Trudno w budownictwie znaleźć dziedzinę techniki instalacyjnej, która nie podlegałaby ciągłej modernizacji. Także zmiany technologiczne w jednej branży powodują rozwój w innych, ale niekiedy stają się przyczyną nowych problemów, często trudnych do usunięcia. Wiele kłopotów spowodowało zastosowanie szczelnych przegród budowlanych, starannie izolowanych ścian i hermetycznych okien. W budownictwie powszechnym został całkowicie zakłócony stosowany od lat system wentylacji naturalnej, zaczęły się perturbacje z dostarczaniem powietrza do spalania dla indywidualnych kotłów gazowych centralnego ogrzewania i ogrzewaczy ciepłej wody. Niekiedy skutek tych nieprawidłowości okazywał się tragiczny i wymuszał konieczność zmian. Kilka z nich, bardzo istotnych, naszym Czytelnikom przybliżymy. Gazowe ogrzewacze wody z komorą zamkniętą Lata całe w szczelnych mieszkaniach instalowano przepływowe gazowe grzejniki ciepłej wody pobierające powietrze do spalania z otoczenia. Co więcej, w maleńkich łazienkach montowano także kotły dwufunkcyjne, służące również do ogrzewania. Sprawnie działająca wentylacja grawitacyjna potrafi ła przy defi cycie powietrza zewnętrznego wyssać z ogrzewacza spaliny. Niekiedy także, o zgrozo, w takich mieszkaniach zakładano okapy kuchenne więcej »

Stała faza gleby składa się z części mineralnej i organicznej. Część organiczna składa się z resztek roślinnych i zwierzęcych, obumarłych komórek drobnoustrojów oraz nawozów naturalnych i organicznych. Materiały te stanowią podstawowy substrat do tworzenia właściwych związków humusowych. Humus, czyli próchnica właściwa, powstaje w wyniku złożonych procesów biochemicznych zachodzących w środowisku glebowym. Równocześnie następuje rozkład wprowadzonej i pierwotnej substan więcej »

W tym roku mija dziewięćdziesiąta rocznica śmierci Hugona Conwentza. Efekty jego pracy są ponadczasowe; pozostawił po sobie ciągle aktualną spuściznę. Rodzina Conwentza, należąca do holenderskiej wspólnoty mennonitów, w XVII w. uciekła w obawie przed prześladowaniami religijnymi na Żuławy. Mennonici zamieszkali w miejscowości Święty Wojciech koło Pruszcza Gdańskiego. Nie było im łatwo, bo i tu nie traktowano ich przyjaźnie. W rodzinie obowiązywało surowe prawo moralne anabaptystów - uczciwość, pracowitość, wytrwałość, umiłowanie porządku, oszczędność więcej »

W jednym z wcześniejszych numerów (AURA 12/09) wyjaśniałem, z czego się bierze problem z dobrami publicznymi, a więc z licznymi dobrami związanymi ze środowiskiem przyrodniczym. Jest to mianowicie zjawisko "jazdy na gapę" (free riding), polegające na ich zaniedbywaniu z nadzieją, że zajmie się nimi kto inny. Tymczasem zaniedbujący (a w takiej roli może się znaleźć każdy z nas) po cichu liczy na to, że z chwilą, gdy dobro już zostanie przez kogoś sfi nansowane, będzie mógł korzystać z niego za darmo. Skoro zaś potencjalni dostawcy takich dóbr wiedzą, że z owoców ich starań będą korzystali również "gapowicze", nie kwapią się wcale z podejmowaniem odpowiednich kroków. W rezultacie - jeśli pozostawiona rynkowi - podaż dóbr publicznych bywa niedostateczna. W innym numerze (AURA 6/09) omawiałem efekty zewnętrzne, będące więcej »

Pytanie: Czy chronimy siedliska przyrodnicze na podstawie dyrektyw siedliskowej i ptasiej poza obszarami Natura 2000? Leszek Reizer - Przemyśl Odpowiedź: Ochrona siedlisk przyrodniczych na płaszczyźnie europejskiej opiera się na dwóch aktach unijnych: 1) dyrektywie Rady 92/43/EWG z 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i fl ory, zwanej popularnie "dyrektywą siedliskową", 2) dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, stanowiącej wersję ujednoliconą dyrektywy Rady 79/409/EWG w sprawie ochrony dzikiego ptactwa, zwanej popularnie "dyrektywą ptasią". Intencją obu dyrektyw jest utworzenie systemu obszarów chronionych o znaczeniu europejskim pod nazwą Natura 2000, na który składają się specjalne obszary ochrony siedlisk wyznaczone na podstawie dyrektywy siedliskowej oraz obszary specjalnej ochrony ptaków wyznaczone na podstawie dyrektywy ptasiej. Tę koncepcję realizu więcej »

