W Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej zrównoważeniem rozwoju budownictwa i ograniczeniem emisji gazów cieplarnianych zajmuje się Departament Handlu (U.S. Department of Commerce). Zgodnie z zasadą pozostawienia decyzji gospodarczych konkurencyjnemu rynkowi, przyjęto dwie metody oddziaływania na sektor budowlany: - pierwsza to wprowadzenie opłaty za 1 tonę emisji CO2 oraz metodę liczenia efektywności kosztów w pełnym cyklu życia projektu. Metodę tę przedstawił w roku 1998 Sir John Egan w raporcie "Przemyślmy sprawy budownictwa" (Re-thinking Construction. Report of the construction Task Force to the Deputy Prime Minister of the U.K.), którego efektem jest odejście Wielkiej Brytanii i Stanów Zjednoczonych od kryterium najniższej ceny w przetargach publicznych na rzecz oceny efektywności kosztów w pełnym cyklu życia projektu budowlanego, LLCA (Limited Life- Cycle Analysis); - druga to finansowanie z budżetu federalnego przez Departament Handlu prac naukowo-badawczych skierowanych na ograniczenie zużycia energii w całym sektorze budowlanym prowadzonych w laboratoriach Narodowego Instytutu Standaryzacji i Technologii, NIST (National Institute of Standards and Technology). W Unii Europejskiej przyjęto również dwie metody ograniczenia zużycia energii i produkcji gazów cieplarnianych, różniące się od amerykańskich. - Po pierwsze, ustalono administracyjnie limity emisji i opłaty za jedną tonę emisji CO2 oraz znowelizowano w roku 2010 dyrektywę EPBD (The Energy Performance of Buildings Directive), nakładając na inwestorów i właścicieli obowiązek opracowania oceny energetycznej każdego nowego i r więcej »

W dniach 21-22 kwietnia br. odbyła się w Berlinie konferencja "The Second Transnational Forum - Bioenergy strategies in Central Europe". Była to konferencja końcowa unijnego projektu 4Biomass “Fostering the Sustainable Usage of Renewable Energy Sources in Central Europe - Putting Biomass into Action!" fi nansowanego w ramach programu Central Europe. W skład konsorcjum projektu wchodziły organizacje z ośmiu krajów: Austrii, Czech, Niemiec, Polski, Słowacji, Słowenii, Węgier i Włoch. Polska była reprezentowana przez Akademię Górniczo-Hutniczą w Krakowie. Konferencja była poprzedzona spotkaniem ekspertów z krajów Europy Środkowej tworzących Central European Bioenergy Centre (Środkowoeuropejskie Centrum Bioenergii) utworzone w ramach tego projektu. Spotkanie odbyło się w siedzibie partnera wiodącego Projektu 4Biomass, Fachagentur Nachwachsende Rohstoffe e.V. (FNR) w Gülzow w północnowschodnich Niemczech. W konferencji w Berlinie wzięli udział przedstawiciele członków Konsorcjum Projektu 4Biomass, przedstawiciele Komisji Europejskiej, Wspólnego Sekretariatu Technicznego Programu Central Europe, Europejskiego Stowarzyszenia Biomasy AEBIOM, Federalnego Ministerstwa Śr więcej »

Do przeczytania tej książki zachęca już wstęp. Jest tu piękny opis lasu deszczowego w dorzeczu Amazonki. Takich siedlisk jest więcej na ziemi. Cechuje je obfi tość i bogactwo form żywych. W koronach drzew roi się od gatunków, których jest więcej niż ogółem w pozostałych siedliskach Ziemi. Liczba żyjących tu chrząszczy sięga 30 milionów gatunków. Taka różnorodność form cieszy i zachwyca, lecz także budzi niepokój co do przyszłości naszej planety. Peter Ward proponuje rozważyć eksperyment myślowy, polegający na zmniejszeniu temperatury wokół Ziemi. Zauważylibyśmy wtedy następujące zmiany: zmniejszenie ilości i regularności deszczów, rośliny, które potrzebują regularnych, całorocznych opadów, zaczęłyby wymierać, w konsekwencji zaczęłyby wymierać gatunki zwierząt od nich zależne. Lodowce zaczęłyby wdzierać się w głąb lądów, Na szczęście to tylko eksperyment myślowy. Musimy sobie jednak zdawać sprawę z tego, że to ludzie są jedynymi stworzeniami, zdolnymi do przedłużenia życia biosfery. Istnieją dwie hipotezy na temat wpływu życia na samo życie. Pierwsza z nich, znana jako hipoteza Gai, głosi, że przez modyfi kowanie środowiska zewnętrznego życie będzie miało wpływ na zdolność Ziemi więcej »

