SIGMA-NOT - PORTAL INFORMACJI TECHNICZNEJ - Największa baza artykułów technicznych online

PRZEMYSŁ CHEMICZNY

Miesięcznik ISSN 0033-2496, e-ISSN 2449-9951 - rok powstania: 1917
Czasopismo Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego (SITPChem.)

Makrokinetyka reakcji estryfikacji glikolu etylenowego kwasem octowym

Andrzej Brzezicki Marian Spadło Lech Iwański Marta Forajter

Przedstawiono wyniki badań reakcji estryfikacji glikolu etylenowego kwasem octowym, które przeprowadzono w laboratoryjnym reaktorze periodycznym w obecności kwasu alkilobenzenosulfonowego jako katalizatora. Wyniki eksperymentalne zinterpretowano modelem następczej reakcji odwracalnej drugiego rzędu, wyznaczając stałe równowag, a także stałe szybkości reakcji mono- i diestryfikacji oraz podano ich zależność od temperatury. Ethylene glycol was esterified with AcOH to resp. mono and diesters in the presence of alkylbenzene sulfonic acid as a catalyst in a batch reactor at 25-90°C. The exptl. findings were used for calcn. of. reaction rate consts. at varying temp. Octany glikolu etylenowego są obecnie szeroko stosowane jako rozpuszczalniki farb, lakierów, klejów, celulozy, tworzyw sztucznych i tłuszczy. Monooctan glikolu etylenowego może być mieszany z olejem napędowym w celu wzbogacenia go w tlen1). Estryfikacja glikolu etylenowego kwasem octowym, podobnie jak większość reakcji estryfikacji, jest reakcją odwracalną drugiego rzędu, w wyniku której powstają monooctan glikolu etylenowego, dioctan glikolu etylenowego i woda. Reakcję estryfikacji opisują równania: HOCH2CH2OH + CH3COOH A B MOGE, C D glikol etylenowy kwas octowy monooctan glikolu etylenowego woda HOCH2CH2COOCH3+H2O HOCH2CH2COOCH3+ CH3COOH C B DOGE, E D monooctan glikolu etylenowego kwas octowy dioctan glikolu etylenowego woda CH3COOCH2CH2COOCH3+H2O k3 k4 W pracy1) przedstawiono wyniki badań estryfikacji prowadzone w obecności jonitu Amberlyst 36 jako katalizatora, z udziałem 1,2-dichloroetanu stanowiącego czynnik azeotropujący wodę w destylacji reaktywnej. Określono wpływ stężeń reagentów, ilości katalizatora i czasu reakcji na selektywność przemiany glikolu etylenowego do dioctanu glikolu etylenowego. W wyniku zastosowania czynnika azeotropującego wodę, możliwe okazało się osiągnięcie prawie 100-proc. selektywności reakcji przy stechiometrycznej proporcji re [...]

ZAKUP JEDNORAZOWY I DOSTĘP DO WIRTUALNEJ CZYTELNI
PRENUMERATA PAPIEROWA

Metoda płatności: Płatności elektroniczne (karta kredytowa, przelew elektroniczny)
Dostęp do publikacji (format pdf): 6.00 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 1h: 24.60 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 4h: 43.05 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 12h: 73.80 zł	DO KOSZYKA

Prenumerata

Szanowny Kliencie!
Zamów roczną prenumeratę w wersji PLUS a uzyskasz dostęp do archiwalnych publikacji tego czasopisma.
Nie zwlekaj - skorzystaj z tysięcy publikacji o najwyższym poziomie merytorycznym.

prenumerata papierowa roczna PLUS (z dostępem do archiwum e-publikacji) - tylko 780.00 zł
prenumerata papierowa roczna PLUS z 10% rabatem (umowa ciągła) - tylko 702.00 zł *)
prenumerata papierowa roczna - 690.00 zł
prenumerata papierowa półroczna - 345.00 zł
prenumerata papierowa kwartalna - 172.50 zł

okres prenumeraty:

*) Warunkiem uzyskania rabatu jest zawarcie umowy Prenumeraty Ciągłej (wzór formularza umowy do pobrania).
Po jego wydrukowaniu, wypełnieniu i podpisaniu prosimy o przesłanie umowy (w dwóch egzemplarzach) do Zakładu Kolportażu Wydawnictwa SIGMA-NOT.

Zaprenumeruj także inne czasopisma Wydawnictwa "Sigma-NOT" - przejdź na stronę fomularza zbiorczego »

INNE PUBLIKACJE W TYM ZESZYCIE

"Nowa generacja technologii epichlorohydryny z wykorzystaniem biogliceryny jako surowca" POIG 01.03.01.-16-059/09

W maju 2009 r. w Instytucie Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia" w Kędzierzynie- -Koźlu rozpoczęto realizację projektu "Nowa generacja technologii epichlorohydryny z wykorzystaniem biogliceryny jako surowca" w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2009-2013 finansowanego ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i środków budżetu państw więcej »

Aktualności

Nowa fabryka spółki Plast-Box SA Dn. 1 września br. firma Plast-Box SA ze Słupska, specjalizująca się w produkcji opakowań przemysłowych dla branży spożywczej i chemiczno-budowlanej, dokonała oficjalnego otwarcia nowego zakładu w Czernihowie na Ukrainie. Jest to wynik efektywnie zaplanowanej ekspansji na wschodni rynek. Uruchomieniu nowego zakładu produkcyjnego na Ukrainie towarzyszyła oficjalna oprawa i uroczysty bankiet, w którym wzięło udział 100 zaproszonych osób. Jesteśmy przekonani, że Polskę i Ukrainę łączy nie tylko EURO 2012 i uroczystości otwarć kolejnych stadionów. Uruchomienie nowej fabryki firmy Plast-Box w Czernihowie pozwoli nam zacieśnić więzi partnerskie z obiecującymi kontrahentami nie tylko na Ukrainie - powiedział Grzegorz Pawlak, prezes spółki Plast-Box SA. Wśród uczestników gali byli klienci, partnerzy handlowi, kooperanci z Polski, Ukrainy, Rosji, Białorusi, Mołdawii i Niemiec oraz pracownicy spółki, a także przedstawiciele lokalnych władz: Pan Volodimir Homenko, gubernator obwodu, a także mer miasta Czernihów i przedstawiciele ambasady RP w Kijowie. Pani Tatiana Budyonna, zastępca dyrektora Plast-Box Ukraina, przedstawiła dossier nowego zakładu w Czernihowie. O niewątpliwych korzyściach z takich inwestycji dla unii gospodarczej Polski i Ukrainy wypowiedział się Pan Michał Falenczik, reprezentujący ambasadę polską. Prace budowlane w nowym zakładzie Plast-Box SA w Czernihowie trwały do połowy sierpnia 2011 r. Nowo powstały obiekt zajmuje powierzchnię ok. 5400 m2. W parku maszynowym pracuje 9 dużych wtryskarek KraussMaffei i Husky Hylectric, które przetwarzają miesięcznie 250 t polipropylenu i polietylenu dużej gęstości. Liczba maszyn zwiększyć ma się do 30 sztuk, dzięki czemu do końca roku moce produkcyjne zwiększą się do 300 t miesięcznie, a w przyszłości nawet do 600 t miesięcznie. Obecnie w fabryce zatrudnionych jest 80 pracowników, ale przewidziane jest zwiększenie zatrudnienia. Przewi więcej »

Aktywność powierzchniowa, pianotwórczość oraz biodegradowalność surfaktantów stosowanych w pianotwórczych środkach gaśniczych

Bożena Twardochleb Anna Jaszkiewicz Iwona Szwach Krystyna Prochaska

Dokonano porównania równowagowej i dynamicznej aktywności powierzchniowej w układzie woda-powietrze dla pięciu surfaktantów stosowanych w kompozycjach środków gaśniczych, w tym alkilopoliglukozydów (APGz). Ponadto porównano właściwości pianotwórcze oraz zdolność do biodegradacji rozważanych związków powierzchniowo czynnych (ZPC). Na podstawie aproksymacji równaniem Szyszkowskiego eksperymentalnie wyznaczonych izoterm napięcia powierzchniowego oszacowano wartości parametrów adsorpcji w badanych układach (swobodna energia adsorpcji, nadmiar powierzchniowy). Na podstawie krzywych czasowych oszacowano wartości współczynników dyfuzji. Stwierdzono, że rozważane ZPC charakteryzują się zróżnicowaną aktywnością powierzchniową w układzie woda-powietrze, natomiast zbliżoną zdolnością pianotwórczą. Najbardziej trwała piana tworzona jest w układzie z APGz, a największą biodegradowalność wykazują sulfonowane α-nienasycone alkohole C12-C16. Five com. surface-active agents used for fire extinguishing were studied for foaming power, surface tension and biodegradability in aq. solns. The free adsorption energy, surface excess concn. and diffusion coeffs. were calcd. from the kinetic curves. The most stable foam was produced in air-liq. system contg. alkylpolyglucoside, while the highest biodegradability was offered by the sulfonated α-unsatd. fatty alcs. Główną właściwością użytkową pianotwórczych środków gaśniczych jest wytwarzanie pian o cechach zapewniających skuteczność działania gaśniczego. Muszą więc one zawierać znaczne ilości ZPC o dużej aktywności powierzchniowej. Sporządzenie ciekłego koncentratu zawierającego kilkanaście procent substancji aktywnych wymaga na ogół, oprócz wody, obecności rozpuszczalników organicznych oraz środków hydrotropowych, których zadaniem jest ułatwienie wzajemnej rozpuszczalności wszystkich składników i zmniejszenie lepkości koncentratu1). Dzięki swojej specyficznej budowie amfifilowej ZPC c więcej »

Analiza GC/MS produktów katalitycznej reakcji etoksylowania estru n-butylowego kwasu n-butanowego

