SIGMA-NOT - PORTAL INFORMACJI TECHNICZNEJ - Największa baza artykułów technicznych online

PRZEMYSŁ CHEMICZNY

Miesięcznik ISSN 0033-2496, e-ISSN 2449-9951 - rok powstania: 1917
Czasopismo Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Przemysłu Chemicznego (SITPChem.)

Wywiad z Pawłem Jarczewskim, prezesem zarządu Zakładów Azotowych "Puławy" SA

Redaktor Andrzej Jan Szyprowski: Panie Prezesie! Kierowane przez Pana Zakłady Azotowe świętują w 2011 r. 50-lecie powstania, 45-lecie uruchomienia produkcji i kilka innych okrągłych jubileuszy. Jak by Pan syntetycznie scharakteryzował stan techniczny i ekonomiczny Firmy oraz główne plany na przyszłość? Prezes Paweł Jarczewski: Wydawałoby się, że taki godny jubilat jak Zakłady Azotowe "Puławy" SA, dla którego decyzja o budowie została podjęta 21 kwietnia 1961 r. powinien odczuwać swój wiek. Jednak stan Zakładów zaprzecza działaniu czasu i procesów starzenia. Jeżeli dzisiaj spojrzy się na te Zakłady, pracujące instalacje wyglądają nie tylko z zewnątrz okazale, ale są nowoczesne. Są zaprojektowane i zbudowane w bardzo przemyślanym porządku. Stanowią zintegrowany model biznesowy. Firma płacąca najwyższe na świecie ceny za główny surowiec (gaz ziemny), jest w stanie konkurować na rynkach międzynarodowych. Jest to możliwe dzięki posiadanym przez nią parametrom technologicznym i rozwiązaniom technicznym. Jednym z takich parametrów jest wskaźnik zużycia gazu ziemnego na 1 t produkowanego amoniaku. Pod tym względem daleko wyprzedzamy średnią światową. Bardzo ważne jest również to, co zostało podjęte i zrealizowane w czasie ostatnich 30 lat w zakresie umiejętnego współżycia ze środowiskiem naturalnym. Pan Redaktor będzie miał dzisiaj okazję zobaczyć jak u nas jest zielono! Występuje tu wręcz idealna symbioza przemysłu i przyrody, wbrew powszechnym opiniom niektórych ludzi, którzy albo nie chcą, albo nie potrafią tego zrozumieć. Trudno w to uwierzyć, ale są tacy ludzie, którzy nie przyjmują tego do wiadomości, że przemysł dba o środowisko naturalne i współdziała z przyrodą. W ZA "Puławy" pracują instalacje nawozowe, instalacja amoniaku oraz właśnie zmodernizowana instalacja mocznika o świetnych parametrach technologicznych, o zmniejszonym zużyciu energii i różnego rodzaju mediów, instalacja kaprolaktamu (uważana za jedną [...]

ZAKUP JEDNORAZOWY I DOSTĘP DO WIRTUALNEJ CZYTELNI
PRENUMERATA PAPIEROWA

Metoda płatności: Płatności elektroniczne (karta kredytowa, przelew elektroniczny)
Dostęp do publikacji (format pdf): 6.00 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 1h: 24.60 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 4h: 43.05 zł	DO KOSZYKA
Dostęp do Wirtualnej Czytelni - archiwalne e-zeszyty czasopisma (format swf) - 12h: 73.80 zł	DO KOSZYKA

Prenumerata

Szanowny Kliencie!
Zamów roczną prenumeratę w wersji PLUS a uzyskasz dostęp do archiwalnych publikacji tego czasopisma.
Nie zwlekaj - skorzystaj z tysięcy publikacji o najwyższym poziomie merytorycznym.

prenumerata papierowa roczna PLUS (z dostępem do archiwum e-publikacji) - tylko 780.00 zł
prenumerata papierowa roczna PLUS z 10% rabatem (umowa ciągła) - tylko 702.00 zł *)
prenumerata papierowa roczna - 690.00 zł
prenumerata papierowa półroczna - 345.00 zł
prenumerata papierowa kwartalna - 172.50 zł

okres prenumeraty:

*) Warunkiem uzyskania rabatu jest zawarcie umowy Prenumeraty Ciągłej (wzór formularza umowy do pobrania).
Po jego wydrukowaniu, wypełnieniu i podpisaniu prosimy o przesłanie umowy (w dwóch egzemplarzach) do Zakładu Kolportażu Wydawnictwa SIGMA-NOT.

Zaprenumeruj także inne czasopisma Wydawnictwa "Sigma-NOT" - przejdź na stronę fomularza zbiorczego »

INNE PUBLIKACJE W TYM ZESZYCIE

"Nowa generacja technologii epichlorohydryny z wykorzystaniem biogliceryny jako surowca" POIG 01.03.01.-16-059/09-00

Marian Spadło

W maju 2009 r. w Instytucie Ci􀄊􀄪kiej Syntezy Organicznej "Blachownia" w K􀄊dzierzynie- -Ko􀄨lu rozpocz􀄊to realizacj􀄊 projektu "Nowa generacja technologii epichlorohydryny z wykorzystaniem biogliceryny jako surowca" w ramach Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata 2009-2013 finansowanego ze 􀄞rodków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i 􀄞rodków bud􀄪etu pa􀄔stwa. P więcej »

AKTUALNOŚCI

Dobra passa Zakładów Azotowych Puławy SA Pomyślne zakończenie inwestycji określanej jako tlenownia-amoniak-mocznik (Przem. Chem. 2011, 90, 1128) oznacza znaczne zwiększenie mocy produkcyjnych w ZA Puławy, zwłaszcza w zakresie produkcji amoniaku, kaprolaktamu i mocznika, przy równoczesnym obniżeniu wskaźników zużycia gazu ziemnego i można spodziewać się, że w kolejnych okresach sprawozdawczych wyniki finansowe ZA Puławy będą ulegały poprawie. A i w tej chwili Spółka może pochwalić się skonsolidowanym zyskiem netto za I kw. br. (III kw. roku obrachunkowego 2010/2011) w wysokości ponad 202 mln zł, ponad czterokrotnie większym niż przed rokiem. Zysk brutto ze sprzedaży na poziomie grupy wyniósł w tym okresie 314,9 mln zł wobec 101,8 mln zł zysku rok wcześniej. Skonsolidowane przychody wyniosły 898 mln zł wobec 600 mln zł rok wcześniej. Jest to wynik dużo lepszy od oczekiwań rynkowych. W okresie od 1 lipca 2010 r. do 31 marca 2011 r. spółka miała 176,4 mln zł skonsolidowanego zysku netto wobec 9,4 mln zł straty rok wcześniej, przy przychodach odpowiednio 1995 mln zł wobec 1499 mln zł rok wcześniej. Spółka nie spoczywa na laurach i chce poszerzyć swoją ofertę produktową. Rolnicy potrzebują obecnie nie tylko tradycyjnych nawozów, ale także bardziej zaawansowanych, lepiej dostosowanych do potrzeb. Tę potrzebę miał zaspokoić zakup od Ciechu 51 855 akcji Gdańskich Zakładów Nawozów Fosforowych Fosfory Sp. z o.o. o wartości nominalnej 500 zł każda. Akcje dają 89,46% udziału w kapitale zakładowym i głosach na Walnym Zgromadzeniu Akcjonariuszy. Wartość ewidencyjna nabytych udziałów jest równa cenie nabycia i wynosi 107,2 mln zł. Gdańskie Fosfory traktujemy jako transakcję długoterminową będącą kluczowym elementem naszej strategii biznesowej - mówi Paweł Jarczewski, prezes zarządu Zakładów Azotowych Puławy. Dzięki wejściu Fosforów do Grupy Puławy możemy rozszerzyć ofertę produktową i wzmocnić segment dystrybucji. Uzyskaliśmy więcej »

Algi. Źródło energii i substancji chemicznych

Bartłomiej Igliński Roman Buczkowski Grzegorz Piechota

Algi postrzegane są jako jedne z głównych źródeł paliwa przyszłości oraz substancji chemicznych. Hodowla alg na skalę przemysłową odbywa się w stawach lub bioreaktorach. Biodiesel lub biometan z alg wydaje się być jedynym odnawialnym paliwem o potencjale mogącym całkowicie zastąpić paliwa ropopochodne bez negatywnego wpływu na dostawy żywności i innych produktów roślinnych. Glony jako organizmy autotroficzne wykorzystują promienie słoneczne, lecz robią to skuteczniej niż rośliny uprawne. Z alg można pozyskać biobutanol, chlorofil, β-1,3-glukan oraz wielonienasycone kwasy tłuszczowe. A review, with 32 refs., of farming algae and their processing to EtOH, biogas, biodiesel fuel and farmaceuticals. Gwałtowny wzrost populacji ludzi na świecie oraz kryzys gospodarczy zmusza naukę i przemysł do poszukiwania wydajnych i tanich źródeł pozyskiwania związków chemicznych, a w szczególności źródeł energii. Surowcem tym mogą stać się nadal niedoceniane algi (glony), które obecnie dostarczają wielu cennych substancji dla przemysłu kosmetycznego. Z alg otrzymywane są ekstrakty stosowane w kremach, tonikach i szamponach oraz mączki, które wykorzystuje się w maseczkach i kąpielach wyszczuplających. Algi to ogromne źródło bioenergii. Można z nich pozyskiwać bioetanol, biodiesel, biometan oraz biowodór. Glony asymilują ogromne ilości ditlenku węgla, gdyż na wytworzenie 100 Mg biomasy potrzebują one ok. 180 Mg CO2, dodatkowo rozkładają inne zanieczyszczenia Uniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń Bartłomiej Igliński*, Roman Buczkowski, Grzegorz Piechota Algi. Źródło energii i substancji chemicznych Algae. A source of energy and chemicals Dr hab. Roman BUCZKOWSKI w roku 1974 ukończył studia wyższe a w 1980 r. uzyskał tytuł doktora na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. W 1994 r. obronił pracę habilitacyjną na Politechnice Szczecińskiej. Obecnie jest kierownikiem Zakładu Chemicznych Procesów więcej »