W maju Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej po raz czwarty ogłasza nabór wniosków o dofi nansowanie projektów termomodernizacyjnych w ramach programu "Zarządzanie energią w budynkach użyteczności publicznej". W budżecie wynoszącym 176 mln zł, Fundusz zaoferuje w tym naborze sprawdzony mechanizm fi nansowania w formie 30% dotacji oraz pożycz więcej »

Pytanie: Czy park narodowy jest zobowiązany przekazywać na dofi nansowanie działalności specjalistycznych organizacji ratowniczych 15 % wpływów z opłat za wstęp do parku narodowego, czy też 15 % wpływów z opłat za wstęp i udostępnianie parku narodowego? Pieniński Park Narodowy Odpowiedź: Problem prawny zrodził się na tle podwójnej nowelizacji art. 12 ust. 9 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (DzU z 2009 r. nr 151, poz. 1220 ze zm.) dokonanej dwiema uchwalonymi tego samego dnia 18 sierpnia 2011 r. ustawami: 1) o bezpieczeństwie i ratownictwie w górach i na zorganizowanych terenach narciarskich (DzU nr 208, poz. 1241), zwaną dalej "ustawą o bezpieczeństwie w górach", 2) o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz niektórych innych ustaw (DzU nr 224, poz. 1337). Nowelizacje te są zasadniczo odmienne. Aby zrozumieć, co się naprawdę stało 18 sierpnia 2011 r. i jakie są tego konsekwencje, należy cofnąć się do tekstu pierwotnego ustawy o ochronie więcej »

"Z energetyką przyjazną środowisku za pan brat" to tytuł projektu realizowanego przez Instytut na rzecz Ekorozwoju we współpracy z Instytutem Kształcenia EKO-TUR. Podczas konferencji prasowej w końcu marca br. podsumowano rezultaty projektu.Była to okazja, by poznać działania autorów projektu, a także wziąć udział w dyskusji "Jak edukować i informować o energetyce przyjaznej środowisku - czy edukacja i oświata w Polsce sprostają wymogom niskoemisyjnej gospodarki?" Uzależnienia najgroźniejsze Projekt "Z energetyką przyjazną środowisku za pan brat" miał szeroki zasięg. Warsztaty, sondaże i dyskusje na temat udoskonalenia sposobów korzystania z zasobów energetycznych prowadzono we wszystkich szesnastu więcej »

Fenologia jest działem ekologii, zajmującym się badaniem rytmiki zjawisk występujących co roku w przyrodzie, w zależności od wahań czynników klimatycznych. W zależności od obiektu badań wyróżnia się na fi tofenologię i zoofenologię. Obserwacje fenologiczne mają bardzo długą historię. Zmiany w przyrodzie pod wpływem pór roku zwracały uwagę ludzi od niepamiętnych czasów. Już w starożytnym Egipcie obserwowano corocznie masowe przeloty bocianów, które w jesieni wędrują do Afryki. Wędrówki ptaków są jednym z najbardziej charakterystycznych zjawisk fenologicznych, gdyż są najłatwiej przez człowieka zauważalne. Profesor Władysław Szafer podaje, że Polska jest krajem, w którym po raz pierwszy na świecie rozpoczęto obserwacje fenologiczne. Wskazują na to zapiski z lat 1480-1527, dotyczące pory zakwitania i owocowania roślin dziko rosnących i uprawianych w okolicach Krakowa. Termin "fenologia" wprowadził do nauki w połowie XIX wieku botanik z Liège - Karol Morren, ale już 100 lat wcześniej Karol Linneusz rozpoczął systematyczne prace w tej dziedzinie, podając zasady fenologii i metody badań. W literaturze polskiej pierwszą próbą naukowego ujęcia fenologii jest praca Szafera z 1927 roku. Duże zasługi na tym polu położył również Wacław Łastawski, który starał się tę naukę zastosować dla potrzeb rolnictwa. Najwartościowszych naukowo danych fenologicznych dostarcza fi tofenologia. Roślina bowiem stanowi najlepszy obiekt badań. Związana, bardziej od zwierzęcia z okreś lonym miejscem bytowania ulega też w większym stopniu niż zwierzę ciągłym wpływom warunków atmosferycznych owego miejsca. Organizm roślinny spełnia w tym przypadku rolę "in strumentu" doskonale reagującego na te warunki. Obserwacje fenologiczne dotyczą różnych obiektów żywej przyrody i ich pojawów, np. pory ruszenia wegetacji różnych gatunków roślin, listnienia, za-kwitania, owocow więcej »

