Technika Gigabit Wireless umożliwia realizację transmisji radiowej z przepływnościami rzędu tysięcy Mbit/s przy zachowaniu wysokiej dostępności łącza na odcinkach nieprzekraczających kilku kilometrów. Wydaje się zatem, że może to być rozwiązanie szczególnie korzystne z punktu widzenia bezprzewodowej komunikacji typu punkt-punkt, a zwłaszcza tzw. radiolinii. Komunikacja typu Gigabit Wireless wykorzystuje fale milimetrowe. W związku z tym typowym zakresem przewidzianym do funkcjonowania takich systemów jest pasmo EHF, w którym ważną rolę odgrywają m. in. podzakresy 55-65 GHz, 71-76 GHz, 81-86 GHz oraz 92-95 GHz. Niezmiernie ważną cechą tych pasm jest możliwość realizacji w nich kanałów o olbrzymich szerokościach (rzędu 3 lub 5 GHz) przy zachowaniu relatywnie nieskomplikowanej ar[...]

  W referacie przedstawiono możliwości po­miarowe Mobilnej Platformy Pomiarowej (MPP) zaprojek­towanej i wykonanej w Instytucie Łączności w Gdańsku zgodnie z wymaganiami Memorandum. Ponadto referat prezentuje wyniki testowej kampanii pomiarowej wykona­nej na terenie Trójmiasta dla wybranych operatorów. 1. WSTĘP W Instytucie Łączności w Gdańsku od 2012 roku prowadzone są prace związane z rozbudową Mobilnej Platformy Pomiarowej (MPP) do badań parametrów jakościowych usług transmisji danych w sieciach ko­mórkowych [1]. W ramach prowadzonej w 2014 roku pracy statutowej [2] dokonano przystosowania MPP do wymogów Memorandum oraz dodatkowo rozszerzono jej funkcjonalność. Wspomniane Memorandum to porozumienie dla współpracy na rzecz podnoszenia jakości usług teleko­munikacyjnych, przygotowane w ramach współpracy Urzędu Komunikacji Elektronicznej z przedstawicielami operatorów, uczelni technicznych, instytutów naukowo- badawczych i innych instytucji. Ma ono gwarantować przejrzystą, porównywalną formę dla abonentów sieci komórkowych, a w zamyśle ma prowadzić do podnosze­nia jakości świadczonych usług na rynku telekomunika­cyjnym. Podpisane przez przedstawicieli poszczegól­nych instytucji Memorandum zawiera między innymi zakres pomiar[...]

  Galileo to europejski system nawigacji satelitarnej GNSS, odpowiednik amerykańskiego GPS lub rosyjskiego GLONASS. System Galileo jest projektem Komisji Europejskiej, agencji GSA (European GNSS Agency) odpowiedzialnej za udostępnianie serwisów użytkownikom oraz Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) odpowiedzialnej za stronę techniczną uruchamiania satelitów. Prezentowane w referacie pomiary miały na celu weryfikację dostępności sygnałów Galileo w Polsce oraz ich porównanie z innymi systemami GNSS (GPS, GLONASS), w związku z uruchomieniem pierwszych funkcjonalności systemu Galileo w 2016 roku W trakcie realizacji opisywanych pomiarów na orbitach znajdowało się 18 satelitów Galileo, z czego 11 było w pełni operacyjnych, 2 były w trakcie testowania, 4 w fazie uruchamiania a 1 był nieaktywny [7]. Docelowo do roku 2020 na orbitach umieszczonych zostanie 30 satelitów: 24 aktywne oraz 6 zapasowych. Pomiary zostały zrealizowane w 2016 roku w ramach dotacji celowej pomiędzy Ministerstwem Cyfryzacji a Instytutem Łączności PIB obejmującej prace badawczo- rozwojowe w zakresie systemów łączności satelitarnej oraz systemu GNSS-Galileo. 2. METODOLOGIA BADAŃ Sygnały radiowe wysyłane przez satelity GNSS wykorzystują technikę rozpraszania widma CDMA i w związku z tym poziom ich mocy przy powierzchni Ziemi może być nawet 100-krotnie niższy od mocy szumu termicznego. Bez odpowiedniego skupienia sygnału w odbiorniku nie jest możliwe wykonanie badań z wykorzystaniem standardowych metod pomiarowych, szczególnie, że parametry techniczne analizatorów widma nie pozwalają na pomiary sygnałów, których poziom jest zbliżony lub mniejszy od szumu termicznego. W związku z powyższym do przeprowadzenia pomiarów niezbędne było posiadanie odbiornika sygnałów GNSS, który wykorzystywał usługę Galileo Open Service (pasmo E1: 1575,42 MHz) [4]. Większość odbiorników GNSS dostępnych na rynku jest z zasady przystosowana do pracy z wieloma systemami nawigacyjny[...]