Badania nad przydatnością odpadów przemysłu piekarniczego do produkcji bioetanolu

Joanna Kawa-Rygielska Witold Pietrzak

Określono przydatność odpadowych produktów piekarskich do produkcji etanolu. Najlepszą wydajność procesu uzyskano dla podłóż otrzymanych z odpadowego ciasta chlebowego (80,99%). Proces fermentacji zacierów trwał 48 h niezależnie od rodzaju użytego surowca. Najwyższe stężenie glukozy oznaczono w zacierze otrzymanym z mieszanki surowców, a najniższe w zacierze z ciasta chlebowego. W trakcie fermentacji drożdże zużywały dostępne węglowodany ze zbliżoną szybkością niezależnie od rodzaju surowca. Najniższe stężenie produktów ubocznych fermentacji (glicerolu i kwasów organicznych) odnotowano w podłożach uzyskanych z odpadowego ciasta chlebowego (ok. 3,7 g/dm3). Zawartość produktów ubocznych w podłożach z pozostałych surowców wynosiła ponad 4,0 g/dm3. Bakery wastes (dough, bread, cakes) were used as raw materials for mash EtOH fermn. by Saccharomyces cerevisiae yeasts at 30°C for 48 h. The best yield of EtOH was achieved for waste bread dough (80.99%). The highest concn. of glucose was detd. for a mixt. of the wastes, and the lowest for the bread dough. The lowest concn. of fermn. by-products (glycerol, organic acids) was obsd. for waste bread dough (about 3.7 g/L). Content of the byproducts in the media from other raw materials was higher than 4.0 g/L. Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu Joanna Kawa-Rygielska*, Witold Pietrzak Badania nad przydatnością odpadów przemysłu piekarniczego do produkcji bioetanolu Studies on the suitability of the baking industry waste to produce ethanol fuel Katedra Technologii Rolnej i Przechowalnictwa, Uniwersytet Przyrodniczy we Wrocławiu, ul. Chełmońskiego 37/41, 51-630 Wrocław, tel. (71) 320-77-64, e-mail: joanna.kawa-rygielska@wnoz.up.wroc.pl Dr inż. Joanna KAWA-RYGIELSKA ukończyła studia na Wydziale Technologii Żywności Akademii Rolniczej we Wrocławiu (dzisiaj Wydział Nauk o Żywności Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu). Jest adiunktem w Katedrze Technologii Rolnej i Przechowaln więcej »

Badania osadzonych na węglu aktywnym katalizatorów molibdenowo-niklowych w procesie hydroodsiarczania

Elżbieta Truszkiewicza Wioletta Raróg-Pileckaa Michał Iracha Ewa Iwaneka Ryszard Narowskib Zbigniew Kowalczyka

Spreparowano serię katalizatorów Mo-Ni osadzonych na termicznie modyfikowanym węglu aktywnym przeznaczonych do procesu hydroodsiarczania (HDS). Zbadano aktywność katalityczną otrzymanych układów w modelowej reakcji uwodornienia tiofenu. Pomiary kinetyczne wykonano w reaktorze bezgradientowym pod ciśnieniem atmosferycznym. Powierzchnię właściwą nośnika węglowego określono za pomocą adsorpcji azotu. Do scharakteryzowania katalizatorów zastosowano dyfrakcję rentgenowską i transmisyjną mikroskopię elektronową. Określono wpływ odczynu stosowanych w preparatyce roztworów, zawartości Mo, a także stosunku molowego Ni/Mo na aktywność otrzymanych katalizatorów. Układ Mo(24)Ni(6)/C okazał się prawie 2-krotnie aktywniejszy w reakcji HDS tiofenu niż katalizator komercyjny Puraspec o zbliżonym składzie. Nine Mo-Ni/C catalysts were prepd. by repeated impregnation of an activated C with aq. solns. of (NH4)6 Mo7O24 and Ni(NO3)2 and calcination at 200°C for 24 h, aPolitechnika Warszawska, bInstytut Nawozów Sztucznych, Puławy Badania osadzonych na węglu aktywnym katalizatorów molibdenowo-niklowych w procesie hydroodsiarczania Studies of activated carbon-supported molybdenum-nickel catalysts for hydrodesulfurization Dr inż. Wioletta RARÓG-PILECKA w roku 1998 ukończyła studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej. W 2002 r. uzyskała tytuł doktora nauk technicznych. Jest adiunktem w Zakładzie Technologii Nieorganicznej i Ceramiki tej uczelni. Specjalność - kataliza techniczna. Wydział Chemiczny, Politechnika Warszawska, ul. Noakowskiego 3, 00-664 Warszawa, tel.: (22) 234-71-15, fax: (22) 628-27-41, e-mail: etruszkiewicz@ch.pw.edu.pl Dr inż. Elżbieta TRUSZKIEWICZ w roku 2004 ukończyła studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Warszawskiej, a w 2008 r. uzyskała tytuł doktora nauk technicznych. Jest adiunktem w Zakładzie Technologii Nieorganicznej i Ceramiki tej uczelni. Specjalność - technologia nieorganiczna i kataliza tec więcej »

Badanie procesu korozji stali w cieczach jonowych zanieczyszczonych chlorkami i wodą

Krystyna Marczewska-Boczkowska

Szybkość korozji stali niestopowej wzrasta w obecności chlorków lub wody w cieczy jonowej. W temperaturach poniżej temperatury rozkładu termicznego cieczy szybkość korozji stali wzrasta wraz z temperaturą. Jednoczesna obecność wody i chlorków (0,87% mas. Cl i 1,3% mas. wody) wywołuje wzrost gęstości prądu korozji stali i rozwój korozji wżerowej w wyniku efektu synergicznego. Obecność chlorków w cieczy jonowej przyspiesza proces rozkładu termicznego cieczy. Warstwy produktów korozji złożone ze związków korodującego metalu i produktów rozkładu termicznego cieczy jonowej ograniczają szybkość korozji. Unalloyed steel corrosion in Cl- or/and H2O-contg. 1-butyl- 3-methyl-imidazolium tetrafluoroborate (I) was studied at 500—200°C by electrochem. and gravimetric methods. The addn. of Cl- to I resulted in a decrease in its viscosity and an increase in its cond. while the addn. of H2O had an opposite effect. Both the addn. of Cl- and H2O resulted in an increase in pitting corrosion rate. The I decomp. products contributed to the corrosion acceleration. Właściwości korozyjne stali niestopowej w bezwodnych i wolnych od chlorków tetrafluoroboranach 1,3-dialkiloimidazoliowych były wcześniej przedmiotem badań1). Chlorki i woda to zanieczyszczenia często występujące w higroskopijnych tetrafluoroboranach 1,3-dialki- Politechnika Lubelska Krystyna Marczewska-Boczkowska* Badanie procesu korozji stali w cieczach jonowych zanieczyszczonych chlorkami i wodą A corrosion study of steel in chlorides and water-containing ionic liquids Dr Krystyna MARCZEWSKA-BOCZKOWSKA w roku 1977 ukończyła studia na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii Uniwersytetu Marii Curie- Skłodowskiej w Lublinie, uzyskując tytuł magistra chemii. W tym samym roku podjęła pracę na Politechnice Lubelskiej, gdzie pracuje do chwili obecnej. W roku 1988 na Wydziale Chemii Politechniki Warszawskiej uzyskała stopień doktora nauk technicznych w zakresie technologii chemic więcej »

Badanie stopów palladu, platyny i rodu jako elektrokatalizatorów w bezpośrednich metanolowych ogniwach paliwowych

Michał Soszko Mariusz Łukaszewski Zuzanna Mianowska Katarzyna Drążkiewicza Hanna Siwek Andrzej Czerwiński

