SIGMA-NOT - PORTAL INFORMACJI TECHNICZNEJ - Największa baza artykułów technicznych online

PRZEMYSŁ CHEMICZNY

Miesięcznik ISSN 0033-2496, e-ISSN 2449-9951 - rok powstania: 1917
Czasopismo Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego (SITPChem.)

Production and characterization of thermal insulation materials based on polyurethane and aerogels Wytwarzanie i charakterystyka materiałów termoizolacyjnych na bazie poliuretanu i aerożeli

DOI:10.15199/62.2015.1.12
Teofil Jesionowski Łukasz Klapiszewski Damian Ambrożewicz Arkadiusz Kloziński Paulina Jakubowska Kasper Górny Wiesław Zwierzycki Krzysztof Bieńczak Jan Szczepaniak

Eight com. aerogels were used as fillers for polyurethane foams tested for their compression and tensile strength. The addn. of selected aerogel filler resulted in enhancing of the thermal insulating properties of the foam. Dokonano mikrostrukturalnej oraz fizykochemicznej charakterystyki aerożeli zastosowanych do wytwarzania pianek poliuretanowych. Określono najistotniejsze parametry dyspersyjne napełniaczy oraz ich charakter hydrofilowo- hydrofobowy. Kompozyty przebadano pod kątem wytrzymałości na ściskanie i rozciąganie. Bardzo istotnych informacji dostarczyły badania termoizolacyjnych właściwości otrzymanych kompozytów przeprowadzone metodą ścianki pomocniczej. Stwierdzono, że pianka z dodatkiem napełniacza PEX 40 jest najbardziej odpowiednia (w przyszłych badaniach aplikacyjnych) jako materiał o względnie dobrych właściwościach termoizolacyjnych. W dzisiejszych czasach bardzo ważną rolę odgrywają materiały termoizolacyjne o stosunkowo małym współczynniku przewodzenia ciepła. Do tradycyjnych materiałów tego typu należą: wełna mineralna, ekspandowany polistyren (styropian), polistyren ekstrudowany, celuloza, korek oraz poliuretany. Dane literaturowe wskazują, że wełna mineralna stanowi 60% rynku materiałów izolacyjnych, a ekspandowany i ekstrudowany polistyren wraz z poliuretanami 27%1, 2). Bardzo istotną rolę odgrywają materiały termoizolacyjne nowej generacji, które wykazują znacznie mniejsze przewodnictwo cieplne. Należą do nich przede wszystkim aerożele1), a także próżniowe panele izolacyjne, panele izolacyjne wypełnione gazem oraz materiały zmiennofazowe. W aspekcie alternatywnych materiałów warto również wyróżnić materiały bazujące na resztkach tekstylnych, odpadach elastomerowych, wełnie owczej, włóknach bawełnianych oraz porowatym tlenku glinu. Próżniowe panele izolacyjne składają się z mikroporowatego rdzenia (najczęściej stosowana jest pirogeniczna krzemionka z otwartymi porami) oraz wielowarstwowego filmu ba [...]

ZAKUP JEDNORAZOWY I DOSTĘP DO WIRTUALNEJ CZYTELNI
PRENUMERATA PAPIEROWA

Metoda płatności: Płatności elektroniczne (karta kredytowa, przelew elektroniczny)
Dostęp do publikacji (format pdf): 6.00 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 1h: 24.60 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 4h: 43.05 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 12h: 73.80 zł	DO KOSZYKA

Prenumerata

Szanowny Kliencie!
Zamów roczną prenumeratę w wersji PLUS a uzyskasz dostęp do archiwalnych publikacji tego czasopisma.
Nie zwlekaj - skorzystaj z tysięcy publikacji o najwyższym poziomie merytorycznym.

prenumerata papierowa roczna PLUS (z dostępem do archiwum e-publikacji) - tylko 780.00 zł
prenumerata papierowa roczna PLUS z 10% rabatem (umowa ciągła) - tylko 702.00 zł *)
prenumerata papierowa roczna - 690.00 zł
prenumerata papierowa półroczna - 345.00 zł
prenumerata papierowa kwartalna - 172.50 zł

okres prenumeraty:

*) Warunkiem uzyskania rabatu jest zawarcie umowy Prenumeraty Ciągłej (wzór formularza umowy do pobrania).
Po jego wydrukowaniu, wypełnieniu i podpisaniu prosimy o przesłanie umowy (w dwóch egzemplarzach) do Zakładu Kolportażu Wydawnictwa SIGMA-NOT.

Zaprenumeruj także inne czasopisma Wydawnictwa "Sigma-NOT" - przejdź na stronę fomularza zbiorczego »

INNE PUBLIKACJE W TYM ZESZYCIE

Aktualności

Konferencja Nafta/Chemia 2014 Dnia 10 grudnia 2014 r. w warszawskim Hotelu Sheraton odbyła się jubileuszowa X Konferencja Nafta/Chemia 2014. W obecności przedstawicieli rządu, menedżerów najważniejszych firm chemicznych i paliwowych prowadzono na niej dyskusje na temat przyszłości obu branż oraz szans na ich rozwój. Dokonano też próby podsumowania najważniejszych wydarzeń dekady. Chemia i przemysł paliwowy to w wielu państwach kluczowe gałęzie gospodarki, ale w Polsce z różnych względów nie były one pierwszoplanowe, choć bez dobrze rozwiniętej branży chemicznej i współdziałających z nią sektorów paliwowego i petrochemicznego nie da się rozwijać wielu innych branż. W polskim przemyśle chemicznym w ostatnich latach miało miejsce kilka ważnych wydarzeń. Należy do nich zaliczyć konsolidację producentów nawozów sztucznych w Grupie Azoty, prywatyzację Grupy Ciech, zwiększenie zdolności przerobu ropy naftowej w Grupie Lotos. Były też i problemy. Uczestnicy Konferencji podjęli próbę oceny zmian w polskim przemyśle paliwowym i chemicznym w okresie ostatniego dziesięciolecia 2005-2014. Konferencję otworzyło wystąpienie Pana Włodzimierza Karpińskiego, Ministra Skarbu Państwa. Podkreślił on, że branża naftowo-chemiczna w Polsce tworzona jest przez 11 tys. podmiotów gospodarczych, zatrudniających łącznie ok. 250 tys. pracowników, a jej udział w łącznej produkcji przemysłowej przekracza 10%. Sektor należy też do liderów w handlu zagranicznym, z 14-proc. udziałem w eksporcie i 17-proc. udziałem w imporcie. - Procesy konsolidacji w branży chemicznej nie tylko podniosły kulturę korporacyjną krajowych przedsiębiorstw, ale pozwoliły także pokonać granice naszego kraju. Jesteśmy na wszystkich kontynentach, jesteśmy ekspansywni, a plany takich firm jak Orlen, Lotos czy Grupa Azoty wskazują, że krajowe koncerny w dalszym ciągu będą aktywnie poszukiwały szans na ekspansję zagraniczną - powiedział Minister W. Karpiński. Za najbardziej więcej »

Application and assesment of an one-parameter structured model for dynamic analysis of stirred tank bioreactor Zastosowanie i ocena jednoparametrowego modelu strukturalnego do analizy dynamiki bioreaktora zbiornikowego - DOI:10.15199/62.2015.1.6