Obecne zaludnienie - 7 miliardów - wzrosło ponad dwukrotnie w porównaniu z zaludnieniem w 1960 roku (3 miliardy). Według danych ONZ (U.N. Population Division 2009) ludność świata wzrośnie do 9 miliardów około 2050 roku i w drugiej połowie XXI wieku w dalszym ciągu będzie wzrastała, lecz wolniej niż dotąd [1]. Przewidywanymi charakterystycznymi cechami demografi cznych procesów będą: - starzenie się społeczeństw w większości krajów, - duże regionalne różnice w szybkości wzrostu zaludnienia, - procesy migracyjne spowodowane głównie zmianami środowiska. Kraje Europy Wschodniej prawdopodobnie będą jednym z wyjątków - tu zamiast wzrostu przewidywany jest spadek zaludnienia. Natomiast w Europie Zachodniej mimo starzenia się społeczeństwa, spodziewany jest wzrost zaludnienia w wyniku procesów migracyjnych. Wzrastające zanieczyszczenie środowiska Nieustannie wzrastają ilości różnego rodzaju substancji produkowanych przez człowieka, które przedostają się do środowiska. Jest to zjawisko ściśle związane ze wzrostem zaludnienia Ziemi i zachodzące od wielu dziesiątków lat a nawet wieków. Jednak ostatnio jego intensywność rośnie szczególnie szybko. Powietrze jest coraz bardziej zanieczyszczone, mimo wysiłków ograniczania emisji gazów cieplarnianych (GHG, Greenhouse Gas). Spalanie paliw kopalnych (węgla, ropy naftowej, gazu ziemnego) w przemyśle oraz w transporcie powoduje nie tylko emisję GHG, ale także bardzo małych cząstek (particulate matter PM10 - o średnicy poniżej jednej tysięcznej milimetra). Są to różne substancje: siarczany, więcej »

W przyrodzie znanych jest wiele organizmów reagujących na zmiany wilgotności powietrza. Jednym z nich jest promieniak wilgociomierz - Astraeus hygrometricus, grzyb zaliczany do gromady grzybów podstawkowych. Specyfi czna nazwa gatunkowa tego gatunku pochodzi od greckiego słowa hygrometricus czyli "mierzący wilgotność", co odpowiada zauważalnej reakcji owocników na zmiany wilgotności otoczenia. Grzyb ten nazywany jest również potocznie promieniakiem gwiaździstym, fałszywym gwiazdoszem (false earthstar), gwiazdoszem higrometrem (hygrometer earthstar, water-measure earthstar więcej »

W czasie letnich wędrówek należy się liczyć z różnymi niebezpieczeństwami, na które możemy być narażeni. Jednym z najgroźniejszych jest ukąszenie przez żmiję zygzakowatą, jedyny gatunek jadowity wśród węży żyjących w Polsce. Jest zwykle szara bądź brunatna, długa na około 75 cm i ma wyraźny czarny zygzak na grzbiecie. Spotyka się ją na podmokłych łąkach, polanach oraz nasłonecznionych i kamienistych zboczach. Miesiące zimowe przesypia, budzi się na wiosnę i wtedy jej ukąszenia są najbardziej niebezpieczne. Trzeba pamiętać, że żmija jest płochliwym gadem, który stara się ukryć przed człowiekiem. Ukąszenie jest aktem samoobrony po nadepnięciu lub innej formie zakłócenia jej spokoju. Ukąszenia i ich następstwa Najbardziej narażone na ukąszenia są stopy, ręce i przedramiona. Po ukąszeniu widoczne są dwa punkcikowe nacięcia przez zęby jadowe. Jad żmii zawiera białka i enzymy, mające niezwykle silne działanie toksyczne. Przedostaje się do krwi przez ranę i to w dużej ilości - nawet do 75 procent całkowitej zawartości jej gruczołów jadowych. Bardzo rzadko - niestety - zdarzają się przypadki, iż żmija nie zdąży wprowadzić jadu po ukąszeniu. W miejscu ukąszenia pojawia się obrzęk i zasinienie połączone z piekącym bólem. Skóra staje się niebieskawo zabarwiona, pojawiają się krwawe wybroczyny i pęcherzyki wypełnione płynem. Występuje ból i obrzęk okolicznych węzłów chłonnych. Trucizna zaczyna działać, kiedy pojawia się niepokój, lęk, nudności i wymioty. Akcja serca ulega przyśpieszeniu, ciśnienie krwi obniża się, występują krwawienia i zaburzenia pracy nerek. W najcięższych przypadkach ukąszeń, które mogą być śmiertelne, dochodzi do rozległych krwawień w płucach, wątrobie i ośrodkowym układzie nerwowym.Chełbia modra Groźne, trwające kilka dni objawy poparzenia może spowodować często spotykana w Bałtyku chełbia więcej »