Euzebiusz J. Dziwiński Marek Lukosek

W reakcji addycji oksiranu do estru n-butylowego kwasu n-butanowego w obecności katalizatora Al-Mg powstaje głównie mieszanina etoksylatów stanowiąca nowy rodzaj niejonowych związków powierzchniowo czynnych (NZPCz) o specyficznych właściwościach fizykochemicznych. Zastosowanie metody chromatografii gazowej z detekcją spektrometrii mas (układ GC/MS) umożliwiło w sposób jednoznaczny określenie budowy chemicznej, zarówno głównych, jak i ubocznych produktów uzyskanych w tej reakcji. W ten sposób stwierdzono, że oprócz jej głównych składników, stanowiących mieszaninę związków organicznych o ogólnym wzorze H7C3CO(OCH2CH2)nOC4H9, powstają również produkty uboczne, wśród których na szczególną uwagę zasługują eter monobutylowy glikolu poli(etylenowego) oraz oksyetylat kwasu n-butanowego. Uzyskane wyniki analizy GC/MS produktów katalitycznej reakcji addycji oksiranu do estru n-butylowego kwasu butanowego mogą być również przydatne podczas kontroli i optymalizacji procesu technologicznego ich wytwarzania. PrCOOBu was reacted with oxirane to a mixt. of PrCO(OCH2CH2)nOBu (n = 1-10) polyethers. The product contained also small amts. of BuO(CH2CHO)nH, Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia", Kędzierzyn-Koźle Euzebiusz J. Dziwiński*, Marek Lukosek Analiza GC/MS produktów katalitycznej reakcji etoksylowania estru n-butylowego kwasu n-butanowego GC/MS analysis of the products of catalytic ethoxylation of n-butyl butanoate Mgr Marek LUKOSEK w roku 1995 ukończył studia na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym, kierunek chemia, w Wyższej Szkole Pedagogicznej w Częstochowie. Jest kierownikiem w Zespole Niejonowych Środków Powierzchniowo Czynnych w Instytucie Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia" w Kędzierzynie-Koźlu. Specjalność - środki powierzchniowo czynne, procesy jednostkowe. Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia", ul. Energetyków 9, 47-225 Kędzierzyn-Koźle; tel.: (77) 487-36-16, fax: (77) 487-30-60, e-mail więcej »

Badania modyfikowanych niklowych katalizatorów reformingu

Tadeusz Borowiecki Wojciech Gac Andrzej Gołębiowski Monika Pańczyk Janusz Ryczkowski Kazimierz Stołecki

Przedstawiono wpływ modyfikatorów (Ru, Rh, Au, Pt) na właściwości katalizatora Ni/α-Al2O3 przeznaczonego do reaktorów typu GHR (gasheated reformer). Zbadano fizykochemiczne właściwości próbek katalizatorów: redukowalność NiO, wielkości powierzchni ogólnej i aktywnej oraz średnie wielkości krystalitów niklu. Przeprowadzono pomiary aktywności masy katalitycznej i odporności na zawęglanie w reakcji reformingu parowego metanu. Najgorszym z dodatków okazało się złoto. Najkorzystniejsze właściwości stwierdzono dla katalizatora z dodatkiem platyny. Wykazywał on zwiększoną odporność na zawęglanie oraz większą powierzchnię aktywną niklu. Ni catalyst for steam reforming of MeH was modified by impregnation with Ru, Rh, Au and Pt salts. The modified catalysts were tested for sp. surface, structure, temp.- programmed redn., catalytic activity and resistance to coke deposition. The addn. of Pt resulted in the highest improvement of the catalyst applicability. The addn. of Au did not affect the catalyst quality. Zainteresowanie technologii chemicznej procesami wytwarzania gazów syntezowych i wodoru stale się utrzymuje1, 2), pomimo energochłonności i kosztowności najważniejszej metody ich otrzymywania. Prowadzone są prace nad poprawą efektywności procesów3), co w ostatnich latach pozwoliło na istotne unowocześnienie reformingu parowego węglowodorów m.in. dzięki uzupełnieniu tradycyjnych instalacji o etap prereformingu4) i wprowadzenie tzw. reformingu zintegrowanego z nowymi rozwiązaniami reaktorów typu GHR (gas heated reformer)3, 5). W reaktorach GHR do ogrzewania rur z katalizatorem, umieszczonych w ciśnieniowym naczyniu, wykorzystuje się entalpię gazu po dopalaczu3, 4, 6, 7). Warunki pracy w reformerach GHR wymuszają zastosowanie katalizatorów o innych parametrach (kształcie) niż dotychczas produkowane8). Nawet przy podobnych właściwościach masy katalizatora, sposób ich uformowania powinien zapewniać wysoką porowatość katalizator więcej »

Badanie procesu biodegradacji oleju estrowego

Ewa Nowakowska-Bogdan Iwona Szwach Magdalena Badura

Wyznaczono podatność na biodegradację estrowej bazy olejowej mogącej służyć do komponowania środków smarnych. Otrzymano ją w wyniku transestryfikacji estrów metylowych kwasów tłuszczowych 2-etyloheksanolem. Wykorzystano chromatografię gazową sprzężoną ze spektrometrem mas (GC/MS) do prześledzenia przebiegu procesu biodegradacji. Zidentyfikowano metabolity głównego składnika, oleinianu 2-etyloheksylu powstałe w wyniku przyłączenia tlenu w pozycji C9 łańcucha alkilowego reszty kwasowej. A synthetic lubricating oil basis was prepd. by transesterification of fatty acid Me esters with BuCHEtCH2OH and studied for biodegradability (inoculum from a sewage treatment plant) at 25°C under air bubbling for 21 days. The biodegrdn. degree was 96,65%. Fourteen metabolites were identified. Podstawą przepisów Unii Europejskiej jest zrównoważony rozwój, który w Polsce jest obowiązkiem konstytucyjnym, a w UE ujęty został w Europejskiej Polityce Ekologicznej. Ma on na celu stworzenie takich warunków rozwoju, które pozwolą na zaspokojenie potrzeb obecnych oraz nie utrudnią ich zaspokajania przyszłym pokoleniom. Do tego celu prowadzi kilka zasad, m.in. zasada zintegrowanego ujęcia ochrony środowiska uwzględniająca wpływ wszystkich aspektów funkcjonowania na różne segmenty środowiska, jak ziemia, woda i powietrze. Zmiany prawa pociągają za sobą wiele następstw widocznych bezpośrednio w zmianie dotychczas stosowanych technologii. Termin "najlepsza dostępna technologia" oznacza obecnie technologie i metody działania, które wskazują na praktyczną zasadność ich stosowania dla zapobiegania lub zredukowania ilości zanieczyszczeń. Wzrost zainteresowania skutkami oddziaływania na środowisko spowodował konieczność charakteryzowania chemikaliów pod względem oddziaływania ekologicznego, co wymaga przedstawienia informacji o ich podatności na biodegradację i toksycznym oddziaływaniu na organizmy oraz o zdolności do bioakumulacji w środowisku. Ocena podatn więcej »

Biosorpcja metali ciężkich na granulkach alginianowych

Sylwia Kwiatkowska-Marks Marek J. Wójcik Leonard Kopiński

Przedstawiono przegląd literatury dotyczącej zastosowania granulek alginianowych do usuwania metali ciężkich z roztworów wodnych. Granulki produkuje się z alginianu sodu wg bardzo prostej technologii. Uzyskany biosorbent charakteryzuje się dużą pojemnością sorpcyjną metali ciężkich, nawet przy niskich stężeniach tych metali w roztworze, a ponadto można go łatwo regenerować z jednoczesnym odzyskiem metalu. Granulki alginianowe uznawane są za jedne z najbardziej obiecujących biosorbentów metali ciężkich. A review, with 70 refs., of methods for removal of heavy metals from aq. solns. Poważny problem dla środowiska, a przede wszystkim zagrożenie dla człowieka, stanowi zanieczyszczenie wody toksycznymi związkami metali ciężkich. Dlatego też zainteresowano się poszukiwaniem skutecznych i tanich metod oczyszczania ścieków. Wśród zanieczyszczeń są nie tylko metale toksyczne, kancerogenne i mutagenne, ale również metale cenne ekonomicznie. Z tego powodu ważnym zagadnieniem jest możliwość ich odzyskiwania. Termin "metale ciężkie" obejmuje heterogenną grupę metali o różnorodnych właściwościach fizykochemicznych. Pojęcie to jest powszechnie stosowane, chociaż nie zostało dotąd ściśle zdefiniowane. Do metali ciężkich najczęściej zalicza się Ag, As, Cd, Cr, Cu, Fe, Hg, Ni, Pb, Sn, Ti, V. Niektórzy dodatkowo uzupełniają tę grupę o Ca, Mg, Mn oraz Na. Inni1, 2) uważają, że metale ciężkie charakteryzuje gęstość większa niż 5 g/cm3. Ponadto często metale ciężkie dzieli się na trzy Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy w Bydgoszczy Sylwia Kwiatkowska-Marks *, Marek J. Wójcik, Leonard Kopiński Biosorpcja metali ciężkich na granulkach alginianowych Biosorption of heavy metals on alginate beads Dr hab. inż. Marek J. WÓJCIK, prof. UTP w roku 1968 ukończył studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Szczecińskiej. Stopień doktora uzyskał w 1978 r. na Politechnice Warszawskiej, a w 1990 r. stopień doktora habilitowanego. Jest kierownikiem Kat więcej »