Przedmiotem badań były cienkowarstwowe elektrody stopowe PtRhPd LVE (limited volume electrodes) otrzymane poprzez potencjostatyczne elektroosadzanie na drucie złotym z kąpieli zawierających roztwory ich soli w kwasie solnym. Czynnikiem modyfikującym skład elektrod był czas oraz potencjał osadzania. Morfologię i skład objętościowy otrzymanych stopów analizowano za pomocą skaningowej mikroskopii elektronowej z przystawką rentgenowską EDAX, zaś do badań właściwości elektrochemicznych adsorpcji i utleniania metanolu posłużyła technika chronowoltamperometrii cyklicznej. Do oceny struktury adsorbatu węglowego posłużył parametr eps (electron per site) wyznaczony przez analizę krzywych chronowoltamperometrycznych uzyskanych w trakcie pomiarów strippingowych. Analiza potencjałów redukcji tlenków powierzchniowych pozwoliła podzielić otrzymane stopy na (a) stopy o powierzchni wzbogaconej w rod (xRh = 0,80-1,00) oraz (b) stopy o minimalnym powierzchniowym udziale rodu (xRh = 0,05-0,10). Wartości parametru eps w każdym z przypadków ((a) powyżej 1,8 oraz (b) poniżej 1,6) były zbliżone do wyników uzyskanych w trakcie badań adsorpcji CO2 na stopach PtRhPd, co pozwala założyć podobne struktury adsorbatu metanolowego oraz CO2. Thin PtRhPd alloy layers were electrochem. deposited on an Au wire at varying times and potentials, studied for morphology, bulk compn. and catalytic activity in oxidn. of MeOH. The presence of Rh in the alloy coating resulted in a decrease of MeOH oxidn. potential but not in an increase in the current yield of the process. Bezpośrednie metanolowe ogniwa paliwowe zaliczane są do klasy niskotemperaturowych urządzeń ciągłej konwersji energii chemicznej w elektryczną, w których metanol ulega anodowemu utlenianiu, a tlen katodowej redukcji. Dostępność i łatwość przechowywania metanolu stanowi podstawową zaletę takiego rozwiązania, jednakże wiele czynników ogranicza jego opłacalność1-4). Zarówno redukcja tlenu, jak więcej »

Fotokatalizatory na bazie ditlenku tytanu

Jerzy Polaczek

W dniach 9-10 maja 2011 r. w Auli im. prof. Józefa Kępińskiego na Wydziale Technologii i Inżynierii Chemicznej Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego (ZUT) w Szczecinie obradowało I Sympozjum poświęcone postępom w badaniach i zastosowaniach fotokatalizatorów na bazie ditlenku tytanu (TiO2 Szczecin 2011). Organizatorem Sympozjum był Instytut Technologii Chemicznej Nieorganicznej i Inżynierii Środowiska ZUT, a patronat nad nim objęły Zakłady Chemiczne Police SA w Policach (polski producent ditlenku tytanu) oraz szczecińskie firmy: Pigment Producent Chemii Budowlanej (producent farb fotokatalitycznych) oraz Navirem-Sigma Sp. z o.o. (producent układów elektronicznych zasilających lampy fotokatalityczne). Sympozjum zgromadziło ok. 80 osób, reprezentujących nie tylko środowisko akademickie (Politechnika Gdańska, Uniwersytet Jagielloński, Politechnika Łódzka, Politechnika Poznańska, Instytut Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN z Krakowa, Uniwersytet im. Marii Skłodowskiej-Curie z Lublina, ZUT), ale również przemysł. Szacowano, że w Sympozjum uczestniczyło 50% wszystkich polskich naukowców, zajmujących się fotokatalizą. W trakcie Sympozjum wygłoszono łącznie 30 referatów oraz przedstawiono 25 prezentacji plakatowych. Otwarcia Sympozjum dokonał dr hab. inż. Witold Biedunkiewicz, prorektor ZUT, który zarysował krótko historię i kierunki działania Uczelni, a następnie prof. dr hab. inż. Antoni W. Morawski (ZUT) wprowadził uczestników Sympozjum w jego tematykę. W swoim wystąpieniu podkreślił on stale rosnące znaczenie ditlenku tytanu jako substancji wyjściowej do wytwarzania katalizatorów stosowanych coraz powszechniej w chemicznych procesach fotokatalitycznych, w oczyszczaniu ścieków i w uzdatnianiu powietrza (działanie biobójcze). Fotokatalizatory wykorzystuje się coraz chętniej do oczyszczania gleby. Oprócz stosowania ditlenku tytanu do oczyszczania ścieków, poszerza się rynek zastosowań TiO2 w nowych pro więcej »

Jubileusz pięćdziesięciolecia Zakładów Azotowych "Puławy" SA

Zakłady Azotowe "Puławy" SA to jedna z największych firm polskiego sektora wielkiej syntezy chemicznej, uznany partner na globalnym rynku nawozów azotowych i chemikaliów. Półwiecze funkcjonowania firmy to historia podejmowania strategicznych decyzji, konsekwentnego wykorzystywania możliwości stwarzanych przez rynki chemiczne oraz wydarzeń prowadzących do uzyskania pozycji lidera.Konieczność rozbudowy przemysłu nawozów azotowych w Polsce w latach sześćdziesiątych XX w. wynikała z zapotrzebowania krajowego rolnictwa, którego nie były w stanie zaspokoić 4 istniejące fabryki nawozów w Chorzowie, Tarnowie, Kędzierzynie i Knurowie. Rozważano 4 lokalizacje wytwórni: Gniewoszów, Jarosław, Małkinia i Puławy. Wybrano Puławy, które w stosunku do pozostałych miejscowości miały takie dodatkowe atuty, jak możliwość łatwego zaopatrzenia wytwórni w duże ilości wody (bliskość Wisły), dogodne położenie w stosunku do rejonów zbytu dla dużej masy nawozów, stosunkowo korzystne położenie w bliskości źródeł podstawowego surowca (rurociąg magistralny gazu ziemnego z Rosji), tani transport wodny Wisłą dla niektórych masowych surowców (planowano transport węgla ze Śląska Wisłą, ostatecznie budowa portu nie doszła do skutku), korzystne położenie w pobliżu linii kolejowej oraz duża nadwyżka siły roboczej w regionie ocenianej na 5,5 tys. mężczyzn i 3,5 tys. kobiet. Ostateczna decyzja o lokalizacji piątej wytwórni związków azotowych w Puławach zapadła Uchwałą Rady Ministrów 19 grudnia 1960 r. Rok 1961 to czas najważniejszych wydarzeń dla "Puław" - 18 lutego tegoż roku Główny Architekt Wojewódzki w Lublinie wydał decyzję o lokalizacji szczegółowej, a 11 marca założenia budowy zatwierdził Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów. Realizację budowy rozłożono na trzy etapy, obejmujące budowę wytwórni amoniaku syntetycznego z przerobem na mocznik nawozowy, paszowy i techniczny (lata 1962-1965), zwiększenie produkcji amoniaku i rozpoczęcie wytwarzania acet więcej »

Materiały wybuchowe emulsyjne zawierające chlorek sodu uczulane mikrobalonami

Andrzej Maranda Józef Paszula Karolina Nikolczuk Zenon Wilk

Dotychczas materiały wybuchowe emulsyjne są stosowane głównie w górnictwie odkrywkowym. Jednak pojawiają się ich odmiany, które mogą być wykorzystywane również w kopalniach podziemnych zagrożonych występowaniem mieszanin powietrza z pyłem węglowym i/lub metanem. Przedstawiono charakterystyki składników materiałów wybuchowych emulsyjnych zawierających chlorek sodu uczulanych mikrobalonami oraz wyniki pomiarów prędkości ich detonacji i zdolności do wykonania pracy określonej metodą pomiaru parametrów powietrznej fali podmuchowej oraz metodą Helda. Zmiennymi w eksperymentach były rodzaj mikrobalonów oraz ilość chlorku sodu. Przedstawiono również interpretację fizykochemiczną wyników badań. Four emulsion explosives contg. aq. NaNO3 + NH4NO3, oil + emulsifier, microspheres (0.8%) and varying NaCl amts. (up to 30%) were studied for work performance by Held method and by measurement of detonation velocity under field conditions. The detonation velocity, air blast wave overpressure and pulse d. decreased with increasing NaCl content in the explosives. Podstawowym składnikiem górniczych materiałów wybuchowych (MW) jest saletra amonowa. Jest ona stosowana w postaci rozdrobnionej (amonity, karbonity, metanity, dynamity, barbaryty), granulowanej (saletrole)1, 2), modyfikowanej3), nasyconego roztworu wodnego (MW zawiesinowe)1, 2) lub roztworu przesyconego (MW emulsyjne)2, 4). Od kilkunastu lat MW emulsyjne (MWE) stają się jednym z najbardziej popularnych środków strzałowych wytwarzanych przez przemysł chemiczny na potrzeby zakładów wydobywczych. Popularność MWE wynika z ich niewątpliwych zalet, takich jak brak w ich składzie klasycznych kruszących MW, możliwość produkcji in situ, mała wrażliwość na bodźce zewnętrzne umożliwiająca ich mechaniczny załadunek, zdolność do detonacji od różnego typu zapalników, duża wodoodporność oraz możliwość regulacji w dość szerokim zakresie parametrów detonacyjnych. MWE mogą być stosowane w zawodnion więcej »

Metody elektrochemiczne oznaczania składu chemicznego i pomiaru aktywnej elektrochemicznie powierzchni stopów palladu z innymi metalami szlachetnymi

