SIGMA-NOT - PORTAL INFORMACJI TECHNICZNEJ - Największa baza artykułów technicznych online

PRZEMYSŁ CHEMICZNY

Miesięcznik ISSN 0033-2496, e-ISSN 2449-9951 - rok powstania: 1917
Czasopismo Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego (SITPChem.)

Study on properties of amine-cured glycidylsiloxane coatings Badanie właściwości utwardzanych aminami powłok z żywic glicydylosiloksanowych

DOI:10.15199/62.2015.2.5
Edwin Makarewicza Piotr Cysewski Tomasz Jeliński Hieronim Maciejewski Iryna Shyychuk

Four glycidylsiloxane resins were synthesized, cured in coatings with com. triethylenetetramine and isophoronediamine hardeners and studied for structure, thermal properties, surface topography, hardness and drewability. The coatings were heat resistant up to 150-180°C. The coating made of a partly cryst. resin showed the highest quality. Przedstawiono wyniki utwardzania różnego typu żywic glicydylosiloksanowych za pomocą trietylenotetraaminy oraz amin cykloalifatycznych IDA i PF. Metodą termograwimetrii wyznaczono początkową, maksymalną i końcową temperaturę reakcji utwardzania oraz obliczono efekt cieplny. Za pomocą mikroskopu sił atomowych wyznaczono profil topograficzny powierzchni powłoki. Z dyfraktogramów rentgenowskich obliczono stopień krystaliczności powłoki. Metodami fizykomechanicznymi wykonano pomiary twardości względnej oraz tłoczności. Oceniono właściwości powłok w zależności od rodzaju żywicy glicydylosiloksanowej, aminy i warunków utwardzania. Ustalono optymalny skład kompozycji powłokowej. Od rodzaju zabezpieczeń antykorozyjnych gotowych wyrobów lub instalacji przemysłowych zależy postęp technologiczny w wielu dziedzinach gospodarki. Szczegółowe wymagania dotyczą odporności powłok na długotrwałe działanie wysokich temperatur oraz oddziaływanie różnych agresywnych czynników chemicznych. Z tego względu aktualnym kierunkiem badań jest synteza żywic i polimerów wykazujących odporność na czynniki występujące w środowisku eksploatacji wyrobów lub obiektów. Najczęściej są to materiały, do których należą żywice i polimery krzemoorganiczne. Spośród nich największe zastosowanie znalazły poliorganosiloksany1-4). Do ich modyfikacji używa się m.in. żywic ftalowych, mocznikowych, melaminowych, epoksydowych, akrylowych i kumaronowych oraz estrów celulozy i kalafonii. Z kolei wprowadzenie do żywicy błonotwórczej 5,0-10,0% mas. poliorganosiloksanu znacznie zwiększa termoodporność, atmosferoodporność i hydrofobowość otrzym [...]

ZAKUP JEDNORAZOWY I DOSTĘP DO WIRTUALNEJ CZYTELNI
PRENUMERATA PAPIEROWA

Metoda płatności: Płatności elektroniczne (karta kredytowa, przelew elektroniczny)
Dostęp do publikacji (format pdf): 6.00 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 1h: 24.60 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 4h: 43.05 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 12h: 73.80 zł	DO KOSZYKA

Prenumerata

Szanowny Kliencie!
Zamów roczną prenumeratę w wersji PLUS a uzyskasz dostęp do archiwalnych publikacji tego czasopisma.
Nie zwlekaj - skorzystaj z tysięcy publikacji o najwyższym poziomie merytorycznym.

prenumerata papierowa roczna PLUS (z dostępem do archiwum e-publikacji) - tylko 780.00 zł
prenumerata papierowa roczna PLUS z 10% rabatem (umowa ciągła) - tylko 702.00 zł *)
prenumerata papierowa roczna - 690.00 zł
prenumerata papierowa półroczna - 345.00 zł
prenumerata papierowa kwartalna - 172.50 zł

okres prenumeraty:

*) Warunkiem uzyskania rabatu jest zawarcie umowy Prenumeraty Ciągłej (wzór formularza umowy do pobrania).
Po jego wydrukowaniu, wypełnieniu i podpisaniu prosimy o przesłanie umowy (w dwóch egzemplarzach) do Zakładu Kolportażu Wydawnictwa SIGMA-NOT.

Zaprenumeruj także inne czasopisma Wydawnictwa "Sigma-NOT" - przejdź na stronę fomularza zbiorczego »

INNE PUBLIKACJE W TYM ZESZYCIE

Adsorption of waste gases on zeolite minerals Adsorpcja zanieczyszczeń gazowych na minerałach zeolitowych - DOI:10.15199/62.2015.2.11

Ireneusz Pliś Waldemar Prokop Roman Petrus Jolanta Warchoł

A review, with 47 refs., of thermal and chem. methods for activation of natural zeolites use as sorbents in air pollutants. Dealumination of zeolites by leaching with strong acids was also taken into consideration. Data on the sorption efficiency of the activated adsorbents in sepn. of H2S, CO2, PrH, AcOBa, Me2CO, MeH, EtH and ethylene were included. Zeolity naturalne są to szeroko rozpowszechnione w przyrodzie glinokrzemiany, których unikatowe właściwości sorpcyjne można wykorzystać do ograniczenia emisji gazów odlotowych. Efektywność procesu zależy od rozmiaru i polarności cząsteczek gazu, składu mineralogicznego i chemicznego, budowy strukturalnej minerału oraz siły i rodzaju uformowanych wiązań. Zastosowanie odpowiedniej modyfikacji powierzchni zeolitów (aktywacji termicznej lub chemicznej) daje możliwość zmiany powinowactwa sorbentu i zwiększenia jego pojemności sorpcyjnej. Głównymi składnikami zanieczyszczeń gazowych uwalnianych do powietrza są związki siarki i azotu oraz lotne związki organiczne (LZO). Wywierają one negatywny wpływ na środowisko naturalne oraz na zdrowie ludzi i dlatego w ciągu ostatnich lat Unia Europejska poczyniła istotne kroki prowadzące do zmniejszenia emisji tych substancji do powietrza. Cele określone w strategii tematycznej dotyczącej zanieczyszczenia powietrza obejmują zmniejszenie emisji ditlenku siarki o 82%, tlenków azotu o 60%, LZO o 51% oraz amoniaku o 27% w stosunku do poziomów z 2000 r. Realizację tych założeń stanowi dyrektywa UE w sprawie emisji przemysłowych1). W Polsce standardy emisyjne z instalacji ustalane są przez Ministra Środowiska na poziomie wymaganym przez UE2).Wprowadzanie nowych, bardziej restrykcyjnych norm i przepisów zmusza przemysł do usprawniania istniejących systemów oczyszczania powietrza. Procesy oczyszczania powietrza można zasadniczo podzielić na dwie grupy. Są to metody destrukcyjne i metody umożliwiające odzysk usuwanych substancji. W drugiej grupie znajduje więcej »