Chemiczna regeneracja zużytego węgla aktywnego z wykorzystaniem reakcji Fentona

Lidia Dąbek Ewa Ozimina Anna Picheta-Oleś

Zbadano możliwość wykorzystania reakcji Fentona i modyfikowanej reakcji Fentona, jako metod utleniania substancji organicznych w procesie regeneracji zużytych węgli aktywnych, pochodzących z instalacji przemysłowych. Regeneracji poddawano zużyty katalizator typu węgiel aktywny-octan cynku stosowany w syntezie organicznej i węgiel aktywny po kilkuletniej eksploatacji w stacji uzdatniania wody. Stwierdzono, że skuteczność procesu zależna jest od rodzaju i ilości zaadsorbowanych na powierzchni węgla substancji organicznych. Proponowana metoda regeneracji w odniesieniu do węgla aktywnego z instalacji oczyszczania wody była nieskuteczna, nie dawała zmian wskazujących na poprawę parametrów struktury porowatej. Natomiast analogiczne warunki regeneracji zastosowane w odniesieniu do węgla aktywnego będącego nośnikiem katalizatora pozwoliły na odzyskanie zdolności sorpcyjnych węgla. Powierzchnia właściwa zregenerowanego węgla wynosiła ok. 1000 m2/g przy całkowitej objętości porów 0,6 cm3/g, a liczba jodowa była równa 1042 mg/g. Wykorzystywany w modyfikowanej reakcji Fentona utleniacz CaO2 jako źródło H2O2 pozwala na uzyskanie porównywalnych, z klasyczną reakcją Fentona, efektów w odniesieniu do struktury porowatej zregenerowanych węgli aktywnych, natomiast powoduje różnice w chemicznym charakterze powierzchni. Two spent activated C samples formerly used as Zn(OAc)2 catalyst support or water treatment sorbent were regenerated by oxidn. with H2O2 or CaO2 in aq. medium at pH 3 and room temp. The activated C used as a catalyst carrier recovered its porous structure, sorptive capacity and activity after the regeneration, while the water treatment sorbent could not be sufficiently regenerated in the Fenton reaction. Use of CaO2 was as efficient as H2O2 but contributed to an improvement of the chem. nature of the activated C surface. Węgle aktywne z uwagi na swoje wyjątkowe właściwości sorpcyjne, jak i katalityczne są powszechnie więcej »

Chemizm związków organicznych w glebie i jego znaczenie dla środowiska

Aleksandra Badora

Przedstawiono mechanizmy działania wybranych organicznych związków glebowych na niektóre właściwości fizykochemiczne i chemiczne gleby. W szczególności uwzględniono znaczenie tych związków dla wartości pH i pojemności sorpcyjnej gleby, gdyż decydują one w dużym stopniu o jej żyzności. Przedstawiono także mechanizmy oddziaływania glebowych związków organicznych na procesy mobilizacji i immobilizacji niektórych toksycznych pierwiastków (Al, Mn, Cd, Pb). Pierwiastki te pojawiają się w nadmiarze w środowisku glebowym na skutek działalności człowieka i mogą mieć negatywne działanie na cały łańcuch troficzny. Poznanie i zrozumienie mechanizmów środowiskowych wzajemnego oddziaływania metal toksyczny-substancja organiczna może mieć znaczenie praktyczne m.in. dla produkcji sztucznych preparatów humusowych. A review, with 47 refs., of humic acids, other org. soil components, Al and Mn compds. and heavy metals in soil. Glebowa substancja organiczna stanowi integralną część kationowej pojemności sorpcyjnej, budującej kompleks sorpcyjny gleb i centra sorpcyjne dla pierwiastków potrzebnych dla roślin oraz dla immobilizacji pierwiastków szkodliwych, pochodzących z naturalnych i antropogenicznych źródeł. Gleba jest zatem głównym ogniwem obiegu pierwiastków chemicznych w przyrodzie i odgrywa niezwykle istotną rolę w utrzymaniu homeostazy w środowisku. W obrębie glebowej materii organicznej wyróżniono dwie grupy substancji: związki humusowe oraz substancje humusowe (próchnica), w których w zależności od rozpuszczalności, można wyróżnić kwasy huminowe, kwasy fulwowe oraz huminy. Substancje organiczne w glebach tylko częściowo występują w stanie wolnym, w większości są one związane z mineralną częścią gleby1-4). Szczególnie ważne są połączenia próchnicy z minerałami ilastymi, które mają znaczenie Uniwersytet Przyrodniczy, Lublin Aleksandra Badora* Chemizm związków organicznych w glebie i jego znaczenie dla środowiska Chemistry of organic więcej »

Ciecze obróbkowe na bazie oksyetylatów frakcji glicerynowej z instalacji biodiesla

Elżbieta Rogoś Bronisław Naraniecki Andrzej Urbański Marek Lukosek

Przedstawiono wyniki badań właściwości smarnych i funkcjonalnych cieczy obróbkowych wytworzonych na bazie oksyetylatów frakcji glicerynowej. Oceniono przeciwzużyciowe i przeciwzatarciowe właściwości wodnych roztworów cieczy. Przeprowadzono również badania fizykochemicznych właściwości roztworów i odporności na działanie mikroorganizmów. Uzyskane wyniki badań porównano do takich samych właściwości produktów komercyjnych. Wykazano, że oksyetylowane pochodne frakcji glicerynowej mogą stanowić składniki bazowe cieczy obróbkowych. Com. ethoxylates of glycerol fraction were studied for antiwear and seizure properties as well as for resistance to microorganisms in aq. solns. They met quality requirements for cutting fluids. Świadome i zorganizowane przeciwdziałanie degradacji środowiska naturalnego dotyczy m.in. zapobiegania powstawaniu niebezpiecznych odpadów1, 2). Powszechne w użyciu emulsyjne ciecze obróbkowe należą do produktów ekologicznie niebezpiecznych3-6), ze względu na ich skład chemiczny i starzeniowe zmiany podczas eksploatacji. Dlatego też zalecane jest ograniczenie lub wykluczenie ich obecności w środowisku, zwłaszcza tam, gdzie istnieje możliwość interakcji cieczy z otoczeniem. Ciecze obróbkowe przedostają się do środowiska naturalnego w wyniku parowania, podczas odprowadzania wiórów i przedmiotów obrabianych oraz poprzez wycieki z instalacji. Wielkość ubytków może sięgać 30% rocznego zużycia cieczy7, 8). Zagrożenie zdrowia ludzkiego istnieje też ze strony tworzących się podczas eksploatacji dymów i mgieł olejowych, przedostających się do organizmu poprzez układ oddechowy i trawienny oraz bezpośredni kontakt ze skórą. Negatywny wpływ emulsyjnych cieczy obróbkowych na otoczenie można zmniejszyć w wyniku zastępowania ich produktami o mniejszej szkodliwości ekologicznej, czyli produktami nietoksycznymi i biodegradowalnymi. Jako zamienniki naftowych baz wskazywane są oleje roślinne (także chemicznie modyfikowane) i p więcej »

Instytuty badawcze dla przemysłu chemicznego w Polsce

Andrzej Krueger

Krajowy przemysł chemiczny, w tym w szczególności sektor Wielkiej Syntezy Chemicznej, wymaga głębokiej reorientacji strukturalnej w kierunku syntezy organicznej i produkcji polimerów, co trudno będzie osiągnąć bez budowy zdolności produkcyjnych bazowych chemikaliów organicznych. Ponadto wysoka dynamika importu, rosnące ujemne saldo obrotów zagranicznych, a także struktura eksportu stanowią alarmujące sygnały o stanie polskiego przemysłu chemicznego. Polska ma zaledwie ok. 2% udziału w produkcji chemikaliów w Europie. Wielkość importu systematycznie zbliża się do wartości sprzedaży krajowej. Struktura technologiczna przemysłu chemicznego jest słabo dostosowana do rzeczywistych potrzeb rynku, co może stać się, w niedalekiej przyszłości, jedną z najpoważniejszych barier rozwoju polskiej gospodarki. Rozwój przemysłu chemicznego w Polsce jest uzależniony od dostępności podstawowych surowców. Biorąc pod uwagę znaczne obecne zużycie chemikaliów i prognozy jego dalszego wzrostu w Polsce konieczne są duże inwestycje w przemyśle chemicznym, dlatego szczególnie ważne jest określenie strategicznych obszarów badawczych. Zgodnie z nową ustawą o finansowaniu nauki służyć temu ma Krajowy Program Badań ustanawiany przez Radę Ministrów. Z punktu widzenia dostępności surowców na szczególną uwagę zasługuje temat programów strategicznych w zakresie przemysłu produktów opartych o surowce organiczne, tzw. bio-based industry. Projekty takie prowadzone są przede wszystkim przez trzy główne centra gospodarcze świata, tj. USA, Japonię i Unię Europejską. W aspekcie ilościowym najbardziej zaawansowana jest strategia produkcji biopaliw w USA oraz w Europie Zachodniej. Strategia ta określa obowiązkowe udziały biopaliw w puli wszystkich zużywanych jako paliwa węglowodorów. W Unii Europejskiej realizowane są programy mające na celu zwiększenie udziału surowców pochodzenia biologicznego w ogólnej produkcji przemysłu chemicznego i paliwowego. więcej »

Kompozyty polimerowe PET/SiO2 otrzymane metodą polimeryzacji in situ i metodą mieszania w stopie

Jolanta Janik Elżbieta Piesowicz Zbigniew Rosłaniec Teofil Jesionowski Karol Bula

Celem pracy było uzyskanie i zbadanie właściwości nanokompozytów PET/SiO2 (o zawartości nanokrzemionki 1, 3, 5 i 7% mas. w PET) wytworzonych metodą syntezy in situ i dla porównania przez mechaniczne dyspergowanie w procesie wytłaczania. Określono ich morfologię (SEM), właściwości mechaniczne (wytrzymałość na rozciąganie σm, moduł sprężystości przy rozciąganiu Et, wydłużenie przy zerwaniu εB, udarność an i twardość) oraz termiczne (DSC). Wyniki badań nanokompozytów porównano z wynikami badań niemodyfikowanego PET. Fotografie SEM nanokompozytów wykazują dwufazową strukturę układów PET/ SiO2 z wyraźnie widocznymi wydzieleniami pojedynczych cząstek SiO2, jak i ich nielicznymi aglomeratami o wielkości nie przekraczającej 1 μm (w nanokompozytach otrzymanych w procesie wytłaczania) i 5 μm (w nanokompozytach otrzymanych metodą in situ). Wykazano, że dodatek SiO2 do PET, zarówno w procesie wytłaczania, jak i in situ, znacząco wpływa na zmianę właściwości mechanicznych osnowy, powodując znaczne zmniejszenie σm, wzrost: Et, twardości, temperatury krystalizacji i stop- Kompozyty polimerowe PET/SiO2 otrzymane metodą polimeryzacji in situ i metodą mieszania w stopie PET/SiO2 composites prepared by in situ method and by melt compounding Zakład Technologii Materiałów Polimerowych, Instytut Polimerów, Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, ul. Pułaskiego 10, 70-322 Szczecin, tel.: (91) 449-48-35, fax: (91) 449-42-47, e-mail: Jola. Janik@zut.edu.pl Dr inż. Jolanta JANIK w roku 1995 ukończyła studia na Wydziale Technologii i Inżynierii Chemicznej Politechniki Szczecińskiej, obecnie Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. Jest zatrudniona w Zakładzie Technologii Materiałów Polimerowych Instytutu Polimerów ZUT na stanowisku adiunkta. Tytuł doktora nauk technicznych otrzymała we wrześniu 2000 r. na Wydziale Technologii i Inżynierii Chemicznej Politechniki Szczecińsk więcej »