Mariusz Łukaszewski Katarzyna Hubkowska Andrzej Czerwiński

Omówiono metody elektrochemiczne wyznaczania składu powierzchniowego i objętościowego oraz powierzchni rzeczywistej elektrod ze stopów palladu z innymi metalami szlachetnymi. Wykazano, że zawartość rodu i złota na powierzchni trójskładnikowych stopów Pd-Pt-Rh i Pd-Pt-Au może być oszacowana z wartości potencjału piku redukcji tlenków powierzchniowych, tj. z wykorzystaniem metody Randa i Woodsa dla układów dwuskładnikowych. Stwierdzono, że skład objętościowy bogatych w Pd stopów Pd-Au i Pd-Pt może być wyznaczony z potencjału przejścia fazowego pomiędzy fazą α i β zaabsorbowanego wodoru. Przedstawiono procedurę wyznaczania powierzchni rzeczywistej wieloskładnikowych homogenicznych stopów palladu z pomiaru ładunku redukcji tlenków powierzchniowych. Pd-Pt-Rh and Pd-Pt-Au ternary alloys were electrochem. deposited on Au wires and studied for bulk and surface compn. by detn. of potentials of surface oxide redn. peaks according to Rand and Woods method and phase transition of absorbed H2. An anal. procedure was elaborated. Metale szlachetne i ich stopy są intensywnie badane jako materiały elektrodowe w elektrokatalizie. Wykazują one zdolności do adsorpcji na ich powierzchni różnych substancji i katalizowania reakcji o dużym znaczeniu w kontekście wytwarzania energii, w szczególności w ogniwach paliwowych. Znany jest fakt katalizowania przez platynę reakcji utleniania wodoru i redukcji tlenu, a także utleniania małocząsteczkowych alkoholi, tj. procesów, na których opiera się działanie niskotemperaturowych ogniw wodorowo-tlenowych oraz metanolowych i etanolowych1, 2). Z kolei pallad wykazuje właściwości katalityczne w reakcji utleniania kwasu mrówkowego3, 4), który ostatnio jest coraz częściej rozpatrywany jako alternatywne paliwo wobec metanolu lub etanolu. Ponadto metal ten z uwagi na zdolność do absorpcji wodoru stanowi ważny układ modelowy, którego zachowanie pozwala lepiej zrozumieć procesy zachodzące w innych układ więcej »

Ocena cyklu życia jako narzędzie w optymalizowaniu zużycia energii i redukcji emisji gazów cieplarnianych w procesach wytwarzania paliw silnikowych

Delfina Rogowska Halina Syrek

Przedstawiono zagadnienia związane z obniżaniem emisji gazów cieplarnianych GHG (greenhouse gas) w cyklu życia konwencjonalnych paliw silnikowych, wynikające z zapisów Dyrektywy 2009/30/WE. Omówiono podstawy prawne wprowadzające mechanizm ograniczania emisji gazów cieplarnianych oraz pokrótce zarysowano stan działań legislacyjnych związanych z redukcją emisji GHG we Wspólnocie. Przedstawiono metodykę obliczania emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia LCA (life cycle analysis) konwencjonalnych paliw silnikowych oraz schemat oceny LCA tych paliw wraz z omówieniem poszczególnych jego etapów. Przedyskutowano również główne źródła emisji GHG oraz metody jej alokacji do paliw silnikowych. Omówiono też zalety metodyki LCA jako narzędzia w optymalizacji zużycia energii i redukcji emisji gazów cieplarnianych w procesach wytwarzania paliw silnikowych. Ocieplanie klimatu, obserwowane w skali całego globu, stało się ogólnoświatowym wyzwaniem do podejmowania działań na rzecz ograniczania emisji gazów cieplarnianych, głównej przyczyny "zatrzymywania" ciepła w atmosferze ziemskiej. Wyrazem wspólnej światowej polityki ograniczania emisji gazów cieplarnianych stało się powołanie ramowej konwencji w sprawie zmian klimatu (United Nations Framework Convention on Climate Change) w Rio de Janerio w 1992 r., którą podpisało 150 krajów1). Konwencja zobowiązała sygnatariuszy do opracowania i wdrożenia państwowych strategii redukcji emisji gazów cieplarnianych, a także mechanizmów ekonomicznych i administracyjnych do ich wdrożenia i kontroli. Kolejnym aktem legislacyjnym w tej sprawie był Protokół z Kioto, podpisany w trakcie III Konferencji Stron Konwencji w 1997 r., w którym przyjęto konkretne zobowiązania Stron do ograniczania lub redukcji emisji GHG, a także sformułowano zapisy dotyczące mechanizmów wspomagających do realizowania przez Strony tych zobowiązań2). Unia Europejska ratyfikowała Protokół z Kioto w dniu 31 maja 2002 więcej »

Ocena oddziaływania zapachowego wybranego zakładu chemicznego z zastosowaniem olfaktometrii dynamicznej oraz badań modelowych i ankietowych

Izabela Sówka Maria Skrętowicz Jerzy Zwoździak Mirosław Szklarczyk Alicja Nych Paweł Zwoździak Grażyna Wojnicz

Przedstawiono wyniki badań olfaktometrycznych, obliczeniowych i ankietowych przeprowadzonych w celu oceny zapachowej jakości powietrza na terenach położonych w pobliżu wybranego zakładu przemysłu chemicznego. Przy zastosowaniu olfaktometrii dynamicznej wyznaczono stężenia zapachowe (zgodnie z procedurami opisanymi w PN-EN 13275), na podstawie których oszacowano wartości emisji zapachu (wraz ze strumieniami wonnych gazów). Zastosowane modele matematyczne oraz badania ankietowe pozwoliły na określenie zakresu zapachowego oddziaływania i uciążliwości zapachowej na terenach przyległych do badanego obiektu chemicznego. Three odour sources located in a chem. factory area were studied for odour emissions by std. methods of chem. and dynamic olfactometry. Model simulation and surveying for the odour nuisance assessment were used. The results of the factory impact range was detd. Antropogeniczne źródła emisji wonnych gazów można podzielić na rolnicze, komunalne i przemysłowe. Grupa źródeł przemysłowych jest najbardziej zróżnicowana. Wśród nich najliczniej są reprezentowane obiekty przetwórstwa rolno-spożywczego (tak pod względem ilości, jak i różnorodności), lakiernie, odlewnie. Przemysł chemiczny jest istotną gałęzią gospodarki narodowej, o wartości sprzedaży towarów wynoszącej ok. 10% sprzedaży przemysłowej. Jest to sektor o bardzo zróżnicowanym profilu produkcyjnym i tym samym zróżnicowanym wpływie na środowisko, w tym na atmosferę. Dlatego wyniki badań związane z oceną zapachowego oddziaływania powinny odnosić się do określonego obiektu przemysłowego, a nawet procesu technologicznego o znanym, określonym profilu produkcji i związanej z nim emisji zapachów. Właściwa ocena skali zapachowego oddziaływania wybranego źródła emisji powinna być poprzedzona inwentaryzacją oraz selekcją źródeł emisji zapachu na obszarze wybranego zakładu (przegląd stosowanej technologii), określeniem sposobu poboru próbek złowonnych gazów (w zależnoś więcej »

Ocena skutków regeneracji w fazie ciekłej węgli aktywnych stosowanych w procesie uzdatniania wody pitnej

Grzegorz Trykowski Stanisław Biniak Andrzej Świątkowski Maciej Pakuła

Zbadano skutki regeneracji z użyciem H2O2 i O3 dwóch węgli aktywnych (formowanego i ziarnistego) po 3 latach ich pracy w procesie uzdatniania wody pitnej. Dla węgli świeżych oraz po 1, 2 i 3 latach ich eksploatacji, a także po ich regeneracji wyznaczono wartości parametrów charakteryzujących stopień ich zużycia (zawartość popiołu, zawartość części lotnych, powierzchnia właściwa na podstawie izoterm adsorpcji azotu, liczba jodowa). Przedyskutowano ich zmiany podczas pracy węgli aktywnych oraz po ich regeneracji. Oceniono skutki regeneracji. Two activated carbons were studied for ash and volatile contents, sp. surface and I no. as received, after 1, 2 and 3 years long operation and after regeneration. The regeneration was performed by treatment with H2O2/O3 in liq. phase at room temp. and resulted in partial removal of org. impurities but not in any significant improvement of their quality. Granulowane węgle aktywne stosowane w stacjach uzdatniania wody po kilku latach eksploatacji mogą być i często są poddawane procesowi regeneracji, najczęściej metodą termiczną1, 2). Regeneracja odbywa się w sposób podobny do procesu tzw. aktywacji fizycznej podczas produkcji węgli aktywnych, czyli poprzez działanie gazowym czynnikiem utleniającym, parą wodną lub ditlenkiem węgla w wysokiej temperaturze. Dla danego węgla aktywnego może to być powtarzane kilkakrotnie po kolejnych kilkuletnich okresach eksploatacji. Proces przebiega kilkuetapowo1) i obejmuje odparowanie wody, odparowanie substancji organicznych lub lotnych produktów rozkładu większych cząsteczek, zwęglanie pozostałych aUniwersytet Mikołaja Kopernika, Toruń; bWojskowa Akademia Techniczna, Warszawa; cAkademia Marynarki Wojennej, Gdynia Grzegorz Trykowskia, Stanisław Biniaka, Andrzej Świątkowskib,*, Maciej Pakułac Ocena skutków regeneracji w fazie ciekłej węgli aktywnych stosowanych w procesie uzdatniania wody pitnej Evaluation of effects of liquid-phase regeneration of activ więcej »