Bolesław Tabiś Wojciech S. Stryjewski

Uses of simple one-parameter structured model to the anal. of dynamics of continuous stirred tank bioreactors (CSTBR) were reviewed. The model was used to det. both for the Monod and the Haldane dynamics of a batch bioreactor and CSTBR. The CSTBR was subjected to shock changes in an inlet flow rate and in concn. of glucose. Results of the simulations were compared to experimental data to confirm the applicability of the models. Omówiono prosty i łatwy w użyciu, jednoparametrowy kinetyczny model strukturalny w zastosowaniu do analizy dynamiki mikrobiologicznego reaktora zbiornikowego. Model ten zastosowano do procesów przebiegających wg schematów Monoda oraz Haldane’a. Badano dynamikę bioreaktora okresowego i przepływowego. Na podstawie utworzonych matematycznych modeli tych bioreaktorów dokonano symulacji ich dynamiki. Bioreaktor przepływowy poddawano skokowym zmianom natężenia zasilania oraz zmianom stężenia substratu węglowego. Wyniki obliczeń porów-nano z danymi doświadczalnymi. Na tej podstawie dokonano oceny przydatności omawianego modelu kinetycznego. W literaturze dotyczącej modelowania reaktorów mikrobiologicznych istnieje pogląd, że do symulacji dynamiki takich aparatów powinno się używać strukturalnych modeli kinetycznych. Opinię taką można znaleźć m.in. w monografii Ledakowicza1), w artykułach Younga, Bruleya i Bungaya2), Yanga i Humphreya3), Sonnleitnera i współpr.4), Xu i współpr.5), a także w nowszym opracowaniu Morchaina i Fonade6). Należy też wspomnieć o licznych pracach, w których używano kinetyki niestrukturalnej7-20). Z punktu widzenia bioinżynierii podstawową cechą kinetycznych modeli strukturalnych jest możliwość przewidywania adaptacji mikroorganizmów do zmieniającego się składu środowiska procesu, powodowanego czynnikami zewnętrznymi. Nie dotyczy to procesów przebiegających w reaktorach okresowych, w których skład środowiska nadąża za przemianami mikrobiologicznymi w komórkach. W literaturze więcej »

Bariery rozpoznania, nowoczesne technologie, potencjał wydobycia i analiza możliwości zagospodarowania gazu z łupków, a w szczególności w krajowym sektorze wytwarzania energii elektrycznej i przemyśle chemicznym - DOI:10.15199/62.2015.1.1

Adam Szurlej Tadeusz Olkuski Andrzej P. Sikora

Gaz z łupków oraz węglowodory z formacji łupkowych rozpalały, głosami przede wszystkim polityków, w latach 2009-2010 nadzieje Polaków. Dzisiaj entuzjazm ostygł, emocji jest mniej. Ten optymizm od samego początku był studzony przez pełnych, jak zawsze, pokory geologów. Doświadczenia z rynku północnoamerykańskiego w zakresie zagospodarowania niekonwencjonalnych złóż gazu ziemnego i ropy naftowej z ostatnich kilku lat pokazują, jak zwiększona podaż węglowodorów zmieniła amerykańską gospodarkę i otworzyła kompletnie nowe możliwości dla sektora energetyki USA1). Dla poszukiwań węglowodów w Polsce, zwłaszcza tych niekonwencjonalnych, lata 2009-2014 zostały w dużej mierze stracone. Najwięksi "upstreamerzy" przenoszą swoje aktywności do krajów o większym potencjale, mniejszym ryzyku i niższych kosztach. Czy wrócą czasy, kiedy w Polsce wydano ponad 120 koncesji poszukiwawczych? Czy można ciągle jeszcze liczyć na sukces łupkowy? Otoczenie rynkowe Obecnie w Polsce, zgodnie z informacjami Ministerstwa Środowiska z 1 października 2014 r., 16 podmiotów otrzymało 72 koncesje na poszukiwanie gazu z łupków. Prowadzone są jedynie prace poszukiwawcze, wydobycie gazu jeszcze się nie rozpoczęło. Właściciele dwóch koncesji (PGNiG i San Leon) poinformowali o znalezieniu gazu z łupków. Badania przeprowadzone przez ExxonMobile w dwóch odwiertach zakończyły się fiaskiem, a firma poinformowała, że ilość gazu odnaleziona w odwiertach była niewystarczająca do uruchomienia komercyjnego wydobycia gazu. Brakiem spektakularnego sukcesu zakończyły się także zabiegi szczelinowania hydraulicznego prowadzone przez BNK Petroleum, a znamienna cisza towarzyszy intensywnym badaniom na obszarach, do których koncesje uzyskała Lane Energy (ConocoPhillips). Gaz z łupków to dobrze znany gaz ziemny, jedy6 94/1(2015) nie wydobyty (dzięki zastosowaniu nowoczesnych technologii) ze skały macierzystej, a nie jak dotychczas konwencjonalnie - ze skały zbiornikow więcej »

Biomasa, biodegradowalne polimery, kompozyty i materiały włókniste

Jerzy Polaczek

W dniach 13 i 14 listopada 2014 r. w Centrum Biznesowym "Synergia" w Łodzi odbyła się konferencja naukowa "Biomasa, biodegradowalne polimery, kompozyty i materiały włókniste", na której podsumowano dotychczasowe osiągnięcia w realizacji trzech ważnych projektów "Biomasa", "Biogratex" i "Biopol", finansowanych w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Organizatorem Konferencji była Politechnika Łódzka (PŁ) oraz Centrum Badań Molekularnych i Makromolekularnych PAN w Łodzi (CBMiM PAN). Uczestników konferencji powitał prof. dr hab. inż. Stanisław Bielecki, J.M. Rektor Politechniki Łódzkiej, po czym prof. Andrzej Okruszek (PŁ), koordynator projektu "Zastosowanie biomasy do wytwarzania polimerowych materiałów przyjaznych środowisku" ("Biomasa"), przedstawił krótka historię i cel tego projektu, zainicjowanego w 2010 r. Projekt ten zakłada przetwarzanie biomasy (w tym niektórych odpadów przemysłu włókienniczego) metodami biotechnologicznymi do biodegradowalnych włóknistych materiałów i kompozytów polimerowych z wykorzystaniem procesów enzymatycznych i mikrobiologicznych. Półproduktami w tych procesach są nanowłókna celulozowe, kopoliestry alifatyczno-aromatyczne zawierające reszty kwasów tłuszczowych oraz kwas L-mlekowy. Zakończenie projektu "Biomasa" przewidziane jest na czerwiec 2015 r. Liderem projektu jest Politechnika Łódzka, a w skład konsorcjum realizującego projekt wchodzi Uniwersytet Rolniczy w Krakowie (UR), Główny Instytut Górnictwa w Katowicach (GIG), CBMiM PAN oraz Instytut Biopolimerów i Włókien Chemicznych w Łodzi (IBWCh). Wartość projektu wynosi ponad 31,3 mln zł, z czego ponad 26,6 mln zł pokryła Unia Europejska. W pierwszym referacie dr Andrzej Oleksy (UR) omówił dobór i analizę biomasy roślinnej jako surowca wyjściowego do wytwarzania nanowłókien celulozowych. Do badań wybrano słomę lnianą, konopną i rzepaczaną oraz słomy zbóż. Źródłem skrobi do wytwarzania kwasu L-mlekowego były ziarna więcej »

