SIGMA-NOT - PORTAL INFORMACJI TECHNICZNEJ - Największa baza artykułów technicznych online

PRZEMYSŁ CHEMICZNY

Miesięcznik ISSN 0033-2496, e-ISSN 2449-9951 - rok powstania: 1917
Czasopismo Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego (SITPChem.)

LUDZIE POLSKIEJ CHEMII - Dr inż. Konrad K. Jaskóła

Konrad Karol Jaskóła urodził się 22 kwietnia 1944 r. we wsi Borycz (ok. 300 mieszkańców) w powiecie Strzelce Opolskie1). Pochodzi z rodziny rolniczej. Z siedmiorga rodzeństwa (dwie siostry i pięciu braci) dwoje było młodszych od niego. Dziewięciohektarowe gospodarstwo prowadzili rodzice, matka, Albina, i ojciec, Józef. Ojciec pracował okresowo jako robotnik w Hucie Ozimek, bowiem ziemia nie mogła wyżywić tak licznej rodziny2). Matka dożyła sędziwego wieku, ponad 95 lat, ojciec żył 80 lat. W wielodzietnej rodzinie starsze dzieci musiały opiekować się młodszymi, jesienne i zimowe wieczory rodzina spędzała przy kuchennym piecu, słuchając czytanych przez matkę książek i opowiadanych przez nią bajek. Jak i pozostałe rodzeństwo, musiał w dzieciństwie paść krowy. Pamięta te lata jako biedne, ale szczęśliwe miłością i wspólnotą swoich najbliższych. Uczył się w szkołach podstawowych w Boryczy i Krośnicy (w szóstej i siódmej klasie) oraz w liceum ogólnokształcącym w Strzelcach Opolskich, które ukończył w 1963 r. Rodzina wytypowała go do przejęcia kierowania gospodarstwem po rodzicach, więc mimo zdanego egzaminu wstępnego do liceum nie poszedł, orał pole i uprawiał rolę. Jednak po roku powtórnie zdał egzamin wstępny do liceum i rozpoczął w nim naukę. Być może przebyta w tym czasie choroba (operacja wyrostka robaczkowego z komplikacjami) spowodowała, że do pracy na roli nie wrócił, zamienił ją na studia chemiczne i późniejszą karierę przemysłową. Do szkoły jeździł 15 km rowerem, przy gorszej pogodzie lub zimą rowerem dojeżdżał 8 km do stacji kolejowej i dalej podróżował pociągiem. Studiował na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Pierwsze pół roku studiów to była praktyka robotnicza w Zakładach Azotowych w Chorzowie, podczas której pakował saletrzak do worków, a worki do wagonów. Pracowało się fizycznie po 12 godzin dziennie, także przez dwie niedziele w miesiącu. Na specjalizację wybrał ciężką syntezę or [...]

ZAKUP JEDNORAZOWY I DOSTĘP DO WIRTUALNEJ CZYTELNI
PRENUMERATA PAPIEROWA

Metoda płatności: Płatności elektroniczne (karta kredytowa, przelew elektroniczny)
Dostęp do publikacji (format pdf): 6.00 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 1h: 24.60 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 4h: 43.05 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 12h: 73.80 zł	DO KOSZYKA

Prenumerata

Szanowny Kliencie!
Zamów roczną prenumeratę w wersji PLUS a uzyskasz dostęp do archiwalnych publikacji tego czasopisma.
Nie zwlekaj - skorzystaj z tysięcy publikacji o najwyższym poziomie merytorycznym.

prenumerata papierowa roczna PLUS (z dostępem do archiwum e-publikacji) - tylko 780.00 zł
prenumerata papierowa roczna PLUS z 10% rabatem (umowa ciągła) - tylko 702.00 zł *)
prenumerata papierowa roczna - 690.00 zł
prenumerata papierowa półroczna - 345.00 zł
prenumerata papierowa kwartalna - 172.50 zł

okres prenumeraty:

*) Warunkiem uzyskania rabatu jest zawarcie umowy Prenumeraty Ciągłej (wzór formularza umowy do pobrania).
Po jego wydrukowaniu, wypełnieniu i podpisaniu prosimy o przesłanie umowy (w dwóch egzemplarzach) do Zakładu Kolportażu Wydawnictwa SIGMA-NOT.

Zaprenumeruj także inne czasopisma Wydawnictwa "Sigma-NOT" - przejdź na stronę fomularza zbiorczego »

INNE PUBLIKACJE W TYM ZESZYCIE

Adsorption of volatile organic compounds onto activated carbon Adsorpcja lotnych związków organicznych na węglu aktywnym - DOI:10.12916/przemchem.2014.347

Bronisław Buczek Piotr Kozera

Three activated carbons were used for adsorption of MeOH, PhMe and Me2CO at 298 K. The pore texture of activated carbons was evaluated based on argon adsorptiondesorption isotherms. Wzrost produkcji przemysłowej powoduje problemy zarówno z odpadami, jak i wzrastającym zanieczyszczeniem atmosfery. Technologia adsorpcyjna wykorzystywana jest do kontrolowania emisji i odzyskiwania lotnych związków organicznych (LZO). Badano właściwości dwóch handlowych węgli aktywnych oraz węgla wytwarzanego w skali laboratoryjnej, pochodzących z różnych prekursorów. Oceniono strukturę porowatą węgli na podstawie izoterm adsorpcji i desorpcji argonu. Porównywano właściwości adsorpcyjne węgli aktywnych dla takich adsorbatów, jak alkohol metylowy, aceton oraz toluen. Postęp w produkcji przemysłowej powoduje stały wzrost ilości odpadów, ścieków, a także zanieczyszczeń gazowych emitowanych do atmosfery. Lotne związki organiczne (LZO) mogą być emitowane ze źródeł naturalnych, przemysłowych oraz wtórnych. Emisja ze źródeł naturalnych jest wynikiem różnorakich procesów fotochemicznych i biochemicznych w otaczającym środowisku, podczas gdy do przemysłowych źródeł emisji zalicza się procesy technologiczne, w których związki organiczne są stosowane jako rozpuszczalniki, odczynniki i reagenty, bądź też wytwarzane są w postaci produktu lub odpadu. Operacją towarzyszącą tym procesom jest odparowanie substancji, której pary uchodzą wraz z powietrzem zazwyczaj w dużym rozcieńczeniu. Oprócz konieczności obniżenia emisji substancji szkodliwych zanieczyszczających środowisko nie bez znaczenia jest również możliwość odzyskiwania usuniętych związków i ponownego ich wykorzystania1). Wraz ze wzrostem liczby samochodów w aglomeracjach miejskich utrzymanie czystego powietrza stało się palącym problemem. Okazuje się, że samochody są źródłem dwojakiego rodzaju emisji: tej, która powstaje w wyniku spalania paliw ciekłych i gazowych oraz będącej wynikiem parowania paliw więcej »