Aktualności

Pakiet klimatyczny UE uderza w polską energetykę Do świadomości społecznej coraz bardziej dociera fakt, że pakiet klimatyczny Unii Europejskiej uderza w polską energetykę, która jest uzależniona od węgla. W ciągu najbliższych kilku lat Polska będzie musiała wydać miliardy złotych na budowę nowych bloków i płacić za uprawnienia do emisji CO2. Unia Europejska uzgodniła na listopadowym szczycie, że ograniczy emisję CO2 o 40% (względem 1990 r.) do 2030 r. Biedniejsze kraje, w tym Polska, będą wprawdzie mniej obciążone kosztami realizacji tych celów (Polska wywalczyła utrzymanie systemu darmowych pozwoleń na emisje do 2030 r.), ale prof. Władysław Mielczarski, ekspert ds. energetyki, uważa, że z powodu wejścia w życie pakietu, w najlepszym scenariuszu ceny energii dla odbiorców końcowych w Polsce wzrosną o ok. 30% bez uwzględniania inflacji. - Czynniki wzrostu są dwa: pierwszy to zakup uprawnień, a drugi odnawialne źródła energii. Co więcej, nawet jeśli otrzymamy 40% uprawnień darmowo, to za 60% musimy zapłacić, co spowoduje, że nasza energetyka będzie przeznaczała ok. 10-12 mld zł rocznie na zakup pozwoleń [...] dwa razy więcej, niż koszt bloku w Opolu. Polska energetyka zostanie obciążona potężnymi płatnościami i nie jest w stanie przenieść tych kosztów na odbiorów końcowych, w związku z tym będzie przejadała majątek. Jeśli Polska miałaby zredukować emisje zgodnie z pakietem klimatycznym, to musiałaby do 2030 r. zamknąć wszystkie elektrownie opalane węglem brunatnym oraz 90% elektrowni opalanych węglem kamiennym i zastąpić je Aktualności 94/2(2015) 121 elektrowniami gazowymi. - O ile elektrownie węglowe można zamknąć, a elektrownie gazowe wybudować [...] to jednak w takiej sytuacji energetyka potrzebowałaby ok. 30 mld m3 gazu rocznie. Obecnie wykorzystujemy ok. 14 mld m3. Tak więc nie jest to realistyczne, nie mówiąc o miliardach złotych, które trzeba byłoby na to przeznaczyć. Jesteśmy w takiej pętli i niewiele więcej »

Aktywność Stowarzyszenia w Europejskiej Federacji FATIPEC

Józef Kozieł

FATIPEC to Federacja Stowarzyszeń Naukowo-Technicznych Farb i Lakierów (Federation of Associations of Technicians for Industry of Paints in European Countries) z siedzibą w Paryżu, założona w 1950 r. w Genewie. Jej członkami jest 12 stowarzyszeń naukowo-technicznych państw europejskich (Niemcy, Francja, Włochy, Belgia, Holandia, Szwajcaria, Węgry, Czechy, Polska, Rosja i Grecja). Przedstawiciele tych krajów stanowią Zarząd FATIPEC. Polska jest aktywnym członkiem FATIPEC od 1992 r. Prezydentem FATIPEC jest obecnie Józef Kozieł, członek Zarządu Głównego Stowarzyszenia. Członkami Zarządu FATIPEC z ramienia Stowarzyszenia są: kol. Jerzy Kropiwnicki, Sekretarz Generalny, oraz kol. Małgorzata Zubielewicz, członek zarządu gliwickiego Oddziału Stowarzyszenia. Problematykę naukową FATIPEC nadzoruje Europejski Komitet Naukowy ESC (European Scientific Committee), w którego skład wchodzą naukowcy z wszystkich krajów członkowskich. Polska reprezentowana jest przez dr hab. Marię Zielecką, prof. IChP, wicedyrektor ds. naukowo-badawczych w Instytucie Chemii Przemysłowej im. prof. Ignacego Mościckiego w Warszawie więcej »

Amine antioxidants in plastics processing Antyutleniacze aminowe w przetwórstwie tworzyw sztucznych - DOI:10.15199/62.2015.2.15

Jolanta IIłowska Wojciech Gurgacz Agnieszka Bereska Bartłomiej Bereska Rafał Grabowski Michał Szmatoła

A brief review, with 12 refs., of amine antioxidants used in processing plastics. In particular, p-phenylenediamines, 2,2,4-trimethyl-1,2-dihydroquinolines and 2,2,6,6-tetramethylpiperidines and N,N'-dialkylhydroxylamine were taken into consideration. Dokonano krótkiego omówienia antyutleniaczy aminowych stosowanych w przetwórstwie tworzyw sztucznych, z podziałem na poszczególne klasy związków. Wymieniono pochodne p-fenylenodiaminy, 2,2,4-trimetylo-1,2-dihydrochinoliny, 2,2,6,6-tetrametylopiperydyny oraz N,N'-dialkilohydroksyloaminy. Antyoksydanty (antyutleniacze) to substancje wprowadzane w niewielkich ilościach do produktów łatwo ulegających utlenianiu, np. do wyrobów z gumy, tworzyw sztucznych, do olejów oraz żywności, w celu spowolnienia lub całkowitej inhibicji procesów utleniania, przy czym cząsteczki antyutleniacza reagują z tlenem lub jego związkami szybciej niż cząsteczki chronionej matrycy polimerowej. Ze względu na sposób działania rozróżnia się antyoksydanty I rodzaju, które wychwytują wolne rodniki (free radical scavenger) oraz antyoksydanty II rodzaju, które rozkładają nadtlenki (peroxide decomposer). Działanie antyoksydantów I rodzaju polega na dostarczaniu elektronu lub atomu wodoru do reaktywnego rodnika alkilowego lub peroksyrodnika obecnego w matrycy polimerowej. W wyniku tej reakcji cząsteczka antyoksydantu utlenia się do stabilizowanego rezonansowo rodnika, który jest wystarczająco trwały, aby nie wcho-dzić w reakcje następcze z łańcuchami chronionego polimeru. W ten sposób przerwany zostaje autokatalityczny proces wolnorodnikowy. Antyoksydantami I rodzaju są fenole i aminy o dużej zawadzie sterycznej, np. 2,6-di-tert-butylofenol, p‑fenylenodiaminy, pochodne 2,2,4-trimetylochinoliny, alkilowane difenyloaminy. Antyoksydanty II rodzaju reagują z powstałymi w reakcjach wolnorodnikowych wodoronadtlenkami (ROOH). Nadtlenki organiczne biorą udział w etapi więcej »

Costs of carbon dioxide removal from flue gases by adsorptive-membrane separation technique Koszty usuwania ditlenku węgla ze spalin w instalacji adsorpcyjno-membranowej - DOI:10.15199/62.2015.2.15

Aleksandra Janusz-Cygan Manfred Jaschik Krzysztof Warmuziński Marek Tańczyk

A hybrid, pressure swing adsorption-membrane process for CO2 capture from 1000 m3/h (at std. temp. and pressure) of flue gas stream was developed. Pure CO2 (95%) was fully recovered. A 4-column (diam. 2 m, height 4 m) unit packed with zeolite 13X, and a com. membrane module were used. The total annual prodn. cost and energy consumption (555 kWh/t) were estd. No big differences between the process and other mature CO2 capture technols. were obsd. Zaproponowano technologię usuwania ditlenku węgla ze spalin w instalacji hybrydowej łączącej adsorpcję zmiennociśnieniową z separacją membranową o wydajności 1000 STP m3/h. Określono wymiary podstawowych aparatów oraz parametry pracy aparatów i urządzeń, a następnie określono koszty całkowite procesu wydzielenia ditlenku węgla ze spalin ze 100-proc. skutecznością przy jednoczesnym uzyskaniu CO2 o czystości większej niż 95%. Proces realizowany jest w kolumnach adsorpcyjnych o średnicy 2 m i wysokości 4 m, wypełnionych zeolitowymi sitami molekularnymi 13X, połączonych z układem 150 komercyjnych modułów membranowych typu PRISM firmy Air Products. Wykazano, że całkowite koszty roczne instalacji wynoszą ok. 773 tys. zł. Stwierdzono, że w proponowanym procesie zużycie energii 206 94/2(2015) Dr inż. Marek TAŃCZYK w roku 1989 ukończył studia na Wydziale Mechanicznym Energetycznym Politechniki Śląskiej. Jest asystentem w Instytucie Inżynierii Chemicznej PAN w Gliwicach. Specjalność - inżynieria chemiczna i procesowa. Prof. dr hab. Krzysztof WARMUZIŃSKI w roku 1970 ukończył studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej. Jest dyrektorem Instytutu Inżynierii Chemicznej PAN w Gliwicach. Specjalność - inżynieria chemiczna i procesowa. ne i kosztowne. W literaturze przedmiotu do wydzielania proponuje się zastosowanie układów wielostopniowych lub tzw. hybrydowych, łączących różne techniki separacyjne. O możliwości zastosowania danej technologii zadecyduje oczywiście rachunek ekonomi więcej »