Changes in surface roughness of the polylactide film over time after modifying by corona discharge method Zmiany chropowatości powierzchni folii polilaktydowej zachodzące w czasie po zmodyfikowaniu jej metodą wyładowań koronowych - DOI:10.15199/62.2015.1.7

Magdalena Stepczyńska Marian Żenkiewicz Adam Tracz

Extruded polylactide film was surface-modified by corona discharge treatment (3.5 or 10 kJ/m2) and studied by at. force microscopy for surface roughness immediately after treatment and after 3 mo. long storage or after washing with water. The corona discharge resulted in an increase in the surface roughness. The roughness increased with increasing the modification energy but decreased during the film storage or after washing with water. Przedstawiono wyniki badania zmian chropowatości powierzchni folii polilaktydowej zachodzących w okresie 3 miesięcy po jej zmodyfikowaniu metodą wyładowań koronowych. Proces modyfikowania prowadzono w atmosferze powietrza, z jednostkową energią wyładowań koronowych wynoszącą 3,5 lub 10 kJ/m2. Badania chropowatości wykonano metodą mikroskopii sił atomowych. Wykazały one znaczny wzrost chropowatości powierzchni folii zachodzący pod wpływem wyładowań koronowych, a następnie powolne zmniejszanie się chropowatości wraz z upływem czasu.Warstwę wierzchnią (WW) materiałów polimerowych modyfikuje się głównie w celu polepszenia ich właściwości adhezyjnych, zwiększenia czystości i chropowatości powierzchni oraz poprawy zwilżalności1). Metoda wyładowań koronowych (WK) 2-4), którą opracowano w USA w latach sześćdziesiątych XX w., jest popularnym sposobem przemysłowego modyfikowania WW tworzyw polimerowych. Jest ona stosowana powszechnie w przemyśle foliowych opakowań z tworzyw sztucznych5-7). Polilaktyd (PLA), ze względu na swoją biokompatybilność i biodegradowalność, znalazł zastosowanie początkowo w medycynie, a obecnie w coraz szerszym zakresie zaczyna się go stosować w przemyśle opakowaniowym. Główną zaletą PLA jako materiału opakowaniowego jest to, że podczas jego biodegradacji zachodzącej w warunkach kompostowania przemysłowego powstają jedynie woda, ditlenek węgla i składniki mineralne. Substancje te stanowią dużo mniejsze obciążenie środowiska naturalnego niż odpady polimerowe składowane na wys więcej »

Effect of electrochemical ageing on the properties of polyamide composites with glass fiber and quartz sand Badania wpływu starzenia elektrochemicznego na właściwości kompozytów poliamidu z włóknem szklanym i piaskiem kwarcowym - DOI:10.15199/62.2015.1.16

Adam Gnatowski Mateusz Chyra

Polyamide 6 was filled with glass fibers or/and quartz sand, processed by injection moulding, electrochem. aged in NaCl solution at pH 7 and 20°C for 720 h (current 0.3 A) and studied for hardness, color, gloss, tensile strength and thermal properties. The ageing resulted in decreasing the hardness, gloss, tensile strength and crystallinity of the composites. Stosowanie napełniaczy w produkcji wytworów z tworzyw polimerowych ma na celu poprawę ich właściwości, szersze zastosowanie oraz obniżenie ceny. Starzenie polimerów powoduje pogorszenie cech wytrzymałościowych materiału. Prognozowanie zmian wywołanych na skutek starzenia pozwala na określenie możliwości stosowania kompozytów w różnych warunkach eksploatacji. Przedstawiono wyniki badań właściwości poliamidu z włóknem szklanym oraz z piaskiem kwarcowym przed i po procesie starzenia elektrochemicznego. Proces przyspieszonego sta-rzenia wykonano na stanowisku do badań, w roztworze wodnym NaCl o stężeniu 25%. Wykonano badania wytrzymałości na rozciąganie, twardości, barwy, połysku oraz właściwości termicznych metodą DSC. Stwierdzono istotne zmiany właściwości badanych materiałów po procesie starzenia elektrochemicznego. Modyfikowanie tworzyw polimerowych różnego rodzaju napełniaczami jest bardzo często stosowane w przemyśle. Wynika to z potrzeby otrzymywania materiałów o coraz lepszych właściwościach termicznych, mechanicznych oraz chemicznych. Nie bez znaczenia jest również możliwość obniżenia ceny wyrobu poprzez zastosowanie tworzyw napełnionych1-3). Poliamid należy do grupy polimerów zawierających azot. Jest częściowo krystalicznym tworzywem konstrukcyjnym o dobrych właściwościach mechanicznych4-6). Stosowany jest w wielu gałęziach przemysłu do produkcji m.in. kół zębatych, łożysk, śrub i wielu innych elementów narażonych podczas eksploatacji na działanie agresywnych chemicznie środowisk7). Właściwości wytworów z tworzyw polimerowych w dużej mierze zależą od warunkó więcej »

Effect of methyl metacrylate on the bond strength between denture base and acrylic teeth Wpływ metakrylanu metylu na wytrzymałość połączenia płyty protezy z zębami akrylowymi - DOI:10.15199/62.2015.1.14

Weronika Nowak Karolina Karońska Mariusz Pryliński Bogumiła A. Frączak Agata Prylińska-Czyżewska

Me metacrylate was applied onto an artificial acrylic teeth base attached then to denture base and polymerized at 50°C and 4 bar for 15 min. The bonds were studied for shearing strength and fracture type. The application of Me metacrylate resulted in threefold increase in the shearing strength value and a small decrease in no. of adhesive fractures. Określono wpływ metakrylanu metylu na wytrzymałość połączenia sztucznych zębów akrylanowych z tworzywem płyty protezy. Badania wykazały, że monomer zaaplikowany na powierzchnię zęba sztucznego przed przeprowadzonym procesem polimeryzacji przyczynia się do zwiększenia wytrzymałości połączenia pomiędzy analizowanymi materiałami.Utrzymanie zębów w płycie protezy ruchomej jest zależne od materiału z którego wykonany jest ząb, sposobu przygotowania powierzchni zęba, rodzaju żywicy akrylanowej użytej do wykonania płyty protezy oraz procesu polimeryzacji1-3). Zęby używane do wykonania protez zębowych to głównie zęby akrylanowe, które mają zdolność adhezyjnego łączenia z płytą protezy3). Pomimo tego oddzielenie zębów od płyty protezy, zwłaszcza w odcinku przednim łuku zębowego, ma miejsce w 22-30% przypadków4). Jednym ze sposobów uzyskania lepszego połączenia substratów jest mechaniczne przygotowanie powierzchni zęba i poprzez wytworzenie mikroretencyjnych zagłębień zwiększenie rzeczywistej powierzchni kontaktu pomiędzy st więcej »

Effect of the dye amount on physical properties of silicone pressure sensitive adhesives Wpływ ilości barwnika na fizyczne właściwości silikonowych klejów samoprzylepnych - DOI:10.15199/62.2015.1.3

