Przedstawiono wyniki badań wpływu fluorków, wilgoci oraz mgły i kropel kwasu siarkowego obecnych w gazie na podstawowe właściwości katalizatora wanadowego pracującego na I półce aparatu kontaktowego instalacji typu metalurgicznego. Four samples of com. V catalysts were taken from an industrial plant for manufg. H2SO4 (fresh and after 1-3 yr of operation) and analyzed for V2O5, K2O and Fe contents, for porosity and for activity in SO2 oxidn. at 380-620°C. The presence of F compds. and moisture in the gas phase resulted in the catalyst deactivation. Szkodliwymi składnikami gazu technologicznego powstałego po wyprażeniu rud metali nieżelaznych i kierowanego do przerobu na kwas siarkowy są związki fluoru, wilgoć oraz mgła i krople kwasu siarkowego. Obecność tych zanieczyszczeń wpływa na wzrost dezaktywacji i zmniejszenie żywotności eksploatowanego katalizatora1). Związki fluoru są usuwane w procesie mycia gazu, realizowanym w węźle myjącym. Proces ten jest podstawowym etapem przygotowania gazu do przerobu na kwas siarkowy, a jego celem jest maksymalne oczyszczenie gazu od wszystkich szkodliwych zanieczyszczeń stałych i gazowych. Jest on realizowany w skruberze w roztworze kwasu siarkowego o stężeniu dostosowanym do specyfiki realizowanego procesu metalurgicznego. W przypadku obecności w gazie zanieczyszczeń halogenkowych proces oczyszczania jest najczęściej kompromisem pomiędzy skutecznością usuwania zanieczyszczeń stałych (korzystne wyższe stężenie roztworu kwasu siarkowego) i gazowych (korzystne niskie stężenie kwasu myjącego2)). Ze względu na szkodliwość związków fluoru wyznaczono dopuszczalną granicę zawartości tego zanieczyszczenia w gazie do poziomu 3 mg/Nm3, która gwarantuje bezpieczeństwo procesu w wydłużonym cyklu produkcyjnym. Drugim niepożądanym składnikiem gazu jest wilgoć3). Jej obecność w gazie w instalacjach typu metalurgicznego jest następstwem mycia gazu, a jej usuwanie z gazu jest realizowane w wieży suszącej w r[...]

  Katalizatory wanadowe zawierające żelazo charakteryzują się gorszymi właściwościami, niższą żywotnością, większą ilością odsiewów i stwarzają trudności eksploatacyjne polegające na braku stabilności procesu utleniania SO2. Omówiono mechanizm zmian fazowych zachodzących w fazie aktywnej katalizatorów pod wpływem związków żelaza. A review, with 18 refs., of literature data on surface and bulk properties of Fe-contg. V catalysts and their activity in oxidn. of SO2. Aktywność katalizatorów wanadowych stosowanych do utleniania SO2 jest funkcją wielu zmiennych, w tym rodzaju nośnika i składu fazy aktywnej1). Niektóre zanieczyszczenia wprowadzane do fazy aktywnej katalizatora z nośnikiem lub gazem procesowym powodują pogorszenie właściwości eksploatowanych katalizatorów, a mechanizm tych zmian jest złożony. Przemysłowe katalizatory wanadowe zawierające żelazo stwarzają duże trudności eksploatacyjne, powodując niestabilność utleniania SO2 i dużą podatność na zmiany parametrów technologicznych procesu. Przydatność katalizatorów wanadowych do pracy w warunkach przemysłowych określa się nie tylko ich aktywnością czy termiczną stabilnością, ale również ich żywotnością w długotrwałym stosowaniu. Od pewnego czasu obserwowano szybszą dezaktywację i niższą żywotność katalizatorów pracujących w instalacjach kwasu siarkowego typu metalurgicznego. Nie wiązano tego jednak z obecnością żelaza w katalizatorze, gdyż tlenek żelaza katalizuje reakcję utleniania SO2. Wskazywano na możliwość zmian fazowych w temp. powyżej 600°C2), tj. w warunkach pracy I półki aparatu kontaktowego oraz przy wysokim ciśnieniu parcjalnym tritlenku siarki3, 4) - warunki pracy ostatniej półki 1 stopnia kontaktowania lub 2 stopnia kontaktowania. Zmiany te utożsamiano z obecnością w gazie wilgoci, mgły oraz kropel kwasu siarkowego, częstymi przestojami instalacji i lokalnym wychłodzeniem stref aparatów poniżej temperatury punktu rosy. Jednocześnie badania porowatości katal[...]