Dni Nauki i Techniki we Wrocławiu

Andrzej Puszyński

W zorganizowanych przez Wrocławską Radę FSNT NOT XL Jubileuszowych Wrocławskich Dniach Nauki i Techniki (październik i listopad 2014 r.) czynnie uczestniczył Wrocławski Oddział Stowarzyszenia. Przygotowano 4 sesje chemiczne po 4 referaty w każdej (16, 23 i 30 października oraz 6 listopada 2014 r.). Referaty miały charakter popularnonaukowy i przyczyniły się do poprawy wizerunku chemii. I tak prof. dr hab. Roman Gancarz (Politechnika Wrocławska) zastanawiał się na tym "Czy chemia tylko truje?", podkreślając, że procesy chemiczne decydują o naszym istnieniu i myśleniu. Dr Marta Cal (Uniwersytet Wrocławski) mówiła o niekorzystnym działaniu kosmetyków. Mają one za zadanie dbać o naszą więcej »

Effect of composition of work gas on process of diamond layer growth made by hot-filament chemical vapor deposition Wpływ składu gazu roboczego na proces wzrostu warstw diamentowych otrzymywanych przez chemiczne osadzanie metodą gorącego włókna - DOI:10.15199/62.2015.2.14

Agnieszka Banaszak-Piechowska Piotr Popielarski Wojciech Franków

Diamond layers were deposited on a Si substrate by hot-filament chemical vapor deposition from a MeH-H2 mixt. at 2200°C (W wire) and studied by Raman spectroscopy, scanning electron microscopy and electron dispersive spectroscopy for mol. structure and chem. compn. The grain size in the diamond layer increased with the increasing content of MeH in the gas mixt. (1-3% by vol.). Badano proces syntezy warstw diamentowych prowadzony metodą HF CVD. Zwrócono uwagę, że zmiana nawet jednego z parametrów procesu wpływa istotnie na zmianę jakości warstwy oraz jej strukturę. W tym celu posłużono się takimi nieinwazyjnymi metodami badawczymi, jak skaningowa mikroskopia elektronowa, spektroskopia Ramana i analiza EDS. Zastosowane metody wzajemnie uzupełniały się i potwierdziły istotny wpływ zawartości metanu w gazie roboczym na jakość oraz wielkość ziaren otrzymanej warstwy diamentowej. Diament jest jedną z wielu form krystalicznych węgla. Atomy węgla zawierają 6 elektronów o konfiguracji 1s2, 2s2 i 2p2. Dwa elektrony na orbitalu 1s to elektrony silnie związane, pozostałe 4 elektrony zdolne są do tworzenia silnych wiązań kowalencyjnych o hybrydyzacji sp1, sp2 i sp3. Możliwość tego typu hybrydyzacji pozwala na tworzenie przez atomy węgla wielu bardzo stabilnych struktur krystalicznych, takich jak diament i grafit, ale również struktur nieuporządkowanych lub amorficznych, takich jak włókna węglowe, sadza, węgiel szklisty, węgiel diamentopodobny DLC (diamond-like carbon) oraz fulereny czy nanorurki1). Struktura krystaliczna diamentu składa się z atomów węgla tworzących wyłącznie wiązania tetraedryczne o hybrydyzacji sp3. Dwie podstawowe krystaliczne struktury diamentu to struktura kubiczna i heksagonalna2-4). Najbardziej znana jest struktura o symetrii kubicznej (rys. 1A), najczęściej występująca w przyrodzie. O wiele rzadziej jest spotykana struktura o symetrii heksagonalnej, taka jaką ma lonsdalit (rys. 1B), który jest alotropową formą więcej »

Event tree analysis application in industrial object exploitation safety Zastosowanie techniki drzewa zdarzeń w analizie bezpieczeństwa eksploatacji obiektów przemysłowych - DOI:10.15199/62.2015.2.13

Izabela Zimoch Ewa Szymura Katarzyna Moraczewska-Majkut

A review, with 55 refs., of main catastrophes in chem. industry. In particular, the event tree anal. was presented in detail and used for detn. of drinking water contamination hazard. Przedstawiono metodę określenia niezawodności eksploatacji obiektów przemysłowych. Podano przykłady poważnych awarii z udziałem substancji chemicznych, które stanowiły istotny czynnik przyspieszający rozwój metod zarządzania bezpieczeństwem obiektów technicznych. Ponadto omówiono metodologię budowy drzewa zdarzeń, która stosowana w rzeczywistych obiektach przemysłowych stanowi narzędzie zarządzania bezpieczeństwem procesów produkcji. Na podstawie dokonanej dogłębnej analizy zdarzeń losowych w systemach zaopatrzenia w wodę przedstawiono przykład zastosowania analizy drzewa zdarzeń w procesie zapewnienia ciągłości dostaw wody do konsumenta w przypadku pojawienia się zagrożenia czynnikiem kancerogennym. Dynamiczny rozwój przemysłu, a przede wszystkim jego strategicznych sektorów, takich jak przemysł zbrojeniowy, kosmiczny lub chemiczny oraz związane z tym zagrożenia wymuszają działania, które należy podjąć w celu zapewnienia bezpieczeństwa i ciągłości procesów produkcji. Skutki zagrożeń związanych z wystąpieniem zdarzeń awaryjnych w tych gałęziach przemysłu widoczne są nie tylko w stratach materialnych podmiotów gospodarczych, lecz również prowadzić mogą do strat w ludziach, jak również i długotrwałego skażenia środowiska naturalnego. Tragiczne w skutkach awarie przemysłowe, takie jak w Flixborough (1974)1, 2), Seveso (1975)3-5), Bhopalu (1984)4, 5), Mexico City (1994)5, 6), Tuluzie (2001)7-9), stanowiły element stymulujący gwałtowny rozwój badań i technik w dziedzinie bezpiecznego zarządzania procesami technologicznymi w przemyśle chemicznym. Jedną z najpoważniejszych katastrof chemicznych była awaria w zakładach produkcji kaprolaktamu Nypro Ltd w Flixborough. Uważa się, że pierwotną przyczyną awarii był ciąg zdarzeń zapoczątkowany przez ma więcej »

I posiedzenie ZG SITPChem nowej kadencji

W dniu 25 listopada 2014 r. w DW Jawor w Ustroniu-Jaszowcu odbyło się otwarte posiedzenie Zarządu Głównego SITPChem z udziałem prezesów oddziałów SITPChem i zaproszonych gości. Obradom przewodniczył kol. prof. Jacek Kijeński, prezes ZG Stowarzyszenia. Jednogłośnie przyjęto porządek obrad i protokół z posiedzenia ZG inaugurującego kadencję 2014-2018. Realizując więcej »

