W perspektywie po 2010 roku Polska będzie musiała sięgnąć po metody termicznego przekształcania odpadów, aby uporządkować stosowany od lat prymitywny system zagospodarowania odpadów komunalnych, a prz[...]

Rozwiązanie problemu zagospodarowania krajowych osadów ściekowych już od kilku lat postrzegane jest jako tak samo istotne, jak efektywne i zgodne z prawem wspólnotowym rozwiązanie problemu oczyszczania ścieków. Nie tak odległe lata, gdy problem osadów ściekowych był niemal niedostrzegalny i rozwiązywany jedynie przez ich odkładanie na przylegające do oczyszczalni ścieków laguny lub poprzez i[...]

Instalacje termicznego przekształcania odpadów komunalnych są od dziesiątek lat powszechnie stosowane w krajach UE- 15. Ich dynamiczny rozwój datuje się od połowy lat 60. ubiegłego wieku, kiedy ich zastosowanie stało się odpowiedzią na gwałtowny wzrost ilości odpadów wynikających z dynamicznego rozwoju przemysłu i konsumpcji w najbardziej uprzemysłowionych krajach Europy Zachodniej. Od t[...]

  Dokonane w ostatnich latach dynamiczne zmiany obserwowane w zakresie gospodarki wodno-ściekowej dotyczą także sposobów zagospodarowania wzrastającego strumienia masy komunalnych osadów ściekowych. Technologie stosowanych metod przeróbki osadów, ekonomia i prawo to trzy najistotniejsze uwarunkowania tworzące płaszczyzny odniesienia dla szeregu analiz w zakresie zastosowania i optymalizacji zrównoważonych metod zagospodarowania osadów ściekowych, szczególnie metod opartych na ich termicznym przekształcaniu. Po zakończonym, wspieranym funduszami UE etapie budowy wielu krajowych instalacji suszenia i spalania osadów ściekowych pojawiły się w praktyce eksploatacyjnej dotąd w Polsce nieznane technologie przeróbki osadów. Wraz z bieżącą eksploatacją tego typu instalacji zdobywane są nowe doświadczenia eksploatacyjne, zarówno pozytywne, jak i negatywne. Ich analiza w wybranych aspektach technologicznych, ekonomicznych i prawnych stanowi zasadniczą treść niniejszej pracy.1. Wprowadzenie Wśród stosowanych metod zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych coraz powszechniejsze stają się metody oparte na suszeniu i termicznym przekształcaniu osadów, z udziałem sięgającym obecnie 40%. Wiodąca dotąd metoda zagospodarowania osadów ściekowych oparta na ich składowaniu została od kilku już istotnie ograniczona, a data 01.01.2016 wyznacza graniczny termin jej stosowania. Swoje ograniczenia ma także przyrodnicze bądź rolnicze wykorzystanie osadów, których skład i obecność w nich często nieznanych bliżej mikrozanieczyszczeń powoduje ograniczone możliwości ich stosowania w praktyce. Obserwowany na przestrzeni ostatnich 15 lat dynamiczny rozwój metod zagospodarowania komunalnych osadów ściekowych, grawitujący zdecydowanie w kierunku wdrożenia suszenia i termicznego przekształcania osadów, datuje się od 2000 r., gdy dla potrzeb uporządkowania krajowej gospodarki wodno-ściekowej dostępne stały się unijne fundusze przedakcesyjne, o skrótowej nazw[...]