Aktualności

PCC Rokita idzie na giełdę PCC Rokita chce wejść na warszawską Giełdę Papierów Wartościowych aby pozyskać środki na rozwój poprzez emisję akcji i ich ofertę publiczną. W naszej strategii finansowania rozwoju widzimy miejsce zarówno dla kredytów bankowych, finansowania obligacyjnego, jak też pozyskiwania środków poprzez emisję akcji - powiedział Rafał Zdon, wiceprezes zarządu PCC Rokita. Długoterminowa strategia biznesowa firmy zakłada intensywny rozwój segmentu polioli (podstawowego surowca do wytwarzania poliuretanów) i systemów poliuretanowych, wykorzystywanych do produkcji materacy, elastycznych i sztywnych pianek, produktów izolacyjnych, klejów, powłok i innych materiałów stosowanych w różnych gałęziach gospodarki. Spółka zamierza skoncentrować się na rozwoju produktów specjalistycznych dla branży meblarskiej, budowlanej i samochodowej, przy jednoczesnym zmniejszaniu udziału w portfelu produktów standardowych. Umożliwi to spółce umocnienie pozycji w krajach o rozwiniętym przemyśle meblarskim (Polska, Niemcy, Włochy) oraz rozwój sprzedaży poza Europą (głównie w Turcji i Azji Południowo- Wschodniej). A ekspansja poza Europę jest dalekosiężnym celem PCC Rokita. Planowane inwestycje wiążą się także ze zwiększeniem zdolności produkcyjnych, umożliwią nam mocniejsze zaangażowanie we wszystkich segmentach rynku poliuretanowego. Ponadto będziemy mogli wykorzystać efekt silniejszej integracji pionowej polegający na fakcie, że produkowane przez nas poliole są również surowcem do wytwarzanych 93/3(2014) 289 przez nas systemów poliuretanowych - mówi Wiesław Klimkowski, prezes spółki z Brzegu Dolnego. Spółka stawia na oba produkty, bo wg niej są one dość perspektywiczne, a mnogość ich zastosowań powoduje, że ewentualne zawirowania na rynku chemii będą mniej odczuwalne przez firmę. Na warszawskiej giełdzie nie ma wielu prywatnych firm chemicznych i oferta PCC Rokita może być ciekawą opcją dla inwestorów. W ciągu ostatnich więcej »

Application of fermentation processes in biorefineries Wykorzystanie procesów fermentacyjnych w systemach biorafineryjnych - DOI:10.12916/przemchem.2014.351

Piotr Oleśkowicz-Popiel Ewelina Jankowska

A review, with 40 refs., of lignocellulosics, sludge and org. wastes-based biorafinery processes. W wyniku stałej eksploatacji, zasoby źródeł paliw kopalnych nieuchronnie maleją. W dobie zrównoważonego rozwoju naukowcy poszukują alternatywnych rozwiązań produkcji energii, aby nie dopuścić do całkowitego wykorzystania danych zasobów i zapobiec globalnemu kryzysowi energetycznemu. Możliwości takie daje wykorzystanie biorafinerii bazujących na procesie fermentacji surowców organicznych. Polska posiada ogromny potencjał do produkcji biomasy lignocelulozowej. Dodatkowo, jako substraty do procesu fermentacji na terenie Polski, zastosować można generowane w ogromnych ilościach osady ściekowe, odpady organiczne z przemysłu rolno-spożywczego oraz frakcję organiczną odpadów komunalnych. Przedstawiono trzy koncepcje biorafinerii możliwych do budowy na terenie Polski, wykorzystujących biomasę lignocelulozową, osady ściekowe i odpady organiczne. Oprócz charakterystyki substratów, zachodzących procesów oraz możliwych do uzyskania produktów przedstawiono także potencjalne zalety, wady oraz koncepcje rozwoju biorafinerii. W ostatnich latach coraz powszechniejszą staje się opinia, że rozwój społeczeństwa w najbliższej przyszłości wyznaczać będą dwie najważniejsze tendencje: "zmiana w kierunku nowoczesnego społeczeństwa opierającego się na surowcach zrównoważonych" oraz "technologiczna rewolucja bazująca na zaawansowanym zrozumieniu […] żywych systemów"1). Rozwój biorafinerii, stanowiący podstawę ekorozwoju opartego na biogospadarce, doskonale wpasowuje się w oba te trendy. Współcześnie jednak nadal większość związków chemicznych, farmaceutyków, materiałów konstrukcyjnych, nawozów i nośników energii produkowana jest z surowców kopalnych i nieodnawialnych. Aby sprostać założeniom ekorozwoju, w pierwszej kolejności powinna zatem nastąpić zamiana części procesów opartych na surowcach kopalnych na rzecz procesów bazujących na surowcac więcej »

Chemistry for Agriculture (Chemia dla Rolnictwa)

Izabela Michalak

W dniach 1-4 grudnia 2013 r. w Kompleksie Wczasowo-Sanatoryjnym Sandra SPA w Karpaczu odbyło się XXXVIII Międzynarodowe Seminarium Naukowo-Techniczne "Chemistry for Agriculture". W Seminarium uczestniczyła największa od kilku lat liczba ok. 230 uczestników z wyższych uczelni, instytutów naukowo-badawczych, przedsiębiorstw przemysłowych i firm handlujących aparaturą naukowo-badawczą, odczynnikami i wyposażeniem laboratoriów. Podczas seminarium wygłoszono 60 referatów i zaprezentowano 176 posterów. Seminarium otworzyli prof. dr hab. inż. Henryk Górecki (Politechnika Wrocławska), przewodniczący Komitetu Naukowego Seminarium, który przypomniał historię seminariów, które odbywają się od 1968 r. oraz prof. dr hab. inż. Zbigniew Dobrzański (Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu). Pierwszą sesję plenarną poprowadził Pan dr inż. Cezary Możeński, dyrektor Instytutu Nawozów Sztucznych w Puławach. Pierwszym prelegentem był prof. dr hab. Janusz Gołaszewski z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. Tematem jego wystąpienia był "Green University" w gospodarce cyrkulacyjnej. W swoim wystąpieniu prof. J. Gołaszewski omówił przedsięwzięcia w zakresie rozwoju koncepcji Green University w smart specialisation (biomasa - w tym odpady organiczne, procesy biorafineryjne - łańcuch wartości dodanej, struktura odpadów w UE, system gospodarki cyrkulacyjnej, wybrane przykłady dotychczasowych efektów badań w ramach Green University). Drugim prelegentem był prof. dr hab. inż. Andrzej Trochimczuk (Politechnika Wrocławska), który zaprezentował wystąpienie zatytułowane: "Zastosowanie hydrożeli polimerowych w uprawach roślinnych". Hydrożele to żele polimerowe, o zdolności do wiązania dużych ilości wody lub roztworów wodnych (umownie od 100 g H2O/g polimeru). Celem pracy zespołu prof. A. Trochimczuka jest określenie wpływu poszczególnych czynników na stabilność hydrożeli oraz dobór składu chemicznego. Hydrożele mogą być stosowane jako więcej »

Effect of poly(vinyl alcohol) and keratin on some mechanical properties of biodegradable thermoplastic starch films Wpływ poli(alkoholu winylowego) i keratyny na wybrane właściwości mechaniczne folii z biodegradowalnej termoplastycznej skrobi - DOI:10.12916/przemchem.2014.360

Dariusz Chocyk Grzegorz Gładyszewski Bożena Gładyszewska Anna Ciupak Leszek Mościcki Andrzej Rejak

Thermoplastic starch was plasticized by addn. of glycerol (20% by mass), modified by addn. of poly(vinyl alc.) or keratin (0.5-2.0% by mass), formed as film by extrusion (screw rotation speed 50-80 rpm) and studied for Young modulus, max. stress, max. elongation and degree of crystallinity. The max. stress and Young modulus increased with increasing degree of crystallinity. Przeprowadzono badania wpływu ilości dodatku poli(alkoholu winylowego) (PVAL) i keratyny na moduł Younga E, maksymalne naprężenie σMAKS i maksymalne wydłużenie εMAKS folii z termoplastycznej skrobi TPS (thermoplastic starch), wytworzonych ze skrobi ziemniaczanej i glicerolu metodą wytłaczania. Wartości parametrów mechanicznych wyznaczono z krzywych naprężenie-odkształcenie otrzymanych w wyniku testów naprężeniowych przy jednoosiowym rozciąganiu. Zmiany strukturalne obserwowano za pomocą dyfrakcji rentgenowskiej. Stwierdzono, że wartości modułu Younga oraz maksymalne naprężenie foli jest powiązane ze stopniem krystalizacji typu Vh folii TPS. Nie zaobserwowano związku pomiędzy stopniem krystalizacji a maksymalnym wydłużeniem. Zmiany prędkości obrotowej ślimaka ekstrudera, w którym folie były wytwarzane wpływają na właściwości mechaniczne poprzez zmiany stopnia krystalizacji, jak również poprzez zmiany właściwości fazy amorficznej. Skrobia jest powszechnie uważana za materiał, z którego można otrzymywać polimery stosowane w produkcji opakowań, zwłaszcza do celów spożywczych i rolniczych1-4). Materiały wytworzone na bazie skrobi są całkowicie biodegradowalne, co nie jest bez znaczenia dla środowiska. Większa złożoność biopolimerów oraz wielość przemian fazowych zachodzących w skrobi w trakcie procesu wytwarzania bardzo silnie zależy od techniki ich otrzymywania oraz silnie wpływa na właściwości otrzymanych materiałów5, 6). Dlatego problem związku pomiędzy procesami zachodzącymi w trakcie wytwarzania materiału oraz jego strukturą i właściwościa więcej »