Lima COP 20. Fiasko konferencji klimatycznej - DOI:10.15199/62.2015.2.1

Ludwik M. Bednarz

Ponad 15 tys. osób ze 195 krajów wzięło udział w konferencji UN Climate Change Conference (COP 20, Conference of the Parties) w Limie (Peru) w dniach 1-14 grudnia 2014 r. Ban Ki-Moon, sekretarz generalny ONZ, postawił przed konferencją kilka zadań. Miała ona dostarczyć projekt tekstu umowy światowej, która będzie zawarta w 2015 r. w Paryżu. Projekt ten powinien był zawierać jasne i solidne podstawy dla negocjacji i zachęcić wszystkich uczestników, a szczególnie wielkie gospodarki krajów rozwiniętych, do przedstawienia zamierzonych narodowych zdeterminowanych wkładów INDC (intended nationally determined contributions) do programu obniżenia emisji CO2, objętego tą umową światową. Umowa ta wg ONZ miała zapewnić niedopuszczenie do wzrostu temperatury globu powyżej 2°C w 2100 r. poprzez drastyczne ograniczenie emisji ditlenku węgla. Emisja CO2 powinna być o 40-70% mniejsza niż w 2010 r. Konferencja miała też dokonać konkretnego postępu, jeśli chodzi o wkład krajów rozwiniętych do Green Climate Fund (Zielony Fundusz Klimatyczny), który do 2020 r. ma osiągnąć 100 mln USD rocznie. Sumę tę obiecano krajom rozwijającym się na konferencji COP 15 w Kopenhadze w 2009 r. w wyniku wymuszenia na krajach rozwiniętych pod groźbą opuszczenia przez kraje trzeciego świata tejże konferencji. Co osiągnięto w Limie? Po dwutygodniowych sporach uzgodniono, że wszystkie kraje przedstawią swe zamierzenia dotyczące emisji ditlenku węgla do umowy światowej w sprawie obniżenia emisji CO2, która ma być zawarta w grudniu 2015 r. na konferencji COP 21 w Paryżu. W zamierzeniach tych oczekuje się większego wysiłku krajów wysokorozwiniętych i proporcjonalnie mniejszego od krajów rozwijających się. Kraje rozwijające się wymusiły pod groźbą niepodpisania dokumentu końcowego, że kraje rozwinięte powinny bardziej ograniczyć emisję CO2 niż kraje trzeciego świata. Jak również to, że obiecana kwota 100 mln USD rocznie będzie wpłacona. Nasuwa się pytanie: więcej »

Materials used for the production of bone implants Materiały stosowane do wytwarzania implantów kości - DOI:10.15199/62.2015.2.10

Helena Janik Michalina Marzec

A brief review, with 24 refs., of metallic, ceramic, polymeric and composite materials. Materiały stosowane do wytwarzania implantów kostnych muszą być biokompatybilne, nietoksyczne, bioaktywne oraz wykazywać odpowiednie właściwości mechaniczne, takie jak wytrzymałość na ściskanie, na zginanie oraz sztywność i twardość. Gama stosowanych materiałów jest bardzo szeroka, obejmuje metale, polimery, ceramikę oraz ich kompozyty. Każdy z tych materiałów ma swoje mocne i słabe strony. Praca stanowi przegląd materiałów stosowanych do wytwarzania implantów kości, ze szczególnym uwzględnieniem oferty rynku polskiego. W 2013 r. w Polsce zarejestrowano ok. 134 tys. złamań kości1). Najczęściej dochodzi do złamań w obrębie miednicy oraz kości udowej. Przyczyny złamań kości są różne. Mogą one dotyczyć jednej lub więcej kości (wielomiejscowe złamanie) lub złamania kości w wielu miejscach (złamania wielofragmentowe), które najczęściej występują u osób starszych lub powstają w wyniku ciężkiego obrażenia, np. zmiażdżenia kości. Odrębną grupę stanowią złamania patologiczne, powstające w zmienionej chorobowo tkance kostnej. Powstają one najczęściej w chorobach nowotworowych (w miejscu przerzutów), w chorobach układowych (np. odwapnienie, osteoporoza) lub w wyniku zapalenia tkanki kostnej2). Tkanka kostna ma zdolność regeneracji, nieustannie ulega resorpcji i jest zastępowana nową tkanką. Z tego względu większość defektów, takich jak niewielkie złamania, nie wymaga kosztownego i długotrwałego leczenia. W przypadku większych urazów, uszkodzeń lub ubytków kostnych niezbędne jest leczenie operacyjne. Początkowo stosowano operacyjne nastawianie i zespolenie kości, jednak metoda ta nie zapewniała uszkodzonej kości odpowiedniego wsparcia mechanicznego do prawidłowej regeneracji. Dlatego konieczne stało się wprowadzenie implantów kostnych. Materiałom stosowanym do wytwarzania implantów kostnych stawia się wiele wymogów. Pod kątem biologicznym materiał więcej »

Multifunctional nanocomposites of magnetite. Fabrication, properties and applications Wielofunkcyjne nanokompozyty magnetytu. Wytwarzanie, właściwości i zastosowania - DOI:10.15199/62.2015.2.3

Grzegorz Dzido Piotr Markowski Andrzej B. Jarzębski

A review, with 68 refs., of methods for manufg., properties, as well as medical and industrial applications of multifunctional Fe3O4-contg. nanocomposite materials. Dokonano przeglądu literatury dotyczącej metod wytwarzania, właściwości i zastosowania wielofunkcyjnych połączeń nanokompozytowych, których jednym ze składników jest Fe3O4. Obserwowane w ostatnich latach intensywne badania nad wytwarzaniem i zastosowaniem nanocząstek ujawniły wiele unikatowych właściwości tej grupy substancji. Stosunkowo nowym nurtem obserwowanym w nanotechnologii jest wytwarzanie substancji o zadanych właściwościach. Jest to możliwe poprzez łączenie ze sobą co najmniej dwóch związków lub pierwiastków w kompozyty, które wykazują korzystne cechy składowych substancji. Wytwarzanie takich połączeń nanocząstek prowadzone jest najczęściej techniką bottom-up, która polega na łączeniu elementarnych struktur w celu uzyskania pożądanego materiału1). Spośród wielu wykorzystywanych do tego celu materiałów na uwagę zasługuje magnetyt, którego połączenia kompozytowe znajdują zastosowanie w medycynie, biotechnologii, diagnostyce, katalizie lub w uzdatnianiu wody. Jest to możliwe dzięki dobrym właściwościom magnetycznym, małej toksyczności, dobrze poznanym metodom otrzymywania w postaci cząstek o rozmiarze poniżej 100 nm i podatności na biodegradację. Właściwości magnetyczne umożliwiają separację, przemieszczanie lub stabilizację kompozytów. Duże praktyczne znaczenie ma również właściwość absorpcji energii magnetycznej i zamiany jej w energię cieplną. W przypadku zasto-sowań medycznych podnoszona jest też kwestia biokompatybilności. Właściwość ta może być zdefiniowana jako ograniczona toksyczność przy zachowaniu efektywnego stężenia substancji czynnej przez co najmniej 2 h, bez uszkadzania życiowych cech organizmu. W najprostszym przypadku biokompatybilność jest utożsamiana z możliwością dyspergowania w środowisku wodnym lub w płynach ustrojowych2). Ze względu więcej »

Nanofillers-containing polymer composite filters Filtracyjne kompozyty polimerowe z dodatkiem nanonapełniaczy - DOI:10.15199/62.2015.2.12

Małgorzata Okrasa Agnieszka Brochocka Katarzyna Majchrzycka

Polypropylene was filled with octaisobutylsilsesquioxane (10% by mass) and used for prodn. of melt-blown nonwovens applied then as filter materials (optionally after corona discharge treatment) for sepn. of NaCl nanoaerosol and paraffin oil mist. The addn. of filler resulted in a substantial decrease in penetration of particles trough nonwovens. Przedstawiono wyniki prac zmierzających do opracowania nanokompozytu polimerowego przeznaczonego do zastosowania w filtrującym sprzęcie ochrony układu oddechowego. Opisane rozwiązanie opiera się na połączeniu dwóch metod poprawy właściwości filtracyjnych włóknin polimerowych. Polega ono na zastosowaniu aktywacji elektrostatycznej włóknin za pomocą wyładowań koronowych oraz na wprowadzeniu do matrycy polimerowej dodatków w postaci nanonapełniaczy z grupy poliedrycznych silseskwioksanów (POSS). Opracowany sposób modyfikacji pozwala na uzyskanie bardzo skutecznych materiałów filtracyjnych o wzbogaconych właściwościach ochronnych w jednym procesie technologicznym podczas formowania włókien polimerowych. Zbadano właściwości filtracyjne kompozytów polimerowych wobec aerozoli standardowych i nanoaerozoli w zależności od składu i parametrów aktywacji kompozytu. Uzyskano trwały efekt elektretu i wielokrotną poprawę skuteczności filtracji nanocząstek chlorku sodu względem włóknin niemodyfikowanych. Omówiono również wpływ dodatku POSS na strukturę morfologiczną włókniny. W celu zapewnienia dużej skuteczności filtracji włóknin wytwarzanych metodą pneumotermicznego formowania runa (melt-blown) standardowo stosowane są techniki inicjujące lub wzmacniające siły elektrostatycznego przyciągania pomiędzy włóknem elementarnym a cząstką aerozolu wychwytywaną ze strumienia przepływającego powietrza1, 2). Wiele metod aktywacji szeroko opisano w literaturze3), m.in. elektroprzędzenie polegające na wytwarzaniu ultracienkich włókien z roztworu z zastosowaniem pola elektrycznego4), ładowanie z wykorzys więcej »