Od redakcji

Andrzej Jan Szyprowski

Bohaterem zeszytu czerwcowego są Zakłady Azotowe "Puławy" SA, jedna z największych polskich firm chemicznych, a w przeliczeniu na tonaż produkowanych nawozów sztucznych i chemikaliów, chyba największa. Gdy decydowano o budowie Zakładów lokalizacja pod względem logistycznym była dobra - gaz ziemny miał być dostarczany z rurociągu prowadzącego ten surowiec z Rosji, powietrze jest dostępne wszędzie, a odbiorcami nawozów mieli być rolnicy Lubelszczyzny, Mazowsza i Małopolski, czyli najbliżsi sąsiedzi puławskiej fabryki. Po 50 latach istnienia firmy, znacznym wzroście jej potencjału produkcyjnego, zwiększeniu asortymentu produkowanych chemikaliów o kaprolaktam, melaminę i nadtlenek wodoru położenie "Puław" nie jest już takie "optymalne". Firma zbudowała silną pozycję na rynkach europejskich, zarówno jeśli chodzi o nawozy, jak i chemikalia. Udział eksportu w całości przychodów w roku rozliczeniowym 2009/2010 wyniósł 34%, a jeśli chodzi o kaprolaktam i melaminę, to już ogromna większość produkcji sprzedawana jest na eksport. Przewóz setek tysięcy ton nawozów, nawet na rynek niemiecki, stanowi istotny udział w kosztach sprzedaży. Najtańszy byłby dla "Puław" transport wodny Wisłą do Gdańska, ale już chyba nawet nie ma planów przebudowy Wisły celem uczynienia z niej drogi wodnej tej samej rangi co rzeki niemieckie czy francuskie. Na zachod więcej »

Oddziaływanie olejów napędowych zawierających FAME na systemy wtrysku paliwa typu CR oraz na tempo degradacji smarowych olejów silnikowych

Wiesława Urzędowska Zbigniew Stępień

Opisano symulacyjne badania silnikowe, których celem było określenie wpływu olejów napędowych o różnej zawartości biokomponentów FAME (fatty acid methyl esters) na procesy powstawania zakoksowania rozpylaczy wtryskiwaczy oraz na tworzenie osadów na wewnętrznych powierzchniach elementów wtryskiwaczy nowoczesnego, wysokociśnieniowego układu wtrysku paliwa typu CR (common rail). Równocześnie, dążono do rozeznania procesów degradacji silnikowych olejów smarowych, w tym ich rodzaju, wielkości i postępu degradacji w czasie. Badania prowadzono dla wytypowanych przypadków współdziałających paliw i olejów. W wyniku przeprowadzonych badań określono potencjalne zagrożenia FAME zawartego w paliwie na poprawne funkcjonowanie układu wtrysku paliwa CR i parametry użytkowo-diagnostyczne silnika. Ustalono też wpływ wzrastającego udziału FAME w paliwie na jakość i wielkość postępujących procesów degradacji smarowego oleju silnikowego, uwzględniając jego skład i kompozycję. Com. fatty acid Me ester (FAME) was added to com. gas oil and used for driving the Diesel engine equipped with modern common rail-type fuel injection system operated under std. conditions. Engine output torque, exhaust gas quality (particulate matter) and changes of quality of lubricating oils (viscosity, acid no., oxidn. stability) were detd. Applicability and limitations of FAME addn. to the gas oil were evaluated. No substantial contraindications were given. Precyzyjnie działające, wysokociśnieniowe systemy wtrysku paliwa typu CR (common rail), stosowane w nowoczesnych silnikach z zapłonem samoczynnym (ZS), odgrywają kluczową rolę w ograniczaniu emisji szkodliwych składników spalin i wielkości zużycia paliwa oraz umożliwiają optymalizację parametrów użytkowych silnika w zakresie zależnym od potrzeb1-5). Zastosowane w układach typu CR środki techniczne, stanowiące o ich zaletach, to przede wszystkim maksymalne ograniczenie średnicy otworków rozpylających paliwo i więcej »

Otrzymywanie wosków polietylenowych w procesach wysoko- i niskociśnieniowej polimeryzacji etylenu

Gniewosz Marszałek Janusz Zieliński Wiesława Ciesińska

Dokonano przeglądu dostępnych danych literaturowych dotyczących otrzymywania wosku polietylenowego, produktu ubocznego z produkcji polietylenu (PE). Omówiono warunki prowadzenia procesów technologicznych ze szczególnym uwzględnieniem parametrów wpływających na powstawanie i wydzielanie wosków polietylenowych. Zebrane dane zostały uszeregowane wg technologii produkcji PE. A review, with 61 refs., of the processes for polyethylene wax synthesis and sepn. Dynamicznemu rozwojowi wielu gałęzi przemysłu towarzyszy wzrost wymagań jakościowych i ilościowych w stosunku do większości surowców, a przede wszystkim do produktów niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania budownictwa, motoryzacji, elektroniki i przemysłu materiałów izolacyjnych. Materiałami zapewniającymi w wielu przypadkach ten rozwój są tworzywa sztuczne, wśród których dominującą rolę odgrywają poliolefiny. Światowa produkcja poliolefin w 2009 r. przekroczyła 230 mln t, w tym w Unii Europejskiej wynosiła ok. 55 mln t. Na PE (różne rodzaje) przypadało ok. 29% tej produkcji (ok. 16 mln t)1). W najbliższych latach przewiduje się dalszy wzrost zapotrzebowania na to tworzywo o ok. 2-2,5% rocznie. W 2010 r. zużycie PE w Unii Europejskiej to ok. 31,4 kg per capita2-5). Pierwsze informacje dotyczące reakcji polimeryzacji niższych olefin, w tym etylenu, pojawiły się w latach trzydziestych ubiegłego wieku. W 1933 r. Fawcett i Gibbon6-8) z firmy ICI przeprowadzili pierwszą wysokociśnieniową reakcję etylenu z benzaldehydem, podczas której uzyskali woskową substancję osadzoną na ściankach reaktora. Dwa lata później Perrini8, 9) dokonał pierwszej w pełni powtarzalnej polimeryzacji etylenu. W 1939 r. przemysłową produkcję PE uruchomiła ICI, a następnie firmy DuPont oraz Union Carbidge, bazując na jej licencji, rozpoczęły wytwarzanie PE na terenie USA10). Kolejnym znaczącym krokiem w rozwoju technologii produkcji PE było przeprowadzenie w 1953 r. w Instytucie Maxa Plancka w Niemczech więcej »

Otwarcie Wytwórni Etoksylatów PCC w Płocku

Zofia Machowska

W dn. 19 maja 2011 r. na terenie VII Płockiego Parku Przemysłowo-Technologicznego odbyło się uroczyste otwarcie nowej wytwórni etoksylatów PCC Exol SA. Spółka PCC Exol należy do grupy PCC Rokita, która jest największą na Dolnym Śląsku firmą chemiczną. Jej głównym udziałowcem jest niemiecka firma PCC SE z siedzibą w Duisburgu, która działa na międzynarodowych rynkach surowców chemicznych, transportu, energii, węgla, koksu, paliw, tworzyw sztucznych i metalurgii. Produkty PCC Rokita znajdują szerokie zastosowanie w branżach tworzyw sztucznych, kosmetycznej, budowlanej, tekstylnej, a także chemii gospodarczej i przemysłowej. Firma specjalizuje się w produkcji takich produktów, jak poliole, chloroalkalia, chlorobenzeny, surfaktanty, związki fosforopochodne i związki naftalenopochodne. Zaproszonych na uroczystość gości powitał Pan Grzegorz Siębab, prezes PCC Exol SA. Wśród zebranych przed instalacją gości znaleźli się: Pan Cezary Lewandowski, zastępca prezydenta Płocka ds. rozwoju miasta, przedstawiciele firm, takich jak m.in. PKN Orlen Otwarci więcej »