Konferencje - Modyfikacja polimerów

Jerzy Polaczek

W dn. 12-14 września 2011 r. we wrocławskim hotelu Diament obradowała już po raz dwudziesty Konferencja Naukowa "Modyfikacja polimerów". W otwarciu obrad Konferencji uczestniczyli przedstawiciele patronów honorowych, jakimi był Wydział Chemiczny Politechniki Wrocławskiej (prodziekan prof. dr hab. inż. Andrzej Trochimczuk) oraz Wrocławski Oddział Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego (prezes dr inż. Andrzej Puszyński). Po otwarciu obrad przez prof. dr. hab. inż. Ryszarda Stellera, przewodniczącego Konferencji, prowadzenie obrad objął prof. dr hab. inż. Stanisław Kucharski z Politechniki Wrocławskiej. W pierwszy referacie prof. dr hab. inż. Henryk Galina z Politechniki Rzeszowskiej mówił o modyfikacji nienasyconych żywic poliestrowych i żywic epoksydowych wykorzystywanych jako matryce kompozytów o wszechstronnym zastosowaniu, ze szczególnym uwzględnieniem prac prowadzonych w ośrodku rzeszowskim dla zakładów Organika Sarzyna w Nowej Sarzynie. Bardzo interesujące były prace dotyczące wykorzystania silseskwioksanów do żywic poliestrowych. W kolejnym referacie prof. dr hab. inż. Jacek Kijeński (Politechnika Warszawska w Płocku) przestawił stan obecny i perspektywy wykorzystania roślinnych odpadów rolniczych jako napełniaczy kompozytów polimerowych. W bogato ilustrowanym referacie prelegent przedstawił znaczenie zagospodarowania stałych odpadów z produkcji biopaliw dla poprawy ekonomiki tych procesów, co jest przedmiotem badań prowadzonych przez dr Martę Kijeńską w Instytucie Chemii Przemysłowej im. prof. Ignacego Mościckiego w Warszawie. W ostatnim referacie wygłoszonym w sesji otwierającej Konferencję, prof. dr hab. inż. Jacek Pigłowski przedstawił wyniki prowadzonych w Politechnice Wrocławskiej prac w zakresie organofilizowanych glinokrzemianów i ich wykorzystania jako napełnia więcej »

LUDZIE POLSKIEJ CHEMII - Doc. dr Marian Gryta

Jerzy Polaczek

Marian Gryta urodził się w dniu 13 kwietnia 1945 r. we wsi Wola Duża Kolonia w województwie lubelskim w rodzinie inteligenckiej. Jego ojciec, Stanisław, był inżynierem rolnikiem, przedwojennym absolwentem Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, a matka, Eugenia z domu Hop, była nauczycielką. Z domu rodzinnego wyniósł tradycje patriotyczne: ojciec był pierwszym dowódcą Batalionów Chłopskich na okręg lubelski, matka prowadziła tajne nauczanie. Jak wspomina, z domu pochodzą wartości etyczne, a także wartość wykształcenia, samodzielność, odpowiedzialność oraz wytrwałość w dążeniu do postawionych celów. W 1946 r. zamieszkał z rodzicami w Lublinie, gdzie w 1962 r. ukończył Liceum Ogólnokształcące im. Jana Zamoyskiego. W owym czasie było to elitarne liceum męskie o profilu matematyczno-przyrodniczym. Liceum to w dużym stopniu ukształtowało jego charakter. W tym okresie preferował poezję Juliusza Słowackiego i prozę Bolesława Prusa. Klasa była zżyta, choć prowadzono system rankingu w wynikach nauczania po każdym okresie. Selekcja była ostra. Z 44 uczniów rozpoczynających naukę do matury dotrwała połowa. Przez jakiś czas w jednej ławce siedział z Krzysztofem Mroziewiczem, późniejszym dziennikarzem "Polityki" i TVP oraz ambasadorem Polski w Indiach. Jak przystało na elitarną szkołę, szła ona z postępem i zafundowała uczniom motocyklowy kurs prawa jazdy oraz kurs spawania elektrycznego. Wspomina wielu wspaniałych nauczycieli: matematyka Stefana Grzegorczyka (wychowawca klasy), polonistkę Jadwigę Michalską oraz chemika Stanisława Górzyńskiego. To lekcje tego ostatniego spowodowały, że wybierając studia zdecydował się na chemię, choć w grę wchodziły też studia, prawnicze i medyczne. W 1962 r. podjął studia na Wydziale Chemicznym Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej. W owym czasie uczelnia była stosunkowo młoda, ale całkiem dobrze wyposażona w laboratoria chemiczne. Z kadry naukowej dobrze wspomina profesorów Włodzimierza więcej »

Ocena adhezji tworzyw akrylowych do powierzchni żywicy acetalowej

Mariusz Pryliński Arkadiusz Rutkowski Bogumiła Frączak Ewa Sobolewska Andrzej Błędzki

Celem przeprowadzonych badań było określenie wpływu przygotowania powierzchni żywicy acetalowej na siłę wiązania z tworzywami akrylowymi. Na podstawie przeprowadzonych badań wytrzymałościowych za pomocą urządzenia testującego Hounsfield H5 KS stwierdzono, że metoda przygotowania powierzchni acetalu nie wpływa w sposób istotny na siłę wiązania z tworzywem akrylowym. Istotne znaczenie na połączenie z żywicą acetalową ma rodzaj zastosowanego tworzywa akrylowego. Adhesion of 4 com. acrylic resins to a com. acetal resin (after its surface treatment) was studied by detn. of the contact stress. The adhesion did not depend on the surface treatment but depended on the acrylic resin used. Wzrastające wymagania pacjentów sprawiają, że producenci materiałów stomatologicznych wprowadzają na rynek coraz doskonalsze i nowocześniejsze produkty. Do wykonywania prac protetycznych najczęściej stosowane są syntetyczne tworzywa sztuczne wywodzące się z polimetakrylanu oraz stopy metali. Niedawno na polskim rynku pojawił się polimer nowej generacji. Jest nim żywica acetalowa, która oprócz zadowalającej estetyki1-3), odznacza się małym współczynnikiem przewodnictwa cieplnego, odpowiednią wytrzymałością mechaniczną, małą gęstością oraz, co jest niezwykle istotne, brakiem abrazyjności elementów retencyjnych względem twardych tkanek zęba4). Charakteryzuje się także pewnym stopniem elastyczności. Z tych względów tworzywo acetalowe w wykonawstwie ruchomych protez częściowych może stanowić alternatywę dla stopów metali lub materiałów akrylowych. Żywica acetalowa jest polimerem termoplastycznym, stanowiącym produkt polimeryzacji formaldehydu5-7). Niewątpliwą zaletą tego materiału jest brak monomeru resztkowego, który stanowiłby potencjalny czynnik mogący wywołać stany zapalne oraz reakcje alergiczne błony śluzowej jamy ustnej. Ponadto dostępność tej żywicy w 20 różnych kolorach sprawia, że osiągnięcie zadowalającego efektu estetycznego jest możliwe naw więcej »

OD REDAKCJI

Andrzej Jan Szyprowski

Od kilku lat w październiku patronujemy Targom Wiedzy Technologicznej w Opolu. Targi te są organizowane przez Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia" i jest to inicjatywa projektu "Platforma Innowacji Technologicznej Regionu Opolszczyzny IV". Tegoroczne Targi są organizowane po raz siódmy i tradycyjnie odbywają się w hotelu Mercure w Opolu, w tym roku w dniach 20 i 21 października. Projekt realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki, Priorytet 8.2.1 "Wsparcie dla współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw". Celem głównym projektu jest rozwój sieci współpracy i wymiany informacji pomiędzy sferą B+R a przedsiębiorstwami w zakresie innowacji i transferu na terenie Opolszczyzny. Szczegółowe cele programu to kojarzenie sfery nauki z innymi podmiotami rynku poprzez ułatwienie wzajemnej współpracy pomiędzy sektorem naukowo-badawczym i przedsiębiorstwami, zwiększenie dostępu do informacji naukowo-technicznej, a także umożliwienie promocji działalności firm w ramach portalu informacyjnego. Umożliwi to wykorzystywanie silnych stron regionu i zmniejszanie zagrożeń, wpływając pozytywnie na rozwój gospodarki oraz stan środowiska. Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia" to jeden z najbardziej zasłużonych polskich instytutów chemicznych. Mimo pewnych kłopotów, jakie przeżywał po transformacji ustrojowej, w ostatniej ocenie instytucji naukowych (tzw. kategoryzacji), dokonanej przez Ministerstwo Nauki i więcej »