POPRAWA STANU ŚRODOWISKA WÓD BAŁTYKU - to główny cel założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy Prawo wodne i niektórych innych ustaw, które były 3 kwietnia przedmiotem obrad Rady Ministrów. - Kompleksowa ochrona wód Morza Bałtyckiego jest jednym z priorytetów Ministerstwa Środowiska - powiedział minister Marcin Korolec. - Przyjęte przez Radę Ministrów założenia do projektu ustawy Prawo wodne przyczynią się do osiągnięcia dobrego stanu środowiska Bałtyku. Są jednocześnie zgodne z wymogami i standardami Unii Europejskiej. Projekt ustawy przewiduje wstępną ocenę stanu wód, który będzie podstawą do ustalenie celów środowiskowych dla wód morskich i związanych z nimi wskaźników. Kolejnym etapem wdrażania strategii morskiej jest opracowanie programu monitoringu, a ostatnim elementem strategii będzie krajowy program ochrony wód morskich. 􀁺 WSPÓŁPRACA POLSKO-CZESKA. Och więcej »

Informację o prowadzeniu zeszytu spostrzeżeń należy podać na pierwszej lekcji. Uczniowie powinni wiedzieć, że ta praca jest częścią ich edukacji, a oni dzięki temu będą mogli pokazać to, czego się nauczyli. Trzeba się liczyć z reakcją uczniów. Oni nie zawsze entuzjastycznie przyjmą taką propozycję. Jednak klarowna koncepcja oparcia nauczania na spostrzeżeniach uczniów pomoże przezwyciężyć wszelkie opory, a nauczyciel potrafi pokazać, że zeszyt spostrzeżeń jest nie tylko dobrym, ale też atrakcyjnym instrumentem edukacji. Zeszyt spostrzeżeń można traktować jako notatnik, w którym są udokumentowane spontaniczne obserwacje uczniowskie. Bezpośrednią opiekę nad nim sprawują uczniowie. Może to być jedna osoba trzymająca pieczę przez cały czas prowadzenia zeszytu lub mogą to być kolejni uczniowie (np. jedna osoba w ciągu jednego tygodnia - rodzaj dyżurów). Chodzi o to, że taki zeszyt powinien być łatwo dostępny codziennie dla każdego ucznia. Pozostawianie w pracowni lub u nauczyciela może stanowić barierę ograniczającą swobodne wpisy. Wygodną formą jest gromadzenie luźnych kartek w przygotowanej na to teczce. Teczkę tę może przechowywać nauczyciel lub przedstawiciel zespołu klasowego. Wariantem tej formy jest zorganizowanie w pracowni geografi cznej (klasie) kącika spostrzeżeń lub udostępnienie tablicy spostrzeżeń. Tam należy umieścić hasło, które byłoby inspiracją do prowadzenia obserwacji. Uczniowie sami przypinaliby więcej »