Pasta do zębów. Cz. I. Składniki podstawowe

Elżbieta Kociołek-Balawejder Marta K. Żebrowska

Pasta do zębów jest produktem wieloskładnikowym zawierającym związki organiczne i nieorganiczne, naturalne i otrzymywane syntetycznie. W ostatnich latach skład past do zębów stale jest doskonalony i coraz większe znaczenie w ich recepturze mają składniki aktywne (nawet do 70% wg deklaracji producentów). W niniejszej pracy scharakteryzowano podstawowe składniki tradycyjnych, uniwersalnych past do zębów: środki czyszczące i polerujące, środki powierzchniowo czynne, substancje nadające postać fizyczną (wiążące i zagęszczające, utrzymujące wilgoć, słodzące, konserwujące), barwniki oraz środki aromatyzujące. A review, with 29 refs., of cleaning, polishing, surfaceactive, binding, thickening, humectanting, sweetening, preservating, colouring, taste and odouring agents used in tooth pastes. Pasta do zębów jest podstawowym środkiem stosowanym w higienie jamy ustnej, tak więc jest produktem chemicznym codziennego użytku. Zgodnie z Ustawą z dnia 30 marca 2001 r. o kosmetykach1) oraz wprowadzonym niedawno Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego (WE) Nr 1223/2009 z dnia 30 listopada 2009 r. dotyczącym produktów kosmetycznych2), pasta do zębów należy do grupy wyrobów klasyfikowanych jako kosmetyki. W rozumieniu tych aktów prawnych produktem kosmetycznym jest każda substancja lub mieszanina przeznaczona do kontaktu z zewnętrznymi częściami ciała ludzkiego […] lub z zębami oraz błonami śluzowymi jamy ustnej, którego wyłącznym lub głównym celem jest utrzymywanie ich w czystości, perfumowanie, zmiana ich wyglądu, ochrona, utrzymywanie w dobrej kondycji lub korygowanie zapachu ciała3). Pasta do zębów pod względem składu chemicznego jest mieszaniną związków organicznych i nieorganicznych, naturalnych i otrzymywanych syntetycznie. Początkowo najbardziej istotne funkcje jakie pełniła tradycyjna pasta do zębów polegały na usuwaniu z powierzchni zębów oraz dziąseł tworzących się osadów, tzw. płytki nazębnej (miękkiego, ściśle przylegaj więcej »

Pasta do zębów. Cz. II. Składniki aktywne

Elżbieta Kociołek-Balawejder Marta K. Żebrowska

Coraz większe znaczenie w recepturze past do zębów mają składniki aktywne (nawet do 70% wg deklaracji producentów). Scharakteryzowano składniki aktywne: środki przeciwpróchnicze i remineralizujące, środki przeciwdziałające powstawaniu kamienia nazębnego, środki wybielające, środki przeciwdziałające nadwrażliwości zębów, substancje antybakteryjne oraz wybrane środki o właściwościach profilaktycznych. A review, with 38 refs., of anticaries, remineralizing, antoplague, bleaching, desensitiving, antibacterial and preventive agents used in tooth care. W pracy1) przedstawiono podstawowe składniki występujące w pastach do zębów ogólnego zastosowania. Na podstawie analizy składu produktów dostępnych w handlu stwierdzono, że coraz większe znaczenie mają pasty specjalnego przeznaczenia kierowane do określonych odbiorców. Zawarte w nich składniki aktywne nadają paście szczególne właściwości, m.in przeciwpróchnicze i remineralizujące, przeciwdziałające tworzeniu się kamienia nazębnego, wybielające, zwalczające nadwrażliwość zębów i nieświeży oddech oraz profilaktyczne. Celem pracy jest przedstawienie, na podstawie przeglądu literatury i analizy składu produktów handlowych, składników aktywnych zawartych w pastach przeznaczonych do przeciwdziałania określonym dolegliwościom występującym w obrębie jamy ustnej. Środki przeciwpróchnicze i remineralizujące Zęby są materiałami złożonymi, składają się z korony (w jamie ustnej) oraz korzenia (w kościach szczęki). Zbudowane są z trzech różnych tkanek twardych: szkliwa, zębiny i cementu. Podstawową masę tkanek twardych stanowi zębina, która pokryta jest szkliwem zębowym (w obrębie jamy ustnej) oraz cementem korzeniowym (w obrębie korzenia). Twarde tkanki otaczają przestrzeń w zębie tzw. jamę zęba, wewnątrz której znajduje się miazga złożona z tkanki łącznej włóknistej, nerwów i naczyń krwionośnych. Wpływa ona na odżywianie i przemianę materii zębów oraz na ich regenerację2). Głównym składnikie więcej »

PERSONALIA

Dr inż. Józef Jan SAS, dyrektor naukowy Instytutu Nawozów Sztucznych w dniu 15 maja 2011 r. przeszedł na emeryturę po 35 latach kierowania pionem badawczym Instytutu. Dr J. Sas ma 67 lat. W 1969 r. ukończył studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Wrocławskiej. Po ukończeniu studiów był asystentem i doktorantem tej uczelni, a w 1973 r. uzyskał na niej stopień doktora nauk technicznych. Od 1972 r. pracował w Instytucie Nawozów Sztucznych w Puławach, początkowo jako adiunkt (1973-76), następnie sekretarz naukowy Instytutu (1976-1992 - w tym czasie w Instytucie nie było stanowiska dyrektora naukowego), a od 1992 r. jako dyrektor naukowy. Obszarami Jego działalności zawodowej były organizacja i koordynacja badań w Instytucie Nawozów Sztucznych, współpraca Instytutu z przemysłem, innymi instytutami, z Ministerstwem Rolnictwa, wyższymi uczelniami i placówkami więcej »

Polskie firmy chemiczne w Internecie

Firma Dane teleadresowe e-mail Strona www Cyntfarm Sp. z o.o. - Hurtownia Farmaceutyczna ul. Sosnowa 22 05-800 Pruszków tel/fax: (22) 728 97 50, 723 49 17 ram@cyntfarm.com.pl www.cyntfarm.com.pl/ D Firma Dane teleadresowe e-mail Strona www Danje Polymer Sp. z o.o. ul. Księżnej Anny 03-866 Warszawa tel.: (22) 322 69 00 fax: (22) 322 69 10 danje@danje.atb.pl www.danje.pl Dax Cosmetics Sp. z o.o. Duchnów 05-46 więcej »

Przedsiębiorca, bohater Ameryki

Ludwik M. Bednarz

Przedsiębiorca i mały biznes zawsze były traktowane jako jeden z fundamentów amerykańskiej gospodarki. Dlatego już w 1953 r. Kongres powołał U.S. Small Business Administration (SBA). Agencja ta ma za zadanie wspierać finansowo i poprzez inicjatywę ustawodawczą promować małe przedsiębiorstwa. Czyni to do dzisiaj. Dr Joseph Schumpeter (1883-1950), profesor Harvard University, ekonomista i politolog, uchodzi za pierwszego uczonego, który stworzył podstawy teoretyczne przedsiębiorczości. Przedsiębiorca, wg niego, to osoba, która ma wolę i zdolność przemienić nowe idee i wynalazki w dobra rynkowe, ma zdolność łączenia nowego ze starym (np. samochód = silnik to "nowe", wóz to "stare", znane od wieków). Dalej, Schumpeter głosił: Innowacje we wszystkich dziedzinach i postęp technologiczny zawdzięcza się przedsiębiorcom i ich "duchowi przedsiębiorczemu" (z niemieckiego Unternehmergeist). Był on przekonany, że jednostki te są siłą napędową gospodarki. Dr Joseph Campbell (1904-1987), profesor elitarnego Sarah Lawrence College w Yonkers, stan Nowy Jork, uważany za renomowanego eksperta światowej mitologii i literatury, pokazał że każde społeczeństwo ma potrzebę posiadania swych bohaterów. Pisze on, że bohaterowie odzwierciedlają wartości, które cenimy, osiągnięcia, które szanujemy i nadzieje, które dają znaczenie naszemu życiu. Czcząc naszych bohaterów, oddajemy cześć naszej przeszłości, pobudzamy naszą teraźniejszość i kształtujemy naszą przyszłość. Dr Campbell pokazał, jak ocena bohaterstwa zmienia się w miarą upływu czasu. Dariusz Jedzok w Gazeta.pl pisał 12 grudnia 2010 r., że: Polski bohater musi być męczennikiem, musi wybuchnąć jak fajerwerki w spektakularnej przegranej. Dlatego dzieci w szkole uczą się o wszystkich fenomenalnie nieudanych powstaniach przepełnionych krwawymi poświęceniami, które poszły na marne. Od powstania listopadowego po warszawskie - czym bardziej sromotna porażka, tym lepiej. Na mocy tej żelazn więcej »

Radiacyjna modyfikacja elastomerów

Zbigniew P. Zagórskia Maria Rajkiewicz Wojciech Głuszewskia

Techniki radiacyjne pozwalają w wygodny sposób indukować w materiałach wolne rodniki i inne centra reaktywne, które w przypadku polimerów mogą inicjować tworzenie wiązań poprzecznych. W ten sposób można w korzystny sposób zmieniać właściwości wielu materiałów polimerowych. Klasycznym przykładem zastosowania promieniowania jonizującego w przetwórstwie tworzyw sztucznych jest radiacyjne sieciowanie polietylenu. Jest to jak na razie jedyny polimer, którego obróbka radiacyjna zrobiła prawdziwą karierę komercyjną. Przy stałym postępie w dziedzinie konstrukcji akceleratorowych podobne korzyści praktyczne można uzyskać z radiacyjnej modyfikacji elastomerów. A review, with 16 refs. Ogłaszając 2011 r. Międzynarodowym Rokiem Chemii Zgromadzenie Narodów Zjednoczonych przypomniało o jubileuszu stulecia przyznania Marii Skłodowskiej-Curie Nagrody Nobla z chemii. W specjalnym numerze Analytical and Bioanalytical Chemistry1) poświęconemu wspomnianym jubileuszom autorzy zwracają uwagę, że początków chemii radiacyjnej polimerów można szukać w publikacji, która ukazała się w Biuletynie Francuskiej Akademii Nauk w 1929 r. Maria Skłodowska-Curie po raz pierwszy przedstawiła wówczas krzywe tzw. radiacyjnej inaktywacji, co po latach zaowocowało praktycznym zastosowaniem promieniowania jonizującego do sterylizacji wyrobów medycznych jednorazowego użytku, produkowanych z materiałów polimerowych. Poszukiwania tworzyw sztucznych odpornych na działanie promieniowania gamma i wiązki elektronów doprowadziły następnie do odkrycia zjawiska radiacyjnego sieciowania polietylenu (PE). Okazało się nieoczekiwanie dla ówczesnych badaczy, że w wyniku obróbki radiacyjnej polimery mogą ulegać nie tylko degradacji, ale także tworzyć wiązania poprzeczne. Radiacyjne sieciowanie polimerów Poprzez radiacyjne sieciowanie tworzyw polimerowych można polepszać ich właściwości mechaniczne i termiczne, odporność aInstytut Chemii i Techniki Jądrowej, Warszawa; bInstytut In więcej »