W poprzednim numerze (AURA 1/2012) pisałem, że Opole wybrało gorsze rozwiązanie, gdyż zamiast skorzystać z oferty Elektrowni Opole, oddalonej od miasta ok. 10 km, buduje własną elektrociepłownię. Jeden z Czytelników nie podziela tego stanowiska i pyta, dlaczego nowoczesna elektrociepłownia zlokalizowana w mieście ma być rozwiązaniem mniej korzystnym dla jego mieszkańców? Aby odpowiedzieć na to pytanie, zmuszony jestem szerzej wyjaśnić tę sprawę, zwłaszcza że może ona dotyczyć i innych miast, bo nowe rozwiązania izolacji cieplnej rurociągów ograniczają straty przesyłu i pozwalają dostarczać ciepło na duże odległości. Najlepiej posłużę się przykładem Krakowa i Elektrowni Skawina. Elektrownię Skawina budowano jako typową elektrownię kondensacy więcej »

DODATKOWE 358 MLN EURO NA PROJEKTY WODNO-ŚCIEKOWE. Ministerstwo Środowiska zatwierdziło zaktualizowaną, rozszerzoną o 15 projektów, listę rankingową w ramach VI konkursu programu Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) dla działania 1.1. Gospodarka wodno-ściekowa w aglomeracjach powyżej 15 tys. RLM (równoważnej liczby mieszkańców). Było to możliwe dzięki zatwierdzonej przez Komisję Europejską 21 grudnia 2011 r. zmianie, zwiększającej dofi nansowanie dla priorytetu I. Gospodarka wodno-ściekowa o 358 mln euro, dzięki czemu wszystkie przedsięwzięcia z listy rankingowej uzyskają dofi nansowanie. 􀁺 POTWIERDZENIE O PRZYZNANIU DOFINANSOWANIA DLA BENEFICJENTA Z MAŁOPOLSKI podpisała 12 stycznia w Szczawnicy Aneta Wilmańska, podsekretarz stanu w MŚ, która poinformowała również, że województwo małopolskie znajduje się w czołówce pod względem wdrażania projektów dofi nansowanych z więcej »

Kwestia genetycznie zmodyfi kowanych upraw w Polsce powinna jak najszybciej zostać uregulowana prawnie. Niestety, w debacie wokół GMO używa się argumentów, które nie mają wiele wspólnego z poprawnym metodologicznie wnioskowaniem naukowym, a także ujawniają się postawy dalekie od etycznie poprawnej postawy naukowej. Co więcej, polski rząd korzysta z rad ekspertów, którzy pozostają w ewidentnym konfl ikcie interesów, będąc przedstawicielami organizacji fi nansowanych przez fi rmy produkujące nasiona GMO. Bez żadnego uzasadnienia, debata zdominowana jest przez biotechnologów, z praktycznym wyłączeniem specjalności przyrodniczych, medycznych i ekonomicznych oraz rolniczych. Ten stan rzeczy źle świadczy o standardach stanowienia prawa w Polsce i może mieć opłakane konsekwencje w postaci decyzji szkodliwych dla naszego kraju. Dlatego potrzebne są pilne zmiany, o które niniejszym apelujemy, zarówno do naukowców, jak i polityków. Kontrowersja wokół upraw GMO ma podstawy w alternatywnych hipotezach, jednej - zakładającej nieszkodliwość wszelkich GMO, i drugiej, dopatrującej się oznak szkodliwości niektórych form GMO (i związanych biocydów) dla ludzi i zwierząt, a także dla środowiska naturalnego i dla ekonomii rolnictwa. Ten spór może i powinien być rozstrzygnięty na poziomie naukowym, pod warunkiem zachowania zasad etyki i poprawności metodologicznej. Propagandowe zapewnienia fi rm biotechnologicznych i będących pod ich wpływem gremiów rządowych i opiniodawczych (jak Europejska Agencja Bezpieczeństwa Żywności, gdzie według wypowiedzi niemieckiego ministra rolnictwa Horsta Seehofera, na procedury oceny ryzyka ze strony GMO ma wpływ przemysł biotechnologiczny), są bowiem wysoce niepewne. Ostrzegał przed tym także biochemik z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley prof. John.B. Neilands (1999) słowami: "Data from agribusiness and government labs should be viewed with caution". Zresztą zastrzeżeń i ostrzeżeń dochodzących z poważnych więcej »