Adrian K. Antosik Zbigniew Czech

Luconyl green 9360 dye was added to a com. Si pressuresensitive adhesives cured then with dichlorobenzyl peroxide on Si paper or steel substrates. The adhesive layers were studied for tack, cohesion and adhesion by std. methods. The dye addn. resulted in decreasing cohesion and adhesion to steel but also is increasing adhesion to the Si paper. Przedstawiono wyniki badań wpływu ilości barwnika Luconyl green 9360 na wybrane komercyjnie samoprzylepne kleje silikonowe. Zbadano odpowiednio wpływ dodatku 0,5-4% mas. barwnika Luconyl green 9360 na właściwości klejów. Zwiększanie stężenia barwnika powodowało pogorszenie kohezji i adhezji oraz wzrost lepkości w czasie. Dodatek zielonego barwnika był niezbędny w celu zastosowania powleczonego samoprzylepnego kleju silikonowego do łączenia dehezyjnych materiałów charakteryzujących się niską energią powierzchniową. W porównaniu z nieusieciowanymi klejami samoprzylepnymi (PSA) kleje usieciowane wykazują większą kohezję przy jednoczesnym zmniejszeniu adhezji i kleistości (tack). Właściwości fizykomechaniczne i mechaniczne, takie jak kleistość, kohezja oraz adhezja PSA zależą w dużej mierze od rodzaju i stężenia zastosowanego związku sieciującego1, 2). PSA są stosowane do łączenia ze sobą trudno sklejalnych materiałów, takich jak szkło, tworzywa sztuczne, drewno, metal, papier lub skóra. Charakte więcej »

Environmental hazard by major accidents in the Polish chemical industry Zagrożenie środowiska na terenie Polski ze strony poważnych awarii w zakładach przemysłu chemicznego - DOI:10.15199/62.2015.1.4

Andrzej Żarczyński Małgorzata Wilk Magdalena Grabarczyk-Gortat

Statistical date on major industrial accidents in Poland in 2006-2013 were collected and analyzed according to Polish and European legal regulations. Przeanalizowano skalę zagrożenia środowiska na terenie Polski poważnymi awariami i zdarzeniami o ich znamionach, wynikającymi z funkcjonowania przemysłu chemicznego w latach 2006-2013. Rozpatrzono rozmieszczenie terytorialne zdarzeń i lokalizację ich potencjalnych sprawców (zakłady dużego ryzyka, zakłady zwiększonego ryzyka i pozostałe zakłady). Oceniono wpływ kategorii ryzyka zakładów przemysłowych, urbanizacji terenu i gęstości sieci szlaków komunikacyjnych na liczbę zdarzeń. Oszacowano liczby zdarzeń w przemyśle stosującym chlor i jego związki, jako przykładowej gałęzi przemysłu chemicznego. Sformułowano kilka wniosków. Podano też przykłady poważnych awarii odnotowanych na terenie zakładów chemicznych w latach 2011 i 2012, o skutkach kwalifikujących je do zgłoszenia do Głównego Inspektora Ochrony Środowiska na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 30 grudnia 2002 r. Postępujący rozwój cywilizacyjny niesie obok wielu udogodnień technicznych także możliwość powstawania znacznych szkód w środowisku naturalnym, a jednym z większych dla niego potencjalnych zagrożeń są awarie i katastrofy chemiczne. Pomimo postępu technicznego i ponadnarodowych prac legislacyjnych wciąż się one zdarzają zarówno w krajach wysoce rozwiniętych, jak i opóźnionych cywilizacyjnie. Przykładami takich zdarzeń były wybuch i pożar w fabryce nawozów sztucznych w miasteczku West w Teksasie, które spowodowały 35 ofiar śmiertelnych, zranienie ok. 100 osób i ogromne straty materialne w dniu 18 kwietnia 2013 r., a także wyciek amoniaku w sierpniu 2013 r. w pobliżu miasta Matias Romero w południowym Meksyku, który był przyczyną śmierci 9 osób oraz zatrucia 40 osób, gdy robotnicy drogowi przypadkowo uszkodzili linię przesyłową medium, należącą do państwowego koncernu energetycznego Petróleos Mex więcej »

Explosion limits in hydrogen sulfide/air mixtures Granice wybuchowości mieszanin siarkowodoru z powietrzem - DOI:10.15199/62.2015.1.8

Andrzej Gawdzik Józef Wróbel Alicja Gawdzik Paweł Ratuszny Jarosław Gawdzik

A method for detn. of the explosion ranges for the H2S/air/inert gas mixts. as a function of temp. was developed. The method based on the exptl. data obtained at 20°C and under 1 bar. Porównano skrajne dane literaturowe odnoszące się do eksperymentalnie wyznaczonych wartości granic wybuchowości mieszanin H2S/powietrze/inert, uzyskane w temp. 20°C i pod ciśnieniem 1 bar, jak również podano własną metodę określenia granic wybuchowości tych mieszanin w funkcji temperatury. Wybuch definiuje się jako gwałtowne utlenianie lub rozkład substancji, wywołujące wzrost temperatury i ciśnienia. W przypadku ogólnym utlenianie (spalanie) zachodzi wg schematu: paliwo H+ u2t+le1n,i5aOcz2 zapłon H pr2oOdu+k(ty- spharla)nia + ciepło reakcji W odniesieniu do mieszaniny siarkowodór-powietrze schemat ten przyjmuje postać (1): (1) Wystąpienie wybuchu lub pożaru wymaga spełnienia tzw. trójkąta pożarowego, który tworzą: siarkowodór, utleniacz (powietrze) i źródło zapłonu. Wybuch lub pożar nastąpi wtedy, gdy: (i) stężenie H2S będzie zawarte pomiędzy górną, a dolną granicą wybuchowości, (ii) stężenie O2 przekroczy charakterystyczną dla układu, minimalną wartość, i (iii) źródło zapłonu będzie mieć wystarczającą energię (np. iskra) lub będzie zdolne do podgrzania substancji do temperatury samozapłonu. Dolna granica wybuchowości LEL (lower explosive limit) to najmniejsze stężenie palnej substancji, które podtrzymuje proces spalania palnej substancji po zmieszaniu jej z powietrzem i zainicjowaniu zapłonu. Górna granica wybuchowości UEL (upper explosive limit) to największe stężenie palnej substancji, przy którym mieszanina zawiera wystarczającą ilość utleniacza (tlenu) aby po zainicjowaniu nastąpiła propagacja płomienia. Z definicji tych wynika, że proces spalania w warunkach LEL przebiega z niedomiarem H2S, a w warunkach UEL z niedomiarem tlenu. Czynnikami wpływającymi na wartości liczbowe granic wybuchowości są przede wszystkim temperatura, ciśnienie więcej »

Functional characteristics of a six-roller mill for grainy or particle materials used in chemical and food industries Charakterystyki użytkowe sześciowalcowego mielenia uziarnionych surowców dla przemysłu chemicznego i spożywczego - DOI:10.15199/62.2015.1.9