Effect of poly(vinyl alcohol) and keratin on stress relaxation course in thermoplastic starch Wpływ poli(alkoholu winylowego) i keratyny na przebieg relaksacji naprężeń w termoplastycznej skrobi - DOI:10.12916/przemchem.2014.364

Zbigniew Stropek Krzysztof Gołacki Paweł Kołodziej Bożena Gładyszewska Waldemar Samociuk Andrzej Rejak

The thermoplastic starch, glycerol and poly(vinyl alc.) or keratin films made by blowing extrusion were tested for tensile stress relaxation under varying relative humidity conditions (50-99%). The increase of keratin content resulted in a decrease of relaxation curve asymptote value, while the increase of poly(vinyl alc.) content contributed to its increase. The 5-parameter viscoelastic Zener model was used to describe the behaviour of films under loading. At the humidity of 99%, no effect of film compn. on its mech. properties was obsd. Przeprowadzono testy relaksacji naprężeń w próbkach folii termoplastycznej wytworzonej ze skrobi ziemniaczanej i glicerolu z dodatkiem keratyny i/lub PVAL. Określono wpływ tych dodatków na przebiegi krzywych relaksacji naprężeń. Stwierdzono, że wzrost zawartości keratyny powoduje obniżenie położenia asymptoty krzywej relaksacji naprężeń natomiast wzrost zawartości PVAL przyczynia się do jego wzrostu. Do opisu zachowania się folii pod obciążeniem użyto pięcioparametrowego modelu Zenera. Oszacowano także wkład poszczególnych składników modelu na zachowanie się próbek podczas relaksacji naprężeń. Przeprowadzono ponadto badania wpływu wilgotności względnej powietrza na parametry lepkosprężystego modelu Zenera. Wartości trzech parametrów E0, E1 i η1 dla różnych zawartości keratyny i PVAL wykazują znaczne rozbieżności przy względnej wilgotności powietrza wynoszącej 50%. Różnice te zanikają dla względnej wilgotności powietrza równej 99%. Całkowita biodegradowalność, łatwa dostępność surowca i urządzeń do produkcji, a także niski koszt wytwarzania czyni folię ze skrobi termoplastycznej materiałem mogącym w przyszłości zastąpić materiały opakowaniowe pochodzenia petrochemicznego1). Uniknięcie problemu gromadzenia i utylizacji zużytych opakowań jest najlepszą propozycją realizacji ostatniego etapu cyklu życia opakowania jako produktu2). Możliwości zastosowania produktów skrobiowych do wytw więcej »

Emission of toxic compounds from combustion of biodiesel. A raport from studies Emisja toksycznych związków ze spalania biodiesla. Raport z badań - DOI:10.12916/przemchem.2014.343

Jacek Wasilewski Paweł Krzaczek

Com. rape seed oil-derived biodiesels, a com. gas oil and their mixts. were combusted in a test engine at 2250 and 3000 rpm to study compn. of the off-gases. The pure biodiesel showed the lowest CO and hydrocarbon emissions but the highest NOx emission. The NOx emission decreased with increasing engine speed and increasing real power of the engine. Przedstawiono wyniki badań doświadczalnych poziomu emisji CO, węglowodorów i NOx w spalinach silnika 2CA90, zasilanego estrami metylowymi oleju rzepakowego B100, olejem napędowym i ich mieszaninami (B10, B20). Badania przeprowadzono w hamowni silnikowej przy prędkościach obrotowych silnika odpowiadających największemu momentowi obrotowemu oraz mocy znamionowej, w pełnym zakresie obciążenia. Poziom emisji składników toksycznych w spalinach określono przy użyciu wielogazowego absorpcyjnego analizatora spalin. Biodiesel na skalę przemysłową otrzymywany jest w reakcji transestryfikacji alkoholem (metanol, etanol) oleju rzepakowego w obecności katalizatora, w wyniku której powstają estry kwasu tłuszczowego oraz glicerol. W przypadku, gdy trójgliceryd zawiera reszty różnych kwasów tłuszczowych, uzyskuje się mieszaninę estrów. W większości prowadzonych reakcji transestryfikacji używany jest metanol, głównie ze względu na jego niską cenę. W produkcji przemysłowej transestryfikację oleju rzepakowego prowadzi się zwykle metodą ciśnieniową (pod ciśnieniem ok. 10 MPa i w temp. ok. 240°C), a w technologiach nieprzemysłowych metodą bezciśnieniową (w warunkach ciśnienia atmosferyczngo i w temp. 20-70°C)1). Postępujący rozwój motoryzacji i związany z nim wzrost ilości szkodliwych związków emitowanych w spalinach powoduje pogłębiającą się degradację środowiska przyrodniczego. W przypadku silników o zapłonie samoczynnym (ZS), wysoki poziom zanieczyszczenia środowiska spalinami dotyczy już nie tylko dużych aglomeracji miejskich, ale także i terenów rolniczych. To właśnie ten rodzaj silnika jest o więcej »

Empirical thermodynamic model of coal gasification with air Termodynamiczno-empiryczny model powietrznego zgazowania węgla - DOI:10.12916/przemchem.2014.368

Marek Ściążko Leszek Stępień

Empirical thermodynamic model of coal gasification was constructed. Model was based on free Gibbs energy minimization and modified with empirical equil. const. for Boudouard and water gas shift reactions. Kinetic effects of fluid bed gasification in a the model were included. The model overestimated the yield of MeH and underestimated yield of CO. The inclusion of empirical modifications resulted in a decrease of the error of the gas components share below 20%. It was acceptable regarding exp. data collected with circulating fluid bed reactor of 150-300 kg/h coal throughput. Zgazowanie węgla stanowi alternatywę dla konwencjonalnego procesu spalania, umożliwiając osiągnięcie wysokiej sprawności energetycznej oraz łatwiejsze usuwanie ditlenku węgla przed procesem spalania gazu. Przedstawiono termodynamiczno-empiryczny model procesu powietrznego zgazowania węgla. Model ten oparty jest na metodzie minimalizacji całkowitej energii Gibbsa układu, zmodyfikowanej określonymi empirycznie, zastępczymi stałymi równowagi reakcji Boudourda oraz konwersji tlenku węgla(II). W rzeczywistości uwzględniają one warunki kinetyczne procesu prowadzonego w reaktorze ze złożem fluidalnym. Podstawowy model termodynamiczny wykazuje tendencję do zawyżania zawartości metanu oraz zaniżania zawartości tlenku węgla(II), jednak dzięki zastosowanym poprawkom empirycznym błąd obliczeń udziału poszczególnych składników gazu jest akceptowalny i nie przekracza 20% w stosunku do wyników badań eksperymentalnych przeprowadzonych we fluidalnym reaktorze cyrkulacyjnym w skali 150-300 kg węgla/h. Ze względu na co raz bardziej restrykcyjne normy dotyczące emisji ditlenku węgla do atmosfery, dąży się do zastąpienia konwencjonalnego przetwórstwa węgla opartego na jego spalaniu przez technologie 93/3(2014) 369 umożliwiające czystsze wytwarzanie energii elektrycznej. Takim procesem jest zgazowanie węgla, polegające na wytworzeniu gazu palnego, który po oczyszczeni więcej »

Kinetic study of steam gasification of bituminous coal at elevated pressures Badania kinetyki zgazowania węgla kamiennego parą wodną w warunkach podwyższonego ciśnienia - DOI:10.12916/przemchem.2014.384

