Na wstępie należy zauważyć, że największe problemy związane z realizacją zamówień publicznych są w niewielkiej mierze spowodowane niejasnymi lub nieprawidłowymi przepisami, zatem poprawianie prawa, choć w niektórych obszarach na pewno potrzebne, jednak nie rozwiąże większości problemów na linii zamawiający-wykonawca. Potrzebna jest zmiana mentalności uczestników sytemu zamówień publicznych i w ślad za tym praktyka obu stron. Łatwo nie będzie, i uważam że jedynym organem, który może taką zmianę wymusić jest Krajowa Izba Odwoławcza, i tak naprawdę to na niej dziś spoczywa odpowiedzialność za właściwe funkcjonowanie sytemu. Jednak i tutaj konieczna jest zmiana myślenia w taki sposób, aby problemy były roztrząsane z punktu widzenia osiągnięcia celu postępowania, i to w założonym terminie, co wymusza uwzględnienie także obaw wykonawcy, który chciałby bezkonfliktowo i z zyskiem wykonać zamówienie. Najczęstszą przyczyną niewykonania lub nienależytego wykonania zamówienia są: nierzetelna dokumentacja przetargowa, niejasne procedury odbiorowe i związane z tym niewystarczający bieżący nadzór nad wykonywaniem zamówienia oraz brak zrównoważenia interesów stron w umowach w sprawie zamówienia publicznego. I. Art. 29 ust. 1 Pzp, który obowiązuje w każdym przetargu, wymaga aby przedmiot zamówienia było opisany w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, za pomocą dostatecznie dokładnych i zrozumiałych określeń, uwzględniając wszystkie wymagania i okoliczności mogące mieć wpływ na sporządzenie oferty. Tak kategoryczne sformułowanie przepisu powoduje, że wykonawca powinien być pewny, iż dokumentacja przetargowa tworzy zamknięty katalog informacji i tylko taki przedmiot zamówienia jest objęty ceną oferty. Wydawałoby się, że jest to kwestia oczywista i że jeśli na etapie realizacji zamówienia pojawią się problemy z zakresem zamówienia, to sytuacja ta w sposób naturalny obciąży niekompetentnego urzędnika, w praktyce jednak tak[...]

  Izba uwzględniając odwołanie uwzględniła wszystkie zarzuty skierowane do opisu przedmiotu zamówienia i znaczącą część podniesionych do treści umowy, podkreśliła że zamawiający nie może usprawiedliwiać braku wyczerpującego opisu przedmiotu zamówienia stwierdzeniem, że wykonawca winien uwzględnić w wycenie zamówienia wszystkie ryzyka. Zaniechanie opisania przedmiotu zamówienia w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, czy zbyt krótki termin na złożenie oferty oraz sformułowanie wzoru umowy w sposób niejasny i sprzeczny z zasadami współżycia społecznego, zdaniem Izby uniemożliwia rzetelną wycenę oferty. Izba w wyroku sygn. akt: KIO 897/15 nakazała zamawiającemu wprowadzenie wielu zmian w opisie przedmiotu zamówienia i w projekcie umowy, np. ??uzupełnienie dokumentacji projektowej, ??udostępnienie wykonawcom dokumentacji zawierającej informacje na temat umiejscowienia istniejących instalacji, ??wprowadzenie do umowy żądanych przez Odwołującego wielu terminów, ??wprowadzenie do umowy wielu praw dla wykonawcy, ??doprecyzowanie harmonogramu i warunków jego zmian na etapie realizacji wraz z regulacjami dotyczącymi przesunięcia terminu końcowego, ??wprowadzenie postanowień o braku możliwości naliczania kar umownych z tytułu przekroczenia terminów w uzyskaniu przez Wykonawcę w imieniu Zamawiającego decyzji o pozwoleniu na użytkowanie lub innych dokumentów warunkują[...]

Co do zasady rozliczenia podatku VAT z urzędem skarbowym dokonuje przedsiębiorca świadczący w ramach działalności gospodarczej usługi lub dokonujący dostaw towarów. Czasami jednak obowiązek uiszczenia należnego podatku przerzucony został na nabywających określone towary i usługi. W załączniku nr 11 do ustawy o podatku od towarów i usług wskazano jakich towarów dotyczy tzw. odwrócony VAT. Zamawiający zawsze musi działać zgodnie z prawem i równo traktować wykonawców. Z tego też powodu, jeżeli w ofertach pojawią się różne informacje o tym, czy wybór oferty będzie prowadzić do powstania u zamawiającego obowiązku podatkowego, sytuację tę trzeba wyjaśnić i wszcząć wszystkie procedury sanacyjne. Ustawa Pzp daje tutaj narzędzia zamawiającemu dla dokonania prawidłowego wyboru oferty najkorzystniejszej. Zamawiający zatem, niezależnie jakie informacje od wykonawców poweźmie, jest zobowiązany po pierwsze do prawi[...]