Józef Flizikowski Józef Sadkiewicz Andrzej Tomporowski

A process for dry milling wheat grains in a six-roller mill used in chem. and food industries was studied in air to det. the relationships of productive traffic, states and changes in the motion of grainy particles, their displacement, mixing, and grinding. Some granulometric indicators of a product quality (estimators of prepn. and dough fermentation) were used in the evaluation. The operation efficiency depended on friction conditions, collisions, cutting, and the mill design features. A good disintegration of the wheat grains (0.67 mm) was achieved at low energy consumption (72.3-123.3 J/g) and high yield (32.1-56.2 kg/h). Poddano analizie wzajemne relacje ruchu użytkowego, stanów i przemian cząstek rozdrabnianego surowca ziarnistego (ziaren pszenicy), przemieszczenia, mieszania i rozdrabniania w młynie 6-walcowym. Wykazano, że zależą one m.in. od warunków tarcia, zderzeń, cięcia i cech konstrukcyjnych młyna. Dokonano oceny warunków technicznych procesu użytkowania 6-walcowego młyna nowej konstrukcji (nWk), stosowanego w przemyśle chemicznym i spożywczym. Do oceny wykorzystano granulometryczne wskaźniki jakości produktu (estymatory przygotowania i fermentacji ciasta). Już na etapie przygotowania wielu procesów laboratoryjnych i przetwórczych w przemyśle chemicznym, dla postulowanych stanów jakości, postaci i wymiarów geometrycznych sody ciężkiej, minerałów, związków chemicznych lub mąki, mając na uwadze geometryczne, tworzywowe i dynamiczne cechy konstrukcyjne dobiera się podstawowe warunki techniczne kruszarek i młynów (rodzaj, masę i prędkość narzędzia), oraz ich postać geometryczną i wymiary kół (tarcz, walców, stożków)1-3). Poszukiwanie warunków konstrukcyjnych zależy od postulowanych stanów rozdrabniania i przetwórstwa4). Celem pracy była analiza warunków technicznych użytkowania 6-walcowego młyna nowej konstrukcji (nWk), ocena za pomocą użytkowych, granulometrycznych wskaźników jakości produktu jako estymatorów więcej »

Innowacje w przemyśle chemicznym w Polsce. Aspekty teoretyczne i praktyczne - DOI:10.15199/62.2015.1.2

Arkadiusz Piwowar

W ostatnich latach do najczęściej podejmowanych tematów dyskusji środowiska naukowego i gospodarczego należą innowacje i innowacyjność, w tym określenie znaczenia oraz wpływu tych kategorii na funkcjonowanie rynku. Zagadnienia związane z innowacją i innowacyjnością są bardzo popularnym tematem publikacji i wystąpień w obszarze przemysłu chemicznego. Innowacje w tym przemyśle nie tylko decydują o kierunku i tempie rozwoju podmiotu wdrażającego innowacyjne rozwiązania (w aspekcie budowania przewagi konkurencyjnej), ale również stanowią przyczynek do kreowania postępu w całej gospodarce narodowej. Dzieje się tak dlatego, ponieważ przemysł chemiczny wytwarza wiele półproduktów, które stanowią surowce dla innych działów i branż przemysłu oraz budownictwa. O konieczności wprowadzania innowacyjnych rozwiązań w obszarze produktów oraz procesów organizacyjnych w działalności podmiotów branży chemicznej decydują szybkie tempo zmian w gospodarce wynikające m.in. ze zmian w zachowaniach konsumpcyjnych oraz wzrastająca konkurencja dynamizowana procesami globalizacyjnymi. Głównym celem niniejszej publikacji jest przedstawienie charakterystyki działalności innowacyjnej przedsiębiorstw branży chemicznej w latach 2009-2011. Podstawą opracowania były dane GUS dotyczące działalności innowacyjnej przedsiębiorstw przetwórstwa przemysłowego (Sekcja C w PKD-2007), w tym produkcji chemikaliów i wyrobów chemicznych (Dział 20 w PKD-2007) w podmiotach gospodarczych, w których liczba pracujących przekraczała 49 osób. Wtórnymi źródłami były także informacje z Raportów Rocznych Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego. Podstawą opracowania były również obserwacje rynku chemicznego w Polsce oraz doświadczenie autora ze współpracy z podmiotami przemysłu chemicznego. W okresie wrzesień- grudzień 2013 r. autor odbywał staż badawczy w Zakładach Chemicznych Siarkopol Tarnobrzeg Sp. z o.o., a w latach 2004-2008 wykonywał prace zlecone dla Zakładów Ch więcej »

KONFERENCJE Chemika-Expo 2014

Jerzy Polaczek

W dniach 23-24 października 2014 r. w siedzibie Regionalnego Centrum Innowacji i Transferu Technologii Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie (ZUT) odbyło się VI Międzynarodowe Forum Naukowo-Gospodarcze Chemika- Expo 2014. Organizatorem Forum był Zachodniopomorski Klaster Chemiczny "Zielona Chemia" ze Szczecina. Pierwszy dzień obrad poświęcony był problematyce nowoczesnych materiałów kompozytowych (zwłaszcza wytwarzanych z użyciem włókien naturalnych) oraz ich zastosowaniom w różnych dziedzinach gospodarki. Otwarcia konferencji dokonał prof. dr hab. inż. Artur Bartkowiak, dyrektor Centrum Bioimmobilizacji i Innowacyjnych Materiałów Opakowaniowych Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego (CBIMO ZUT) w Szczecinie. On też objął prowadzenie obrad. W trakcie pierwszej sesji przedstawiono i omówiono najważniejsze kierunki prac badawczo-wdrożeniowych w zakresie materiałów kompozytowych Unii Europejskiej. I tak dr Johannes Ganser z Instytutu Stosowanych Badań Polimerów (IAP Fraunhofer) z Berlina przedstawił wyniki swoich prac nad zastępowaniem włókien szklanych włóknami celulozowymi (20-30%) w produkcji kompozytów na osnowie wielu biodegradowalnych polimerów i kopolimerów (m.in. polihydroksymaślan, polilaktyd, poliamid-6.10, poli(bursztynian butylenu) i poli(adypinian butylenu). Prelegent stosował włókna krótkie, a kompozyty formował metodą wtryskiwania. Badał oddziaływania na powierzchni kontaktu włókna z osnową i zaobserwował zachodzenie reakcji szczepienia. Bardzo ważny okazał się również dodatek stabilizatorów i środków sprzęgających. Włókna celulozowe (lignina) okazały się również przydatne do wytwarzania kompozytów na osnowie polietylenowej (1:1). W kolejnym referacie dr Adam Jaszkiewicz (BASF, Ludwigshafen, Niemcy) przedstawił prace prowadzone w koncernie na potrzeby motoryzacji, ze szczególnym uwzględnieniem wzmacnianych włóknami materiałów kompozytowych na osnowie pol więcej »

Methods for removing pharmaceuticals and their metabolites from water and wastewater Sposoby usuwania produktów farmaceutycznych i ich metabolitów z wody i ścieków - DOI:10.15199/62.2015.1.10