Od redakcji

Andrzej Jan Szyprowski

Lutowy felieton poświęcam matematyce, powszechnie uznawanej za królową wszystkich nauk. Dla chemików, absolwentów uniwersytetów i politechnik jest bardzo ważną dziedziną wiedzy. Za moich czasów na chemicznych studiach na Uniwersytecie Warszawskim matematyka była chemikom wykładana przez dwa pierwsze lata studiów, a studenci wybierający specjalność chemii teoretycznej i tak musieli jeszcze opanować znacznie szerszy zakres wiedzy matematycznej, co było konieczne do napisania pracy dyplomowej i ewentualnej dalszej pracy naukowej. Pracownicy naukowi z dziedziny chemii teoretycznej na UW byli już tak dobrymi matematykami, że ćwiczenia z matematyki dla studentów chemii prowadzili oni, a nie zawodowi matematycy. Podczas doktoratu musiałem przeliczać zmierzone w zakresie dyspersji dielektrycznej wartości zespolonej przenikalności dielektrycznej dla wody jako wzorca na inną częstotliwość pomiarową, co wymagało operacji potęgowania tych wartości zespolonych. Kupiłem w tym celu wydane w Związku Sowieckim siedmiocyfrowe tablice funkcji trygonometrycznych i za pomocą tych tablic i mechanicznej maszyny liczącej typu Supermetall produkcji NRD trzy miesiące przeliczałem wyniki zamieszczone w tabelce mającej jedną stronę formatu A4. Chodziło o to, by doświadczalnie potwierdzić, że moja prototypowa aparatura mierzy przenikalność dielektryczną właściwie. Dzień po tym jak skończyłem te obliczenia, mój promotor przyniósł mi kalkulator naukowy Texas Instruments, który wyświetlał 13 miejsc znaczących. Takim kalkulatorem zrobiłbym te obliczenia w tydzień! Później wiedza matematyczna w mojej pracy naukowej nie była potrzebna na jakimś specjalnie wysokim poziomie i chyba najtrudniejsze zadanie matematyczne, jakie przyszło mi rozwi więcej »

Pectins. A useful raw material of plant origin. Production and uses Pektyny. Użyteczny surowiec pochodzenia roślinnego. Otrzymywanie i kierunki zastosowania - DOI:10.15199/62.2015.2.4

Hanna Pińkowska Adrianna Złocińska

A review, with 67 refs., of methods for separation of pectins by extraction of plant material and their uses in foods, medicine, cosmetics, pharmaceuticals and food packaging. Przedstawiono tradycyjne, przemysłowe metody pozyskiwania pektyn oraz nowe sposoby ich wyodrębniania, wykorzystujące m.in. enzymy, promieniowanie mikrofalowe, fale ultradźwiękowe i płyny w stanie pod- i nadkrytycznym, a także zaprezentowano wiodące kierunki zastosowania pektyn w różnych gałęziach przemysłu, m.in. spożywczego, farmaceutycznego i kosmetycznego. Pektyny są liniowymi polimerami, których łańcuchy zbudowane są głównie z monomerów kwasu D-galakturonowego powiązanych wiązaniami α-1→4 glikozydowymi oraz sacharydów (L-arabinoza, L-ramnoza, L-fukoza, D-galaktoza i D-ksyloza1). Dominującą na skalę przemysłową metodą pozyskiwania pektyn jest ich ekstrakcja z surowców roślinnych, przebiegająca w wodnym roztworze kwasu mineralnego, zwykle kwasu solnego. Surowy materiał roślinny, bogaty we frakcję pektynową, poddawany jest obróbce wstępnej, obejmującej mycie, mające na celu usunięcie nieorganicznych zanieczyszczeń (np. piasku), oczyszczanie z miąższu lub/i z nasion oraz rozdrabnianie2-7). Po wysuszeniu, materiał roślinny, najczęściej skórki owoców cytrusowych (zawierające 20-35% mas. pektyn8, 9)), wytłoki jabłkowe (ok. 12% mas.8)) lub wysłodki buraczane (19-25% mas.7, 10)), jest magazynowany lub poddawany bezpośrednio ekstrakcji w temp. 70-90°C, w czasie uzależnionym od rodzaju stosowanego surowca, wynoszącym zwykle 60-120 min. Po zakończonej ekstrakcji, składniki mieszaniny, w wyniku filtracji lub wirowania, rozdzielane są na frakcję ciekłą, zawierającą pektyny i stałą pozostałość. Pektyny wytrącane są z frakcji ciekłej za pomocą alkoholu etylowego lub izopropylowego, a następnie poddawane są operacjom końcowym, takim jak filtracja, suszenie i rozdrabnianie. W procesie ekstrakcji otrzymywane są pektyny wysoko- i niskoestryfikowane z wyda więcej »

Polskie firmy chemiczne w Internecie Część LIX S

Scorpio Tomasz Ciesielski ul. Marywilska 36 03-228 Warszawa tel. kom.: 602 645752 tel./fax: (22) 811 89 01 scorpio@scorpio.net.pl www.scorpio.net.pl Scotts Poland Sp. z o.o. ul. Ostrobramska 101 A 04-041 Warszawa tel.: (22) 465 61 80—84 fax: (22) 465 61 91 infopl@scotts.com www.substral.pl Sealed Air Polska Sp. z o.o. Duchnice, ul. Ożarowska 28a 05-850 O więcej »

Przemysł Chemiczny - Wyzwania i Bariery

Zofia Machowska

W dniach 26-28 listopada 2014 r. w DW Jawor w Ustroniu-Jaszowcu odbyła się XX Ogólnopolska Konferencja Naukowo- -Techniczna z cyklu Restrukturyzacja Przemysłu Chemicznego w Polsce pt. Przemysł chemiczny - wyzwania i bariery, zorganizowana przez Zarząd Główny Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego, zarząd gliwickiego oddziału SITPChem, Polską Izbę Przemysłu Chemicznego i Radę Miejską Federacji SNT NOT Gliwice. Patronat honorowy nad Konferencją przyjął Wiceprezes Rady Ministrów, Minister Gospodarki. Zebranych powitał jak zwykle bardzo serdecznie Pan Jerzy Kropiwnicki, sekretarz generalny ZG SITPChem, który następnie przewodniczył I sesji obrad. Pan prof. Jacek Kijeński, prezes ZG SITPChem w słowie wstępnym, nawiązał do poprzednich konferencji z tego cyklu, podkreślił, że obecna Konferencja jest jubileuszowa (XX) i życzył twórczych obrad. Do jubileuszu nawiązał też Pan Jerzy Paprocki, członek ZG SITPChem, w swoim wystąpieniu "Spacer po historii", w którym przypomniał pokrótce w porządku chronologicznym wiodące tematy poszczególnych Konferencji, podkreślając przy tym, że 22 lata działalności (pierwsza Konferencja z cyklu restrukturyzacja przemysłu chemicznego w Polsce odbyła się w 1992 r.) nakłada się na 25 lat po transformacji ustrojowej i gospodarczej w Kraju. Dodać tu należy, że w miesięczniku Chemik zostały opublikowane programy (z krótkim komentarzem) wszystkich poprzednich dziewiętnastu konferencji z tego cyklu (Chemik 2014, 68, nr 11, 1000-1011). Ten egzemplarz miesięcznika Chemik otrzymali wszyscy uczestnicy Konferencji. Część merytoryczną Konferencji rozpoczęło wystąpienie Pana Dariusza Bednorza, wiceprezesa Grupy Azoty Zakłady Azotowe Kędzierzyn SA, który przedstawił strategię Grupy (obejmującej 4 duże zakłady + spółki córki), główne trendy rynkowe (propylen, alkohole oxo) ze szczególnym naciskiem na rozwój produkcji nieftalanowych plastyfikatorów tworzyw sztucznych w GA ZAK SA. Jeś więcej »