Mięta została uznana przez specjalistów branży zielarskiej rośliną roku 2011. Tytuł został ogłoszony 15 sierpnia w Klęce (pow. średzki), podczas święta Matki Boskiej Zielnej i Dnia Zielarza. Prezes Polskiego Komitetu Zielarskiego, dr Jerzy Jambor, wyjaśnił wówczas, iż "o wyborze decyduje zawsze stopień zainteresowania daną rośliną ośrodków badawczych w Polsce i na świecie oraz stopień nadziei na jej skuteczność w leczeniu chorób." Niektóre zioła, stosowane od wieków, straciły w obecnych czasach swoje dawne znaczenie w lecznictwie (np. ruta zwyczajna, chaber bławatek, biedrzeniec mniejszy), ale nie mięta, która należy do tzw. ziołowej "wielkiej piątki" (obok rumianku, dziurawca, melisy i szałwii) stosowanej od stuleci po dzień dzisiejszy. Historia mięty Mięta (Mentha L.) należy do najbardziej znanych i najdawniejszych roślin zielarskich. Wzmianki o niej pojawiają się w wielu dziełach literackich. W mitologii greckiej przytoczona jest historia Hadesa, który uwiódł nimfę Minthe, a jego żona z zazdrości zamieniła ją w miętę. Podobna opowieść mówi o ukochanej Plutona, nimfi e Minthe, która została przez niego zamieniona w miętę, bo chciał ją uchronić przed swoją zazdrosną małżonką. W starożytnym Rzymie mięta symbolizowała rzymską boginię rozumu - Menthe, stąd zioło to uznawane było za pobudzające myślenie. Nawet rzymscy fi lozofowie nosili wianki z mięty na głowie w celu uaktywnienia mózgu. W Nowym Testamencie jest mowa o faryzeuszach, którzy pobierali dziesięcinę od mięty, uważając ją za bardzo cenną roślinę. Mięta rosła także w ogródku Zosi opisywanym w Panu Tadeuszu Adama Mickiewicza. Ciekawostkę stanowi fakt, iż w przeszłości miętę uznawano nie tylko za lek, ale za przydatny środek do mumifi kacji zwłok oraz za cz więcej »

Zanieczyszczenia ropopochodne gleb i wód mogą być niwelowane przez żywe organizmy. Proces rozkładu i przekształcania szkodliwych dla środowiska związków chemicznych, m.in. węglowodorów i metali ciężkich, przez rośliny lub mikroorganizmy to bioremediacja. W bioremediacji wykorzystuje się przede wszystkim bakterie, ponieważ charakteryzują się dużą liczebnością populacji, szybkim wzrostem, a produkty ich metabolizmu powodują degradację różnorodnych zanieczyszczeń, trudnych do usunięcia innymi metodami. Bioremediacja obejmuje 3 etapy: oczyszczanie podstawowe (czyli monitorowanie naturalnego procesu biodegradacji), biostymulację (jest to ingerencja w środowisko, mająca na celu zapewnienie mikroorganizmom odpowiednich warunków odżywczych lub tlenowych) i bioaugmentację, czyli wprowadzenie na oczyszczany teren gatunków bakterii rozkładających zanieczyszczenia efektywniej niż mikrofl ora występująca na tym terenie naturalnie. więcej »