  Zgodnie z orzecznictwem ETS cena nie może być oceniana wyłącznie według kryterium arytmetycznego (wyrok ETS z dnia 18 czerwca 1991 r. w sprawie C - 295/89 również wyrok ETS w sprawie 76/81 ("Transporoute") i wyrok ETS z dnia 22 czerwca 1989 r. w sprawie C-103/88 ("Fratelli Costanzo"). Szczególnie należy zwrócić uwagę na ten ostatni wyrok, gdzie Trybunał zauważył, że niedopuszczalne jest automatyczne uznawanie za rażąco niskie i odrzucenie ofert o cenach poniżej pewnego poziomu (np. tańszych o więcej niż 10% od średniej ceny wszystkich złożonych ofert albo poniżej wartości szacunkowej ustalonej przez zamawiającego, bez stosownej oceny danego przypadku. Z tego płynie wniosek, że Trybunał nie odżegnuje się od uznania za cenę rażąco niską, cenę niższą o 10%. Jest to tym bardziej słuszne również na gruncie krajowym, skoro to zamawiający odpowiada na postawie art. 44 ust. 3 pkt 1 lit. a ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 885 ze zm.), za to aby wydatki publiczne były dokonywane w sposób celowy i oszczędny, z zachowaniem zasad uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów. Z opinii UZP (strona www.uzp.gov.pl), wynika, że: obowiązek wszczynania procedury na podstawie art. 90 ust. 1 Pzp występuje w każdym przypadku, gdy zamawiający ustali, że zachodzi co najmniej jedna z wymienionych w tym przepisie okoliczności. Zatem próg 30% stanowi jedynie przykładowy, ale jednocześnie maksymalny limit wartości, który może być odpowiednio obniżony przez zamawiającego, w zależności od okoliczności dotyczących przedmiotu zamówienia. Wystarczy więc zaistnienie wątpliwości po stronie zamawiającego aby uruchomiać procedurę żądania wyjaśnień w celu ustalenia czy oferta zawiera rażąco niską cenę. W konsekwencji zamawiający jest zawsze uprawniony wezwać wykonawcę do złożenia stosownych wyjaśnień, jak też tylko od jego decyzji zależy, czy zwróci się ponownie o przekazanie wybranych dalszych informacji. Prze[...]

  Wymagania SIWZ muszą zawsze wynikać z obiektywnie uzasadnionych potrzeb zamawiającego zmierzających do umożliwienia wyboru wykonawcy, który najlepiej i najpewniej wykona zamówienie. Opis przedmiotu musi pozwalać na identyfikację zamówienia, więc zwroty użyte do określenia przedmiotu zamówienia muszą być na tyle dokładne, na ile to możliwe i zarazem takie, by nie budziły wątpliwości na dzień składania ofert. To wyłącznie na zamawiającym spoczywa obowiązek wszechstronnej, dogłębnej i szczegółowej analizy produktu, środowiska i rynku wykonawców. Podkreślić trzeba, że opisując przedmiot zamówienia zamawiający musi zachować staranność wymaganą od profesjonalisty, tym bardziej że ma na to dość czasu. W sposób szczególny zamawiający musi przestrzegać zasady przejrzystości postępowania, w którą wpisuje się zasada opisana w art. 29 ust. 1 Pzp nakazująca wręcz stanowczo dokonanie opisu przedmiotu zamówienia w sposób jednoznaczny i wyczerpujący, a więc taki, który zapewnia, że wykonawcy będą w stanie, bez dokonywania dodatkowych interpretacji i założeń, zidentyfikować co jest przedmiotem zamówienia, w tym wszystkie elementy istotne dla wykonania zamówienia i jego prawidłowej wyceny. Należy pamiętać przy tym, że każdy wykonawca konstruując swoją ofertę i jej cenę, opiera się wyłącznie na wyartykułowanych przez zamawiającego czynnikach. Uchybienia zamawiającego należy także poddać o[...]