  Flue gases from 3 Polish sewage sludge incineration plants were neutralized with dry NaHCO3. The solid product was analyzed for Na2CO3, NaHCO3, NaCl, Na2SO3, Na2SO4 and NaF contents to det. the stoichiometric coeff. of the reaction. The flue gas purifin. systems were less efficient (except for Cracow plant) than the similar plants operated in the European Union. Zaledwie od kilku lat pracują w Polsce instalacje spalania komunalnych osadów ściekowych i zdobywają pierwsze doświadczenia eksploatacyjne. Procesowi spalania osadów nieodłącznie towarzyszy oczyszczanie spalin ze składników kwaśnych. Wiele krajowych spalarni osadów stosuje w tym celu metodę suchą z wykorzystaniem wodorowęglanu sodu jako reagenta. Metoda ta nie jest jeszcze zbyt powszechnie stosowana (także w tych krajach UE, w których spalanie osadów ma znacznie dłuższą tradycję) i do efektywnego przebiegu wymaga precyzyjnego doboru wielu parametrów. Kwestia ta stanowi kluczowe zagadnienie w niniejszej pracy. Wyniki laboratoryjnych badań chemicznego składu produktu reakcji wodorowęglanu sodu z kwaśnymi zanieczyszczeniami w kilku polskich spalarniach osadów ściekowych (istotne dla oceny efektywności zmniejszania zawartości kwaśnych składników spalin) porównano z wynikami podobnie przebadanych spalarni osadów ściekowych pracujących w wiodących w tym zakresie krajach UE. Zasadnicze konkluzje dotyczą efektywności suchej metody oczyszczania spalin z wodorowęglanem sodu jako reagentem stosowanej przez badane krajowe spalarnie osadów ściekowych. Metoda suchego oczyszczania spalin z wykorzystaniem wodorowęglanu sodu (NaHCO3) jest nową, dynamicznie rozwijającą się metodą obniżania zawartości kwaśnych składników spalin powstających w różnych procesach spalania paliw stałych i odpadów, od spalania węgla w elektrowniach po spalanie różnych grup odpadów w instalacjach zwanych zgodnie z językiem ustawy o odpadach spalarniami. Doświadczenia w eksploatacji tej metody są istotnie[...]

  Od dłuższego czasu energetyka węglowa stoi przed szeregiem wyzwań kreowanych głównie przez prawo Unii Europejskiej. O wymaganiach dotyczących znacznego ograniczenia emisji ditlenku węgla napisano już wiele publikacji i zorganizowano dziesiątki konferencji i debat. Obecnie tematem wiodącym energetyki zawodowej, dla której paliwem nadal pozostaje węgiel staje się problem zachowania wymagań emisyjnych1), jak i właśnie wprowadzanych w życie konkluzji BAT. Interesującą w tym aspekcie grupę zanieczyszczeń stanowią substancje kwaśne zawarte w spalinach, wśród których wiodącym związkiem jest ditlenek siarki. Wiele krajowych i zagranicznych obiektów energetyki zawodowej opalanych węglem stosuje na potrzeby zmniejszenia emisji tych związków dobrze sprawdzone metody mokre, a także metody półsuche. Metody suche, oparte ponadto na sorbencie, jakim jest wodorowęglan sodu, nie są jak dotąd zbyt rozpowszechnione, choć znajdują coraz szersze zastosowanie, np. w spalarniach odpadów lub do obniżenia emisji SO2 podczas eksploatacji dużych jednostek napędowych opalanych olejem napędowym lub mazutem2). Badania efektu ograniczenia zawartości kwaśnych składników w spalinach przy użyciu wodorowęglanu sodu przeprowadzono wprost na terenie jednej z większych europejskich elektrociepłowni węglowych, aby wykazać, że zastosowanie tego rodzaju sorbentu może dać efekt nie gorszy niż tradycyjne metody neutralizacji kwaśnych zanieczyszczeń, przy akceptowalnych kosztach eksploatacyjnych i oczekiwanych efektach środowiskowych. Badania przeprowadzono w typowej elektrociepłowni węglowej, składającej z 3 bloków spalania węgla. Łączna emisja tlenków siarki emitowanych przez tę elektrociepłownię wynosiła ok. 5000 t/r. Zasadniczym celem podjętych badań było udowodnienie, że możliwe jest zmniejszenie tej emisji o ok. 20% poprzez zastosowanie suchej sorpcji z udziałem wodorowęglanu sodu. Badania poprzedzone niezbędnymi[...]