Synteza i zastosowanie pigmentu kompozytowego krzemionka/trans-benzotiazynoindygo w układach elastomerowych

Magdalena Lipińska Marian Zaborski Zygmunt Boruszczak Jolanta Sokołowska

Do modyfikacji powierzchni krzemionek różniących się powierzchnią właściwą i wielkością cząstek (Aerosil 90 i Aerosil 380) zastosowano tiazynoindygo. Krzemionki były modyfikowane bezrozpuszczalnikową metodą w wysokoobrotowym blenderze. Naniesienie benzotiazynoindyga ([2,2’]-bi(tiazynylidene)- 3,3’-(4H,4’H)-dion) na powierzchnię krzemionki prowadziło do ograniczenia aglomeracji napełniacza. Zmodyfikowany napełniacz zastosowano w kopolimerze etylenowo-propylenowym sieciowanym EPM rodnikowo w temp. 120°C (nadtlenek benzoilu) i 160°C (nadtlenek dikumylu). Napełniacz ten wykazywał wpływ na właściwości mechaniczne napełnionych elastomerów. Wulkanizaty zawierające kompozytowy pigment krzemionka/benzotiazynoindygo odznaczały się większą wytrzymałością na rozdzieranie. Two com. SiO2 adsorbents (surface areas 90 and 380 m2/g, particle sizes 20 and 7 nm, resp.) were modified with cisbenzothiazine indigo by a non-solvent method with following heating at 180°C. The modification resulted in a limitation of the agglomeration of SiO2 particles. The modified SiO2/benzothiazine indigo composite pigments were used as fillers of ethylene-propylene copolymer crosslinked with (PhCO)2O2 at 120°C or with (PhCMe2)2O2 at 160°C. Use of the composite filler resulted in an improvement of the mech. properties (tearing strength) of the vulcanizates. Dynamiczny rozwój tworzyw sztucznych w drugiej połowie XX w. spowodował zapotrzebowanie na trwałe pigmenty charakteryzujące się dużą odpornością na działanie światła, wysokiej temperatury i rozpuszczalników organicznych oraz ograniczoną migracją z barwionego tworzywa. Prowadzone w ostatnich latach prace związane są z syntezą nowych struktur chemicznych oraz z poszukiwaniem nowych postaci krystalicznych1). Równocześnie dąży się do ograniczenia lub wyeliminowania organicznych toksycznych rozpuszczalników oraz kancerogennych amin i diamin aromatycznych z produkcji pigmentów. Oprócz badań d więcej »

Uruchomienie nowej fabryki firmy Baumit

W dn. 12 maja 2011 r. specjalizująca się w chemii budowlanej firma Baumit dokonała oficjalnego otwarcia nowego zakładu produkcyjnego w Pobiedziskach k. Poznania. Firma Baumit jest austriacką firmą rodzinną. Powstała w 1988 r. z połączenia dwóch austriackich koncernów Schmid Industrie Holding i Wietersdorfer Gruppe, których ponad 110-letnie doświadczenie w branży materiałów budowlanych stanowiło podstawę jej działalności. Baumit szybko ugruntował swoją pozycję, tworząc rozległą sieć przedstawicielstw handlowych, filii i zakładów produkcyjnych w prawie 30 krajach środkowej, południowej i wschodniej Europy oraz w Chinach. W Polsce Baumit z powodzeniem funkcjonuje już od 1994 r. Pierwszy zakład produkcyjny Baumitu został otwarty w 1997 r. w Piotrkowie Trybunalskim. W 2000 r. uruchomiono linię produkcyjną w Bełchatowie, a w 2007 r. nowoczesny zakład produkcyjny w Łowiczu, który rocznie zaopatruje polski rynek w prawie 250 tys. t materiałów budowlanych. Projekt budowlany nowej fabryki firmy Baumit więcej »

Usuwanie metali ciężkich ze ścieków galwanizerskich za pomocą jonów siarczkowych wytwarzanych przez bakterie redukujące siarczany

Hanna Jaworowska-Deptuch Arkadiusz Białek Arkadiusz Majoch Zbigniew Ochal

Badano możliwość wykorzystania bakterii redukujących siarczany (BRS) i produkujących jony siarczkowe do usuwania metali ciężkich ze ścieków galwanizerskich. Użyto populacji BRS wyizolowanych z osadu pochodzącego z miejskiej oczyszczalni ścieków. Wytrącanie metali w postaci trudno rozpuszczalnych siarczków lub wodorotlenków polegało na dozowaniu roztworu biogennych jonów siarczkowych do reaktorów, do których wprowadzano przeznaczone do oczyszczania ścieki. Do badań użyto ścieki galwanizerskie zawierające jony niklu, miedzi, cynku i chromu( VI). Uzyskano wysoki stopień oczyszczenia ścieków, wynoszący ponad 99%. Five Cr(VI), Ni, Cu and Zn-contg. wastewaters from an electroplating plant were purified by addn. of sulfates-reducing bacteria in their Na2SO4 and Na lactate-contg. cultures at pH 8.6. The bacteria were isolated from municipal sewage. The metals were removed as H2O-insol. sulfides or hydroxides with high efficiency (over 99%). Mikrobiologiczna redukcja siarczanów do siarczków jest prowadzona przez bakterie redukujące siarczany (BRS). Bakterie te są bezwzględnymi beztlenowcami wykorzystującymi siarczany jako ostateczny akceptor elektronów w procesie oddychania komórkowego. Donorami elektronów dla redukcji siarczanów a także źródłem węgla i energii dla BRS mogą być różne małocząsteczkowe związki organiczne, takie jak mleczany, octany, propioniany, maślany, pirogroniany, mrówczany, wyższe kwasy tłuszczowe, alkohole, cukry, aminokwasy, indol i kwas nikotynowy1-3). W ostatnich latach wzrosło zainteresowanie możliwością wykorzystania BRS do oczyszczania ścieków zawierających metale ciężkie4—8). Wykorzystuje się tu fakt, że BRS w procesie dysymilacyjnej redukcji siarczanów wytwarzają jony siarczkowe, które reagują chemicznie z zawartymi w ścieku kationami metali ciężkich. Procesy te najogólniej opisują schematy reakcji: w których Me2+ oznacza kation metalu ciężkiego. Iloczyny rozpuszczalności siarczków wielu metali więcej »

Wpływ oksydacyjnej modyfikacji syntetycznych estrów oleju rzepakowego na ich wybrane właściwości użytkowe

Janusz Nowicki Jan Mosio-Mosiewski Andrzej Robaszkiewicz

Przedstawiono wyniki badań nad utlenianiem estrów kwasów oleinowych i glikolu neopentylowego oraz trimetylolopropanu powietrzem i nadtlenkiem wodoru. Oba procesy utleniania prowadzą do zmniejszenia liczby wiązań nienasyconych poprzez ich epoksydację. Stwierdzono, że procesy utleniającej modyfikacji badanych estrów wpływają na poprawę odporności termicznej i właściwości przeciwzatarciowych. Z punktu widzenia możliwości wykorzystania tych modyfikacji w procesie przemysłowym korzystniejsze jest epoksydowanie wodnym roztworem nadtlenku wodoru. Com. rapeseed fatty acid Me ester was transesterified with CMe2(CH2OH)2 and trimethylolpropane to resp. di- and triesters and oxidated with air O2 at 60°C and 80°C and with H2O2 at 30°C to resp. satd. esters. The oils were studied for acid, OH and I2 nos., colour, ability to H2O/oil emulsion formulation, thermal properties, viscosity, solidification temp. and tribological properties. An improvement of thermal stability and sizing load of the oils was achieved. Zasoby podstawowego surowica do produkcji olejów przemysłowych i smarów, jakim jest ropa naftowa, są ograniczone. Dlatego też wiele krajów podejmuje działania zmierzające do zastąpienia jej surowcami odnawialnymi. Początkowo wykorzystywano w tym celu nieprzetworzone surowe oleje roślinne. Duża nadprodukcja roślin oleistych przyczyniła się do niskich cen tych olejów. Istotnym powodem zastępowania olejów mineralnych przez oleje pochodzenia naturalnego jest ich lepsza biodegradacja w środowisku naturalnym, a także korzystne właściwości eksploatacyjne w niektórych zastosowaniach1, 2). Oleje pochodzenia roślinnego są najczęściej wykorzystywane w przemyśle spożywczym, leśnictwie, rolnictwie i w miejscach podlegających ochronie ekologicznej, np. w parkach narodowych. Niemodyfikowane oleje roślinne, głównie rzepakowy i słonecznikowy, ulegają szybkiej biodegradacji i ich stosowanie jest korzystne z ekologicznego punktu widzenia. Mają one j więcej »