  Celem nowelizacji ustawy Prawo zamówień publicznych jest wprowadzenie szeregu usprawnień takich jak: uproszczenie i uelastycznienie procedur poprzez zmniejszenie obowiązków formalnych na etapie składania ofert, elektronizację zamówień, ograniczenie "handlu referencjami", ograniczenie stosowania kryterium najniższej ceny, promowanie zatrudnienia na podstawie umowy o pracę czy rozszerzenie środków ochrony prawnej. Wiele postulatów kierowanych przez organizację przedsiębiorców w fazie konsultacji społecznych nie zostało wzięte pod uwagę. Ale sytuacja zmieniła się wraz ze zmianą na stanowisku Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, zatem prace w komisji sejmowej, wcale nie muszą być jedynie formalnością. W odniesieniu do uproszczenia i uelastycznienia procedur, które skutkować winny zmniejszeniem obowiązków formalnych wskazać można na wprowadzenie Jednolitego Europejskiego Dokumentu Zamówienia, dalej jako: "JEDZ". Dokument ten zastąpi składane dotychczas oświadczenia o spełnianiu warunków udziału w postępowaniu oraz braku podstaw do wykluczenia. Ponadto wypełniając "JEDZ" wykonawcy złożą również oświadczenia dotyczące warunków udziału w postępowaniu tj. w zakresie wiedzy i doświadczenia, potencjału technicznego czy osób zdolnych do wykonania zamówienia. Co jednak najistotniejsze dokumentowi temu nie będą towarzyszyły dotychczas składane dokumenty takie jak: odpisy z KRS, KRK, zaświadczenia ZUS oraz US, referencje, polisy czy informacje z banku. Jest to daleko posunięte novum, ponieważ Zamawiający zażąda złożenia powyższych dokumentów jedynie od wykonawcy, którego oferta zostanie wybrana jako najkorzystniejsza. Z ustawy znika również zapis zastrzegający, iż składane dokumenty mają być wystawione z datą nie późniejszą niż termin składania ofert. W ocenie ustawodawcy powyższe zmiany mają odformalizować proces udzielania zamówień publicznych. Choć wprowadzenie "JEDZ" stanowić będzie z pewnością uproszczenie dla wykonawców to może jednak [...]

Ocena ofert sprowadza się do ustalenia, czy wykonawca uczynił zadość wszystkim wymaganiom postawionym w SIWZ. Poprawność i uczciwość postępowania oznacza brak możliwości odstąpienia na etapie badania ofert od opisanych w SIWZ wymagań. Zatem nawet jeśli wymagania SIWZ w świetle treści złożonych ofert okazałyby się niewłaściwe czy niepotrzebne, to zamawiający nie może dokonywać takiej interpretacji SIWZ, która te wymagania pomija, czy też nadaje im inne rozumienie. Zamawiający jako podmiot profesjonalny, korzystający z pomocy specjalistów, obowiązany działać w oparciu o zasady ustawy Prawo zamówień publicznych, i czasem musi się pogodzić z tym, że wykonawca lub jego oferta nie gwarantuje os[...]

  Norma prawna wyrażona w art. 24 ust. 2 pkt 3 ustawy Pzp nakazuje Zamawiającemu bezwzględne wykluczenie z postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wykonawców, jeśli w toku postępowania złożyli oni nieprawdziwe informacje mające wpływ lub mogące mieć wpływ na wynik prowadzonego postępowania. Niebezpieczeństwa dla wykonawców rodzą się więc tak na gruncie ustawy Pzp, poprzez samą możliwość wpływu nierzetelnych informacji na wynik postępowania, co jest zgodne tak z dyrektywą 20004/18/WE jak i 2014/24/UE, jak i na podstawie ustawy Kodeks karny. Chociaż ta ostatnia podstawa prawna słabo funkcjonuje w rzeczywistości, co nie oznacza, że w najbliższym czasie funkcjonować nie będzie. Obowiązkiem bowiem każdego funkcjonariusza, pod rygorem własnej odpowiedzialności karnej, jest powiadomienie organów ścigania o każdym takim stwierdzonym przypadku. Być może niezależnie od obowiązku zamawiającego, także członkowie Krajowej Izby Odwoławczej, na wzór stwierdzonych praktyk naruszających konkurencję, będą także powiadamiać z urzędu odpowiednie organy. Zarówno na gruncie dyrektywy 20004/18/WE jak i 2014/24/ UE zamawiający ma stanowczy obowiązek wykluczyć z udziału z postępowania każdego wykonawcę, który jest winny poważnego wprowadzenia w błąd w zakresie przekazania lub nieprzekazania informacji. Ważne jest, aby się przyjrzeć przepisom nie tylko w ten sposób, że odczyta się ich fragment mówiący o poważnym wprowadzeniu w błąd. O wiele istotniejsza jest druga część przepisu, mówiąca o tym, że wprowadzenie w błąd to również zatajenie określonych informacji. Łącznie więc należy brać pod uwagę też taki stan faktyczny, gdzie zatajenie informacji będzie za[...]