  Wraz z rozwojem technologii wzrasta zapotrzebowanie na usługi transmisji danych. Użytkownicy oczekują dostępu do informacji w dowolnym miejscu i czasie. W pewnych obszarach - między innymi w zastosowaniach morskich - dostęp do informacji ma znaczenie kluczowe z punktu widzenia bezpieczeństwa. Podstawowym medium, umożliwiającym przesyłanie informacji w środowisku morskim, a w efekcie realizację założeń e-nawigacji, są fale radiowe. Wobec rosnącego zapotrzebowania na transmisję danych, przy ograniczonych zasobach częstotliwościowych, pojawia się potrzeba udoskonalenia i uelastycznienia metod dostępu do pasma częstotliwości oraz poprawy efektywności wykorzystania tychże zasobów. Jednym z rozwiązań jest idea radia kognitywnego (ang. Cognitive Radio - CR). Najważniejszą cechą CR jest dynamiczny dostęp do zasobów pasma częstotliwości. Kluczowe jest zatem bieżące pozyskiwanie informacji o nieużywanych pasmach częstotliwościowych. W radiokomunikacji morskiej, charakteryzującej się nieciągłą łącznością, najbardziej właściwym podejściem wydaje się być detekcja wolnych zasobów radiowych z użyciem metod wykrywania widma sygnałów (ang. spectrum sensing). W literaturze rozpatruje się różne metody detekcji transmisji [1], takie jak: detekcja energii (opisana w [3, 10]), filtracja dopasowana, analiza wartości własnych macierzy korelacji, czy detekcja cyklostacjonarności sygnału, która została zbadana w pracy [4]. 2. DETEKCJA CYKLOSTACJONARNOŚCI SYGNAŁU Metoda detekcji cyklostacjonarności polega na poszukiwaniu cech periodyczności sygnału. Użyteczny sygnał telekomunikacyjny charakteryzuje się na ogół okresowością, wynikającą z obecności zmodulowanych nośnych sinusoidalnych, harmonicznych ciągów rozpraszających, ciągów treningowych, preambuł, cyklicznych przedrostków itp. W rezultacie sygnał ten może być modelowany jako cyklostacjonarny, kiedy jego wartość średnia i funkcja autokorelacji są okresowe. Szum pozbawiony jest okresowości, a[...]

  1. WSTĘP Zbliżające się wielkimi krokami pierwsze uruchomienia sieci zgodnych ze standardem 5G mają stanowić istotny przełom w rozwoju współczesnych systemów bezprzewodowych. Systemy piątej generacji z założenia będą odpowiadały na kluczowe wymagania użytkowników mobilnych i odzwierciedlały najważniejsze trendy obserwowane w sieciach bezprzewodowych, co m.in. oznacza mocniejsze uwypuklenie aspektów związanych z transmisją maszyna-maszyna (M2M), czy potrzebą obsługi bardzo dużych zbiorów danych. W efekcie sieci te znakomicie będą się nadawały do praktycznego wdrożenia koncepcji smart cities (por. art. [2]) czy Internetu Rzeczy. Faktyczne uzyskanie wszystkich zakładanych parametrów sieci piątej generacji (m.in. spodziewanej szybkości transmisji, pojemności, efektywności widmowej czy opóźnień) wymaga zapewnienia odpowiednich zasobów widmowych, i to zarówno w niższych zakresach (np. pasmo 700 MHz), jak i w zakresach bardzo wysokich (powyżej 26 GHz), w których teoretycznie łatwiej wyodrębnić ciągłe bloki o dużej szerokości, nawet przekraczającej 1 GHz. W niniejszym artykule przeprowadzono analizę możliwości wykorzystania zakresu 3,4-3,8 GHz (tzw. pasmo 3,6 GHz) na potrzeby realizacji usług wideo przez użytkowników mobilnych w sieciach 5G dla przypadku środowiska miejskiego (urban) i wielkomiejskiego (dense urban) w Polsce (na przykładzie wybranych miast). Należy mieć na uwadze, iż charakter ruchu wideo w środowisku (wielko)miejskim znacząco różni się od analogicznego ruchu w środowisku podmiejskim, gdyż w tym pierwszym dominuje wiele krótkich transmisji, realizowanych np. przy okazji podróży komunikacją miejską, podczas gdy w drugim przypadku najczęstszym scenariuszem jest jedna, długa transmisja. Głównym celem opisanego w artykule badania jest weryfikacja, jaka ilość zasobów (rozumianych jako szerokości kanałów) jest konieczna, aby zapewnić użytkownikom smartfonów możliwość realizacji usług wideo w środowisku (wielko)mie[...]