Z dr. hab. ROMANEM MUSZYŃSKIM, profesorem PP, dyrektorem ds. nauki w Instytucie Automatyki i Inżynierii Informatycznej Politechniki Poznańskiej rozmawia KRYSTYNA MATUSZEWSKA.KRYSTYNA MATUSZEWSKA: Prowadzi Pan wykłady poświęcone aktualnym problemom energetycznym. Między innymi instruuje Pan studentów, jak można samemu zbudować małą elektrownię wiatrową. Tymczasem na dachu Pańskiego domu nie widać charakterystycznej turbiny… ROMAN MUSZYŃSKI: Trudno, żeby na bloku była turbina - aby zainstalować elektrownię wiatrową muszą być spełnione określone warunki. W mieście raczej się ich nie stawia z uwagi na hałas, jaki wytwarzają. Prędkość obwodowa śmigła, właściwie bez względu na jego wielkość, jest zbliżona do prędkości dźwięku - przy obrocie występuje świst. Poza tym rytmiczne przesłanianie światła powoduje efekt migotania. Swego czasu, gdy z wycieczką turystyczną odwiedziłem farmę elektrowni wiatrowych, jedna z pań stwierdziła, że zaczyna kręcić się jej w głowie. O lokalizacji decydują także względy bezpieczeństwa. Tak duże urządzenie elektryczne wymaga wolnej strefy. W mieście nikt nie wydzieli placu dla podobnego celu. Entuzjasta elektrowni wiatrowej musi więc prowadzić żywot nieco pustelniczy, zamieszkać gdzieś z dala od sąsiadów - na skraju wsi, pod lasem... Las też nie jest najlepszym miejscem. Wysokość drzew wpływa na zmniejszenie prędkości wiatru. Czyli trzeba osiedlić się w jakieś nieprzyjaznej okolicy - najlepiej na zupełnym pustkowiu. Niekoniecznie - jeżeli są przeszkody, można im zaradzić przez dobranie odpowiedniej wysokości masztu. Wskazane jest też stawianie masztu w pewnej odległości od gospodarstwa. Nie powinien stać bliżej niż wynosi 3-krotna wysokość budynku. Dla domu o wysokości 6 metrów odległość może wynieść około 20 m. Dużo zależy też od kierunku wiatru. W Wielkopolsce mamy największą częstotliwość wiatrów zachodnich, korzystniej więc postawić urządzenie po wschodniej stronie - wtedy h więcej »

Dziecko fi lozofem Alison Gopnik jest amerykańską psycholożką rozwojową, profesorką Uniwersytetu Kalifornijskiego w Berkeley, matką trzech synów. W książce, poświęconej zdolnościom poznawczym u dzieci, przełamuje stereotypowe myślenie o maluchach jako niepełnowartościowych i nieukształtowanych przyszłych dorosłych. Główna teza książki brzmi, że dzieci są odrębnymi od nas istotami, mającymi własny świat i sposób przeżywania - nie jest on jednak uboższy, gorszy niż to, jak do rzeczywistości podchodzą dorośli. Jest zupełnie inny i nastawiony na odmienne cele. Posługują się swoistą logiką, z której wykształca się racjonalność dorosłego. Są małymi fi lozofami. Potrafi ą się również świetnie komunikować; błąd rodziców polega na tym, że mierzą dzieci swoją miarką; należy do nich stosować zupełnie inną skalę. Dzieciństwo nie jest żadnym złem koniecznym. Jest etapem rozwoju człowieka, który okazał się jedną z najważniejszych zdobyczy ewolucji. więcej »

Podróżując po świecie warto zwracać uwagę nie tylko na zalety turystyczne, ale też na regionalne surowce, zarówno kulinarne, lecznicze, jak i kosmetyczne. Wiele z nich z lokalnych stało się światowymi przebojami. Tak zrobił karierę marokański olej arganowy czy glinka Ghassoul, francuska lawenda, bułgarska róża czy nadkaspijski kawior. Można by wymieniać długo, bo każdy obszar ma swoją medycynę tradycyjną, a przyjezdni chętnie uczą się od rdzennych mieszkańców, jak wykorzystywać sprawdzone substancje. Szczególnie przemysł kosmetyczny chętnie sięga do składników sprawdzonych lokalnie, pochodzących z ekologicznie czystych terenów i mających marketingową siłę nowości oraz skojarzenia z czasem przyjemności podróżowania i wypoczywania. Wyspy Kanaryjskie - kraina wulkanów, wina, aloesu i koziego mleka Górzysty archipelag, mimo że leży znacznie bliżej Afryki, należy do Królestwa Hiszpanii. Choć wyspy leżą na wulkanach, żyje się na nich spokojnie. Otacza je Ocean Atlantycki. To 7 wysp głównych: Teneryfa, Gran Canaria, Fuerteventura, Lanzarote, El Hierro, La Palma i La Gomera, oraz 6 mniejszych, nie zawsze zamieszkałych. Każda wyspa ma inny krajobraz, różni się też roślinnością podzieloną na strefy wysokościowe. Ich oceaniczno- subtropikalny klimat to umiarkowane temperatury, rzadkie opady, zależnie od wyspy i jej strefy. Jak podaje encyklopedia, w niektórych strefach wyspy La Palma, na dużych wysokościach, opady należą do wysokich. W górnych partiach La Gomery (650 metrów n.p.m.) może być deszcz i 18°C, a w tym samym czasie na południu Teneryfy (20 metrów n.p.m.), widocznej z La G więcej »