Stanisław Porada Andrzej Rozwadowski

Bituminous coal was gasified with steam at 800-1000°C and under 2 MPa to study the reaction course. Kinetic parameters of H2 and CO formation, yield of the gas products and the degree of C conversion during the gasification of coal were calcd. Zbadano szybkość wydzielania się gazowych produktów zgazowania węgla kamiennego parą wodną pod ciśnieniem 2 MPa. Obliczono parametry kinetyczne reakcji tworzenia się wodoru i tlenku węgla(II), wydajności głównych produktów gazowych procesu oraz stopień konwersji pierwiastka C w węglu. Głównymi źródłami energii są kopalne surowce energetyczne, przede wszystkim ropa naftowa, gaz ziemny i węgiel. W bilansach energetycznych wielu krajów szczególnie istotną rolę odgrywa węgiel. Według raportu International Energy Outlook w latach 2010-2035 największy wzrost zużycia jest przewidywany dla węgla1). Stwierdzenie to jest wyjątkowo słuszne w odniesieniu do Polski, gdzie łączny udział węgla kamiennego i brunatnego w zużyciu pierwotnych nośników energii wciąż jeszcze wynosi ok. 59%2). Biorąc pod uwagę fakt, że udokumentowane zasoby węgla znacznie przewyższają analogiczne wskaźniki dla ropy naftowej i gazu ziemnego, usprawiedliwioną wydaje się być teza, że w przyszłości węgiel wciąż będzie bardzo ważnym źródłem energii. Utrzymanie pozycji węgla w tej dziedzinie będzie jednak uwarunkowane udoskonaleniem istniejących i/lub opracowaniem nowych technologii jego przetwórstwa, efektywniejszych ekonomicznie i bezpieczniejszych dla środowiska naturalnego. Pośród procesów energochemicznego przetwórstwa węgla szczególnie ważną rolę odgrywają procesy zgazowania. Produktem tych procesów jest gaz, który znajduje szerokie zastosowanie jako paliwo i surowiec do syntez chemicznych3-7). Podstawową reakcją w tych procesach jest reakcja węgla pierwiastkowego z parą wodną, która we współczesnych generatorach dyspersyjnych i fluidalnych zachodzi w warunkach intensywnej wymiany ciepła i masy. W praktyce proces zgazowani więcej »

Modification of polyamide 6 and polyoxymethylene with [3-(2-aminoethyl)amino]propyl-heptaisobutylpolysilsesquioxane nanoparticles Modyfikacja poliamidu 6 i polioksymetylenu nanocząstkami [3-(2-aminoetylo)amino]propylo- heptaizobutylo-polisilseskwioksanu - DOI:10.12916/przemchem.2014.392

Dorota Czarnecka-Komorowska Kinga Mencel

Nanoparticles of [3-(2-aminoethyl)amino]propyl-heptaisobutyl- polysilsesquioxane were added (0.5 and 1% by mass) to modify mech. and thermal properties as well as morphology of polyamide 6 and polyoxymethylene nanocomposites. The addn. resulted in an improvement of melt flow index, tensile strength, elongation at break, Young modulus (tension) hardness and impact-tensile strength. A small increase in melting and crystn. temps. and in crystallinity degree as well as a decrease in melting and crystn. enthalpies were also obsd. Przedstawiono wyniki badań wpływu nanocząstek [3-(2-aminoetylo)amino]propyl-heptaizobutylu na właściwości mechaniczne i cieplne, w tym strukturę poliamidu 6 i polioksymetylenu. Zawartość napełniacza w osnowie polimerowej wynosiła 0,5 i 1% mas. W wyniku modyfikacji aeaphPOSS uzyskano poprawę wskaźnika szybkości płynięcia, naprężenia zrywającego, sztywności i odporności na kruche pękanie. Uzyskano niewielki wzrost temperatury topnienia i krystalizacji oraz stopnia krystaliczności, jak również zaobserwowano obniżenie entalpii topnienia i krystalizacji dla nanokompozytów w porównaniu z niemodyfikowanymi PA 6 i POM. Wpółczesny przemysł poszukuje coraz to doskonalszych materiałów konstrukcyjnych, charkteryzujących się wyższą wytrzymałością, sztywnością i udarnością oraz odpornością termiczną. Zachowanie się polimerów pod wpływem różnych stanów naprężeń lub temperatury istotnie wpływa na możliwości późniejszego zastosowania tych materiałów. Do grupy tych materiałów, poddawanych ciągłym modyfikacjom niewątpliwie należy zaliczyć poliamid 6 (PA 6) i polioksymetylen (POM), które są szeroko stosowane m.in. w budowie maszyn. Nowym i bardzo obiecującym sposobem modyfikacji materiałów polimerowych jest sporządzenie nanokompozytów poprzez zastosowanie nanonapełniacza w postaci polisilseskwioksanów (POSS)1). Charakterystyczną ich cechą jest klatkowa lub częściowo klatkowa budowa. Ich cząsteczki są zbudowane z pierśc więcej »

Nitrogen content in humic fractions in composts produced after addition of polyethylene and corn starch-containing waste materials Zawartość azotu we frakcjach związków humusowych kompostów wytworzonych z udziałem materiałów zawierających polietylen i skrobię kukurydzianą - DOI:10.12916/przemchem.2014.321

Monika Mierzwa-Hersztek Krzysztof Gondek Michał Kopeć

Waste biomass consisting of rape and wheat straws and a waste from pea seed shelling was modified by addn. of films made of polyethylene-starch blends (content of a compatibilizer 5-7.5%) and composed in wet air at 30- 40°C for 180 days. The compost was studied for humic acids (extn. with NaOH soln.) and for total N. The addn. of the polymer film resulted in an increase in N content in humic acids from 55.1% up to 58.8%. Określono wpływ dodatku materiałów polimerowych do kompostowanej biomasy na zawartość azotu we frakcjach związków humusowych uzyskanych kompostów. Biomasę do kompostowania przygotowano z odpadowej słomy rzepakowej, słomy pszennej oraz odpadu powstającego podczas oczyszczania nasion grochu. W kompostach z dodatkiem materiałów polimerowych większy udział azotu stwierdzono w kwasach fulwowych niż huminowych. Wprowadzenie szczepionki mikrobiologicznej do kompostowanej biomasy przyczyniło się do intensyfikacji procesów mikrobiologicznych, zachodzących podczas kompostowania oraz biologicznej sorpcji azotu uwolnionego w wyniku hydrolizy enzymatycznej. W analizowanych kompostach nie stwierdzono wyraźnego wpływu dodatków materiałów polimerowych na intensywność procesu kompostowania. W kompostach z dodatkiem materiału polimerowego stwierdzono większy udział azotu niehydrolizujacego w zawartości ogólnej N (57,7-58,8%) w porównaniu z kompostem kontrolnym (55,1%). Zwiększające się w ostatnich latach zainteresowanie wyrobami z tworzyw sztucznych wiąże się z postępującą intensyfikacją ich produkcji1). Wielokierunkowe zastosowanie tych materiałów w życiu codziennym wynika przede wszystkim z ich trwałości i odporności na działanie czynników zewnętrznych. Z drugiej jednak strony pozy322 93/3(2014) Prof. dr hab. inż. Michał KOPEĆ w roku 1987 ukończył studia rolnicze na Akademii Rolniczej w Krakowie. Jest profesorem nadzwyczajnym w Katedrze Chemii Rolnej i Środowiskowej Uniwersytetu Rolniczego w Krakowie. Specjalność więcej »