Oligomeryzacja glicerolu na hydrotalcytach Mg-Al modyfikowanych Zr

Janusz Nowicki Armand Budzianowski

Przedstawiono wyniki badań nad oligomeryzacją glicerolu na hydrotalcytach Mg-Al modyfikowanych Zr. Dokonano oceny wpływu dodatku Zr na przebieg procesu oligomeryzacji, konwersję glicerolu i selektywność do poszczególnych oligomerów. Glycerol was oligomerized at 260°C for 5 h over Zr-modified Mg-Al hydrotalcites synthesized by pptn. from aq. alkaline Al(NO3)3 and Mg(NO3)2 solns., modified by addn. ZrO(NO3)2, calcined at 500°C for 4 h and analyzed for chem. structure. The addn. of Zr to the catalyst resulted in an increase in oligomerization degree, esp. in the triglycerol yield. Poliglicerol i jego estry są ważnymi pochodnymi glicerolu szeroko stosowanymi jako surfaktanty, emoilenty i składniki kompozycji smarnych1, 2). Podstawową metodą otrzymywania poliglicerolu jest kondensacja glicerolu w temp. 260-280°C z wydzieleniem wody. Najczęściej jako katalizatory są używane KOH i NaOH, przy czym, ze względu na barwę końcowego produktu, użycie KOH jest korzystniejsze niż NaOH (NaOH powoduje tworzenie się poliglicerolu o ciemniejszej barwie3, 4)). Produktem kondensacji jest mieszanina oligomerów. W zależności od ilości dodanego katalizatora, temperatury oraz czasu reakcji otrzymuje się produkty o różnym stopniu oligomeryzacji. Oligomeryzacja glicerolu nie jest reakcją selektywną. Oprócz oligomerów o budowie liniowej (α,α i α,β-diglicerol) powstają również izomery cykliczne O O O O O O OH OH OH OH OH HO Oligomeryzacja glicerolu na hydrotalcytach Mg-Al modyfikowanych Zr Oligomerization of glycerol over Zr modified Mg-Al hydrotalcites Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia" ul. Energetyków 9, 47-225 Kędzierzyn-Koźle, tel.: (77) 487-34-70, fax: (77) 487-30-60, e-mail: nowicki.j@icso.com.pl. Dr inż. Janusz NOWICKI w roku 1978 ukończył studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Wrocławskiej. Jest adiunktem w Instytucie Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia" w Kędzierzynie- Koźlu. Specjalność więcej »

PERSONALIA

Mgr Tomasz KALWAT od 13 maja 2011 r. jest prezesem zarządu i dyrektorem generalnym Synthos SA. Pan T. Kalwat ma 34 lata. Ukończył studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego, Szkołę Główną Handlową w Warszawie (Bankowość i Finanse) oraz University of Ottawa. Był stypendystą Edward Berry McDougall Scholarship. Jest autorem publikacji "Skonsolidowane sprawozdania finansów" oraz artykułów w Przeglądzie Prawa Handlowego i Rejenta. Był wykładowcą na Wydziale Prawa UW w Warszawie oraz studentem studiów doktoranckich (piąty rok studiów). Przebieg jego kariery zawodowej obejmuje pracę m.in. w Altehimer&Gray (2001-2002), GleissLutz (2002-2003), Baker&McKenzie (2004-2006). Pan T. Kalwat pracował nad wieloma transakcjami, w tym finansowania strukturyzowanego i konsorcjalnego, finansowania podporządkowanego, nieruchomości, wykupów lewarowych, finansowania nabycia nieruchomości, dopuszczenia do obrotu publicznego oraz notowań więcej »

Polimerowe masy wypełniające przeznaczone do stosowania w kablach podmorskich. Badania wstępne

Stanisław Kudła Antoni Żółtański

W okresie wzmożonego zainteresowania wykorzystaniem odnawialnych źródeł energii, w tym energii wiatru, niezwykle ważne stają się zagadnienia związane z przesyłem na ląd energii elektrycznej uzyskanej z morskich farm wiatrowych. Zadanie to realizuje się przy użyciu podmorskich linii kablowych. Układanie takich linii jest niezwykłym wyzwaniem inżynierskim; nie mniej skomplikowana jest również kwestia prawidłowego zaprojektowania i wykonania kabli stosowanych w tak wymagających warunkach. Współczesne kable elektroenergetyczne mają bardzo skomplikowaną budowę, tym niemniej ogólnie biorąc składają się z dwóch elementów funkcjonalnych: przewodnika elektrycznego wykonanego z metalu oraz warstw izolacyjno-ochronnych, wykonanych bardzo często z różnych odmian polietylenu, ale także z innych materiałów. Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia" w Kędzierzynie-Koźlu już od wielu lat prowadzi prace polegające na opracowywaniu receptur i technologii wytwarzania tworzyw i kablowych mas wypełniających. W tej publikacji opisano wstępne prace mające na celu opracowanie Polimerowe masy wypełniające przeznaczone do stosowania w kablach podmorskich. Badania wstępne Polymeric fillers for submarine power cables. Preliminary studies Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia", ul. Energetyków 9, 47-225 Kędzierzyn-Koźle, tel.: (77) 487-36-80, fax: (77) 487-30-60, e-mail: kudla.s@icso.com.pl Dr Stanisław KUDŁA w roku 1982 ukończył studia na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego. Po studiach podjął pracę zawodową w Instytucie Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia" w Kędzierzynie- Koźlu, gdzie pracuje do dnia dzisiejszego. W 1995 r. uzyskał stopień doktora nauk chemicznych na Wydziale Chemicznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W ICSO "Blachownia" jest zatrudniony na stanowisku adiunkta, pełniąc jednocześnie funkcję kierownika Zakładu Poliolefin. Specjalność - chemia, fizykochemia i technologia po więcej »

Polskie firmy chemiczne w Internecie - Część XIX

F.F.K. Pollena-Ewa SA ul. 6 Sierpnia 15/17 90-616 Łódź tel.: (42) 635 73 00 fax: (42) 632 43 90 Formularz na stronie www www.pollenaewa.com.pl Fabryka Farb i Lakierów Śnieżka S.A. 39-102 Lubzina 34a tel.: (14) 681 11 11 marketing@sniezka.com www.sniezka.pl Fabryka Farb Kujawiak Sp. J. Czeszyńscy Mierogoniewice 8 88-111 Rojewo tel.: (52) 351 22 32 tel./fax: (52) 352 55 50 kontakt@farbykujawiak.pl biuro@ farbyku więcej »

Sole magnezowe jako nowoczesne komponenty wyrobów chemii gospodarczej i kosmetycznej

Jan Przondo

Przedstawiono zalety soli magnezowych kwasów alkilobenzenosulfonowych (ABS), alkiloeterosiarkowych i alkilosiarkowych w porównaniu z solami sodowymi tych kwasów. Przebadano metody otrzymywania soli magnezowych tych kwasów oraz charakterystykę i podstawowe właściwości fizyczne i powierzchniowo czynne otrzymanych soli magnezowych. Uzyskane wyniki badań dają podstawę do prowadzenia produkcji półtechnicznej soli magnezowej kwasu alkilobenzenosulfonowego w miejscu jej końcowego zużycia. Sole magnezowe kwasów alkiloeterosiarkowych i alkilosiarkowych mogą być produkowane tylko w miejscach wytwarzania tych kwasów. Alkilosiarczany i alkiloeterosiarczany magnezu są dostępne na rynku europejskim w bardzo ograniczonym zakresie. Com. alkylbenzene sulfonic acids, polyoxyethylene C12-C15 and C12-C14 alkyl ether sulfuric and C12-C14 alkyl sulfuric acids were neutralized with MgO to resp. Mg salts, studied then for chem. compn., phys. and surface-active properties and compared with resp. com. Na salts. The aq. solns. of the Mg salts showed lower zein no., surface tension and crit. micelle concn. and higher d., viscosity and foaming ability than the solns. of the resp. Na salts and were recommended as components of surface-active formulations for household agents and cosmetics. W wyrobach chemii gospodarczej (środki piorące, czyszczące i myjące) oraz w wyrobach chemii kosmetycznej (szampony, mydła płynne) największy udział spośród związków powierzchniowo czynnych mają anionowe związki z grupy sulfonianów i siarczanów. W wyrobach końcowych występują one najczęściej w formie soli sodowych. Alkilobenzenosulfoniany, alkiloeterosiarczany i alkilosiarczany sodu mają bardzo duże zdolności usuwania brudu oraz dobre zdolności pianotwórcze i zwilżające. Mankamentem tych związków jest silne działanie drażniące na skórę człowieka, co sprawia, że w kompozycjach użytkowych należy stosować wiele dodatków łagodzących ich Politechnika Radomska Jan Przo więcej »

Spalanie metanu z powietrza wentylacyjnego kopalń w termicznym reaktorze rewersyjnym

Krzysztof Gosiewski Anna Pawlaczyk Manfred Jaschik

Omówiono problem utylizacji metanu zawartego w powietrzu wentylacyjnym kopalń węgla kamiennego VAM, poprzez jego niekatalityczne (termiczne) spalanie w termicznym reaktorze rewersyjnym TFRR. Badany demonstracyjny reaktor pracował autotermicznie od stężeń wlotowych metanu nieco wyższych niż 0,2% obj., a powyżej 0,4% obj. metanu z możliwością znaczącego odzysku ciepła. Wykazano, że przy stężeniach zbliżonych do 1% obj. możliwy jest odzysk ciepła wynoszący co najmniej 5 MWt w przeliczeniu na 100 000 Nm3/h przepływu powietrza wentylacyjnego. Przedstawiono model matematyczny procesu i wybrane wyniki jego walidacji wykonanej drogą porównania wyników eksperymentów z wynikami symulacji matematycznych. Methods for non-catalytic combustion of ventilation air MeH from coal mine shafts in thermal flow reversal reactors were presented. A demonstration reactor was operated autothermally for MeH concns. higher than 0.2% by vol. and, moreover, with substantial heat recovery at above 0.4% by vol. The MeH concn. approaching 1% by vol., the heat recovery of at least 5 MW for every 100 000 m3/h of ventilation air was achieved. A math. model of the process was validated by comparison of exptl. and simulated data. Instytut Inżynierii Chemicznej PAN, Gliwice Krzysztof Gosiewski*, Anna Pawlaczyk, Manfred Jaschik Spalanie metanu z powietrza wentylacyjnego kopalń w termicznym reaktorze rewersyjnym Combustion of coal-mine ventilation air methane in a thermal flow reversal reactor Mgr inż. Anna PAWLACZYK w roku 2006 ukończyła studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Obecnie pracuje w Instytucie Inżynierii Chemicznej Polskiej Akademii Nauk w Gliwicach na stanowisku asystenta. Specjalność - termiczne spalanie nisko stężonych mieszanin metan-powietrze, inżynieria reaktorów, inżynieria środowiska. Instytut Inżynierii Chemicznej Polskiej Akademii Nauk, 44-100 Gliwice, ul. Bałtycka 5, tel.: (32) 231-08-11 w. 126; fax: (32) 2 więcej »