Rola i zadania chemii analitycznej w zakresie technologii chemicznej - DOI:10.15199/62.2015.2.2

Jacek Namieśnik

Dążność do możliwie dokładnego poznania składu i procesów, które zachodzą w różnych obiektach materialnych stanowi siłę napędową do rozwoju narzędzi, którymi posługują się chemicy-analitycy w swojej pracy. Tymi narzędziami są (i) urządzenia kontrolno-pomiarowe wykorzystywane na etapie badań odpowiednio przygotowanych reprezentatywnych próbek w celu wykrycia, identyfikacji oraz ilościowego oznaczenia określonych składników, czyli analitów, (ii) procedury analityczne traktowane jako opis wszystkich etapów i operacji wchodzących w skład całego toku postępowania analitycznego, od momentu podjęcia decyzji o przeprowadzeniu badań analitycznych określonego obiektu materialnego poprzez etap pobierania reprezentatywnych próbek, ich przygotowania, aż do momentu opracowania wyników i przygotowania odpowiedniego raportu końcowego, oraz (iii) systemy kontroli i zapewnienia jakości wyników pomiarów analitycznych. Trzeba w tym miejscu stwierdzić, że analitycy nie pracują w próżni. Zapotrzebowanie na wiarygodne informacje analityczne ciągle rośnie a wyniki badań analitycznych należy traktować jako odpowiedź na zapotrzebowanie społeczne, co obrazuje schemat przedstawiony na rys. 1. Można wyróżnić trzy obrazy działalności człowieka, w których znaczenie chemii analitycznej jest szczególnie istotne. Chodzi o badania biochemiczne i ochronę zdrowia, ochronę środowiska oraz otrzymywanie substancji i materiałów charakteryzujących się specyficznymi (unikatowymi) właściwościami i/lub cechami. Działalność przemysłowa związana z wytworzeniem szerokiego spektrum dóbr materialnych przyczynia się do zwiększenia intensywności antropopresji, czyli niekorzystnego oddziaływania zarówno na część nieożywioną środowiska, jak i organizmy żywe. W tym kontekście należy również rozpatrywać wpływ działalności chemików odpowiedzialnych za funkcjonowanie odpowiednich instalacji technologicznych, jak i zatrudnionych w laboratoriach chemicznych o różnym więcej »

Separation of collagen from calf skin Otrzymywanie kolagenu ze skór cielęcych - DOI:10.15199/62.2015.2.7

Władysław Myjak Mariola Mendrycka

Collagen was separated from the skin of a 2 months old calf by liming, bating and alk. hydrolysis and then studied for chem. properties (hydroxyproline content, pH, dry matter, ash, relative viscosity) and stability during storage at 22°C, 4°C and -20°C for 60 days by microbiol. test. All the tested hydrolyzates were stable in the study period regardless of pH changes (3.7-6.0). Przedstawiono metodykę wyodrębniania kolagenu ze skóry dwumiesięcznych cieląt do celów kosmetycznych. Badania stabilności kolagenu w hydrolizatach prowadzono przez 2 lata. Co 3 miesiące wykonywano analizy fizykochemiczne (zawartość hydroksyproliny, suchej masy i popiołu, pH, lepkość względna) oraz dokonywano oceny wizualnej otrzymanych hydrolizatów kolagenowych. Ponadto wykonano badania mikrobiologiczne tych hydrolizatów przetrzymywanych w temp. 22°C, 4°C i -20°C przez 60 dni. Stwierdzono, że wszystkie badane hydrolizaty były stabilne przez cały okres objęty badaniami, niezależnie od odczynu. Zmiana pH hydrolizatów z 3,7 na 6,0 nie wpłynęła negatywnie na stabilność kolagenu. Każdy zastosowany proces technologiczny (wapnienie, wytrawianie, hydroliza alkaliczna) powodował straty w ilości kolagenu. Otrzymane hydrolizaty kolagenowe mogą być przechowywane w lodówce bez konieczności dodatkowej konserwacji chemicznej.Kolagen należy do jednych z ważniejszych surowców wykorzystywanych w medycynie, przemyśle spożywczym, garbarskim oraz kosmetycznym1-5). Materiały kolagenowe znalazły szerokie zastosowanie szczególnie w medycynie i kosmetyce, ponieważ charakteryzują się wysoką biozgodnością, zdolnością do biodegradacji oraz minimalną toksycznością i niską antygenowością. Kolagen używany jest w formie atelokolagenu do produkcji tabletek i minigranulek, gdzie pełni funkcje nośnika białek w tzw. systemach podawania leków DDS (drug delivery system). Ponadto pochodna kolagenu typu I pozbawiona telopeptydów jest w pełni bezpiecznym materiałem wykorzystywanym do p więcej »

Stability of collagen separated from calf skin and used in cosmetic products during storage Badanie stabilności kolagenu otrzymanego ze skór cielęcych w produktach kosmetycznych podczas przechowywania - DOI:10.15199/62.2015.2.8

Władysław Myjak Mariola Mendrycka

Six shower gels and six cosmetic oil-in-water emulsions were prepd. by addn. of 1, 3 or 6% by mass of lyophilized or non-lyophilized collagen sepd. from 2-months old calf skin and studied for collagen stability during storage for 2 years by detn. of hydroxyproline content. All tested cosmetics were stable during the full period of studies. Lyophilization did not influence negatively the stability of collagen and can be used as an alternative process in com. practice. W badaniach wykorzystano kolagen otrzymany ze skóry dwumiesięcznego cielęcia do sporządzenia wodnego 20-proc. roztworu kolagenu, który poddano procesowi liofilizacji. Wykonano 6 żeli pod prysznic oraz 6 emulsji kosmetycznych o/w zawierających dla każdego kosmetyku 1, 3 lub 6% mas. kolagenu liofilizowanego i nieliofilizowanego. Badano stabilności kolagenu w tych kosmetykach podczas konfekcjonowania przez 2 lata poprzez wyznaczanie zawartości w nich hydroksyproliny. We wszystkich badanych kosmetykach, zarówno kolagen liofilizowany, jak i nieliofilizowany był stabilny przez cały okres objęty badaniami. Proces liofilizacji nie wpłynął negatywnie na stabilność kolagenu i może być stosowany jako alternatywna metoda konserwacji do metod chemicznych.Kolagen jest biopolimerem będącym głównym strukturalnym składnikiem tkanki łącznej kręgowców i bezkręgowców. Stanowi on ok. jednej trzeciej wszystkich białek w organizmie o bardzo konserwatywnej budowie. Występuje w skórze, kościach, chrząstkach, ścięgnach, więzadłach oraz naczyniach krwionośnych1-3). Molekularna struktura kolagenu zawiera trzy łańcuchy polipeptydowe, które razem tworzą potrójną helisę, a każdy łańcuch polipeptydowy składa się z sekwencji trójpeptydu (Gly-X-Y)n, w której X i Y to często prolina (Pro) i hydroksyprolina (Hyp)4-7). Kolagen zawiera dużą ilość glicyny (ok. 33%), proliny (12-14%), 4-hydroksyproliny (ok. 14%) i 4-hydroksylizyny (1,5%)8). Hydroksyprolina i hydroksylizyna występują bardzo rzadko więcej »

The second generation fuel from raw waste glycerin fraction Paliwo drugiej generacji z odpadowej, surowej frakcji glicerynowej - DOI:10.15199/62.2015.2.6