Upiększanie - czy może humanizacja - surowych osiedli wielkoblokowych staje się koniecznością, dostrzeganą już nie tylko przez mieszkańców, ale i władze lokalne, dbające o wizerunek miasta. Kraków, szczelnie obudowany wielką płytą powinien stać się polem odnowy na rzecz krajobrazu w istniejącej zabudowie. Na szczególną uwagę zasługuje osiedle Cegielniana, położone w IX dzielnicy Łagiewniki - Borek Fałęcki, powstałe na terenach trudnych do fundamentowania. Krajobraz osiedla wysokich bloków wzbogaca starorzecze, meandrująca Wilga i związane z tym siedliska nadrzeczne oraz tereny podmokłe. Łęg wierzbowotopolowy zachował się tam w stopniu bardzo dobrym. Obecnie teren ten jest niejako fragmentem projektowanego parku rzecznego Wilga. Inicjatywa ludności osiedla Cegielniana zmierza ku ustanowieniu parku miejskiego, obejmującego pasmo zieleni po obu stronach Wilgi; mieszkańcy z roku na rok upiększają ot więcej »

Ramowa Dyrektywa Wodna (RDW), która ujednolica politykę wodną krajów członkowskich Unii Europejskiej, zarezerwowała dla udziału społeczeństwa istotną funkcję w planowaniu gospodarowania wodami. Według art. 14. informowanie społeczeństwa i konsultacje dokumentów planistycznych stanowią obowiązkowy etap każdego cyklu planistycznego. W akapicie 14 preambuły RDW podkreśla się, że "osiągnięcie celów niniejszej dyrektywy jest uzależnione od ścisłej współpracy i spójnych działań na poziomie wspólnotowym, Państw Członkowskich oraz lokalnym, jak również od informacji, konsultacji i zaangażowania ogółu społeczeństwa, w tym użytkowników". Natomiast zgodnie z akapitem 46 "dla zapewnienia udziału ogółu społeczeństwa, w tym użytkowników wody, w ustaleniu i aktualizacji planów gospodarowania wodami w dorzeczu, konieczne jest dostarczenie odpowiedniej informacji o planowanych działaniach oraz składanie sprawozdań o postępach w ich wdrażaniu, w celu włączenia ogółu społeczeństwa przed podjęciem ostatecznych decyzji w sprawie niezbędnych działań". Możliwość wypowiadania się obywateli w sprawach kluczowych dla gospodarki wodnej wpisuje się zatem w zasady demokratyczne i stwarza przejrzyste reguły dla podejmowania decyzji. Dodatkowym atutem dialogu społecznego jest możliwość zasięgnięcia opinii z różnych źródeł i punktów widzenia, spojrzenie na kształt planowanych rozwiązań z różnych perspektyw, a w rezultacie łatwiejsze wypracowanie kompromisu co do merytorycznej treści więcej »

Ogniwo słoneczne w farbie Badacze z Uniwersytetu Notre Dame w stanie Indiana opracowali "słoneczną farbę", która wykorzystuje energię słoneczną do produkcji energii elektrycznej. Tym samym możliwa jest zamiana praktycznie dowolnej powierzchni w ogniwo słoneczne. Rozwiązanie wykorzystuje półprzewodnikowe nanocząstki - nazwane quantum dots (kwantowe kropki). Umieszczone w specjalnej farbie mogą być nałożone na dowolną powierzchnię przewodzącą bez użycia specjalistycznego sprzętu. Nowa substancja, nosząca nazwę ACS Nano, składa się głównie z nanocząstek dwutlenku tytanu, które zostały poddane działaniu siarczku kadmu lub selenku kadmu. Cząsteczki zostały wprowadzone do mieszanki wodno-alkoholowej, aby stworzyć pastę. Ta, nałożona, na przezroczysty przewodzący materiał i wystawiona na działanie światła słonecznego produkuje prąd. Niestety nie ma róży bez kolców, bo największa efektywność wynalazku wynosi zaledwie 1 proc., w więcej »