  W niniejszym artykule przedstawiono przegląd platform sprzętowych i software'owych umożliwiających dokonywanie modyfikacji w protokołach komunikacji zgodnej ze standardem IEEE 802.11. Jako przykład podano dostosowanie routera Wi-Fi do pracy z tzw. równoległymi Internetami. 1. WSTĘP Rozwój komunikacji bezprzewodowej i rosnące zapotrzebowanie na pojemność łączy oraz zwiększająca się różnorodność jej zastosowań powoduje m.in. poszukiwanie niestandardowych rozwiązań w dziedzinie łączności radiowej, w tym w łączności zgodnej ze standardem IEEE 802.11 [1] będącym podstawą certyfikatów Wi-Fi. Poszukiwanie nowych rozwiązań w komunikacji Wi-Fi może być powodowane m.in. przez:  Budowanie Internetu nowej generacji na potrzeby nowych usług sieciowych, np. telewizji 4K;  Współpraca z Internetem Rzeczy (IoT), co wiąże się z nowymi rozwiązaniami w dziedzinie bezpieczeństwa, adresowania, routingu;  Łączenie różnych technologii radiowych (np. Wi- Fi, bluetooth, ZigBee i inne w paśmie ISM) w celu zwiększenia zasięgu sieci na lądzie, jak również na morzu;  Dążenie do poprawy procedur zarządzania zasobami radiowymi;  Budowa autorskich urządzeń z obsługą Wi-Fi z niestandardowymi funkcjami. 2. WYBÓR SPRZĘTU DO MODYFIKACJI KOMUNIKACJI 802.11 Zmiany w protokole 802.11 mogą być dokonywane na kilku poziomach:  W sterowniku chipsetu Wi-Fi;  W warstwie łącza, np. zmiana wartości bajtu nagłówka MAC 802.11, niestandardowa długość nagłówka;  W warstwie sieciowej np. w procedurach routingu;  W warstwie fizycznej np. zmiana modulacji, a nawet nośnika (np. technologia Li-Fi [2] gdzie medium transmisji jest światło widzialne), zmiana częstotliwości. Poziom, na którym planowane są zmiany, powoduje konieczność wyboru odpowiedniego sprzętu, w którym zmiany takie będą możliwe do wprowadzenia. Projektant ma do dyspozycji następujące platformy sprzętowo - software'owe: a) Komputer PC lub specjalizowane urządzenie do zastosowań si[...]