Od redakcji

Na zimowych Igrzyskach Olimpijskich w Soczi polscy sportowcy święcą sukcesy, jakich nie było w naszej historii. Od czasu igrzysk w Sapporo w 1972 r. i złotego medalu Wojciecha Fortuny, na następny medal olimpijski polskiego sportowca na zimowej olimpiadzie trzeba było czekać aż 30 lat do 2 medali (brązowego i srebrnego) Adama Małysza na Olimpiadzie w Salt Lake City w 2002 r. W czasie tych 30 lat chyba najwyższe, piąte miejsce zajęła Erwina Ryś-Ferens w łyżwiarstwie szybkim. W Soczi mamy w dorobku cztery złote medale, jeden srebrny i jeden brązowy. Te cztery złote medale to dwa razy więcej, niż dotychczas nasi sportowcy zdobyli na wszystkich wcześniejszych olimpiadach zimowych (Wojciech Fortuna - 1972 r. i Justyna Kowalczyk w 2008 r. w Vancouver) oraz na letniej olimpiadzie w Londynie w 2012 r. Co ważne te medale zdobyliśmy w dyscyplinach popularnych i powszechnie obserwowanych - skokach narciarskich, biegach narciarskich i łyżwiarstwie szybkim. Złote medale zdobył m.in. Zbigniew Bródka, rozpoczynający karierę w malutkim klubie sportowym w Domaniewicach, gdzie oczywiście nie ma żadnego sztucznego lodowiska. Podobno zaczynał tam treningi ćwicząc na śliskiej desce w szkolnej sali sportowej i polerując w domu podłogę po pastowaniu. Na treningi musi jeździć na kryty tor lodowy w Berlinie. Okazuje się, że można zdobyć najwyższe możliwe trofea sportowe trenując w bardzo skromnych warunkach, nie mając za sobą wielkich pieniędzy, świetnych warunków, sztabu szkoleniowców. Po jego sukcesie prasa i internet zajęły się porównaniem perfekcyjnych warunków, w jakich żyje i trenuje główny rywal Polaka, Holender Koen Verweij (srebrny medalista z Soczi na dystansie, na którym wygrał Bródka). Zapewne Zbigniew Bródka, w warunkach Holendra osiągnąłby szybciej i więcej sukcesów sportowych, ale jego osiągnięcia w warunkach, w których musiał pracować są chyba tym cenniejsze. Dzisiejsze sukcesy Kamila Stocha mają źródło w ogromnej popularności te więcej »

PERSONALIA

Mgr Mariusz ZAWISZA 1 stycznia 2014 r. został powołany na stanowisko Prezesa Zarządu Polskiego Górnictwa Naftowego i Gazownictwa SA. Pan M. Zawisza jest absolwentem Wydziału Ekonomii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Ponadto ukończył studia podyplomowe z zakresu Rachunkowość Zarządcza i Kontroling w Przedsiębiorstwie na Politechnice Lubelskiej oraz studia podyplomowe na kierunku Międzynarodowe Standardy Rachunkowości, Międzynarodowe Standardy Sprawozdawczości Finansowej w WSPiZ im. Leona Koźmińskiego w Warszawie. Uzyskał też tytuł Master of Business Administration na University of Central Lancashire Preston realizow więcej »

Phytoremediation of petroleum hydrocarbons-contaminated soils by using endophytic bacteria Fitoremediacja terenów skażonych związkami ropopochodnymi z wykorzystaniem bakterii endofitycznych - DOI:10.12916/przemchem.2014.355

Małgorzata Kukla Barbara Cania Tomasz Płociniczak Zofia Piotrowska-Seget

A review with 78 refs. Ropa naftowa jest ważnym surowcem przemysłowym, ale jej wydobywanie, transport i przeróbka często prowadzi do skażenia środowiska naturalnego substancjami ropopochodnymi. Jedną z obiecujących biologicznych metod oczyszczania skażonych w ten sposób terenów jest fitoremediacja wspomagana przez bakterie endofityczne zasiedlające wnętrze roślin. Metoda ta jest skuteczna, ekonomiczna i przyjazna dla środowiska. Możliwość wykorzystania bakterii endofitycznych jest związana z ich właściwościami biochemicznymi (promowanie wzrostu roślin) i zdolnością do rozkładu węglowodorów. Jednak interakcje zachodzące pomiędzy bakteriami endofitycznymi a roślinami są wciąż stosunkowo słabo poznane. W celu pełnego wykorzystania ich potencjału do wspomagania fitoremediacji, niezbędne jest poszerzenie wiedzy na temat ich roli oraz wzajemnych oddziaływań między endofitami i roślinami.Ciągły wzrost zużycia ropy naftowej na świecie prowadzi do przedostawania się coraz większej ilości związków ropopochodnych do środowiska. Zanieczyszczenie gruntów i wód ropą naftową i jej produktami stanowi obecnie poważny ekologiczny problem. Substancje te wpływają negatywnie na fizyczne, chemiczne oraz biologiczne właściwości gleby, nawet w niewielkich stężeniach działają toksycznie na wszystkie organizmy żywe. Dlatego, oczyszczanie gruntów z substancji ropopochodnych staje się koniecznością. Obiecującą metodą remediacji terenów skażonych związkami ropopochodnymi jest fitoremediacja, w której wykorzystuje się rośliny i towarzyszące im ryzosferowe i endofityczne mikroorganizmy. Zanieczyszczenia ropopochodne Jednym z najważniejszych surowców przemysłowych jest ropa naftowa. Powstała ona z materii organicznej obumarłych organizmów w wyniku przebiegu reakcji biochemicznych, chemicznych i geochemicznych1). Stanowi złożoną mieszaninę tysięcy związków chemicznych2, 3). Wśród nich wyróżniamy węglowodory alifatyczne, aromatyczne i związki polarne. więcej »

Polskie firmy chemiczne w Internecie Część XLVIII P

Piastowskie Zakłady Przemysłu Gumowego Stomil Sp. z o.o. 05-820 Piastów ul. Warszawska 49/51 tel./fax: (22) 723 64 66 sekretariat@pzpgstomil.pl www.pzpgstomil.pl Pigment Sp. j. R.Bielak, J.Bielak ul. Pyrzycka 23 A 70-892 Szczecin tel.: (91) 462 10 20; 469 23 09 fax: (91) 462 11 86 pigment@pigment.inet.pl www.pigment.inet.pl Pipelife Polska S.A. ul. Torfowa 4 84-110 K więcej »

Restrukturyzacja Przemysłu Chemicznego w Polsce. Przemysł chemiczny - wyzwania i bariery

W dniach 20-22 listopada 2013 r. w Domu Wypoczynkowym "Jawor" w Jaszowcu odbyła się XIX Konferencja Naukowo- Techniczna z cyklu "Restrukturyzacja Przemysłu Chemicznego w Polsce" na temat "Przemysł chemiczny - wyzwania i bariery". Konferencję otworzyli Panowie prof. dr hab. inż. Jacek Kijeński i mgr inż. Jerzy Kropiwnicki, prezes i wiceprezes Zarządu Głównego Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego. Po otwarciu Konferencji wręczono statuetkę "Lidera Biznesu" Panu Adamowi Leszkiewiczowi, prezesowi zarządu Grupa Azoty ZA Kędzierzyn SA, oraz dyplomy za najlepsze prace dyplomowe w dorocznym konkursie SITPChem dla absolwentów Wydziałów Chemicznych polskich wyższych uczelni. Jako pierwszy prelegent wystąpił Pan mgr inż. Jerzy Majchrzak (dyrektor Departamentu Innowacji i Przemysłu w Ministerstwie Gospodarki), który przedstawił referat o narzędziach restrukturyzacji, innowacji i rozwoju przemysłu w dyspozycji resortu gospodarki. Unia Europejska zmienia strategię w sprawie przemysłu, wskaźnik udziału produkcji przemysłowej całej Unii ma wzrosnąć z obecnych 16% do 20%. W Polsce ten wskaźnik wynosi 26%, bowiem nasz przemysł w odróżnieniu od przemysłu "Starej Unii" nie wyniósł się na Daleki Wschód uciekając przed restrykcjami emisyjnymi ditlenku węglu i innymi w ochronie środowiska naturalnego. Mamy w naszej gospodarce ogromną liczbę przedsiębiorstw, wynika to z przepisów prawa pracy, samozatrudnienia a nie jest to wynikiem specjalnej przedsiębiorczości Polaków. Wydajemy już większe pieniądze na badania i rozwój (w 2012 r. 0,9% PKB), nakłady te będą rosły, ale do wskaźnika 2,0% PKB, jak w Zachodniej Europie nie dojdziemy bez kilkakrotnego wzrostu nakładów na badania przez polski przemysł. Otrzymywane z Unii przez Polskę środki na badania są już po raz ostatni tak wysokie, w następnych budżetach unijnych będą już znacznie niższe. Nakłady nie będą już mogły być kierowane na zakup aparatury, inwestycje w więcej »