  Technologie przemysłu chemicznego, energetycznego, spożywczego i medycznego zawierają w swoich ciągach technologicznych wiele urządzeń, w których pojawia się ruch cząstek wody w postaci kropel1, 2). Dokonano analizy wpływu takich parametrów, jak współczynnik oporu, siła wyporu, siły styczne, Magnusa, grawitacji, Basseta i Columba oraz siły termoforetyczne związane z podnoszeniem i ciśnieniem oraz efektem wirtualnej masy, na ruch kropli wody. Mają one znaczący wpływ na przebieg procesu kondycjonowania spalin w celu przygotowania ich do następnych etapów technologicznych. W celu zastosowania półsuchej metody oczyszczania spalin ich temperatura powinna zawierać się w zakresie 140-150°C. W praktyce jednak przeważnie znajduje się ona w granicach 160-190°C, co wymaga wprowadzenia dodatkowego urządzenia do kondycjonowania spalin (tzw. kondycjonera), co w odniesieniu do instalacji oczyszczania spalin generowanych w procesie spalania odpadów przedstawiono na rys. 1. Siły działające na kroplę wody Podczas ruchu cząstki/kropli wody w kondycjonerze napotyka ona na różnego rodzaju opory związane zarówno z jej ruchem, jak i samym medium, w którym się porusza4, 5). Kropla również oddziałuje na otoczenie, tworząc choćby lokalne małe zmiany ciśnienia lub wymieniając energię mechanic[...]

  A review, with 61 refs., of dry, semi-dry and wet methods for SOx removal from flue gas. Dokonano przeglądu metod usuwania tlenków siarki wytwarzanych w spalarniach odpadów. Temat ten nabiera ważności zarówno w świetle trwających inwestycji na terenie Polski (6 nowych spalarni), jak i coraz bardziej wymagających przepisów uchwalanych przez Unię Europejską. Zaprezentowano techniki usuwania SOx ze spalin metodami: suchą, półsuchą i mokrą. Każdą z nich omówiono z technologicznego i procesowego punktu widzenia. Ukazano wady i zalety poszczególnych metod. Zwrócono uwagę na wieloczynnikowość kryteriów, które muszą zostać wzięte pod uwagę podczas wyboru którejś z nich. Powietrze jest jednym z kluczowych czynników (obok wody i pożywienia) wpływających na każdego człowieka. Jest ono nieustanie wdychane i jego skład (w szczególności zanieczyszczenia) oddziałuje na cały organizm. Powietrze, w pośredni sposób, oddziałuje także na żywność i na wodę. W erze ciągłego rozwoju i wzrostu zapotrzebowania na energię coraz trudniej utrzymać czystość na "zdrowym" poziomie. Jednym z najbardziej powszechnych rodzajów zanieczyszczeń wprowadzanych do środowiska przez człowieka są tlenki siarki. Mają one wpływ na rozwój organizmów oraz powstawanie kwaśnych deszczy i zakwaszanie gleb1-4). W tabeli 1 przedstawiono główne źródła emisji tlenków siarki w Polsce. Są to dane szacunkowe, zgłoszone do Konwencji Klimatycznej i Konwencji NZ w sprawie transgranicznego transportu zanieczyszczeń powietrza na duże odległości. Można zauważyć drastyczny spadek ilości ditlenku siarki w latach 2000-2010 w każdym ze źródeł emisji. W emisji SO2 istotne są lata 2005- 2009, w których widoczny jest spadek na drugie miejsce energetyki zawodowej na rzecz innych źródeł stacjonarnych (kotłownie lokalne, paleniska domowe, warsztaty rzemieślnicze, rolnictwo i inne). Zmiana ta wynika z wstąpienia przez Polskę do UE i przyjęcia regulacji prawnych, które jednoznacznie narzuciły og[...]