  Spent V2O5 catalysts for SO2- to-SO3 oxidn. were leached with 15% KOH soln., dried at 120°C or calcd. at 400°C and used for prodn. of fresh V catalysts. The decrease in fresh catalyst activity (as compared with catalysts supported on fresh SiO2) was lower for the calcd. SiO2 supports than for the dried ones. Przedstawiono wyniki badań wpływu obróbki nośnika otrzymanego ze zużytych mas wanadowych techniką wymywania alkalicznego oraz składu fazy aktywnej na aktywność badanych układów katalitycznych w reakcji utleniania SO2 w warunkach standardowych. Badania miały na celu określenie możliwości ponownego stosowania nośnika do produkcji świeżego katalizatora wanadowego. W warunkach przemysłowych reakcja utleniania SO2 do SO3 wymaga stosowania katalizatora. Powszechnie stosuje się katalizator wanadowo-potasowy, którego aktywność zależy m.in. od składu i objętości fazy aktywnej oraz właściwości nośnika tej fazy. Skład fazy aktywnej (V2O5+K2O) jest charakteryzowany współczynnikiem (Z) określającym ilość wanadu w stosunku do ilości potasu1, 2). Optymalny współczynnik powinien wynosić 2-5 w zależności odwarunków pracy katalizatora, a zawartość nieblokowanego V2O5 powinna wynosić 0,6-1,9 mg V2O5/g katalizatora. Natomiast objętość fazy aktywnej w stosunku do porowatości nośnika nie może być dowolna i jest definiowana m.in. współczynnikiem napełnienia porów (N). Objętość fazy musi być dostosowana do całkowitej objętości porów i powierzchni właściwej nośnika w sposób umożliwiający utworzenie polimolekularnej warstewki na całej powierzchni katalitycznie czynnej. Skład i objętość fazy aktywnej wpływają w sposób istotny na strukturę porowatą katalizatora, która zmienia się w początkowym okresie jego pracy w warunkach przemysłowych na skutek oddziaływania składników mieszaniny reakcyjnej ze stopem aktywnym. W wyniku tego powstaje nowa struktura wywołana zalewaniem niektórych porów nośnika i zamykaniem dostępu dla reagentów. [...]

  Soil samples collected from the area of Copper Smelter and Refinery impact zone were mixed with nanoparticles of (MeO)3Si(CH2)3NH(CH2)2NH(CH2)2NH2 and extd. with 5 acidic media of increasing acidity to follow the removal of Cu, Pb, Zn, Cd and As of various binding strength. The highest removal degree was achieved for Cd (73.57%), the lowest for As (37.61%). Powszechnie stosowaną techniką glebowej stabilizacji metali ciężkich (MC) na dużych obszarach objętych oddziaływaniem przemysłu jest zmiana kwasowości gleby, jednak technika ta nie gwarantuje trwałego ich zablokowania w kompleksie sorpcyjnym. Przedstawiono wyniki badań trwałego wiązania metali ciężkich i arsenu z krzemionką w glebie za pomocą N1-(3-trimetoksysililopropylo)dietylenotriaminy. Badania przeprowadzono na glebie pobranej z obszarów oddziaływania Huty Miedzi Głogów zawierającej znaczne ilości metali, takich jak miedź (Cu), ołów (Pb), cynk (Zn), kadm (Cd) i arsen (As). Gleby objęte oddziaływaniem przemysłu charakteryzują się bardzo często podwyższoną zawartością metali ciężkich (MC) i arsenu. Zanieczyszczenia te są zazwyczaj silnie wiązane przez kompleks sorpcyjny gleby, dlatego mogą przebywać w środowisku bardzo długo, nawet po zlikwidowaniu źródeł zanieczyszczeń. Problem ekologiczny z tym związany wynika z faktu, że MC i arsen mogą stanowić zagrożenie dla roślin oraz wód podziemnych poprzez włączenie się do łańcucha pokarmowego. Obecnie powszechnie stosowaną techniką glebowej stabilizacji MC na dużych obszarach objętych oddziaływaniem przemysłu jest zmiana kwasowości gleby. Jednak technika ta nie gwarantuje trwałego zablokowania metali w kompleksie sorpcyjnym, utrudniając jednocześnie uprawę niektórych roślin. Ustawa Prawo Ochrony Środowiska definiuje pojęcie standardów gleb i ziemi oraz określa dopuszczalne zawartości zanieczyszczeń w glebach dla różnych form użytkowania gruntów, co stanowi punkt [...]