Społeczna odpowiedzialność przedsiębiorstw przemysłu chemicznego - DOI:10.12916/przemchem.2014.280

Tomasz J. Dąbrowski Katarzyna Majchrzak

Przedsiębiorstwa sektora chemicznego należą do podmiotów wywierających duży wpływ na swoje otoczenie. Wynika to nie tylko ze specyfiki wytwarzanych przez nie produktów, czy zagrożeń, jakie niosą ze sobą procesy produkcyjne, ale także ze skali czerpania zasobów ze środowiska naturalnego oraz często znaczących rozmiarów samych przedsiębiorstw, sprawiających że ich działalność odciska silne piętno na życiu lokalnych społeczności. Od tego typu podmiotów wymaga się większej odpowiedzialności społecznej, co powoduje że znaczenie tego obszaru zarządzania w firmach sektora chemicznego generalnie rośnie. Pytanie, które się zatem pojawia nie brzmi "czy zarządzać społeczną odpowiedzialnością?", ale "jak to robić, aby harmonijnie godzić interes ekonomiczny przedsiębiorstwa z szerszym, bardziej ogólnym interesem społecznym?". Społeczna odpowiedzialność biznesu jako koncepcja zarządcza Współczesne zainteresowanie koncepcją społecznej odpowiedzialność biznesu ma już swoją kilkudziesięcioletnią historię, sięga bowiem połowy lat pięćdziesiątych XX w. W trakcie tego okresu koncepcja ta podlegała ewolucji. Pojawiały się w jej ramach różne nurty reprezentujące odmienne spojrzenia na to, czym jest ta odpowiedzialność, jaki jest jej zakres, kim są jej beneficjenci, jakie są jej źródła itd. Nurty te, koncentrujące się na odmiennych problemach pozostają w stosunku do siebie w dużej mierze komplementarne, pozwalając spojrzeć na kwestię odpowiedzialności przedsiębiorstw z różnych perspektyw: zewnętrznej, łączącej zobowiązania biznesu z oczekiwaniami społecznymi wobec podmiotów gospodarczych, bądź relacjami tych podmiotów z ich interesariuszami, oraz wewnętrznej, związanej z kulturą organizacyjną i wartościami, na jakich się ona opiera, procesami zarządczymi zachodzącymi w przedsiębiorstwie i sposobami integrowania przez przedsiębiorstwo celów swojej podstawowej działalności ekonomicznej z celami społecznymi. Historycznie najwcześniej po więcej »

Study on chemical and physical surface structure of natural sorbents used for removing Pb2+ and Cd2+ ions from mono- and bicomponent aqueous solutions Badanie chemicznej i fizycznej struktury powierzchni sorbentów naturalnych wykorzystanych do usuwania jonów Pb2+ oraz Cd2+ z roztworów wodnych w układach jedno- i dwuskładnikowych - DOI:10.12916/przemchem.2014.374

Agnieszka Bożęcka Piotr Bożęcki Stanisława Sanak-Rydlewska

Sunflower hulls, walnut shells and plum stones were studied for their surface morphology, chem. structure and elementary compn. and then used for sorption of Pb2+ and Cd2+ from their aq. solns. The sorption mechanism was discussed. Przedstawiono wyniki badań chemicznej i fizycznej struktury sorbentów organicznych, takich jak łuszczyny słonecznika, łupiny orzecha włoskiego oraz pestki śliwek. Morfologię ich powierzchni badano za pomocą elektronowego mikroskopu skaningowego. Chemiczną strukturę użytych sorbentów naturalnych określono z wykorzystaniem metody spektrometrii w podczerwieni (FTIR) i analizy elementarnej. Korzystając z widm FTIR podjęto próbę identyfikacji grup funkcyjnych, obecnych na powierzchni badanych materiałów i określono ich wpływ na mechanizm procesu sorpcji jonów Pb2+ oraz Cd2+ z roztworów wodnych w układach jedno- i dwuskładnikowych. Wykazano, że udział procesu wymiany jonowej w badanych procesach jest znaczący. Zanieczyszczenie wód toksycznymi związkami metali ciężkich jest obecnie ważnym zagadnieniem w ochronie środowiska naturalnego, m.in. ze względu na zagrożenie, jakie metale ciężkie stanowią dla organizmów żywych. Wśród zanieczyszczeń wód, poza metalami toksycznymi, kancerogennymi i mutagennymi są także metale cenne ze względów ekonomicznych. Dlatego obserwuje się coraz większe zainteresowanie poszukiwaniem nowych metod zarówno oczyszczania wód i ścieków, jak i odzysku pierwiastków cennych. Poza tradycyjnymi metodami usuwania metali z wodnych roztworów1-3), w ostatnim czasie proponuje się także metody oparte na sorpcji na materiałach biologicznych4- 7). W ich przypadku rolę sorbentów może pełnić zarówno martwa Sunflower hulls, walnut shells and plum stones were studied for their surface morphology, chem. structure and elementary compn. and then used for sorption of Pb2+ and Cd2+ from their aq. solns. The sorption mechanism was discussed. Przedstawiono wyniki badań chemicznej i fizycznej struktu więcej »

Synthesis of 2,6-dimethylphenol on a silica-immobilized iron-chromium catalyst Otrzymywanie 2,6-dimetylofenolu przy użyciu katalizatora żelazowo-chromowego naniesionego na powierzchnię krzemionki - DOI:10.12916/przemchem.2014.388

Dariusz Jamanek Maria Zielecka Zbigniew Wielgosz Krystyna Cyruchin

Com. Fe-Cr catalyst was disintegrated to grain size <0.1 mm, immobilized on SiO2 prepd. by sol-gel method, and used for alkylation of PhOH with MeOH in fluidized bed in presence of H2O (1:5:1 by mole) at 330-360°C. The highest yield of 2,6-Me2C6H3OH (98.1%) was achieved for the catalyst content 50% in the bed, the highest selectivity (79.2%) was at the catalyst content 40%. Zaprezentowano wyniki prac nad modyfikacją przemysłowego katalizatora żelazowochromowego TZC-3/1 polegających na częściowej immobilizacji jego małych ziaren na powierzchni krzemionki. Zbadano aktywność tak otrzymanych złóż, o zawartości katalizatora TZC-3/1 10-60% mas., w reakcji fenolu z metanolem prowadzącej do 2,6-dimetylofenolu. Na podstawie wyników badań wytypowano najaktywniejsze i najbardziej selektywne złoże. W literaturze opisane są katalizatory do reakcji alkilacji fenoli1-14). Aktywne w tej reakcji są takie tlenki metali, jak Al2O3 1), MgO1-8), Fe2O3 9-11), La2O3-TiO2 12, 13), V2O5/La2O3-TiO2 12, 13), Sn-Ce-Rh-O14).Dodawane są do nich także tlenki wielu innych metali (cynk, cyna, cer, ruten, miedź, tytan, gal, ind i lantan). Spośród opisanych katalizatorów reakcji alkilacji fenoli najbardziej aktywne i selektywne w stosunku do 2,6-dimetylofenolu (2,6-DMP) okazały się katalizatory zawierające tlenek żelaza(III) z dodatkiem m.in. tlenku chromu(III). Katalizatory te, zwane katalizatorami żelazowo-chromowymi, zawierające niekiedy domieszkę tlenków innych metali, np. miedzi, wykazują wysoką aktywność i selektywność w temperaturach niższych niż katalizatory zawierające tlenek magnezu, dlatego celowe jest zastąpienie nimi katalizatorów magnezowych w reakcji prowadzonej w fazie fluidalnej. Przemysłowy katalizator żelazowo-chromowy TZC-3/115) do wysokotemperaturowej konwersji tlenku węgla(II) z parą wodną okazał się aktywny i selektywny w reakcji otrzymywania 2,6-DMP9-11). Otrzymanie tego związku jest istotne ze względu na jego zastosowanie w prze więcej »