Jan Gąsiorek

A concept for conversion of raw glycerin fraction from biodiesel prodn. to 1,2,3-trimethoxypropane used as a fuel component. A simplified economic anal. showed a good profitability of the glycerol ether prodn. Przedstawiono ekonomicznie uzasadniony sposób paliwowego zagospodarowania surowej, odpadowej frakcji glicerynowej, powstającej podczas wytwarzania bioestrów alkilowych wyższych kwasów tłuszczowych z olejów roślinnych, wytłaczanych z nasion i owoców roślin oleistych, a także z odpadowych tłuszczów roślinnych i zwierzęcych. Przeprowadzono analizę ekonomiczną produkcji bioestrów metylowych wyższych kwasów tłuszczowych wraz z przerobem surowej, odpadowej frakcji glicerynowej na paliwo drugiej generacji i mineralno- organiczny nawóz płynny. Stwierdzono, że ekonomicznie uzasadnionym kierunkiem zagospodarowania surowej frakcji glicerynowej jest jej przerób na alkilowe etery glicerolu. Odpadową frakcję glicerynową otrzymuje się z olejów roślinnych, np. z oleju rzepakowego, w reakcji transestryfikacji triglicerydów z alkoholami alkilowymi, najczęściej z metanolem lub etanolem, w obecności katalizatorów alkalicznych (KOH, NaOH) lub kwasowych (H2SO4). Przeprowadzenie transestryfikacji triglicerydów zawartych w olejach roślinnych lub tłuszczach zwierzęcych w estry metylowe wyższych kwasów tłuszczowych nie nasuwa z punktu widzenia technicznego większych trudności i jest powszechnie stosowane.Znanych jest wiele układów technologicznych1, 2) umożliwiających pozyskiwanie estrów alifatycznych wyższych kwasów tłuszczowych, zwanych też biodieslem. Sposoby te nie zagospodarowują paliwowo powstającej przy produkcji bioestrów frakcji glicerynowej. Frakcja ta, zwykle w postaci stałej, quasi-stałej lub płynnej, jest mieszaniną cieczy i zawiera glicerolan potasu (50-60% mas.), glicerydy (40-50% mas.) i wodę (3-5% mas.) oraz zanieczyszczenia w postaci resztek katalizatora, fosfolipidów, tokoferoli, substancji barwnych i mydeł. Najbardziej ro więcej »

Thermal effects of wetting carbonaceous materials Efekty cieplne zwilżania materiałów węglowych - DOI:10.15199/62.2015.2.16

Eliza Wolak Bronisław Buczek

MeOH was adsorbed on bituminous coal, lignite, 4 C monoliths and a com. activated C in a calorimetric vessel at 20-25°C under 0.095 MPa to det. the wetting heats. The C monoliths bonded with poly(vinyl alc.) showed the highest wetting heats, while the bituminous coal the lowest one. Przedstawiono wyniki pomiarów efektów cieplnych zwilżania dla różnorodnych materiałów węglowych. Na podstawie przeprowadzonych badań wyznaczono ciepło zwilżania alkoholem metylowym węgli kopalnych, węgla aktywnego oraz monolitów węglowych. W pracy dowiedziono, że efekty cieplne zwilżania zależą od rodzaju adsorbentu, jego struktury, chemicznej budowy powierzchni, rozmiaru i rodzaju porów. Sorbenty węglowe zanurzone w ciekłym adsorbacie gromadzą cząsteczki cieczy zwilżającej dzięki energii dyspersyjnego oddziaływania z powierzchnią i objętością ich porów. Zjawisku temu towarzyszy wydzielanie się ciepła, które nazywane jest ciepłem zwilżania. Ponadto na efekt dyspersyjny nakłada się elektrostatyczne oddziaływanie funkcyjnych grup powierzchniowych, np. tlenowych, z polarnymi molekułami zwilżającej cieczy. Wielkość ciepła zwilżania dostarcza informacji o energii powierzchniowej ciał zanurzonych w cieczy oraz ich teksturze. Znajomość efektów cieplnych zwilżania materiałów węglowych jest wykorzystywana w badaniach ich właściwości sorpcyjnych, do charakteryzowania struktury oraz do wyznaczania powierzchni właściwej. Węgle kopalne wykazują właściwości polidyspersyjnych układów koloidalnych, czyli rozwiniętą powierzchnię wewnętrzną, zdolność pęcznienia, zdolność przechodzenia w zol pod wpływem rozpuszczalnika, deformację plastyczną pod wpływem sił działających stycznie do powierzchni oraz przechodzenie w stan plastyczny pod wpływem działania ciepła1). Jedną z najwcześniej stosowanych metod wyznaczania powierzchni węgla kamiennego jest pomiar ciepła zwilżania. Wydziela się ono na skutek zmniejszenia wolnej energii powierzchniowej materiału węglowego. Jak więcej »

Thermochemical and biochemical maize biomass conversion for power engineering Termochemiczna i biochemiczna konwersja biomasy kukurydzy na cele energetyczne - DOI:10.15199/62.2015.2.9

Alina Kowalczyk-Juśko Andrzej Marczuk Jacek Dach Marek Szmigielski Janusz Zarajczyk Krzysztof Jóźwiakowski Józef Kowalczuk Dariusz Andrejko Beata Ślaska-Grzywna Norbert Leszczyński

Maize biomass was fermented under lab. conditions to biogas and tested as a solid fuel. The fresh maize biomass was found suitable for biogas prodn. what was confirmed by resp. calculations. The biomass was dried before combustion. The ash showed a decreased fusibility and increased corrosivity. Zbadano parametry biomasy kukurydzy pod kątem jej wykorzystania jako substratu w procesach biochemicznej i termochemicznej konwersji. Badania w laboratorium biogazowym wskazują na dużą przydatność świeżej biomasy kukurydzy do fermentacji beztlenowej, co potwierdzają obliczenia przeprowadzone na podstawie składu chemicznego. Parametry energetyczne wskazują, że roślina ta może być też przydatna do spalania, pod warunkiem zmniejszenia wilgotności biomasy. Biomasa kukurydzy, podobnie jak i innych roślinnych surowców odnawialnych, charakteryzuje się dużą zawartością substancji, które powodują obniżenie topliwości popiołu i korozję urządzeń grzewczych. Rosnące zapotrzebowanie na biomasę w energetyce skłania do poszukiwania nowych roślin uprawnych lub zmiany sposobu zagospodarowania tych roślin, które dotychczas były uprawiane 94/2(2015) 179 Prof. dr hab. inż. Dariusz ANDREJKO w roku 1989 ukończył studia na Wydziale Techniki Rolniczej Akademii Rolniczej w Lublinie. Jest profesorem nadzwyczajnym w Katedrze Biologicznych Podstaw Technologii Żywności i Pasz Wydziału Inżynierii Produkcji Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Specjalność - budowa i eksploatacja maszyn, technika rolnicza, specjalności: agrofizyka, inżynieria i aparatura przemysłu spożywczego. Prof. dr hab. Józef KOWALCZUK w roku 1973 ukończył studia na Wydziale Techniki Rolniczej w Wyższej Szkole Rolniczej w Nitrze w Czechosłowacji. Jest kierownikiem Katedry Maszyn Ogrodniczych i Leśnych na Wydziale Inżynierii Produkcji Uniwersytetu Przyrodniczego w Lublinie. Specjalność - maszyny i urządzenia rolnicze i ogrodnicze. Dr hab. inż. Janusz ZARAJCZYK w roku 1998 ukończył więcej »

Use of modified lignite for the adsorption of carbon dioxide Wykorzystanie modyfikowanego węgla brunatnego do adsorpcji ditlenku węgla - DOI:10.15199/62.2015.2.16