  W referacie omówiono uwarunkowania związane z badaniem wpływu turbin wiatrowych na systemy radarowe ze szczególnym uwzględnieniem tzw. fałszywych ech radarowych. Przedstawiono niezbędne informacje teoretyczne, opisano metodykę badań symulacyjnych oraz przykładowe wyniki przeprowadzonych analiz. 1. WSTĘP Wzrost zainteresowania odnawialnymi źródłami energii - ze szczególnym uwzględnieniem energetyki wiatrowej - staje się w ostatnich latach trendem o charakterze globalnym. Jak podają statystyki, w roku 2013 łączna moc oferowana przez wszystkie istniejące na świecie farmy wiatrowe wynosiła 318 GW, z czego na farmy zlokalizowane w Europie przypadało ok. 38% tej wartości [1]. W tej sytuacji istotnym zagadnieniem wydaje się być analiza wpływu turbin wiatrowych na ich otoczenie - w tym na systemy radiokomunikacyjne. Z uwagi na swoje gabaryty, a także specyficzne materiały, z których są wykonane, konstrukcje te mogą bowiem w istotny sposób tłumić, odbijać czy przesłaniać sygnał radiowy, stając się przyczyną poważnych zakłóceń w łączności. W zaprezentowanych na konferencji KKRRiT 2014 referatach autorzy niniejszej publikacji skupili się na wpływie turbin wiatrowych na systemy radiokomunikacyjne pracujące w pasmie VHF [2, 3]. W niniejszym artykule zostanie z kolei podjęta niemniej istotna tematyka interakcji pomiędzy turbinami a systemami radarowymi, ze szczególnym uwzględnieniem zjawiska tzw. fałszywych ech radarowych. Należy podkreślić, iż mówiąc w tym kontekście o systemach radarowych, mamy na myśli nie tylko radary funkcjonujące na lądzie, czy radary lotnicze, ale również radary morskie (i statkowe), gdyż coraz większym zainteresowaniem cieszą się (także wśród potencjalnych inwestorów w Polsce) farmy wiatrowe w całości zlokalizowane na morzu. Publikacja jest efektem doświadczeń zdobytych przez Instytut Łączności podczas zakrojonych na szeroką skalę prac komercyjnych poświęconych temu zagadnieniu. Efektem tych działań było m.i[...]

  MEASUREMENT VERIFICATION OF THE CELLULAR SYSTEMS’ RANGES ACHIEVABLE IN THE MARITIME ENVIRONMENT Streszczenie: W pierwszej czesci referatu dokonano teoretycznej analizy zasiegów uzyskiwanych przez systemy UMTS i LTE w warunkach morskich. W tym celu wyznaczono odpowiednie bilanse łacza, a nastepnie wykonano obliczenia z uyciem modeli propagacyjnych. W drugiej czesci referatu podsumowano kampanie pomiarowa zrealizowana na Bałtyku, której celem była weryfikacja zasiegów teoretycznych. Abstract: In the first section of the paper, the theoretical analysis of the LTE and UMTS ranges in maritime condition has been carried out. To do so, the link budgets have been calculated and the ranges have been estimated using the relevant propagation models. In the second part of the article, the authors described a measurement campaign which was organized to verify those theoretical ranges in maritime conditions. Słowa kluczowe: radiokomunikacja morska, system LTE, system UMTS, systemy komórkowe. Keywords: cellular systems, LTE system, maritime radiocommunications, UMTS system. 1. WSTEP Jednym ze sposobów zapewnienia łacznosci na morzu - w tym usług transmisji danych - mo e byc wykorzystanie systemów, których infrastruktura zlokalizowana jest na ladzie, w tym systemów komórkowych. Oczywiscie dotyczy to w szczególnosci statków znajdujacych sie w relatywnie niewielkiej odległosci od brzegu, a zatem kluczowe jest tu oszacowanie zasiegów uzyskiwanych przez takie systemy w warunkach morskich. Powy sza kwestia jest jednym z problemów rozwa- anych w ramach projektu netBaltic1. Wyznaczano tutaj teoretyczne zasiegi uzyskiwane na morzu przez systemy LTE 800 MHz (szerokosci kanału 5 i 10 MHz), LTE 1800 MHz (szerokosci kanału 10, 15 i 20 MHz), UMTS 2100 MHz i UMTS 900 MHz (w obu przypadkach szerokosc kanału 5 MHz). Zadanie to składało sie z dwóch etapów: w pierwszym z nich wyznaczono bilanse łacza 1 Internet na Bałtyku - realizacja wielosys[...]