Use of alizarin dye in spectrophotometric detection of residual amine in cured epoxy polymer Zastosowanie alizaryny do spektrofotometrycznego oznaczania niezwiązanej ilości aminy w utwardzonym polimerze epoksydowym - DOI:10.12916/przemchem.2014.326

Tomasz Jeliński Piotr Cysewski

A com. epoxy resin was cured with triethylenetetramine (I) (8-16 parts for 100 parts of the resin) and then leached with MeOH, Me2CO or H2O for 3 h to remove unconverted I and det. it by spectrophotometry at 430 nm and 527 nm in presence of alizarin. The highest recovery of I was achieved after leaching with H2O (6.5% by mass) also after 6 mo. long storage of the resin. Opracowano prostą i skuteczną metodę oznaczania zawartości niezwiązanej aminy w utwardzonym polimerze epoksydowym. Nadmiarowa ilość trietylenotetraaminy była ekstrahowana z polimeru epoksydowego, a jej ilość była oznaczana spektrofotometrycznie przy użyciu chromometrycznego układu utworzonego przez alizarynę. Uwolniona amina wywołuje zmiany w widmie absorpcyjnym alizaryny, proporcjonalnie do zawartości aminy w badanych próbkach. Największa ilość wolnej aminy została wyekstrahowana przy użyciu wody i wyniosła ok. 6,5% masy aminy obecnej w próbce. Ilość wolnej aminy wyekstrahowanej przy użyciu metanolu i acetonu wynosiła nie więcej niż 1,5%. Próbki pozostawione na 6 miesięcy wykazały ok. dwukrotnie mniejsze uwalnianie aminy niż próbki badane bezpośrednio po zalecanym czasie utwardzania w przypadku acetonu i metanolu, zaś w przypadku wody było ono niemal identyczne. Zaproponowana metoda charakteryzuje się niewielkim kosztem i prostotą pomiarów, a także wysoką czułością, odpowiednią dla oznaczeń typowych polimerów epoksydowych. Żywice epoksydowe są szeroko stosowane m.in. jako powłoki, spoiwa i kompozyty konstrukcyjne1-3). Rola struktury żywicy stanowiącej nośnik powłok ochronnych jest bardzo ważna4) i zależna nie tylko od zawartości pigmentów, napełniaczy, plastyfikatorów lub modyfikatorów, ale również od stopnia usieciowania samego polimeru. Do utwardzania żywic epoksydowych wykorzystuje się m.in. poliaminy alifatyczne i aromatyczne2, 3, 5). Jednakże reakcja grup aminowych z pierścieniem oksiranowym nie zachodzi całkowicie, gdyż stopień przemiany jest og więcej »

Use of reticulated vitreous carbon in the electrochemical power sources Zastosowanie usieciowanego węgla szklistego w elektrochemicznych źródłach prądu - DOI:10.12916/przemchem.2014.331

Justyna Wróbel Kamil Wróbel Jakub Lach Justyna Dłubak Piotr Podsadni Zbigniew Rogulski Iwona Paleska Andrzej Czerwiński

A review, with 68 refs., of the C use in Zn-C secondary, rechargeable Zn-Mn and ZnBr, Pb-acid, polyaniline-based and 3D Li batteries as well as in rechargeable cell systems with NiOOH cathode and electrochem. capacitors. Przedstawiono przegląd zastosowań usieciowanego węgla szklistego (RVC) jako materiału elektrodowego w elektrochemicznych źródłach prądu. Skupiono się głównie na wykorzystaniu RVC w konstrukcji pierwotnych ogniw cynkowo- węglowych, ładowalnych ogniw cynkowomanganowych, ładowalnych ogniw z katodą NiOOH, akumulatora kwasowo-ołowiowego, ładowalnych ogniw cynk-brom, kondensatorów elektrochemicznych, baterii opartych na polianilinie (PANI) oraz baterii litowych typu 3D. Usieciowany węgiel szklisty RVC (reticulated vitreous carbon) jest materiałem znanym od prawie 40 lat1, 2). Materiał ten został wyprodukowany i opatentowany przez Chemotronics Ann-Arbor, Michigan w 1976 r.3). Od wczesnych lat osiemdziesiątych XX w. badacze zgłaszali możliwość jego zastosowania głównie w elektroanalizie oraz jako materiału elektrodowego m.in. w różnych typach ogniw4). RVC to materiał piankowy o otwartych porach i strukturze plastra miodu utworzonej wyłącznie z węgla szklistego (rys. 1). Początkowo do uzyskania usieciowanego (porowatego) węgla używano naturalnych struktur węglowych, otrzymanych poprzez destylację drewna, kości lub skór. Miały one jednak mało powtarzalną strukturę i właściwości. Zastąpiono je syntetycznymi, już usieciowanymi piankami o otwartych porach. Obecnie to właśnie je stosuje się jako matrycę (nośnik kształtu) do otrzymywania RVC5).Piankę, najczęściej poliuretanową, o odpowiedniej wielkości oczek określonej współczynnikiem ppi (pores per inch) impregnuje się żywicą. Pożądaną cechą żywicy jest jej zdolność do nieulegania grafityzacji w warunkach karbonizacji. Najczęściej stosowane są termoutwardzalne żywice fenolowo-formaldechydowe i furfuralowe oraz ich mieszanki. W trakcie wytwarzania pianek oraz żywic można więcej »

Use of supercritical CO2 extracts from black currant and strawberry seeds in mild detergents Zastosowanie ekstraktów z nasion czarnej porzeczki i truskawki, otrzymanych przez ekstrakcję nadkrytycznym CO2, w łagodnych kompozycjach myjących - DOI:10.12916/przemchem.2014.339

Elżbieta Sikora Jan Ogonowski Patrycja Lulek

Shower and bath gels based on mild surfactants were modified by addn. of 0.5% supercrit. CO2 exts. of black currant or strawberry seeds and studied for foaming ability, surface tension, pH and rheol. properties. The addn. of exts. did not result in any significant changes of viscosity and cleaning and foaming properties of the cleansing formulations but improved their ability of skin moisturizing. Opracowano receptury i zbadano właściwości kosmetyków do mycia (typu shower/bath gel) o działaniu nawilżającym, przeznaczonych do pielęgnacji skóry suchej i wrażliwej, zawierających jako składnik aktywny ekstrakty z nasion czarnej porzeczki i truskawki, pozyskane w procesie ekstrakcji nadkrytycznym CO2. Jako podstawowe detergenty zastosowano mieszaninę łagodnych związków powierzchniowo czynnych (ZPC): sól sodową glicynianów kwasów tłuszczowych oleju kokosowego oraz sól disodową sulfobursztynianu oksyetylenowanego alkoholu laurylowego. Podjęto próby modyfikacji właściwości reologicznych otrzymanych roztworów ZPC przez dodatek różnych regulatorów lepkości (guma ksantanowa, hydroksypropylometyloceluloza HPMC, NaCl). Dla stabilnych produktów zbadano wpływ dodatku ekstraktów olejowych na właściwości użytkowe kosmetyków (pH, lepkość, właściwości myjące i pianotwórcze). Stopień zmiany właściwości użytkowych pod wpływem dodatku ekstraktów, zwłaszcza lepkości, zależał od składu preparatu. W przypadku receptur zagęszczanych HPMC i gumą ksantanową, dodatek 0,5% ekstraktu znacznie obniżył lepkość preparatów. W przypadku żeli zagęszczanych NaCl, zawierających oprócz łagodnych detergentów dodatkowo niewielką ilość dodecylosiarczanu sodu, nie obserwowano znaczącej zmiany lepkości preparatów. W tym przypadku również właściwości myjące i pieniące nie ulegały zmianie pod wpływem dodatku olejów do receptury. W badaniach aparaturowych, przeprowadzonych na grupie probantów, potwierdzono działanie nawilżające zastosowanych ekstraktów. Branża więcej »

Wybrane zgłoszenia patentowe z dziedziny chemii (wg Biuletynu Urzędu Patentowego, nr 25 i 26 z 2013 r.)

