrected in description of processes which occur in working zone of blast furnace. Developing such technologies requires numerous studies and simulations, however, possible to achieve results encourage to take up this subject. Słowa kluczowe: wielki piec, sekwestracja CO2, ochrona środowiska Key words: blast furnace, CO2 sequestration, environment protection 1. Wstęp. Huty o pełnym cyklu produkcyjnym stanowią znaczące źródło emisji CO2 do atmosfery. W dalszym ciągu jednak surówka wielkopiecowa jest najważniejszym surowcem dla stalowni. Taki stan jest związany z korzystnymi cechami surówki jako wsadu dla stalowni, głównie z powodu ciepła fizycznego i chemicznego, na poziomie 2 do 3 GJ/Mg, co zmniejsza koszty produkcji stali, ró[...]