Stabilizacja ekologicznych środków smarowych otrzymywanych na bazie oleju rzepakowego

Jolanta Iłowska Jan Gniady Marian Kozupa Jolanta Drabik

Przedstawiono wpływ modyfikacji sposobu otrzymywania roślinnych olejów bazowych. Jeden ze sposobów modyfikacji polegał na przedmuchu masy reakcyjnej gazem inertnym w końcowym etapie procesu oksypolimeryzacji termicznej oleju rzepakowego. Druga metoda modyfikacji polegała na zastosowaniu przeciwutleniacza, Irganoxu 1035 (2,2’-tiodietylenobis-[3-(3,5-di-tert-butylo- 4-hydroksyfenylo)-propionian]). Obie metody modyfikacji były też zastosowane równocześnie. Stwierdzono, że zastosowana metodyka w procesie oksypolimeryzacji termicznej ma wpływ na stabilność uzyskanego produktu, która była określona poprzez wartość liczby nadtlenkowej i czas indukcji utleniania. Dla olejów uzyskanych w zmodyfikowanym procesie wyznaczono charakterystyki tribologiczne. Oceniono odporność olejów na oddziaływania przeciwzużyciowe i przeciwzatarciowe, stosując standardowe testy tribologiczne rozszerzone o badania w warunkach narastającego liniowo obciążenia. Zastosowana modyfikacja wpłynęła na wzrost odporności na utlenianie uzyskanych olejów, wyrażony poprzez spadek wartości liczby nadtlenkowej, istotny wzrost stabilności oksydacyjnej w stosunku do wyjściowego oleju oraz zwiększenie zdolności do przenoszenia obciążeń (wzrost wartości Pt oraz granicznego nacisku zatarcia poz). aInstytut Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia", Kędzierzyn-Koźle; bInstytut Technologii Eksploatacji-Państwowy Instytut Badawczy, Radom Jolanta Iłowskaa,*, Jan Gniadya, Marian Kozupaa, Jolanta Drabikb Stabilizacja ekologicznych środków smarowych otrzymywanych na bazie oleju rzepakowego Stabilization of biogreases made of rapeesed oil Mgr Jan GNIADY w roku 1974 ukończył studia na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Wrocławskiego. Jest specjalistą chemikiem w Instytucie Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia" w Kędzierzynie-Koźlu. Specjalność - technologia organiczna. Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia", ul. Energetyków 9, 47-225 więcej »

Stała szybkości reakcji syntezy żywic fenolowo-formaldehydowych z udziałem zasadowych katalizatorów

Mariusz Szemień Bronisław Kałędkowski Magdalena Cygan Sławomir Napiórkowski

W dotychczasowych publikacjach zaprezentowano zastosowanie pomiarów fotometrycznych oraz konduktometrycznych do śledzenia postępu reakcji. Wykazano, że tego rodzaju pomiary, przy wcześniej zdefiniowanym stężeniu fenolu i/lub formaldehydu, mogą być pomocne w określaniu momentu zakończenia syntezy żywicy fenolowo-formaldehydowej. Uzyskane wyniki pokazały istotną korelację pomiędzy przewodnością właściwą i współczynnikiem absorbancji a zmianami stężenia fenolu i formaldehydu obserwowanymi w czasie reakcji. Wykonane we wcześniejszych pracach pomiary zmian zawartości nieprzereagowanego fenolu i formaldehydu zostały wykorzystane do opracowania uproszczonego modelu obliczania stałych szybkości reakcji. W niniejszej pracy przedstawiono sposób obliczania stałych szybkości reakcji fenolu z formaldehydem na podstawie pełnego planu Boxa i Behnkena. Badania te miały także na celu matematyczne przedstawienie wpływu zmiennych parametrów syntezy na wartość stałej szybkości reakcji. Condensation of PhOH with CH2O in aq. soln. at 60-80°C was carried out in presence of NaOH and followed by titration and liq. chromatog. A full Box-Behnken model of exptl. design was used. Four examples of calcn. of reaction rate consts. were presented. A good correlation between the consts. and the entry function was obsd. Choć od pierwszej syntezy żywicy fenolowo-formaldehydowej upłynęło ponad 100 lat, współczesne produkty tego typu są ciągle ważnym elementem w chemii polimerów. Pomimo tego, że czasami w ostatecznym produkcie zawartość nieprzereagowanego fenolu wynosi od kilku do kilkunastu procent, żywice te są niezastąpione w produkcji m.in. laminatów elektroizolacyjnych, pianek górniczych czy lepiszczy odlewniczych. Zgodnie z danymi literaturowymi w rozważaniach przyjmuje się, że reakcja fenolu z formaldehydem przebiegająca w środowisku zasadowym jest reakcją II rzędu. Szybkość tej reakcji określa ogólne równanie II stopnia (1)1): v = k [F][P] (1) więcej »

Starzenie termooksydacyjne kompozytów polietylenu małej gęstości z różnym udziałem wodorotlenku magnezu

Anna Wojtala Izabela Semeniuk Dariusz Szablicki

Próbki polietylenu małej gęstości (PE-LD) oraz jego kompozyty z udziałem 40 i 60 cg/g wodorotlenku magnezu modyfikowanego związkiem silanowym (MH) poddano analizie na palność, wytrzymałość na rozciąganie i zrywanie, współczynnik płynięcia, gęstość oraz struktury (FTIR) podczas starzenia termooksydacyjnego przez ok. 800 h. Celem badań była ocena wpływu składników kompozytu na przebieg procesu starzenia termooksydacyjnego. Dodatek wodorotlenku magnezu modyfikowanego związkiem silanowym (MH) hamował proces degradacji termooksydacyjnej kompozytów. Wraz ze wzrostem ilości MH w kompozycie zmniejsza się intensywność utleniania w czasie. Low-d. polyethylene was filled with a silane-modified Mg(OH)2 (40 or 60 cg/g) and studied for flammability, tensile strength, melt flow index and structure during ageing in air at 90°C for 622 h. The addn. of silane-modified Mg(OH)2 resulted in the inhibition of thermooxidative degrdn. of the composites. An increase in the quantity of silane-modified Mg(OH)2 in the composite resulted in significant decrease of thermooxidn. ability. Zapewnienie komfortu i bezpieczeństwa użytkowania produktów wiąże się z odpornością budujących je materiałów na działanie czynników otoczenia, w którym będą wykorzystywane, w tym niejednokrotnie na degradujący wpływ podwyższonej temperatury. Dotyczy to także uniepalnionych kompozytów polimerowych. W tym przypadku istotnym aInstytut Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia", Kędzierzyn-Koźle; bUniwersytet Opolski Anna Wojtalaa,*, Izabela Semeniuka, Dariusz Szablickib Starzenie termooksydacyjne kompozytów polietylenu małej gęstości z różnym udziałem wodorotlenku magnezu Thermooxidative ageing of low density polyethylene filled with varying quantity of magnesium hydroxide Mgr Izabela SEMENIUK w roku 1987 ukończyła studia na Wydziale Biologii i Ochrony Środowiska Uniwersytetu Śląskiego specjalizacja biochemia. Jest asystentem w Instytucie Ciężkiej Syntezy Organicznej "Bl więcej »

Wpływ wilgoci na zachowanie się materiałów sypkich. Część I. Przemiany strukturalne i wytrzymałościowe

Ireneusz Opaliński Marcin Olechowski Marcin Chutkowski

Nawilżanie materiałów sypkich (MS) przemysłowych systematycznie podwyższa ich wytrzymałość na ścinanie. Dla większości MS roślinnych i niektórych przemysłowych, pod większymi obciążeniami normalnymi stwierdzono odwrotny wpływ wilgotności, co wydaje się świadczyć o występowaniu "efektu smarowania". W materiałach obu grup, wilgotność skutecznie eliminuje szkodliwe zjawisko oscylacji. Many industrial and food powders were studied for structure and strength under normal stress at varying moisture content. The increase in humidity of the glass beads (0.25- 0.5 mm), polyester (150-250 μm), potato starch (36-75 μm) and semolina (100-200 μm) powders resulted in an increase in their shear strength and in a redn. of unfavorable oscillations. The occurrence of a “lubricating effect" in all materials studied was obsd. Umiejętność określania spoistości albo kohezji MS jest niezbędna do oszacowania nakładów energii potrzebnej na przezwyciężenie sił spójności MS i "przepływu" złoża MS w operacjach ich przesyłu i przetwarzania. Od strony ilościowej sprowadza się to do wyznaczenia warunku płynięcia, przybliżanego najczęściej liniowym warunkiem stanu granicznego Mohra i Coulomba1). Do jego wyznaczania opracowano wiele metod pomiarowych wykorzystujących różnego rodzaju aparaturę do ścinania złoża MS2). Na ogół wywodzą się one z doświadczalnych metod mechaniki gruntów i pionierskich prac A.W. Jenikego3). W przypadku materiału zagęszczonego, znajdującego się np. w silosie, długość drogi ścinania, której przekroczenie powoduje upłynnienie albo Politechnika Rzeszowska Ireneusz Opaliński*, Marcin Olechowski, Marcin Chutkowski Wpływ wilgoci na zachowanie się materiałów sypkich. Część I. Przemiany strukturalne i wytrzymałościowe Effect of moisture on behaviour of powders. Part 1. Structural and strength alterations Mgr inż. Marcin OLECHOWSKI w roku 2006 ukończył studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Rzeszowskiej. Jest do więcej »

Wpływ wilgoci na zachowanie się materiałów sypkich. Część II. Zmiana charakterystyki reologicznej