  SiO2 was functionalized with (MeO)3Si(CH2)3NH(CH2)2NH(CH2)NH2 and (MeO)3Si(CH2)3SH and used for removal of Cu, Pb, Zn, Cd and As from soil. The functionalized SiO2 showed high efficiency in binding the removed elements. Przedstawiono wyniki badań trwałego wiązania miedzi, ołowiu, cynku, kadmu i arsenu w glebie za pomocą funkcjonalizowanej silanami krzemionki pod kątem poprawy stanu środowiska. Współczynniki związania kationów określono na podstawie ich zawartości w ekstraktach glebowych uzyskanych sekwencyjną metodą Tessiera. Badania wykazały dużą skuteczność wiązania kationów metali w zależności od dawki stosowanej funkcjonalizowanej krzemionki. Źródłem zanieczyszczenia gleb pierwiastkami toksycznymi (PT) w Polsce jest przede wszystkim działalność przemysłu wydobywczego i przetwórczego rud metali nieżelaznych, energetyki oraz przemysłu chemicznego. Zanieczyszczenie gleb PT może powodować zagrożenie zarówno dla człowieka, jak i dla funkcjonowania ekosystemu. Obecność w glebie zwiększonych stężeń PT powoduje wymywanie ich do wód powierzchniowych i podziemnych, fitotoksyczność, ekotoksyczność oraz, w wyniku erozji wietrznej, zanieczyszczenie pyłowe. Zagrożenie dla człowieka obecnością PT w glebie wiąże się z włączaniem tych pierwiastków do łańcucha pokarmowego w wyniku pobierania ich przez rośliny,a następnie przez zwierzęta, co w konsekwencji prowadzi do wzrostu zawartości PT w żywności. Na rozpuszczalność i ruchliwość jonów metali (bioprzyswajalność) w glebie wpływa m.in. odczyn gleby. Zależność ta jest wykorzystywana do chemicznej stabilizacji PT poprzez wapnowanie gleby. Przy pH powyżej 6,5 mobilność pierwiastków maleje, natomiast poniżej tej wartości wzrasta. Dlatego metoda ta nie daje gwarancji bezpieczeństwa żywności uprawianej na tych terenach. Opracowanie technologii trwałego wiązania PT nabiera szczególnego znaczenia w świetle obowiązującego ustawodawstwa. Innym argumentem przemawiającym za podjęciem badań nad immobi[...]