Pięćset lat temu Mikołaj Kopernik (urodzony 19 lutego 1473 r., zmarły 24 maja 1543 r.), doktor prawa kanonicznego, kanonik warmiński, po przeprowadzeniu kilku precyzyjnych pomiarów potwierdził starożytną hipotezę greckich astronomów - Arystotelesa (384-322 p.n.e.) i Arystarcha z Samos (310-230 p.n.e.), mówiącą o tym, że Ziemia krąży wokół Słońca i obraca się też wokół własnej osi [1]. Eksperymenty, które doprowadziły do tego najważniejszego dla rozwoju cywilizacji wydarzenia, później nazwanego "przewrotem kopernikańskim", przebiegały w kilku etapach. Jednak pierwsze wyniki i trafne wnioski z nich płynące zostały zredagowane przez Kopernika już w roku 1512 w formie krótkich (zawierających 14 stron) rękopisów znanych pod tytułem "Commentariolus" ("Mały komentarz"). Odnaleziono dwa rękopisy tych prac poza granicami Polski - w Wiedniu i Sztokholmie. Przypuszczać można, że kilka rękopisów rozesłał Kopernik do znanych astronomów i myślicieli w Europie, by podzielić się nową i na owe czasy rewelacyjną wiedzą astronomiczną [2]. Prawdopodobnie wiadomości o obserwacjach Kopernika krążące w gronie ówczesnych astronomów w Europie, miały też wpływ na podejmowane w tym samym czasie wielkie wyprawy żeglarskie. Warto pamiętać, że np. podróże Krzysztofa Kolumba (który poszukując drogi morskiej do Indii, dotarł do wysp przyległych do Ameryki Północnej, a później do kontynentu amerykańskiego), odbyły się w latach 1492-1504. Natomiast pierwsza podróż dookoła globu ziemskiego fl oty kilku statków, dowodzonych przez Ferdynanda Magellana (wspierana między innymi przez znanego astronoma portugalskiego Ruy Faleiro), odbyła się już po 1512 roku, tj. w latach 1519-1522 [3]. Sądzić można, że zwłaszcza wyprawa Magellana już w pewnym stopniu uwzględniała wyniki badań Kopernika. Z drugiej strony przypuszczać też można, że wielkie odkrycia geografi czne z przełomu XV i XVI wieku, potwierdzają więcej »

Pozornie nie ma związku między wulkanami a pielęgnacją ciała. Ponieważ jednak człowiek od wieków wykorzystuje naturalne substancje w medycynie, farmacji i kosmetyce, to składniki pochodzące z erupcji wulkanów też znalazły miejsce w kosmetykach. To dość osobliwa kosmetyka, wykorzystująca tajemniczy świat mineralnej materii. Ten ezoteryczny pomysł nie wykorzystuje roślin, daleki jest od niszczenia żywych organizmów, korzysta z materii nieożywionej. W przypadku pochodnych z Ziemi, a więc między innymi ogromnego bogactwa kamieni, ujęto ten pomysł w koncepcję oligoterapii. Jej skuteczność była znana już przed wiekami, a współcześni potwierdzają nieustannie dawne odkrycia. Wiara w magiczną, uzdrawiającą moc kamieni obecna jest we wszystkich kulturach świata, znakom Zodiaku przypisuje się konkretne kamienie. Są amuletami, które chronią przed Złem, chorobami, sprowadzają dobrą pogodę, dobre zbiory, przyciągają Dobro. Warstwy geologiczne minerałów pokazują historię Ziemi, obraz jej zmian, zachowują skamieniały świat żyjących przed wiekami roślin i zwierząt. Cieszą kolorami, kształtem, formą kryształów, urodą intarsji. Kamienie są szlachetne lub zwyczajne, ale zawsze tajemnicze. Niosą siłę i wibrują energią czakramów, pomagają odnaleźć harmonię i spokój. Oligoelementy - pomost między materią a życiem W procesach wulkanicznych pod wpływem bardzo wysokiej temperatury i ciśnienia powstaje wiele różnorodnych form minerałów. Do wykorzystania są naturalne kształty kamieni lub ich rozdrobniona postać. Z różnorodnych minerałów produkuje się ekstrakty wodne bogate w oligoelementy. To pierwiastki niezbędne w procesach życiowych organizmu. Ich niedobór lub nadmiar zakłóca je. Dzielą się na makro- i mikroelementy. Makroelementy to pierwiastki podstawowe, ich zapotrzebowanie w diecie człowieka przekracza 100 mg na dobę. Najważniejsze to azot, wapń, potas, fosfor, magnez, siarka, sód, węgiel. Mikroelementy to pierwiastki śladowe więcej »