Ireneusz Opaliński Marcin Olechowski Marcin Chutkowski

Przebadano wpływ wilgotności na charakterystykę reologiczną materiałów sypkich (MS) przemysłowych i roślinnych wykorzystując reometr obrotowy specjalnej konstrukcji. Stwierdzono, że w warunkach dynamicznych ścinania, niewielka zawartość wilgoci obniża na ogół wytrzymałość materiału na ścinanie i polepsza jego płynność. W przeciwieństwie do metody statycznej (aparat Jenikego), metoda badań reometrem ujawnia zmianę charakterystyki reologicznej MS spowodowaną wilgotnością materiału lub modyfikacją jego powierzchni. Many industrial and food powders were studied for rheolog. properties by using a powder rheometer. The shear strength of poly(vinyl chloride) (75-150 μm), modified limestones (36-100 μm) and millet groats (0.25-0.5 mm) powder beds decreased with increasing the moisture content (up to 20%), while the flowability of the beds increased. The surface modification of the limestone powder resulted in an increase in the bed flowability. Przemieszczające się złoże MS może znajdować się w różnych stanach reologicznych. Przy dużych szybkościach ścinania, poszczególne cząstki mają na tyle duży zasób energii, że złoże materiału zachowuje się w sposób podobny do swobodnie płynącej cieczy (płynu). Stan taki nazywany jest stanem fluidalnym. Jeśli złoże MS poddane jest małym lub umiarkowanym prędkościom ścinania, jego zachowania nie można opisać ani zachowaniem płynu, ani ciała stałego. Określa się go jako stan cierny lub stan Coulomba1). W stanie ciernym naprężenia w materiale są przede wszystkim wynikiem tarcia cząstek pozostających ze sobą w ciągłym kontakcie. W przeciwieństwie to tego, cząstki materiału znajdującego się w stanie fluidalnym oddziałują ze sobą tylko w czasie krótkotrwałego kontaktu. Stąd podczas przejścia ze stanu ciernego do fluidalnego, gdzie energia rozpraszana jest tylko na zasadzie zderzeń niesprężystych, następuje spadek naprężeń (teoretycznie skokowy), będący przejawem zmiany stanu reologicznego więcej »

Wpływ zawartości sadzy na proces sieciowania kompozycji poliolefinowej przeznaczonej do spieniania oraz na właściwości pianek sieciowanych chemicznie

Ryszard Szulc Stanisław Kudła

Zbadano wpływ zawartości sadzy, użytej w stężeniu do 2,8 cg/g, na proces sieciowania kompozycji poliolefinowej na bazie blendy LDPE i kopolimeru EVA, zachodzący wobec nadtlenku dikumylu. Badania prowadzono przy użyciu reometru oscylacyjnego w temp. 173°C, 180°C i 185°C. Oznaczono zależności zmian wartości momentu skrętnego oraz czasu sieciowania od zawartości sadzy. Stwierdzono, że korzystniejsze wyniki uzyskuje się dla niższych temperatur. Z tego względu chemicznie sieciowane pianki poliolefinowe o różnej zawartości sadzy sporządzono w temp. 173°C i 180°C pod ciśnieniem 22 MPa, w czasie 4 min. Zbadano stopień usieciowania, gęstość pozorną całkowitą, twardość oraz właściwości wytrzymałościowe przy rozciąganiu otrzymanych pianek poliolefinowych. Stwierdzono znaczący wpływ zawartości sadzy użytej w stężeniu powyżej 2,4 cg/g na większość badanych właściwości. Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia", Kędzierzyn-Koźle Ryszard Szulc*, Stanisław Kudła Wpływ zawartości sadzy na proces sieciowania kompozycji poliolefinowej przeznaczonej do spieniania oraz na właściwości pianek sieciowanych chemicznie Effect of carbon black on the cross-linking a polyolefin composition designed for foaming and on the properties of chemically cross-linked and foamed products Dr Stanisław KUDŁA - notkę biograficzną i fotografię Autora drukujemy w bieżącym numerze na str. 1830. Instytut Ciężkiej Syntezy Organicznej "Blachownia", ul. Energetyków 9, 47-225 Kędzierzyn-Koźle; tel.: (77) 487-31-87; fax: (77) 487-30-60; e-mail: szulc.r@icso.com.pl Inż. Ryszard SZULC w roku 1981 ukończył studia na Wydziale Technologii i Inżynierii Chemicznej Politechniki Śląskiej w Gliwicach. Jest specjalistą badawczo-technicznym i pełni funkcję zastępcy kierownika Zakładu Poliolefin w Instytucie Ciężkiej Syntezy Organicznej w Kędzierzynie- Koźlu. Specjalność - chemia i technologia organiczna. * Autor do korespondencji: 90/10(2011) 1841 w tym zakresie, a więcej »

WSPOMNIENIE POŚMIERTNE - Mgr inż. Wanda Weychert (1912-2011)

Barbara Weychert

Wanda Weychert z domu Żelewska urodziła się 10 października 1912 r. w Biełgorodzie w Rosji, dokąd wyjechali Jej Rodzice w poszukiwaniu pracy. Ojciec kierował tam fabryką wyrobów metalowych. Po wybuchu Rewolucji Październikowej uciekli stamtąd i wrócili do Warszawy. Ojciec podjął pracę w fabryce ogrodzeń metalowych przy ul. Przemysłowej w Warszawie. Zamieszkali na terenie fabryki. Rodzice dbali o bardzo dobre wykształcenie Córki. Uczęszczała do Gimnazjum J. Kowalczykówny i J. Jawurkówny w Warszawie, które ukończyła w 1931 r. z wynikiem bardzo dobrym. Była to szkoła bardzo nowoczesna, o szerokim profilu kształcenia, z położeniem nacisku również na języki obce i wychowanie fizyczne. Kierunkiem wychowawczym szkoły była "Realizacja Ewangelii". Przełożone Szkoły w tym duchu przygotowywały swoje podopieczne do dorosłego życia. Jeszcze przed ukończeniem szkoły przez Wandę, fabryka, w której pracował Ojciec uległa doszczętnemu spaleniu razem z ich miesz więcej »

Wybrane zagadnienia emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia bioetanolu

Delfina Rogowska

Poruszono najistotniejsze zagadnienia związane z obliczaniem emisji gazów cieplarnianych GHG (greenhouse gas). Przedstawiono podstawy prawne monitorowania emisji GHG wraz z opisem metodyki podanej w dyrektywie 2009/28/WE. Scharakteryzowano poszczególne etapy cyklu życia bioetanolu począwszy od wytwórcy surowca (rolnika) aż do gorzelni. Pokazano, jak rozkłada się emisja GHG na poszczególnych etapach dla różnych ścieżek produkcji bioetanolu. Szczególny nacisk położono na identyfikację punktów emisji gazów cieplarnianych na etapie produkcji. Zauważalne ocieplanie się klimatu Ziemi skłoniło wiele państw do podpisania postanowień Protokołu z Kioto do Ramowej Konwencji Organizacji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu. W wyniku tych oraz innych zobowiązań międzynarodowych, w Europie systematycznie wdraża się politykę zwiększania udziału energii ze źródeł odnawialnych. Wyrazem tych działań jest m.in. ustanowienie dn. 23 kwietnia 2009 r. Dyrektyw 2009/28/WE oraz 2009/30/WE Parlamentu Europejskiego i Rady. Pierwsza z nich, nazywana w skrócie dyrektywą RED (Renewable Energy Directive) odnosi się do promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych, natomiast druga, nazywana w skrócie dyrektywą FQD (Fuel Quality Directive) odnosi się do specyfikacji benzyny i olejów napędowych oraz wprowadza mechanizm monitorowania i ograniczania emisji gazów cieplarnianych. Dyrektywy te mają znaczenie nie tylko z punktu widzenia ograniczenia emisji gazów cieplarnianych, ale również powinny się przyczynić do poprawy bezpieczeństwa dostaw energii. Dyrektywa RED ma za zadanie oddziaływać na rozwój rynku biopaliw. Zgodnie z jej założeniami udział energii pochodzącej ze źródeł odnawialnych w transporcie w 2020 r. ma stanowić 10%. Oczekiwanymi skutkami wdrożenia dyrektywy RED ma być zmniejszenie uzależnienia od importu ropy naftowej w sektorze transportu, aktywizacja lokalnych lub regionalnych małych i średnich przedsiębiorstw, wzro więcej »

Wybrane zgłoszenia patentowe z dziedziny chemii (wg Biuletynu Urzędu Patentowego, nr 14 i 15 z 2011 r.)