  Przedstawiono charakterystykę odpadów powstających przy produkcji kwasu siarkowego i strategię postępowania z nimi w perspektywie najbliższych kilkudziesięciu lat oraz kierunki badań prowadzące do zmniejszenia ilości odpadów i poprawy stanu środowiska objętego oddziaływaniem zakładów wytwarzających kwas siarkowy. Gaseous, liq. and solid wastes from prodn. of H2SO4 were characterized. The methods for their processing were reviewed. Współczesne społeczeństwa pogodziły się z faktem, że przemysł negatywnie wpływa na środowisko naturalne ze względu na wytwarzanie produktów ubocznych uznawanych za odpady. Skumulowane w środowisku substancje chemiczne mogą zagrażać roślinom, zwierzętom i ludziom, dlatego ochrona środowiska naturalnego stała się głównym wyzwaniem XXI w. Podstawowym elementem zrównoważonego rozwoju gospodarczego jest konieczność poszukiwania rozwiązań maksymalizujących odzysk surowców z odpadów i jest to główny cel wszystkich obszarów polityki Unii Europejskiej. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego 2008/98/WE, preferująca rozwiązania prowadzące do zwiększenia odzysku odpadów i upraszczająca system gospodarowania nimi, jest tego przykładem1). Zrównoważony rozwój to także ograniczanie intensywności eksploatowania środowiska naturalnego prowadzącego do wyczerpywania się surowców naturalnych. Alternatywą dla surowców ze źródeł naturalnych jest otrzymywanie ich z produktów ubocznych, surowców wtórnych i odpadowych1). Rozwój nauki i postęp technologiczny powodują, że większość odpadów nadaje się do ponownego wykorzystania i jest źródłem cennych surowców, zgodne z zasadą 3R (reduce, reuse, recycle) zalecającą stosowanie surowców z odpadów przed wykorzystaniem naturalnych minerałów. Instrumentem pozwalającym kształtować gospodarkę odpadami zgodnie z Krajowym Planem Gospodarki Odpadami jest system opłat za korzystanie ze środowiska. Rodzą się przy tym uzasadnione pytania o zasady i sposoby redystrybuowania tych środków dla pr[...]

  Cu, Pb, Zn, Cd and As ions were adsorbed from aq. soil exts. on silane-functionalized SiO2 made of a spent V catalyst. (MeO)3Si(CH2)3NH4(CH2)2NH(CH2)2NH2 and (MeO)3Si(CH2)3SH were used for functionalization of SiO2. The 5-step sequential extn. was used for dissoln. of the soil-contained ions. The waste SiO2 was efficient in solidification of the harmful elements. The effectiveness of permanent binding of the ions depended on the amt. of org. ligands attached to the SiO2 surface and the amt. of the sorbent used for the reclamation of soils. Przedstawiono wyniki badań procesu solidyfikacji miedzi, ołowiu, cynku, kadmu i arsenu w glebie na terenach przemysłowych za pomocą funkcjonalizowanej silanami krzemionki odpadowej ze zużytych katalizatorów wanadowych. Do oznaczenia skuteczności związania badanych pierwiastków w ekstraktach glebowych zastosowano sekwencyjną metodę Tessiera. Badania wykazały przydatność funkcjonalizowanej krzemionki odpadowej w procesie otrzymywania preparatów zdolnych do solidyfikacji pierwiastków toksycznych w glebie, przy czym skuteczność związania metali zależy zarówno od stopnia pokrycia silanami powierzchni krzemionki, jak i od ilości użytego preparatu w procesie rekultywacji. Wzrasta zainteresowanie zatrzymaniem postępującej degradacji środowiska przyrodniczego wywołanej czynnikami antropogenicznymi. Jest to m.in. spowodowane zmniejszaniem się powierzchni gruntów użytkowych. Konieczność przywracania gleb do produkcji żywności z obszarów objętych oddziaływaniem przemysłowym wynika również z przepisów prawnych w zakresie ochrony środowiska1- 3). Grunty położone w sąsiedztwie zakładów przemysłowych narażone są na oddziaływanie emisji przemysłowych zawierających pierwiastki toksyczne (PT) bez względu na sposób ich użytkowania. Głównym emiterem do atmosfery tych zanieczyszczeń jest prze1992 93/11(2014) Dr Joanna KURCZEWSKA - notkę biograficzną i fotografię Autorki wydrukowaliśmy w nr 7/2014, str. 118[...]