Zgłoszenie weta przez polskiego Ministra Środowiska do projektu UE zakładającego ograniczenie emisji gazów cieplarnianych według tzw. mapy drogowej: w 2020 roku o 30%, do 2030 roku o 40%, do 2040 o 60% i w końcu do 2050 o 80% - nie było zaskoczeniem. Takie stanowisko Polski znane już było w ubiegłym roku, o czym pisałem w sierpniowym numerze AURY ("Polska protestuje" AURA 8/2011). Postępowanie rządu naszego kraju nie przynosi nam żadnych korzyści. Tracimy dobrą opinię konstruktywnego państwa w pracach związanych z ochroną środowiska. Pięć lat temu pisałem o utrzymaniu pozycji prymusa (AURA 5/2007), bo "wówczas panowała opinia, że w działaniach związanych z poprawą stanu środowiska Polska po zmianach ustrojowych należy do przodujących, zwłaszcza wśród krajów wschodnioeuropejskich. Świadczył więcej »

Ważnym problemem gospodarki ściekowej w jednostkach osadniczych <2000 RLM jest optymalny wybór stopnia centralizacji systemu odprowadzania i układu bądź systemu technologicznego oczyszczania ścieków komunalnych. Podstawą tego wyboru są warunki terenowe (urbanistyka, rodzaj zabudowy, ukształtowanie terenu itp.). Z kolei o wyborze systemu oczyszczania ścieków decydują przede wszystkim [8]: - warunki odprowadzania ścieków do odbiornika (grunt, ciek płynący, jezioro), - ładunki zanieczyszczeń i ich zmienność, - sposób zagospodarowania terenu, topografia itp., - warunki gruntowo-wodne,dostępność urządzeń mechanicznych i sprzętu, - możliwości ekonomiczne i techniczne podmiotów eksploatujących oczyszczalnie. Obecnie brak jednoznacznych wskazówek co do wyboru najwłaściwszego rozwiązania systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków jednostek osadniczych o różnej wielkości, liczbie mieszkańców i gęstości zaludnienia oraz zróżnicowanym zagospodarowaniu i ukształtowaniu terenu [9]. Decyzję o wyborze sposobu unieszkodliwiania ścieków na terenie wiejskim powinno się za każdym razem wiązać z opracowaniem wielowariantowej koncepcji programowo-przestrzennej [10]. W racjonalizacji systemu kanalizacji przede wszystkim istotne jest określenie odpowiedniej konfi guracji i długości sieci kanalizacyjnej, tak by uzyskać jak Porządkowanie i racjonalizacja gospodarki ściekowej jednostek osadniczych < 2000 RLM Ważnym problemem gospodarki ściekowej w jednostkach osadniczych <2000 RLM jest optymalny wybór stopnia centralizacji systemu odprowadzania i układu bądź systemu technologicznego oczyszczania ścieków komunalnych. Podstawą tego wyboru są warunki terenowe (urbanistyka, rodzaj zabudowy, ukształtowanie terenu itp.). Z kolei o wyborze systemu oczyszczania ścieków decydują przede wszystkim [8]: - warunki odprowadzania ścieków do odbiornika (grunt, ciek płynący, jezioro), - ładunki zanieczyszczeń i ich zmienność, - sposób zagospo więcej »