  Ryzyka i kary umowne mogą być sprzeczne z zasadami współżycia społecznego Umowa w sprawie zamówienia publicznego jest umową cywilną, do której zgodnie z przepisem art. 139 ustawy Pzp, stosuje się wprost przepisy Kodeksu cywilnego (w zakresie, w jakim "przepisy ustawy nie stanowią inaczej"). Postanowienia umowne, nadmiernie obciążające wykonawcę, czy przerzucające na niego wszelkie ryzyka, naruszają klauzulę generalną dotyczącą zasad współżycia społecznego (art. 5 k.c.), co uprawnia wykonawcę do postawienia zarzutów względem treści takiego projektu umowy. Zastrzeżenie kar umownych w wypadku zaistnienia opóźnienia powoduje niesłuszne obciążanie wykonawcy skutkami okoliczności, za które nie będzie on ponosił winy i nie będzie miał żadnego wpływu na ich zaistnienie. Obciążenie wykonawcy ryzykiem za wszelkie zdarzenia prowadzące do nieterminowego spełnienia świadczenia w sposób oczywisty prowadzi do zachwiania równowagi stron stosunku zobowiązaniowego. Zatem może być postrzegane jako sprzeczne z zasadą swobody umów, o jakiej mowa w art. 3531 k.c. Zamawiający nie może bowiem swojego obowiązku, rzetelnego i wyczerpującego opisu przedmiotu zamówienia, przerzucać na wykonawcę, zmuszając go do domysłów i generując po jego stronie ryzyka, tylko dlatego, że zamawiający nie dochował należytej staranności, dopuścił się niedbalstwa, czy też brakowało mu czasu. Ponadto jako strona silniejsza stosunku prawego w zamówieniach publicznych, zazwyczaj dysponująca obsługą prawną, musi również przykładać wagę do poszanowania zasad współżycia społecznego. Pominięcie tych zasad wprost prowadzi do nadużycia praw podmiotowych, przez co treść umowy o zamówienie publiczne będzie ukształtowana w sposób niedopuszczalny, to jest wykraczający poza ra[...]

  Zniesienie przywilejów stanowych przyczyniło się do upadku ustroju feudalnego, w konsekwencji do rozwoju gospodarki rynkowej, a także zmian w zakresie regulacji cywilnych, gdzie wolność umów i równość podmiotów prawa cywilnego stała się zasadą uczciwego obrotu gospodarczego. Chociaż Europa uporała się z ostatnimi elementami feudalizmu już w XIX wieku, we współczesnej Polsce, gdzie Konstytucja oraz kodeks cywilny gwarantują zasadę wolności umów i równości podmiotów prawa cywilnego, wciąż nie możemy się uwolnić od takich ciągot, mocno ugruntowanych w epoce PRL. To wówczas równorzędność podmiotów prawa cywilnego zależała od tego, czy pod jednej ze stron znajdowała się jednostka gospodarki uspołecznionej. W takiej sytuacji prawo w uprzywilejowanej pozycji zawsze stawiało własność społeczną i państwową, która podlegała szczególnej ochronie. Dziś oczywiście prawo jest równe dla stron stosunku cywilnoprawnego, co nie znaczy, że powstał stan idealny. Oczywiście autor umowy cywilnej zawsze będzie starał się ją ukształtować w sposób korzystny dla siebie, ważne aby ze swoich praw nie korzystał rażąco nadmiernie. Tymczasem jeżeli spojrzeć na system zamówień publicznych w szczególności na przestrzeni ostatnich lat, to widać wyraźnie, że państwo ciągle nie zapobiega powstawaniu stosunków społeczno-gospodarczych, w których pozycję dominującą zajmuje strona publiczna. Umowy w sprawie zamówienia publicznego ze swej natury mają charakter wzajemny i dwustronnie zobowiązujący, co powoduje, iż prawa i obow[...]