Anna Zając Joanna Zembrzuska Izabela Kruszelnicka Dobrochna Ginter-Kramarczyk

A review, with 55 refs., of active sludge, ozonation, oxidn., UV radiation and membrane methods for degrdn. of org. compds. of pharmaceutical origin. Dokonano analizy różnych metod i rozwiązań technologicznych mających na celu usunięcie zanieczyszczeń farmaceutycznych transportowanych do oczyszczalni ścieków, a tym samym minimalizację ich przedostawania się do wód przeznaczonych do spożycia. Mimo luki w aspektach prawnych dotyczących określenia stężeń leków w środowisku, dopuszczalnych i bezpiecznych dla organizmów żywych, temat usuwania leków budzi zainteresowanie szerokiej rzeszy naukowców z różnych dziedzin. Zarówno chemicy, analitycy, technologowie wody i ścieków, jak i inni specjaliści starają się poprawić bezpieczeństwo i zapobiegać niekorzystnym zmianom wynikającym z użytkowania zasobów środowiska. Jedną z form stanowi poszukiwanie i opracowywanie nowych technik i metod badawczych, pozwalających na skuteczne zatrzymywanie lub rozkład dotychczas nieznanych zanieczyszczeń farmaceutycznych. Ze względu na stale rosnącą produkcję i konsumpcję leków oraz wprowadzanie coraz to nowszych form i grup leków na rynek konsumencki, problem opracowania taniej, skutecznej i możliwej do wdrożenia na szeroką skalę metody usuwania produktów lekowych z wody i ścieków nie pozwala na zwłokę i zmusza do natychmiastowego podjęcia działań w tym zakresie. Największymi źródłami zużytych leków są szpitale, koncerny farmaceutyczne oraz gospodarstwa domowe1). Dużą dawkę zanieczyszczeń lekowych stanowią antybiotyki podawane prewencyjnie zwierzętom hodowlanym, głównie bydłu i trzodzie chlewnej. Leki transportowane do sieci kanalizacyjnej występują często w postaci przetworzonej, jako metabolity. Niekiedy zdarza się, że brak wiedzy na temat właściwego postępowania z przeterminowanym lekiem powoduje, że są one spuszczane w toaletach lub umywalkach, skąd razem ze ściekami komunalnymi kierowane są do oczyszczalni ścieków1, 2). Badania przeprowad więcej »

Modelling and thermodynamic calculations of methanol synthesis by hydrogenation of carbon dioxide Modelowanie i obliczenia termodynamiczne nad syntezą metanolu w wyniku uwodornienia ditlenku węgla - DOI:10.15199/62.2015.1.13

Artur Wodołażski

Synthesis of MeOH by hydrogenation of CO2 at varying temp., pressure and syngas compn. was numerically simulated by using Vanden Bussche & Froment kinetic model. Thermodynamic calcns. of equil. concns. of MeOH and CO were carried out. Przeprowadzono obliczenia termodynamiczne syntezy metanolu w wyniku uwodornienia CO2 w różnych warunkach procesowych. Określono wydajność równowagową syntezy metanolu i tlenku węgla(II). W obliczeniach uwzględniono reakcję konwersji gazu wodnego WGSR (water gas shift reaction). Wyniki obliczeń wskazują na znaczący wpływ parametrów procesowych: temperatury, ciśnienia oraz składu mieszaniny wejściowej na równowagową wydajność syntezy metanolu i tlenku węgla(II). Przeprowadzono obliczenia numeryczne syntezy metanolu w homogenicznym reaktorze rurowym z wykorzystaniem modelu kinetycznego Vanden Bussche'a i Fromenta. Metanol w światowym przemyśle chemicznym stosowany jest głównie do produkcji formaldehydu, kwasu octowego, estrów metylowych kwasów tłuszczowych, eteru metylowo-tertbutylowego (MTBE) i dimetylowego (DME). Światowe zapotrzebowanie na metanol wynosi ok. 50 mln t/r1). Stosowany jest również jako nośnik wodoru w ogniwach paliwowych oraz jako paliwo w przemyśle motoryzacyjnym w komponowaniu (blendingu) benzyn. Metanol poprzez transestryfikację triglicerydów używany jest do produkcji biodiesla w celu ograniczenia emisji tzw. "gazów cieplarnianych"2). W USA ok. 30 tys. a w Chinach ok. 50 tys. samochodów (2008 r.)3) jest zasilanych paliwem M-85 (85% obj. metanolu i 15% obj. węglowodorów). Chociaż M-85 znacznie trudniej ulega zapłonowi niż benzyna z powodu wysokiej temperatury zapłonu to emituje znacznie mniej zanieczyszczeń (o ok. 50% zmniejsza emisję acetaldehydu, benzenu i 1,3 butadienu). Ponadto opary metanolu nie są tak łatwopalne, jak opary benzyny i wymagają cztery razy większego stężenia w powietrzu aby ulec zapłonowi4) . Proces uwodornienia ditlenku węgla do metanolu w ostatnic więcej »

Od redakcji

Andrzej Jan Szyprowski

Miniony rok 2014 zgodnie z podobno chińską klątwą "obyś żył w ciekawych czasach" uraczył nas taką ilością wydarzeń, że starczyłoby na kilka nudnych jak "flaki z olejem" lat osiemdziesiątych, nie wspominając już tak odległych dla naszych młodych Czytelników latach sześćdziesiątych. Rok rozpoczynaliśmy z nadziejami, trwała rewolucja na kijowskim Majdanie, stwarzająca nadzieje na prodemokratyczne zmiany na Ukrainie, a prezydent Putin uwolnił Michaiła Chodorkowskiego, najważniejszego więźnia politycznego Rosji. Gest Putina był zapewne podyktowany troską o powodzenie Zimowych Igrzysk Olimpijskich w Soczi. Niestety, pojawiły się "zielone ludziki" na Krymie i nagle za naszą granicą, tuż po sąsiedzku pojawiła się wojna, która Europę i Polskę omijała od kilkudziesięciu lat. Naliczono już ok. 4000 ofiar śmiertelnych tego konfliktu, a polityk, którego jeszcze rok temu na całym świecie określano "jako pana, z którym można robić interesy" z kamienną twarzą na konferencjach prasowych na pytania, kiedy Rosja wycofa z Ukrainy swoich żołnierzy odpowiada, że jest to niemożliwe, bowiem ich tam nie ma. Z innych ważnych wydarzeń na świecie trzeba jeszcze przypomnieć kanonizację papieży Jana Pawła II i Pawła VI. A przecież był jeszcze wspaniały Mundial w Brazylii i Olimpiada w Soczi. Na zakończenie roku w światowej polityce sensacją jest zmiana polityki Stanów Zjednoczonych wobec Kuby, przerwanie trwającego 50 lat bojkotu Kuby przez USA i wznowienie między krajami stosunków dyplomatycznych. W Polsce nastąpiła zmiana pre więcej »

PERSONALIA

Prof. dr hab. inż. Karol GRELA w dniu 3 grudnia 2014 r. na Zamku Królewskim w Warszawie odebrał dyplom laureata Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej za 2014 r., nagrody nazywanej "Polskim Noblem". Prof. K. Grela urodził się w 1970 r. w Warszawie. Jest chemikiem zajmującym się syntezą związków organicznych i metaloorganicznych, absolwentem Wydziału Chemicznego Politechniki Warszawskiej (1994). Uzyskał stopnie naukowe doktora (1998) i doktora habilitowanego (2003) oraz tytuł profesora (2008), pracując w Instytucie Chemii Organicznej PAN. W latach 1999-2000 przebywał na stażu podoktorskim w Instytucie Maxa Plancka w Mülheim nad Rurą (Niemcy). Kieruje Laboratorium Syntezy Metaloorganicznej w Centrum Nauk Biologiczno-Chemicznych Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego, pracuje też na część etatu w Instytucie Chemii Organicznej PAN. Jest członkiem Polskiego Towarzystwa Chemicznego i honorowym członkiem Izraelskiego Towarzystwa Chemicznego. Prof. K. Grela jest laureatem licznych nagród i wyróżnień za osiągnięc więcej »