W demokracji wszystkie grupy obywateli, w tym mniejszości, miały mieć prawo do uczestniczenia w kształtowaniu decyzji oddziałujących na środowisko i na warunki życia społeczeństwa. Jest złamaniem zasad demokratycznych narzucanie nam bez uprzednich szerokich konsultacji rozwiązań technicznych o potencjalnie silnym negatywnym wpływie na warunki życia i śmierci ludzi. A mimo to w dzisiejszej Polsce wielkie inwestycje, takie jak programy rozwoju gospodarczego kraju lub regionów, jak plany krajowej sieci dróg, wielkie inwestycje energetyczne czy zamiar wprowadzenia upraw roślin genetycznie zmodyfi kowanych, są opracowywane prawie potajemnie, bo z wykluczeniem ludzi mających wiedzę o możliwych tego skutkach społecznych i środowiskowych. Dopiero po ogłoszeniu gotowych programów, będących mniej lub bardziej jednostronnymi decyzjami technodespotów, do opiniowania łaskawie pozwala się włączyć społeczeństwu. Na co daje się mu nierealistycznie krótki termin poniżej jednego miesiąca! Co gorsza, na tak późnym etapie najdrobniejsza krytyka owych programów wywołuje alergiczne reakcje autorów. Co jest zrozumiałe: gotowego dzieła broni się zacieklej niż dopiero co zarysowanego. Jednak rozumni w sprawach społecznych ludzie, a o dziwo bywają tacy w gatunku Homo sapiens, np. w Skandynawii, wiedzą od dawna, że dopuszczać innych do opiniowania programów administracyjnych lub technicznych należy na etapie pierwszych planów. Przed wpadnięciem autorów w samozachwyt. "Im wcześniej zapyta się o zdanie zainteresowane strony, tym większe jest prawdopodobieństwo uniknięcia przyszłych konfl iktów", napisano w projekcie "Siła konsultacji" (Przegląd, 20.11.2011). Czemu nie zawsze tak się dzieje? Bo tu działa despotyzm władzy. W dyskusjach o metodach walki politycznej Jacques Derrida (w wywiadzie o terroryzmie) trafnie wskazywał, że "terroryzm" pojawia się jako akt desper więcej »

Od lat obserwujemy niekorzystne zmiany w polskich zbiornikach wodnych. Pogarsza się stan wód w polskich rzekach, jeziorach, a także w Bałtyku. Do początku XIX wieku Morze Bałtyckie było bardzo czystym akwenem. Jednak podczas następnych dwóch stuleci zamieniło się w jedno z najbardziej zanieczyszczonych mórz świata. Bałtyk jest morzem śródlądowym, położonym w głębi kontynentu europejskiego. Jedynym miejscem, gdzie łączy się przez Morze Północne z Oceanem Atlantyckim, są wąskie cieśniny duńskie. W związku z tym wymiana wody w Bałtyku następuje bardzo powoli. Musi minąć 30 lat, aby została odświeżona wodą z oceanu. Dlatego wszystkie wprowadzane do niego substancje pozostają w morzu przez ponad ćwierć wieku! Wraz z rozwojem przemysłu i rolnictwa, a przede wszystkim ze wzrostem liczby ludzi, mieszkających w jego basenie, doszło do silnego zanieczyszczenia tego akwenu. Ilość zanieczyszczeń rośnie, a możliwości wymiany wody z oceanem przez cieśniny są wciąż takie same. Tymczasem już teraz 10% powierzchni Morza Bałtyckiego to tzw. pustynie wodne, gdzie nie ma żadnego życia. Dlatego możemy powiedzieć, że stajemy się świadkami śmierci Bałtyku. Śmierci, której ciągle jeszcze możemy zapobiec. Największym zagrożeniem dla Bałtyku jest eutrofi zacja. Obecnie termin eutrofi zacja jest bardzo często używany w zawężonym znaczeniu w celu opisania przeżyźnienia wód, wywołanego jedynie działalnością człowieka. Morze dotknięte eutrofi zacją jest jak organizm, który nie jest w stanie strawić spożywanego w nadmiernej ilości pokarmu i wskutek "przejedzenia" umiera (8). W morzu azot i fosfor występują w związkach organicznych stanowiących składnik martwej materii organicznej oraz w związkach nieorganicznych: azot w amoniaku, w azotynach i azotanach, fosfor - w fosforanach. Rośliny mogą pobierać te dwa pierwiastki głównie w postaci rozpuszczonych w wodzie jonów nieorganicznych związków azotu i fosforu. Większość obszarów bałtyckich więcej »

Architektura krajobrazu na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie Autor, dr hab. inż. Wojciech Przegon, jest pracownikiem Katedry Geodezji Rolnej, Katastru i Fotogrametrii na Wydziale Inżynierii Środowiska i Geodezji Uniwersytetu Rolniczego im. Hugona Kołłątaja w Krakowie. Z jego inicjatywy rozpoczęto dokumentowanie prac naukowych, dydaktycznych oraz organizacyjnych kierunku architektura krajobrazu. Kronika ilustruje działalność kierunku architektura krajobrazu w roku akademickim 2009/2010 pod względem organizacyjnym, dydaktycznym i naukowym. Wśród dokumentów w publikacji odnaleźć można między innymi fachowe ryciny, zdjęcia oraz odbitki pism i plakatów. Pierwsza część książki to kronikarska praca autora, który hołduje zasadzie, iż dokładne odnotowywanie minionych wydarzeń jest jedyną metodą, pozwalającą na wyznaczenie działań przynoszących s więcej »