  Fermentacja osadów ściekowych poprzedzona termiczną hydrolizą jest jednym z procesów prowadzących do stabilizacji biologicznej1) osadów ściekowych oraz zmniejszenia ich ilości. Powstałe po procesie przetwarzania osady ściekowe nadają się do środowiskowego wykorzystania, np. na cele rekultywacji terenów zdegradowanych. Problemy z zagospodarowaniem osadów ściekowych w Polsce Według danych Głównego Urzędu Statystycznego2) w 2016 r. w Polsce powstało 947,2 Gg suchej masy osadów ściekowych (568,3 Gg suchej masy komunalnych osadów ściekowych). Na podstawie dotychczasowych danych i obserwacji szacuje się, że średni roczny wzrost ilości suchej masy osadów ściekowych wyniesie 2-3%3).Zakaz składowania osadów ściekowych obowiązujący od dnia 1 stycznia 2016 r., wynikający z rozporządzenia4), wymusił na podmiotach zarządzających oczyszczalniami ścieków wdrożenie nowych technologii i dostosowanie gospodarki osadami ściekowymi do nowego stanu prawnego. Duży problem z zagospodarowaniem osadów widoczny jest zwłaszcza w małych i średnich oczyszczalniach ścieków, które nie mogą pozwolić sobie na budowę zaawansowanych technologicznie instalacji, takich jak np. stacje termicznego przekształcania osadów, funkcjonujące w dużych oczyszczalniach ścieków. Racjonalne i uzasadnione, zarówno w aspekcie przepisów prawa, jak i dostępnych na rynku technologii, wydają się być metody przetwarzania osadów ściekowych wykorzystujące procesy suszenia i współspalania osadów, jak również ich monospalania5) (11 monospalarni osadów ściekowych w Polsce). Znajduje to swoje odzwierciedlenie w powstałych do tej pory, jak i realizowanych/planowanych do utworzenia nowych instalacji tego typu. Oddana do użytkowania w marcu 2017 r. instalacja termicznej hydrolizy i fermentacji osadów ściekowych w oczyszczalni ścieków w Tarnowie daje możliwość częściowego uporządkowania problemu gospodarki osadowej w regionie tarnowskim, pozwalając na zmniejszenie ilości powstających osadów ś[...]

  Problem zagospodarowania osadów ściekowych jest nierozłącznie związany z procesem oczyszczania ścieków, zarówno komunalnych,jak i przemysłowych. Uwarunkowania prawne w tym zakresie formowane są w skali krajowej i międzynarodowej, z uwagi na specyfikę problemu i możliwość jego transgranicznego oddziaływania. Proces sedymentacji osadów ściekowych wynikający ze specyfiki technologii oczyszczania ścieków występuje we wszystkich instalacjach oczyszczalni ścieków. Podstawową metodą postępowania z osadami ściekowymi jest ich odwadnianie z wykorzystaniem1) zagęszczaczy taśmowych, bębnowych, flotacyjnych oraz wirówek i pras (taśmowych, komorowych, tłokowych). Według danych Głównego Urzędu Statystycznego2) w 2017 r. w Polsce powstało 1035,2 Gg suchej masy (s.m.) osadów ściekowych, w tym 584,5 Gg s.m. komunalnych osadów ściekowych. W porównaniu z 2000 r. ilość osadów ściekowych wytworzonych w komunalnych oczyszczalniach ścieków wzrosła o 63%. Szacuje się, że średni roczny wzrost ilości s.m. osadów ściekowych wyniesie 2-3%3). W tabeli 1 przedstawiono szczegółowe zagospodarowanie komunalnych osadów ściekowych w latach 2010-2017 wg danych GUS. Table 1. Municipal sewage sludge handling in 2010-2017, Mg (dry mass) Tabela 1. Zagospodarowanie suchej masy komunalnych osadów ściekowych w latach 2010-2017, Mg Rok Wytworzone osady ściekowe ogółem Sposób zagospodarowania osadów I II III IV V VI 2010 526 723 109 325 54 279 30 940 19 818 58 917 68 228 2011 519 190 116 241 54 386 30 998 41 629 51 447 53 103 2012 533 338 115 024 50 280 33 335 56 644 46 796 52 684 2013 540 292 105 448 29 407 32 556 72 900 31 369 70 028 2014 555 982 107 222 21 961 46 330 84 237 31 503 62 192 2015 568 017 107 536 19 167 47 103 79 274 40 458 56 397 2016 568 329 116 028 20 075 31 817 101 144 20 666 47 253 2017 584 454 108 520 19 695 25 889 106 158 15 250 51 325 I - rolnictwo; II - stosowane do rekultywacji terenów, w tym gruntów na cele rolne; III - stosowane do upraw[...]