Polskie firmy chemiczne w Internecie Część LVIII Opracowała: mgr Ewa Spasówka S

Saminex Sp. z o.o. ul. Podgórna 100 87-300 Brodnica tel.: (56) 49 30 411 fax: (56) 49 84 443 Formularz na stronie www www.saminex.com.pl Samson Sp. z o.o. Automatyka i Technika Pomiarowa al. Krakowska 197 02-180 Warszawa tel.: (22) 57 39 777 fax: (22) 57 39 776 samson@samson.com.pl www.samson.com.pl SaneChem Sp. z o.o. 05-152 Czosnów ul. Gdańska 34 tel.: (22) 785 95 60 te więcej »

Rheological properties of an heterogeneous polybutadiene-based propellant slurry Reologiczne właściwości zawiesiny heterogenicznego paliwa rakietowego na bazie kauczuku butadienowego - DOI:10.15199/62.2015.1.15

Bogdan Florczak

A mixt. of hydroxyl-terminated polybutadiene, dioctyl adipate plasticizer, dimeryl diisocyanate curing agent, NH4ClO4, Al powder and 2,2'-bis(ethylferrocenyl)propane, lecithin additive, glycerol soln. of oxalic acid, 1,1'-isophthaloyl bis(2-methylaziridine) and (2,2'-methylene-bis(6-tert-butyl- 4-methylphenol) antioxidant was prepd. as heterogeneous propellant slurry and studied for viscosity as function of time and temp. The results were presented as logarithmic equations. The propellant slurry had a relatively long pot life time. Wyniki badań zmian lepkości zawiesiny heterogenicznego paliwa rakietowego więcej »

Study on properties of oxide pigments after environmental expositions Badania właściwości pigmentów tlenkowych po narażeniach środowiskowych - DOI:10.15199/62.2015.1.5

Edwin Makarewicz Magdalena Tworek Katarzyna Witt Iryna Shyychuk Dorota Ziółkowska

Seven com. oxide pigments were studied for corrosion resistance in aq. solns. of H2SO4 or NaOH by colorimetry, thermogravimetry, X-ray diffraction, chem. anal, and adsorption of methylene blue. Some changes in color and chem. compn. of the pigments were obsd. esp. in the case of Zn-contg. pigments. Przedstawiono wyniki badań wpływu wodnego roztworu kwasu siarkowego i zasady sodowej na niektóre właściwości termoodpornych tlenkowych pigmentów spinelowych. Za pomocą spektrometrii odbiciowej, fluorescencji rentgenowskiej, termograwimetrii, strukturalnej rentgenografii dyfrakcyjnej oraz adsorpcji błękitu metylenowego określono zmianę barwy, składu chemicznego, budowy krystalograficznej i powierzchni właściwej pigmentów oraz występowanie efektów cieplnych. Wskazano na negatywny wpływ środowisk chemicznych na właściwości powierzchniowe pigmentów oraz ich późniejsze zachowanie w powłoce malarskiej. Do zabezpieczania urządzeń i aparatów pracujących w podwyższonych temperaturach są stosowane materiały termoodporne. Najczęściej wytwarza się je z żywic silikonowych wytrzymujących temp. do 700°C, aromatycznych imidów odpornych do 450°C oraz z polimerów fluorowych odpornych do 350°C. Powłoki ze szklistych nieorganicznych emalii mogą być eksploatowane do temp. ok. 1400°C. We wszystkich rodzajach powłok znajdują się pigmenty i napełniacze. Powinny one zachować swoje pierwotne właściwości i nie okazywać katalitycznego wpływu na powłokę, powodując przyspieszone jej niszczenie1-3). Do pigmentów zwiększających termoodporność powłok zalicza się neutralne tlenki metali lub metaliczne proszki (stal nierdzewna, puder aluminiowy, stałe roztwory złożone z mieszaniny tlenków metali nazywane pigmentami spinelowymi). Skład pigmentów spinelowych można wyrazić za pomocą ogólnych wzorów: IMe2+Ox IIMe3+O3 lub IMe2+Ox IIIMe4+O3 w których IMe2+ to jony Mg, Zn, Fe, Co, Mn, Ni, Cu, Ca, Sr, Ba, Cd, Pb, IIMe3+ - jony Al, Fe, Cr, Mn, a IIIMe4+ - Ti, Sn, Sb, więcej »

Use of post-coagulation sludge to decrease polymeric aluminium chloride dose during treatment of water with high concentration of dissolved organic compounds Wykorzystanie osadu pokoagulacyjnego do zmniejszenia dawki PACl podczas uzdatniania wody o dużej zawartości rozpuszczonych związków organicznych - DOI:10.15199/62.2015.1.11

Jolanta Gumińska Adam Gumiński

Tap water was coagulated with polymeric Al chloride (PACl) and Al2(SO4)3 at 20°C (Al dose 1,1-3,3 mg/L). The postcoagulation sludge was sepd. by sedimentation and recycled to the original water. Zeta potential was detd. before and after sludge addn. to the water sample. Humic acids-contaminated water (an artificial sample) was coagulated with PACl. The purifn. was followed by detn. of UV absorbance at 254 nm and turbidity. Recycling of the postcoagulation sludge resulted in decreasing the coagulant consumption. Cząstki osadu pokoagulacyjnego powstającego po procesie koagulacji i sedymentacji są obdarzone niezneutralizowanym dodatnim ładunkiem powierzchniowym, który może neutralizować ujemny ładunek koloidalnych zanieczyszczeń w oczyszczanej wodzie. Posiadają one także wciąż niewykorzystane zdolności adsorpcyjne. Wykorzystanie tych właściwości osadu poko-agulacyjnego podczas koagulacji z recyrkulacją osadu do komory flokulacji umożliwia obniżenie dawki koagulantu. Ma to szczególnie duże znaczenie, gdy w procesie koagulacji stosowane są koagulanty wstępnie zhydrolizowane, które są znacznie droższe od koagulantów hydrolizujących np. siarczanu glinu. Wykorzystanie osadu pokoagulacyjnego do poprawy efektywności koagulacji nie jest nowym rozwiązaniem w technologii wody. Możliwość wykorzystania osadu powstałego w klasycznej koagulacji objętościowej, po następujących po sobie fazach flokulacji i sedymentacji, wynika z faktu, że osad ten ma wciąż zdolności adhezyjne i adsorpcyjne. Cząstki osadu nie tylko mogą adsorbować koloidy i zawiesiny znajdujące się w oczyszczanej wodzie, ale przede wszystkim wpływają na szybsze tworzenie się i aglomerację powstających kłaczków. Wytrącony osad pokoagulacyjny dodawany do komory flokulacji z powodzeniem zastępuje wówczas dodawanie obciążni82 94/1(2015) ków. Cząstki osadu pokoagulacyjnego pełnią rolę zarodków procesu flokulacji, przyspieszają reakcje chemiczne i tworzenie się większych aglomera więcej »

WSPOMNIENIE POŚMIERTNE Prof. zw. dr hab. inż. Romuald Bogoczek (1930-2014)