Zgł. nr 399236; C08L 67/06 INSTYTUT INŻYNIERII MATERIAŁÓW POLIMEROWYCH I BARWNIKÓW, Toruń Kicko-Walczak E., Rymarz G., Cichy B., Stechman M. Kompozycja poliestrowa o ograniczonej palności Przedmiotem wynalazku jest kompozycja poliestrowa o ograniczonej palności, która stanowi mieszaninę zdolnego do kopolimeryzacji wolnorodnikowej poliestru nienasyconego monomeru sieciującego, modyfikatora ograniczającego palność i środków pomocniczych, przy czym jako modyfikator ograniczający palność zawiera bezhalogenową, działającą synergicznie, wieloskładnikową mieszaninę zawierającą sól melaminy w postaci polifosforanu melaminy i/lub cyjanuranu melaminy i/lub boranu melaminy i/lub szczawianu melaminy i nanonapełniacz w postaci syntetycznej krzemionki strącanej i/lub montmorylonitu i/lub grafitu w ilości 5,0-40,0 cz. mas. na 100 cz. mas. nienasyconej żywicy poliestrowej. (3 zastrzeżenia) Zgł. nr 399151; C09D 133/08 UNIWERSYTET TECHNOLOGICZNO-PRZYRODNICZY IM. JANA I JĘDRZEJA ŚNIADECKICH W BYDGOSZCZY, Bydgoszcz Shyichuk O., Tradecki P. Farba wodorozcieńczalna i sposób wytwarzania farby wodorozcieńczalnej Przedmiotem wynalazku jest farba wodorozcieńczalna o przeznaczeniu gospodarczym i sposób wytwarzania farby wodorozcieńczalnej. Produkt nadaje się do bezpośredniego malowania powierzchni ścian ceglanych, konstrukcji betonowych oraz świeżych tynków wapiennych i cementowo-wapiennych. Farba wodorozcieńczalna zawierająca pigment, wypełniacz i spoiwo wodorozcieńczalne, charakteryzuje się tym, że pigment i wypełniacz stanowi wapno posodowe, produkt uboczny procesu otrzymywania sody metodą Solvaya, zaś spoiwo wodorozcieńczalne stanowi lateks kopolimeru etylenu, octanu winylu i roztworu poli(kwasu akrylowego). (3 zastrzeżenia) Zgł. nr 399371; B01D 65/06 POLYMEM LTD. SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Warszawa; POLITECHNIKA WARSZAWSKA, Warszawa Henczka M., Krasiński A., Krzysztoforski J., Piątkiewicz W. Sposób oczyszc więcej »

Z półki księgarskiej - Aleksander Puchowicz IMPRESJE NAFTOWE

Jerzy Polaczek

Recenzowana książka powstała "z okazji przerobu 500 milionów ton ropy w Płocku" i stanowi w pewnym sensie kontynuację wcześniejszego opracowania tego samego autora "Z naftą przez pokolenia" (Przem. Chem. 2004, 83, 682). Tym razem autor skoncentrował się na rozwoju płockiej rafinerii, przedstawiając ją na tle przemian gospodarczych i politycznych na świecie i w Polsce. Gdy jesienią 1958 r. zdominowana przez Związek Sowiecki Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej podjęła decyzję o budowie rurociągu naftowego "Przyjaźń", mającego zaopatrywać wschodnioniemiecką rafinerię w Leuna (produkującą paliwa dla potężnych oddziałów armii sowieckiej stacjonujących w sowieckiej strefie okupacyjnej Niemiec), pojawiła się także szansa budowy rafinerii w Polsce (tu również stacjonowały wojska sowieckie!). Możliwość tę wykorzystał Płock, który leżał na trasie przebiegu rurociągu "Przyjaźń". więcej »

Z prasy zagranicznej

Marian Paszkowski

poszukiwaniu broni na raka The Economist 2014, 410, nr 8868, 58 Poszukiwania nowych broni na raka przybrały ostatnio na sile. Amerykański IHS Health podaje, że w 2012 r. w fazie prac rozwojowych znajdowało się ponad 500 potencjalnych leków onkologicznych, tj. 5-krotnie więcej niż w przypadku cukrzycy (zajmującej pod tym względem drugie miejsce). Przyczyny tego są trojakie: po pierwsze, szybki wzrost zapotrzebowania ze względu na starzenie się ludności (wg danych WHO w 2012 r. zanotowano na świecie 14 mln nowych zachorowań na raka); po drugie, wysokie ceny leków przeciwnowotworowych (zwłaszcza w Ameryce), co znacznie zwiększa opłacalność ich produkcji, i po trzecie, większa nasza wiedza na temat etiologii i terapii raka, zarówno w wyniku spadku kosztów sekwencjonowania DNA, jak i lepszego poznania i zrozumienia roli układu odpornościowego w zwalczaniu tej choroby. Istnieją setki rodzajów raka. Ich wspólnym wyznacznikiem jest niekontrolowany podział komórek z powodu defektów genetycznych u pacjentów. Niekiedy jest to ułomność dziedziczna, częściej jednak jest następstwem zużycia i uszkodzenia komórek, m.in. pod wpływem promieniowania i niektórych związków chemicznych. Poznanie zmian genetycznych będących przyczyną poszczególnych rodzajów guzów może więc pozwolić na opracowanie leków umożliwiających ich terapię. Pierwszym przykładem takiej strategii było opracowanie w 2001 r. przez firmę Novartis leku przeciwko chronicznej białaczce szpikowej o nazwie Gleevec, który blokuje funkcje białka BCR-АBL będącego produktem nienormalnego genu powstałego w wyniku fuzji chromosomów 9 i 22. Przed ukazaniem się na rynku Gleevecu tylko ok. 1/3 pacjentów chorych na białaczkę przeżywała kolejne 5 lat, a po jego wprowadzeniu do obrotu liczba takich pacjentów wzrosła do 90%. Sukces Gleevecu stał się inspiracją dla poszukiwania leków o podobnym mechanizmie działania. W rezultacie, firma Pfizer opracowała crizotinib (handlowa więcej »

Z ŻYCIA POLSKIEJ IZBY PRZEMYSŁU CHEMICZNEGO

Rynek gazu okiem polskiej branży chemicznej.Członkowie Polskiej Izby Przemysłu Chemicznego (szczególnie przemysł nawozowy) są największą grupą odbiorców gazu ziemnego w Polsce. Rok 2013 przyniósł wiele zmian na rynku gazu ziemnego, które wpłynęły na zmianę warunków prawnych dostaw gazu ziemnego, kreujących wiele nowych wyzwań regulacyjnych dla członków Izby, zasadniczą zmianę wysokości i sposobu kształtowania cen gazu oraz rozwój możliwości logistycznych dywersyfikacji dostaw gazu z alternatywnych rynków i konkurencyjnych dostawców. Zmieniła się też relacja cen gazu oferowanego w Polsce i na alternatywnych rynkach. W 2012 r. średnia różnica ceny między rynkiem detalicznym w Polsce i cenami na rynkach hurtowych wynosiła prawie 1 euro/MWh i w poszczególnych miesiącach dochodziła ona do kilku euro/MWh. Po renegocjacji jamalskiego kontraktu importowego trend ten został odwrócony. Dodatkowo wraz z kosztami przesyłu gazu średni koszt zakup gazu z kierunku zachodniego był wyższy od krajowych cen rynku detalicznego i hurtowego. Mimo to w poszczeg więcej »