  SIMULATION INVESTIGATIONS OF THE PHYSICAL LAYER FOR A VDES SYSTEM’S TERRESTRIAL COMPONENT Streszczenie: W pracy omówiono warstwę fizyczną naziemnego segmentu systemu VDES (VHF Data Exchange System), scharakteryzowano właściwości morskiego radiowego kanału ruchomego i przedstawiono wyniki badań symulacyjnych systemu. Abstract: In the paper a physical layer for the VDES system’s terrestrial component has been described, the properties of the maritime mobile radio channel have been characterized and the simulation results of the system functioning have been shown. Słowa kluczowe: AIS, e-nawigacja, VDES. Keywords: AIS, e-navigation, VDES. 1. WSTĘP Od dłuższego już czasu obserwuje się w świecie zapotrzebowanie na transmisję danych z użyciem morskich systemów radiowych [3]. Systemy te służą do poprawy nawigacji między portami, wzrostu bezpieczeństwa na morzu oraz ochrony środowiska naturalnego. Jednym z projektów mającym wpływ na rozwój e-nawigacji jest projekt EfficienSea 2 [6], którego celem jest między innymi opracowanie hybrydowego systemu łączności dla potrzeb nawigacji oraz nowego standardu systemu bezprzewodowej transmisji danych VDES. Instytut Łączności w Gdańsku w ramach tego projektu jest zaangażowany w prace grupy roboczej WP2, do której zadań należy rozwój naziemnego segmentu systemu VDES (VDE-TER). Pierwszym etapem omawianych prac jest stworzenie oprogramowania symulacyjnego, którego moduły zostaną w przyszłości zaimplementowane na platformie USRP (Universal Software Radio Peripheral), w celu przeprowadzenia badań pomiarowych w środowisku rzeczywistym. System VDES został opracowany nie tylko dla zwiększenia szybkości transmisji, lecz także polepszenia sprawności w dostępie do usług transmisji danych na morzu. Stanowi on niejako poszerzenie potencjalnych możliwości standardu AIS (Automatic Identification System), którego głównym zadaniem jest sprawna wymiana danych nawigacyjnych pomiędzy statkami or[...]

  TEST-BED FOR QUALITY MEASUREMENT OF IEEE 802.11 RADIO LINK IN MARITIME CONDITIONS Streszczenie: W niniejszym artykule przedstawiono stanowisko pomiarowe oraz metodyke pomiarów jakosciowych łacza Wi-Fi (standard IEEE 802.11) w warunkach morskich. Zaprezentowano równie wyniki pomiarów przeprowadzonych na obszarze Zatoki Gdanskiej we wrzesniu 2015 roku. Abstract: The following paper introduces a test-bed and a methodology for the quality measurements of the Wi-Fi link (compliant with the IEEE 802.11 standard) in the maritime conditions. In the second part of the article, the authors discuss the results of the measurements conducted in the Bay of Gdansk in September 2015. Słowa kluczowe: IEEE 802.11, pomiary radiowe, pomiary sygnału na morzu, Wi-Fi Keywords: IEEE 802.11, measurements in the maritime conditions, radio signal measurement, Wi-Fi 1. WSTEP Coraz trudniejsze warunki nawigacyjne (na które składaja sie sie m.in. rosnace gabaryty statków, zmniejszanie liczebnosci załóg, mnogosc systemów nawigacyjnych i systemów bezpieczenstwa) powoduja, e brana morska szuka metod poprawy bezpieczenstwa na morzu oraz zwiekszenia wydajnosci operacji morskich. Due nadzieje wiazane sa z tzw. e-nawigacja, o której wzmianki w oficjalnych dokumentach pojawiaja sie od roku 2005, kiedy to rozpoczeto nad nia prace w ramach Komitetu Bezpieczenstwa na Morzu (MSC) działajacego w ramach IMO (International Maritime Organization). Warunkiem niezbednym rozwoju e-nawigacji jest zapewnienie łacznosci na jak najwiekszym obszarze akwenów morskich. Łacznosc niezbedna jest do szybkiego przekazywania aktualnych informacji nawigacyjnych, pogodowych, ostrzegawczych i innych. Wymagane jest zapewnienie łacznosci w relacjach statek-lad, ladstatek oraz statek-statek. Próbe zbudowania takiego systemu podjeto w projekcie Internet na Bałtyku1 [1]. 1 Projekt pt. "Internet na Bałtyku - realizacja wielosystemowej, samoorganizujacej sie szerokopasmowej sieci tele[...]