Z punktu widzenia ekonomii, zasoby naturalne różnią się tym od innych czynników produkcji, że ich podaż nie może być dowolnie zwiększana. Jest ich tylko tyle, ile przyroda nam udostępniła. Jesteśmy w stanie je zniszczyć albo wyhodować, ale nie stworzyć. Zasoby naturalne dzielą się na wyczerpywalne i odnawialne. Pierwszych może tylko ubywać. Natomiast drugimi możemy się cieszyć bez końca, jeżeli nie będziemy nimi gospodarować rabunkowo. Szczegółowe zasady takiego gospodarowania będą przedstawione w następnych czterech odcinkach. Natomiast w obecnym zaprezentuję tzw. regułę Hotellinga, sformułowaną w odniesieniu do zasobów wyczerpywalnych. W tym celu spróbujmy postawić się w położeniu dysponenta takiego zasobu - np. właściciela kopalni węgla - który musi podjąć decyzję o tym, czy jego pozyskanie zwiększyć, czy wstrzymać. Całkowita wartość zasobu w złożu nie jest przy tym miarodajna, ponieważ dysponent nie może z niej bezpośrednio skorzystać; musi ponieść pewien koszt wydobycia i dopiero osiągnięta nadwyżka stanowi o atrakcyjności pozyskania. W gospodarce konkurencyjnej więcej »

To niezwykle ciekawe opracowanie autorstwa geologa Mirosława Rutkowskiego, pracownika Państwowego Instytutu Geologicznego, traktuje o polskich surowcach mineralnych. Zawiera podstawową wiedzę o zasobach mineralnych oraz wiele ciekawych informacji o sposobach wydobycia i przetwarzania wydobytych surowców. Książka jest przeznaczona dla dzieci w więcej »

Panele słoneczne przygotowywane z użyciem działa jonowego W poszukiwaniu najefektywniejszych ogniw słonecznych naukowcy wykorzystują najbardziej zaawansowane technologie. Amerykańska fi rma Twin Creeks twierdzi, że dzięki zastosowaniu akceleratora jonów wodoru udało się stworzyć ogniwa o połowę tańsze niż dotychczas stosowane. Tradycyjne ogniwa produkuje się przez wycinanie z krystalicznego silikonu płyt o grubości 0,2 mm. Następnie dodaje się do nich elektrody i umieszcza w ochronnej warstwie szkła. Takie podejście ma dwie zasadnicze wady. Po pierwsze, podczas wycinania traci się prawie połowę silikonu w postaci opiłków. Po drugie, warstwy silikonu mogą być cieńsze, ale poniżej 0,2 mm silikon staje się wysoce łamliwy. Właśnie tutaj wkracza nowe rozwiązanie. Grube na 3 mm bloki silikonu są umieszczane w akceleratorze i bombardowane jonami wodoru. Dzięki precyzyjnemu sterowaniu napięciem możliwe jest akumulowanie jonów dokładnie 0,02 mm od powierzchni. Tak przygotowany blok trafi a do p więcej »

1. W omawianym orzeczeniu Trybunał zajął się realizacją obowiązków wynikających z art. 16 ust. 1 dyrektywy Rady 92/43/EWG z 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i fl ory (zwanej dalej "dyrektywą siedliskową"). Artykuł 16 ust. 1 dyrektywy siedliskowej stanowi: "Pod warunkiem, że nie ma zadowalającej alternatywy i że odstępstwo nie jest szkodliwe dla zachowania populacji danych gatunków we właściwym stanie ochrony w ich naturalnym zasięgu, państwa członkowskie mogą wprowadzić odstępstwa od przepisów art. 12, 13, 14 i 15 lit. a) i b): a) w interesie ochrony dzikiej fauny i fl ory oraz ochrony siedlisk przyrodniczych, b) aby zapobiec poważnym szkodom, w szczególności w odniesieniu do upraw, zwierząt gospodarskich, lasów, połowów ryb, wód oraz innych rodzajów własności, c) w interesie zdrowia i bezpieczeństwa publicznego lub z innych powodów o charakterze zasadniczym wynikających z nadrzędnego interesu publicznego, w t więcej »