Paweł Baran Katarzyna Zarębska Natalia Czuma

Lignite was carbonized at 850°C under CO2 for 15 min, then impregnated with NR3 amines (R = CH2CH2OH or H) and studied for sorption of N2 and CO2. The carbonization resulted in increasing the specific surface while the impregnation resulted in its decrease. CO2 adsorption capacity decreased from 38.11 cm3/g for carbonizate to 28.55 cm3/g for NH(CH2CH2OH)2-impregnated and to 17,21 cm3/g for NH2CH2CH2OH- impregnated carbonizate samples. W związku ze znaczącym udziałem węgla w produkcji energii w Polsce podejmowane są działania mające na celu zmniejszenie emisji ditlenku węgla. Jedną z możliwości jest zastosowanie adsorpcyjnych metod wychwytywania gazów. Przedstawiono próbę uzyskania adsorbentu CO2 z węgla brunatnego aktywowanego i impregnowanego etanoloaminami. Otrzymany adsorbent poddano analizie BET oraz badaniom adsorpcji ditlenku węgla. Zaobserwowano, że w wyniku impregnacji następuje znaczne obniżenie powierzchni właściwej badanych próbek oraz zmniejszenie pojemności sorpcyjnej względem CO2. Uzyskane wyniki uzasadniają kontynuację dalszych badań w kierunku zmiany sposobu prowadzenia aktywacji prekursora węglowego. Produkcja energii w Polsce w głównej mierze oparta jest na węglu kamiennym i brunatnym, tym samym energetyka jest jednym z głównych źródeł zanieczyszczenia atmosfery1, 2). Dlatego na szeroką skalę prowadzone są działania mające na celu zmniejszenie emisji zanieczyszczeń do atmosfery. Szczególny nacisk kładziony jest na emisję CO2. W związku z koniecznością jej zmniejszenia w jak najbardziej ekologicznie i ekonomicznie uzasadniony sposób, wciąż poszukuje się nowych technologii. Cel ten może być osiągnięty m.in. poprzez podwyższanie efektywności energetycznej procesów stosowanych w energetyce zawodowej3) lub zużycie wytworzonego CO2 poprzez jego wychwyt, separację lub składowanie. Do metod separacji CO2 po procesie spalania zalicza się absorpcję chemiczną i fizyczną, separację membranową, metody kriogeniczne o więcej »

Wybrane zgłoszenia patentowe z dziedziny chemii (wg Biuletynu Urzędu Patentowego, nr 23 i 24 z 2014 r.)

Zgł. nr 403834; A01N 33/12 UNIWERSYTET EKONOMICZNY W POZNANIU, Poznań Zieliński R., Kwaśniewska D., Kluczyńska K., Gwiazdowska D. Nowe preparaty o działaniu biobójczym na bazie sulfobetain o budowie heterogeminalnej Przedmiotem wynalazku są nowe preparaty o działaniu biobójczym na bazie sulfobetain o budowie heterogeminalnej zawierające w swym składzie heksametyleno-1-(N-alkilo- N-metyloamonio-N-propanosulfonio)-6-(N'- -alkilo-N'-metyloaminy) o ogólnym wzorze 1, w którym R oznacza łańcuch n-alkilowy o różnych liczbach atomów węgla, wynoszących 10, 12, 14, 16, o stężeniu co najmniej 0,5%, mające zastosowanie jako preparaty do dezynfekcji skóry. (1 zastrzeżenie).Zgł. nr 406956; A01N 63/04 UNIWERSYTET ROLNICZY IM. HUGONA KOŁŁĄTAJA W KRAKOWIE, Kraków Jaworska M., Tomasik P., Domański J. Sposób stymulacji wzrostu grzybów owadobójczych oraz ich patogeniczności dla owadów w biologicznej ochronie roślin Sposób stymulacji wzrostu i patogeniczności grzybów owadobójczych w stosunku do szkodników polega na tym, że grzyby owadobójcze na pożywce agarowej poddaje się procesowi namagnesowania polem magnetycznym o indukcji 0,01-0,5 T w czasie od 5 min do 5 h. (1 zastrzeżenie) Zgł. nr 403858; B01F 17/00 INSTYTUT NAFTY I GAZUPAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY, Kraków Markowski J., Wojtasik M., Żak G. Klaryfikator ferromagnetyczny do rozdzielania emulsji wodnoolejowych Klaryfikator ferromagnetyczny do rozdzielania emulsji wodno-olejowych zawiera 10-60% mas. metaloorganicznej nanocieczy magnetycznej w postaci organicznej dyspersji tlenków i/lub wodorotlenków i/lub oksywodorotlenków ferromagnetycznych metali grup przejściowych, 5-50% mas. syntetycznego deemulgatora organicznego w postaci polioksyetylowanych i/lub polioksypropylowanych pochodnych alkilofenoli i 0,1-10% mas. stabilizatora nanodyspersji metaloorganicznej w postaci estrowej pochodnej kwasu bursztynowego oraz 20-40% mas. rozpuszczalnika organicznego będąceg więcej »

Z półki księgarskiej - Ewa Banachowicz STRUKTURA I PARAMETRY FIZYCZNE BIOPOLIMERÓW

Danuta Ciechańska

Recenzowana monografia zawiera przegląd literaturowy oraz wyniki własnych badań eksperymentalnych w obszarze techniki i strukturalnej analizy białek. Badania te prowadzone były z zastosowaniem metod rozproszeniowych i modelowania komputerowego. Bibliografia obejmuje 258 pozycji literaturowych. Badania strukturalne białek stanowią istotne zagadnienie badawcze zarówno z punktu widzenia poszukiwania nowych form białek, jak i metod ich modyfikacji, funkcjonalizacji, strukturyzacji i aplikacji, szczególnie w obszarach medycznych i farmaceutycznych. W ramach przeglądu literaturowego Autorka opisała struktury białek (począwszy od pierwszo- do czwartorzędowej), podkr więcej »

Z prasy zagranicznej

Marian Paszkowski

Amerykański boom łupkowy i jego ekonomiczne reperkusje Regions Locations Guide 2014, 7, nr 1, 8 i 10.Technika szczelinowania hydraulicznego zmieniła oblicze przemysłu energetycznego Stanów Zjednoczonych. Dzięki niej, począwszy od 2003 r., zaczęła szybko wzrastać w USA produkcja ropy naftowej, gazu ziemnego oraz NGL, tj. lekkich węglowodorów, co doprowadziło w konsekwencji do znacznego spadku ich cen. Na przykład, ceny etanu stanowią obecnie ok. 20%, a ceny LPG ok. 70% cen ropy naftowej (w przeliczeniu na ich wartość energetyczną). Boom łupkowy przyczynił się nie tylko do dynamicznego rozwoju przemysłu energetycznego i petrochemicznego, ale także do spadku operacyjnych kosztów w produkcji żelaza i stali oraz kosztów w innych gałęziach przemysłu przetwórczego. Przewaga cenowa etanu i LPG była też przyczyną znacznie mniejszego zapotrzebowania na ciężką benzynę jako surowiec wsadowy w instalacjach krakingu termicznego (crackers). Według danych AMFA (Alternative Motor Fuels Act) zużycie jej do tego celu zmniejszyło się bowiem z 25-30% w 2007 r. do ok. 10% w 2013 r. Dla przemysłu petrochemicznego stanowiło to bodziec do planowania i budowy nowych zakładów krakingu termicznego opartych na etanie, jak również zakładów dehydrogenacji propanu (PDH). W pierwszym przypadku liczba nowych projektów inwestycyjnych w tej dziedzinie wynosi 20, a w drugim przekracza 5. Istnieje nawet ryzyko, że budowa wszystkich tych zakładów i podjęcie przez nie produkcji doprowadzi do niwelacji dotychczasowych nadwyżek zarówno w produkcji etanu, jak i LPG, a tym samym stanie się przyczyną wzrostu ich cen. Zdaniem austriackiej firmy JBC Energy nie stanie się to jednak szybko, gdyż z planowanych na 2018 r. 10 mln t nowych mocy produkcyjnych etylenu z etanu wejdzie do ruchu tylko 5-6 mln t, a w przypadku propylenu (metodą PDH) - co najwyżej dwa takie zakłady. Dlatego też przewiduje ona, że zużycie etanu w USA wzrośnie z 990 tys. baryłek na więcej »