Aktualności | 2017-12-21
Wody Polskie - razem dla przyszłości naszych wód

Wody Polskie - razem dla przyszłości naszych wód

Bezpośrednią przyczyną napisania nowego Prawa wodnego od początku był obowiązek realizacji postanowień Dyrektywy 2000/60/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 23 października 2000 r. – tzw. Ramowej Dyrektywy Wodnej, która ustanawia ramy wspólnotowego działania w dziedzinie polityki wodnej. Przeprowadzenie reformy jest warunkiem, który Polska musi spełnić, by korzystać ze środków z programów operacyjnych Unii Europejskiej na lata 2014-2020. Racjonalne zarządzania zasobami wodnymi jest nam również potrzebne ze względu na ich ograniczone zasoby. Pod tym względem Polska jest na przedostatnim miejscu w Europie. Na jednego mieszkańca naszego kraju przypada ok. 1600 m3 wody rocznie, tzn. trzy razy mniej niż średnio w Europie. Musimy również wypracować systemowe sposoby zarządzania zagrożeniem powodziowym oraz zagrożeniem wystąpienia suszy.

Zadania i kompetencje Wód Polskich

Od początku przyszłego roku w nowym porządku prawnym organami odpowiedzialnymi za zarządzanie zasobami wodnymi będą minister właściwy do spraw gospodarki wodnej oraz Prezes Wód Polskich. Powstanie nowej instytucji ułatwi prowadzenie spójnych działań oraz przyczyni się do ustalenia jednoznacznych warunków korzystania z wód. Rozproszone dotąd kompetencje w tym zakresie zostaną przekazane Wodom Polskim. Zapewnienie służebnej roli gospodarki wodnej wobec społeczeństwa będzie możliwe dzięki jej sprawnemu i racjonalnemu zarządzaniu oraz odpowiedniemu finansowaniu, zgodnie z zasadą zwrotu kosztów usług wodnych. Struktura tego zarządzania zostanie zorganizowana z uwzględnieniem hydrograficznego podziału naszego kraju. Wody Polskie będą realizowały politykę gospodarowania wodami na każdym poziomie, tzn. na poziomie dorzecza, regionu wodnego oraz zlewni. Nowej instytucji przyznano zadanie sprawowania praw właścicielskich w stosunku do wód publicznych, które są własnością Skarbu Państwa. Nie dotyczy to jednak morza terytorialnego, morskich wód wewnętrznych i śródlądowych dróg wodnych o szczególnym znaczeniu transportowym. Do kompetencji Wód Polskich będzie również należało pobieranie opłat za usługi wodne, wydawanie zgód wodnoprawnych, które określają prawa i obowiązki dotyczące wód i ich użytkowników. W wydawaniu pozwoleń wodnoprawnych Wody Polskie zastąpią marszałków województw i starostów powiatowych, co sprawi, że orzecznictwo dotyczące gospodarki wodnej stanie się spójne na terenie całego kraju. Usprawnienia pojawią się w zakresie utrzymania wód oraz prowadzenia inwestycji przeciwpowodziowych. Zadania te będą należały przede wszystkim do Wód Polskich w myśl zasady „rzeka i wały w jednych rękach”. Wody Polskie będą miały decydujące zdanie w zakresie:

• kierunków inwestowania i modernizacji urządzeń hydrotechnicznych,

• zakresu robót utrzymaniowych realizowanych na ciekach i urządzeniach wodnych,

• zapewnienia osiągnięcia dobrego stanu wód,

• minimalizacji ryzyka powodziowego na wszystkich szczeblach zarządzania zasobami wodnymi.

Wody Polskie będą zobowiązane do sporządzania, uzgadniania, aktualizowania oraz udostępniania szeregu projektów dokumentów planistycznych, m.in. projektów planów gospodarowania wodami na obszarach dorzeczy, planów zarządzania ryzykiem powodziowym, planów przeciwdziałania skutkom suszy, planów utrzymania wód, wstępnej oceny ryzyka powodziowego, map zagrożenia powodziowego i map ryzyka powodziowego. Wody Polskie będą również wspierały proces zarządzania kryzysowego. W regionalnych zarządach gospodarki wodnej (rzgw) powstaną całodobowe centra operacyjne, a w każdym z niemal 400 nadzorów wodnych co najmniej jeden z pracowników będzie przez całą dobę pozostawał w gotowości do działania na wypadek wystąpienia groźnej sytuacji hydrologicznej. W zarządach zlewni natomiast centra operacyjne będą powoływane doraźnie.

Dodatkowy obowiązek, którym będzie pełnienie funkcji organu regulacyjnego usług wodociągowo-kanalizacyjnych, nakłada na Wody Polskie nowelizacja ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Dyrektorzy rzgw będą opiniowali projekty regulaminów dostarczania wody i odprowadzania ścieków oraz zatwierdzali taryfy za te usługi. Będą też rozstrzygali spory między przedsiębiorstwami wodociągowo-kanalizacyjnymi a ich klientami. Dotąd taryfy za wodę były ustalane na rok w drodze uchwał rad gminy na wnioski przedsiębiorstw wodociągowo-kanalizacyjnych. W większości przypadków większościowymi albo jedynymi udziałowcami w tych przedsiębiorstwach są właśnie gminy. Zmiana przepisów ma zapobiec sytuacjom, w których mogłoby dochodzić do konfliktów interesów oraz zagwarantować, by cena wody przeznaczonej do spożycia przez mieszkańców nie była zawyżana.

Struktura Wód Polskich

Jednostkami organizacyjnymi Wód Polskich będą: Krajowy Zarząd Gospodarki Wodnej (KGZW) z siedzibą w Warszawie, 11 regionalnych zarządów gospodarki wodnej (rzgw) z siedzibami w Białymstoku, Bydgoszczy, Gdańsku, Gliwicach, Krakowie, Lublinie, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Warszawie i we Wrocławiu, 50 zarządów zlewni oraz 330 nadzorów wodnych. Cała struktura będzie podzielona na piony merytoryczne (ochrony przed powodzią i suszą, usług wodnych i zarządzania środowiskiem wodnym) oraz pion organizacyjno-ekonomiczny. Działalnością Wód Polskich będzie kierował prezes, który będzie mógł tworzyć jednostki do realizacji projektów, komisje opiniodawczo-doradcze i zespoły problemowe o charakterze stałym lub doraźnym. Będzie on ponadto reprezentował Wody Polskie na zewnątrz. Dyrektorzy rzgw będą koordynowali działalność zarządów zlewni zlokalizowanych na ich obszarze działania, a dyrektorzy zarządów zlewni będą koordynowali działalność nadzorów wodnych. Dokładną strukturę Wód Polskich określa statut nadany w drodze rozporządzenia Ministra Środowiska. Pracownikami nowej instytucji zostaną dotychczasowi pracownicy KZGW, rzgw, Wojewódzkich Zarządów Melioracji i Urządzeń Wodnych oraz niektórzy pracownicy samorządów. Łącznie w Wodach Polskich będzie pracowało niemal 6 000 osób. Nowe Prawo wodne dokładnie określiło proces przyporządkowywania pracowników do nowej instytucji.

1 stycznia należności, zobowiązania, prawa i obowiązki KZGW oraz rzgw zostaną przejęte przez Wody Polskie. Nowa instytucja stanie się też stroną umów dotyczących niektórych inwestycji prowadzonych przez samorządy. Zadaniem Wód Polskich będzie ich terminowe zakończenie, a następnie utrzymywanie.

Daniel Kociołek

Rzecznik prasowy KZGW