Zgł. nr 394193; A01N 47/28 UNITED PROMOTIONS, INC., Atlanta US Figueredo F., US Kompozycje biobójcze zawierające czwartorzędowe związki amoniowe i mocznik oraz sposoby ich zastosowania Przedmiotem zgłoszenia jest kompozycja i sposób obróbki skażeń biologicznych i/lub zapobiegania im przez stosowanie kompozycji biobójczej zawierającej co najmniej jeden czwartorzędowy związek amoniowy i mocznik. Sposób obejmuje suszenie mocznika a następnie łączenie co najmniej jednego czwartorzędowego związku amoniowego i mocznika, i ewentualnie wytworzenie silnej kompozycji biobójczej, która jest trwała i zdolna do chemicznej obróbki skażeń biologicznych w różnych trudno dostępnych miejscach. Opisane jest także zastosowanie kompozycji. (48 zastrzeżeń) Zgł. nr 390096; A01N 65/06 INSTYTUT PRZEMYSŁU ORGANICZNEGO, Warszawa Kazimierczak J., Londzin W., Łysik A., Bombińska D., Sobera-Madej S., Porębska S. Zastosowanie olejku eterycznego do zwalczania roztoczy Przedmiotem wynalazku jest zastosowanie olejku jodłowego do zwalczania roztoczy. Olejek jodłowy stosuje się zwłaszcza do zwalczania Varroa destruktor lub Typhlodromus pyri Sch. (9 zastrzeżeń) Zgł. nr 390086; C03C 17/00 PRZEDSIĘBIORSTWO BADAWCZO-PRODUKCYJNO- -HANDLOWE TECHGLASS SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Kraków Klisch M. Sposób wytwarzania szklanych pojemników Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania szklanych pojemników, przeznaczonych do przechowywania żywności, farmaceutyków, kosmetyków i produktów chemicznych. Sposób polega na tym, że w końcowej fazie formowania szklanych pojemników nanosi się na ich wewnętrzne powierzchnie substancję powłokotwórczą, zawierającą korzystnie fosforany cynku i/lub glinu, po czym substancję powłokotwórczą wprowadza się do sprężonego powietrza wspomagającego formowanie szklanych pojemników, za pomocą aplikatora, a wtrysk substancji powłokotwórczej zawierającej fosforany cynku i/lub glinu do głowicy synchronizuje więcej »

Z HISTORII CHEMII - Stulecie Boryszewa

Wiesław A. Chmielewski

Dnia 11 grudnia 2011 r. Boryszew Erg SA wchodzący w skład grupy kapitałowej Boryszew SA obchodzić będzie 100-lecie funkcjonowania fabryki, która w 1911 r. wystartowała jako Societe Anonyme Belge des Soies Artificielles de Sokhatcheff i pod polską nazwą Belgijskie Towarzystwo Sochaczewskiej Fabryki Sztucznego Jedwabiu. Tak naprawdę, to wszystko zaczęło się kilka lat wcześniej, kiedy to ok. 1904 r. Belgijskie Towarzystwo Sztucznego Jedwabiu w Tubize zaczęło badać przez swego konsula w Odessie możliwości założenia filii firmy w Cesarstwie Rosyjskim. Przedstawiciele tej firmy zainteresowali się bliżej terenem Królestwa Polskiego i wybór ich padł na okolice … Tomaszowa Mazowieckiego. Duży udział w podjęciu, a następnie realizacji projektu zbudowania tam zakładu miał dyrektor techniczny fabryki w Tubize inż. Feliks Wiślicki. To on przybył z grupą finansistów na teren Królestwa i osobiście wybrał miejsce pod budowę fabryki jedwabiu w Wilanowie koło Tomaszowa Mazowieckiego. Gorący okres 1905 r. przerwał na jakiś czas działalność przedsiębiorstwa, a temat odżył dopiero w 1909 r. Z tego też okresu datuje się list Wiślickiego do jego kolegi Karlsbada, w którym zwraca on uwagę, że w Królestwie znajdują się jeszcze inne dobre tereny pod budowę nowej fabryki w okolicach Łowicza. Nie wiemy dokładnie, czy chodzi tu o założoną w Łowiczu wytwórnię kwasów organicznych, czy o Boryszew. Pozostaje faktem, że na tym terenie zjawili się belgijscy przedsiębiorcy i odkupili od Andrzeja Dowkonta, właściciela istniejącego folwarku z dobrze prosperującą gorzelnią, cały teren. Transakcja została formalnie załatwiona w Belgii, podobnie jak i rejestracja Spółki. Tam właśnie, pod Brukselą, 11 grudnia 1911 r. u notariusza Ernesta Vuylstake zjawiły się zainteresowane strony i dokonały formalnej rejestracji nowego przedsiębiorstwa. Jego statut określał czas działalności na 30 lat z możliwością przedłużenia. Kapitał zakładowy miał wynieść więcej »

Z półki księgarskiej - Mirosław Nizielski, Krzysztof Urbaniec APARA TURA PRZEMYSŁOWA

Jerzy Warych

Recenzowany skrypt zawiera jedenaście rozdziałów, poprzedzonych przedmową, w której autorzy określają przeznaczenie pracy, mającej stanowić rozszerzenie wiedzy o budowie aparatury przemysłowej dla studentów z kierunków mechanika, budowa maszyn i petrochemia na Politechnice Warszawskiej. Autorzy arbitralnie dokonali podziału omawianej aparatury (zasadniczo wg zewnętrznego obrysu jej kształtu), wyróżniając zasadnicze cztery grupy aparatów, określonych jako aparaty zbiornikowe, kolumnowe, płytowe i bębno więcej »

Z półki księgarskiej - Paula Yurkanis Bruice ORGANIC CHEMISTRY (Chemia organiczna)

Roman Edmund Sioda

Autorka recenzowanego podręcznika jest doktorem chemii i starszym wykładowcą na University of California w Santa Barbara w USA. Pochodzi ze stanu Massachusetts, który ma ogromny potencjał edukacyjny, finansowy i przemysłowy, choć w USA zajmuje dopiero 44. miejsce pod względem powierzchni i 13. pod względem liczby ludności. Założycielami stanu byli religijni wygnańcy z Wielkiej Brytanii, po których pozostały takie cechy, jak pracowitość, oszczędność oraz kult książki i edukacji. Autorka uzyskała doktorat na Uniwersytecie Wirginii oraz odbyła staże podoktoranckie z biochemii i farmakologii. Nic więc dziwnego, że podręcznik szczególnie dużo miejsca poświęca przykładom z pogranicza chemii i biologii. Podręcznik ma charakter multimedialny i uzupełniony jest pomocami naukowymi dostępnymi w sieci, m.in. pod adresami: www.aceorganic.com i www.chemplace. com. więcej »

Z prasy zagranicznej

Marian Paszkowski

10 największych na świecie producentów fine chemical CHEManager 2011, nr 6, 6.W 2001 r., tj. 10 lat temu, światowy rynek fine chemicals był zdominowany przez trzy firmy: DSM, Degussa i BASF z wartością sprzedaży każdej z nich w wysokości 1,3-2,0 mld USD rocznie. Jednocześnie udział 5 największych ich producentów w światowym rynku fine chemicals wynosił łącznie 12,3%, a udział 10 największych z nich - 16,7%. Po upływie dziesięciu lat sytuacja w tej dziedzinie nie uległa większym zmianom. Wbrew oczekiwaniom nie notuje się dziś większego stopnia konsolidacji tego przemysłu w porównaniu z 2001 rokiem. W 2010 r. udział 5 największych producentów fine chemicals w światowym rynku tych chemikaliów wynosił bowiem tylko 10,8%, a udział 10 największych z nich - 13,5%. Okazuje się więc, że mimo wielu fuzji, przejęć i powstawania nowych firm, jakie miały miejsce w ubiegłych latach, stopień konsolidacji światowego przemysłu fine chemicals nie tylko się nie zwiększył, ale wręcz przeciwnie - nastąpiła dalsza jego fragmentaryzacja. W 2010 r. do 10 największych producentów fine chemicals na świecie należały następujące firmy (w kolejności zależnej od wartości ich sprzedaży): BASF, Evonik, Lonza, DSM, Samitomo Fine Chemicals, SAFC, Saltigo, Albermarle, Weyl Chem i Groupe Novasep. Z nich BASF jest nie tylko największym światowym producentem fine chemicals, ale i największym na świecie koncernem chemicznym. Zakłady produkcyjne BASF znajdują się w 41 krajach świata i zatrudniają łącznie około 109 tys. pracowników, a asortyment jego produkcji - obok fine chemicals - obejmuje także chemikalia przemysłowe, tworzywa sztuczne, agrochemikalia oraz przerób ropy naftowej i gazu ziemnego. W 2009 r. BASF przejął pod swoją kontrolę firmę Ciba, a w 2010 r. - firmę Cognis, jednakże nabytki te nie miały bezpośredniego wpływu na jego produkcję fine chemicals. Drugie miejsce na liście największych na świecie producentów fine chemicals zajmuje niem więcej »

Zastosowanie elektrody siatkowej do syntezy ozonu w wyładowaniu stabilizowanym barierą dielektryczną

Sławomir Jodzis

Przedstawiono wyniki badań nad wytwarzaniem ozonu w wyładowaniach elektrycznych zachodzących w układzie metalowa siatka-powierzchnia dielektryka ceramicznego. Zastosowanie reaktora o unikatowej geometrii przestrzeni reakcyjnej, przez którą gaz przepływał ze stale rosnącą prędkością liniową, pozwoliło na zintensyfikowanie mieszania gazu oraz na poprawę skuteczności odprowadzania ciepła z przestrzeni reakcyjnej. W prostym reaktorze z jednostronnym chłodzeniem przestrzeni reakcyjnej uzyskano duże stężenia ozonu. Wysokie sprawności energetyczne procesu (180-200 g/kWh) osiągano w łatwej do zapewnienia temp. 25°C, przy stężeniach ozonu poniżej 40 g/Nm3. Uzyskane wyniki są korzystniejsze niż osiągane w reaktorach typu rurowego. Pure O2 was converted to O3 in a lab. high-efficient barrierdischarge metal-mesh ozonator (180-200 g/kWh) at 25°C and O3 concn. below 40 g/Nm3. The decrease in reaction temp. down to 0°C was of advantage when higher O3 concns. were necessary. Ozon znajduje szerokie zastosowanie w wielu procesach chemicznych i fizykochemicznych1-10). Zainteresowanie ozonem wynika z jego silnych właściwości utleniających. W środowisku wodnym Zastosowanie elektrody siatkowej do syntezy ozonu w wyładowaniu stabilizowanym barierą dielektryczną Use of a mesh electrode for ozone synthesis under dielectric barrier discharge conditions Wydział Chemiczny, Politechnika Warszawska, ul. Noakowskiego 3, 00-664 Warszawa, tel.: (22) 234-75-79, fax: (22) 628-27-41, e-mail: jodzis@ch.pw.edu.pl Dr inż. Sławomir JODZIS w roku 1984 ukończył Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej. Jest adiunktem w Zakładzie Technologii Nieorganicznej i Ceramiki tej uczelni. Specjalność - technologia ogólna i nieorganiczna, procesy elektroplazmowe. * Adres do korespondencji: Politechnika Warszawska Sławomir Jodzis* ozon rozkłada się z wytworzeniem szczególnie reaktywnych rodników hydroksylowych (HO-), które działają jako silny i nieselektywny utlen więcej »