Elżbieta Kociołek-Balawejder

W dniu 13 listopada 2014 r. zmarł prof. zw. dr hab. inż. Romuald Bogoczek, Profesor Honorowy Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu. Okres działalności naukowo-dydaktycznej Pana Profesora można podzielić na dwa etapy. W pierwszym etapie, obejmującym lata 1958-1975, pracował na Politechnice Śląskiej w Gliwicach. Drugi etap, lata 1975-2006, to czas Jego działalności na Uniwersytecie Ekonomicznym we Wrocławiu, z którą to uczelnią był związany przez ponad 30 lat. To krótkie opracowanie odnosi się głównie do drugiego etapu Jego kariery zawodowej. Profesor Romuald Bogoczek urodził się 4 maja 1930 r. w Chorzowie. W 1956 r. ukończył studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach. W latach 1958-1975 był zatrudniony na tym Wydziale jako pracownik naukowo-dydaktyczny. Tam też w 1963 r. obronił pracę doktorską pt. "Badania i rozdział produktów utleniania węglowodanów" i uzyskał stopień naukowy doktora nauk technicznych. Promotorem pracy doktorskiej była prof. dr inż. Czesława Troszkiewicz. W 1970 r., w wieku 40 lat, R. Bogoczek został doktorem habilitowanym nauk chemicznych w zakresie chemii organicznej. Tematem rozprawy habilitacyjnej były "Studia nad syntezą kwasu L-askorbinowego z L-sorbozy". W 1975 r. przeniósł się do Wrocławia. Wówczas na Wydziale Inżynieryjno-Ekonomicznym obecnego Uniwersytetu Ekonomicznego powołano nową specjalność kształcenia w zakresie ekonomiki i organizacji przemysłu chemicznego i utworzono Zakład Technologii Przemysłu Chemicznego. Dr hab. R. Bogoczek wygrał konkurs na kierownika tej nowej jednostki. Zorganizował jej pracę od podstaw i kierował nią do 2003 r. (obecnie nosi ona nazwę Katedry Technologii Chemicznej). W 1994 r. otrzymał tytuł profesora nauk techn więcej »

Wybrane zgłoszenia patentowe z dziedziny chemii (wg Biuletynu Urzędu Patentowego, nr 21 i 22 z 2014 r.)

Zgł. nr 403600; A01N 57/20 INSTYTUT CIĘŻKIEJ SYNTEZY ORGANICZNEJ BLACHOWNIA, Kędzierzyn-Koźle Kuliszewska E., Cegielska A., Kosno J., Fiszer R., Sobiech Ł., Skrzypczak G., Marcinkowska K. Kompozycja herbicydowa Kompozycja herbicydowa zawiera 0,015-1% soli N-fosfonometyloglicyny, 0,1-0,5% mas. bis-czwartorzędowej soli amoniowej składającej się z dwóch jednostek amfifilowych RR1R2N+, połączonych łącznikiem s o wzorze 1, w którym R oznacza krótki łańcuch alkilowy zawierający 1-3 grup metylowych, R1 krótki łańcuch alkilowy zawierający 1-3 grup metylowych, R2 długi łańcuch alkilowy zawierający 8-18 grup metylenowych, s jest łącznikiem będącym łańcuchem alkilowym zawierającym 2-20 grup metylowych a X oznacza jon halogenowy. (7 zastrzeżeń) Zgł. nr 403657; B01D 71/38 INSTYTUT BIOCYBERNETYKI I INŻYNIERII BIOMEDYCZNEJ IM. MACIEJA NAŁĘCZA POLSKIEJ AKADEMII NAUK, Warszawa Chwojnowski A., Łukowska E., Wojciechowski C., Lewińska D. Membrana półprzepuszczalna i sposób jej otrzymywania Przedmiotem wynalazku jest membrana półprzepuszczalna wykonana z mieszaniny membranotwórczych polimerów syntetycznych i/albo naturalnych, w której skład wchodzi co najmniej jeden polimer nieulegający biodegradacji i/albo hydrolizie w ilości 75-98% mas. membrany i co najmniej jeden polimer ulegający biodegradacji i/albo hydrolizie w ilości 2-25% mas. membrany. Wynalazek obejmuje także sposób otrzymywania membrany półprzepuszczalnej. (14 zastrzeżeń) R1 N s N R1 R R2 R R2 2Xwzór 1 Zgł. nr 403677; B01F 5/06 ZACHODNIOPOMORSKI UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNY W SZCZECINIE, Szczecin Kordas M., Rakoczy R., Fijałkowski K., Struk M. Mieszalnik statyczny do mieszania cieczy, zwłaszcza biocieczy Mieszalnik statyczny do mieszania cieczy, zawierający zbiornik, płaszcz termostatujący, mieszadło, charakteryzuje się tym, że ma osadzone na pręcie montażowym (8), w osi zbiornika (9), co najmniej jedno mieszadło, składające się z piasty (1), do której więcej »

Z prasy zagranicznej

Marian Paszkowski

Spadek cen ropy naftowej a rewolucja łupkowa The Economist 2014, 413, nr 8916, 15 i 71 ICIS Chem. Business 2014, 286, nr 13,10 Chem. Eng. News 2014, 92, nr 49, 6 Od czerwca 2014 r. ceny ropy naftowej na świecie spadły z ok. 115 do 70 USD za baryłkę, tj. o prawie 40%. Spadek ten jest częściowo skutkiem słabej koniunktury gospodarczej i związanego z tym mniejszego zużycia ropy, częściowo zaś z polityką kartelu OPEC, który wyprodukował w tym czasie więcej ropy niż oczekiwano. Jednak za głównych sprawców tego spadku uznaje się amerykańskie firmy naftowe z Dakoty Północnej i Teksasu, które w ciągu 4 ubiegłych lat, dzięki nowej technice wiertniczej zwanej szczelinowaniem hydraulicznym (fracking), rozwinęły na dużą skalę wydobycie ropy łącznie z gazem z formacji łupkowych dotychczas uważanych za nienadające się do eksploatacji. Począwszy od 2010 r. wywiercono w tym celu ok. 20 tys. nowych odwiertów, w wyniku czego produkcja ropy naftowej w USA zwiększyła się o jedną trzecią, prawie do 9 mln baryłek na dobę (b/d), tj. była jedynie o 1 mln b/d mniejsza niż w Arabii Saudyjskiej. W ten sposób świat przeszedł od niedoboru ropy do nadwyżek jej produkcji. Tańsza ropa naftowa jest dla globalnego wzrostu gospodarczego czymś na podobieństwo adrenaliny dla organizmu. Podaje się bowiem, że dzięki obniżce jej ceny od producentów do konsumentów przepłynęło ok. 1,3 mld USD. Stratne na tym są przede wszystkim kraje eksportujące ropę naftową, i to tym bardziej, im większa jest zależność ich budżetów od ceny ropy i wielkości jej eksportu. Efektem taniej ropy są również duże cięcia w nakładach inwestycyjnych takich firm energetycznych, jak ExxonMobil i Shell. Po okresie szafowania przez nie pieniędzmi na poszukiwania ropy naftowej i gazu w Arktyce i w głębinach mórz tropikalnych (bez większego zresztą efektu) firmy te, począwszy od 2013 r., zaczęły bowiem mocno ograniczać swoje budżety. Generalnie biorąc, spadek cen ropy naftowej prow więcej »