Od zarania dziejów sól była ceniona na całym świecie. Dla przykładu, armia rzymska, znając jej walory, przekazywała legionistom część wypłaty w postaci soli. W Polsce i innych krajach europejskich goście witani są chlebem i solą. Różne porzekadła, zwroty, choćby takie jak "sól ziemi", wyrażają nasz szacunek dla tego, jakże użytecznego, bogactwa. Sól - chemiczna nazwa chlorek sodu (NaCl), jest według wielu geologów jednym z najszerzej stosowanych surowców na świecie. Dlaczego? Z powodu licznych właściwości. A są to właściwości antyseptyczne, wymiotne, konserwujące, jest sól czynnikiem osuszającym, chłodniczym, przeciwzamrażalniczym. Jednak najczęściej wykorzystywana jest jako przyprawa i środek konserwujący. Chyba Kolumb nie odkryłby Ameryki gdyby pod pokładem statku "Santa Maria" nie miał zapasów solonego mięsa, a król Jagiełło nie odniósłby pod Grunwaldem dziejowego zwycięstwa, gdyby nie zabrał konserwowanego solą mięsa. Na przykład solą wielicką. W tamtych czasach, a był to rok 1410, nie znano systemu oczyszczania soli - tak jak dziś ługiem sodowym więcej »

1. Omawiany tu wyrok Trybunału odnosi się do interpretacji dyrektywy, dotyczącej zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i ich kontroli (dyrektywa Rady z 24 września 1996 r., zwana dalej dyrektywą 96/61). W szczególności problem prawny sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy w świetle obowiązujących uregulowań prawnych (mianowicie: dyrektywy Rady 91/630 z 19 listopada 1991 r. ustanawiającej minimalne normy ochrony świń, dyrektywy 96/61, a ponadto duńskiej ustawy o ochronie środowiska) sformułowanie "miejsca dla macior" należy interpretować w ten sposób, że obejmuje miejsca dla loszek (loszka to samica świni po osiągnięciu dojrzałości płciowej, ale przed pierwszym oproszeniem, locha (maciora) - to samica świni po pierwszym oproszeniu się - określenia z dyrektywy ustanawiającej minimalne normy ochrony świń, ustalone dla celów tej dyrektywy; zgodnie z codziennym rozumieniem maciora to po prostu samica świni). Waga wyroku jest jednak znacznie większa niż na pozór może się wydawać. Jest to może mniej widoczne w samej sentencji, ale dosk więcej »

Przeglądowe zdjęcie geochemiczne Polski, wykonane w latach 1990-1995, wykazało, że najpoważniejsze zanieczyszczenie środowiska występuje w regionie śląsko-krakowskim [2]. Dlatego właśnie tam rozpoczęto realizację szczegółowej mapy geochemicznej Górnego Śląska w skali 1:25000, dostarczającej informacji pomocnych w zarządzaniu środowiskiem i podejmowaniu decyzji na szczeblu lokalnym. Prace nad mapą prowadzone są w Państwowym Instytucie Geologicznym w Warszawie, pod kierownictwem dr hab. Anny Pasiecznej. Na przemysłowej mapie obszaru śląsko- krakowskiego wyraźnie zaznacza się Trzebinia. Miasto było do niedawna dużym ośrodkiem przemysłu górniczego i metalurgicznego, którego rozwój podyktowany był lokalną bazą surowcową. Zła koniunktura na rynku oraz wyczerpywanie się zasobów sprawiło, że kilka ważnych dla regionu zakładów postawiono w stan likwidacji, np. KWK Siersza, Zakłady Górnicze Trzebionka czy Zakłady Metalurgiczne Trzebinia. Historia tych ostatnich sięga XIX wieku, wtedy bowiem powstała fabryka pokryć dachowych, przekształcona wkrótce w Zakłady Metalurgiczne. Pierwsze prace metalurgiczne polegały na wytopie cynku. W następnych latach huta rozwinęła się do tego stopnia, że w 1914 roku uznana została za największą hutę cynku w Cesarstwie Austro-Węgierskim. Później otwierano kolejne wydziały, w których wytwarzano wiele produktów, począwszy od kwasu siarkowego, przez blachy aluminiowe, m więcej »

Żywioł Woda jest jednym z żywiołów. A śnieg, lód, grad to też woda w innym stanie skupienia. W okresach zimnych spada deszcz i śnieg. Na wychłodzonym podłożu deszcz zamarza. Powstaje "szklanka". Śnieg zasypuje wszystko, a w razie wiatru są zawieje i zamiecie oraz tworzą się zaspy. Działania Zarządzenia stanowią: dwie godziny po opadzie drogi mają być czarne. Rozpoczyna się AKCJA. Wyjeżdżają pługi i piaskarki. Odgarniają śnieg z jezdni na pobocze. Sypią chemikalia: sól i chlorek wapnia. Odmiata się chodniki. W obu prz więcej »