Wpływ temperatury na rozkład nadtlenku wodoru przez katalazę Terminox Ultra

Justyna Miłek Marek Wójcik

Katalazę Terminox Ultra zastosowano do rozkładu nadtlenku wodoru w reaktorze okresowym. Doświadczenia wykonywano przy stężeniach nadtlenku wodoru poniżej 0,015 mol/dm3, w zakresie temp. 35-50°C. Stwierdzono, że rozkład nadtlenku wodoru i dezaktywacja katalazy przebiegały wg kinetyki I rzędu względem stężenia enzymu i substratu. Wyznaczono parametry kinetyczne dezaktywacji katalazy Terminox Ultra. Stałe szybkości dezaktywacji zmieniały się z temperaturą zgodnie z równaniem Arrheniusa. Energia aktywacji procesu dezaktywacji wynosiła 44,8 kJ/mol. Com. Terminox Ultra catalase was used for H2O2 decompn. in a batch reactor at 35-50°C. Both the H2O2 decompn. and catalase deactivation proceeded according to first order kinetics in respect to the enzyme and the substrate concns. Activation energy for the catalase deactivation was 44,8 kJ/mol. W ostatnich latach obserwuje się szybko wzrastające zastosowanie nadtlenku wodoru w różnych gałęziach przemysłu. Największe ilości nadtlenku wodoru stosuje się w przemyśle celulozowo-papierniczym, gdzie nadtlenek wodoru służy do odbarwiania i bielenia makulatury, a także do delignifikacji i bielenia mas celulozowych1, 2). W przemyśle włókienniczym nadtlenek wodoru służy do bielenia większości włókien naturalnych i sztucznych3). W przemyśle spożywczym i farmaceutycznym stosowany jest jako środek bakteriobójczy4). Nadtlenek wodoru służy także jako surowiec do otrzymywania wielu nadtlenków organicznych i nieorganicznych, mających zastosowanie jako środki dezynfekujące oraz inicjatory reakcji polimeryzacji. W technologiach ochrony środowiska nadtlenek wodoru używany jest do neutralizacji ścieków, jako reagent do unieszkodliwiania szczególnie uciążliwych ścieków, zawierających np. siarczki lub merkaptany, i do oczyszczania wody pitnej5). W większości przypadków niezbędne jest usunięcie pozostałości nadtlenku wodoru. Tradycyjnie stosowane metody chemiczne, polegające na zastosowaniu m.in. tlenków więcej »

Wybrane zagadnienia jakościowe w produkcji i dystrybucji biopaliwa E85

Delfina Rogowska

Biopaliwo E85 jest w dużej mierze oparte na bioetanolu pozyskiwanym ze źródeł odnawialnych. Jego stosowanie pozwala m.in. na zmniejszenie zależności od ropy naftowej, wywiązanie się z przyjętych dla kraju NCW, zwiększenie znaczenia rolnictwa oraz poprawę jakości powietrza atmosferycznego. Promocja tego paliwa wpisuje się w proekologiczną politykę Unii Europejskiej. Jednak E85 to paliwo, którego do tej pory nie było na polskim rynku. Z tego względu, szczególnie w początkowej fazie jego wdrażania, niezmiernie ważne jest uświadomienie sobie wszystkich zagrożeń jakości, które mogą się pojawić na wszystkich etapach, począwszy od produkcji aż po dystrybucję do końcowego użytkownika. Biopaliwo E85 jest paliwem do silników o zapłonie iskrowym, jednak ze względu na znaczną zawartość tlenu nie może być stosowane w konwencjonalnych samochodach zasilanych benzyną silnikową. Jest ono przeznaczone do samochodów specjalnie do tego dostosowanych, tzw. FFV (flexi fuel vehicle). Samochody te mogą być zasilane zarówno konwencjonalną benzyną silnikową, jak i biopaliwem E85, a także ich mieszaniną w każdej proporcji. Użytkownik takiego samochodu nie jest skazany na tylko jeden rodzaj paliwa. W zależności od dostępności i ceny może stosować zarówno konwencjonalną benzynę silnikową, jak i E85, a także mieszaninę tych dwóch paliw. Znacząca ilość bioetanolu w paliwie sprawia, że E85 charakteryzuje się nieco innymi właściwościami niż benzyna silnikowa, w związku z tym nie można bezpośrednio przenieść doświadczeń, które są adekwatne dla benzyny silnikowej zawierającej do 5% v/v bioetanolu. Przygotowując się do wdrożenia tego paliwa na rynek, w Instytucie Nafty i Gazu w Krakowie przeprowadzono wiele badań o charakterze technologicznym, których celem było rozpoznanie wybranych zagadnień związanych z jakością tego biopaliwa. Jednak obszar wiedzy w tej dziedzinie jest tak szeroki, że w wielu sferach, zwłaszcza związanych z dystrybucją pa więcej »

Wybrane zgłoszenia patentowe z dziedziny chemii

(wg Biuletynu Urzędu Patentowego, nr 6 i 7 z 2011 r.)Zgł. nr 388935; C01B 39/00 UNIWERSYTET IM. ADAMA MICKIEWICZA, Poznań Kowalak S., Zywert A. Nowe pigmenty na bazie zeolitów i indygo oraz sposób ich otrzymywania Przedmiotem wynalazku są pigmenty na bazie zeolitów zawierające indygo oraz sposób ich otrzymywania. Pigmentami wg wynalazku są zeolity trwale połączone z indygo, przy czym cząsteczki indygo są wprowadzone w przestrzenie wewnątrzkrystaliczne. Bazą pigmentów są średnio- i szeroko-porowate struktury zeolitowe o rozmiarach otworów sorpcyjnych powyżej 0,6 nm, w szczególności zeolity typu X, Y, L, jak również materiały zeolitopodobne typu AlPO4, w szczególności AlPO4-5, zawierające dowolne kationy nieorganiczne, jak również kationy organiczne. Dzięki wymianie kationów Na+ lub K+ na inne kationy można w szerokim zakresie zmieniać barwę. Sposób otrzymywania pigmentów polega na dokładnym zhomogenizowaniu mieszaniny indygo z zeolitem aktywowanym uprzednio termicznie (200- 350°C) w celu usunięcia wody zeolitowej. Po zhomogenizowaniu mieszaninę ogrzewa się w temp. 60-350°C, w zależności od rodzaju zeolitu przez 2-70 h. (6 zastrzeżeń) Zgł. nr 388911; C03B 19/08 J.D. PROGRESS SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Kalisz Stoch L., Procyk B., Dulnik J. Lekkie, porowate wypełniacze materiałów kompozytowych Lekkie, porowate wypełniacze materiałów kompozytowych o właściwościach termoizolacyjnych, otrzymywane w procesie gazowania i spieniania szkła po ogrzaniu go powyżej temperatury mięknięcia, a wywołanego wydzielaniem się gazów od składników zawartych w szkle oraz pochodzących od dodatku aktywatorów spieniania, charakteryzują się tym, że do ich wytwarzania używa się mineralnych odpadów przemysłowych i/lub z recyklingu odpadów komunalnych lub mieszanin odpadów różnego pochodzenia, które w swym składzie zawierają substancje szkliste lub są w stanie szklistym. Łączna zawartość substancji szklistej w wsadzie więcej »

Z półki księgarskiej - Praca zbiorowa (red. Małgorzata Iwona Szynkowska i Jerzy Zwoździak) Współczesna problematyka odorów

Andrzej Świątkowski

Recenzowana książka jest pierwszym na polskim rynku wydawniczym tak obszernym kompleksowym opracowaniem zagadnień związanych z tematyką odorów. Składa się z 20 rozdziałów napisanych w większości przez kilkuosobowe zespoły autorów (jedynie w dwóch przypadkach jest to jeden autor, a w dwóch innych zespoły jedenastoosobowe). Taki układ zapewnił opracowanie poszczególnych problemów przez najbardziej kompetentnych specjalistów. Każdy rozdział kończy się wykazem cytowanej literatury (na ogół 30-50 pozycji, jedynie rozdziały 8, 16 i 20 zawierają ich znacznie więcej, odpowiednio 178, 82 i 84). Praca została sfinansowana z projektu badawczego zamawianego PBZMEiN- 5/2/2006 "Nowe metody i technologie dezodoryzacji w produkcji przemysłowej, rolnej i gospodarce komunalnej". Podjęta w recenzowanej książce tematyka dotycząca rozwiązywania problemów uciążliwości zapachowej jest ściśle związana z ochroną ludności zamieszkującej bądź pracującej w pobliżu źródeł odorantów przed negatywnymi tego skutkami, jak również z szeroko pojętą ochroną środowiska. Książka stanowi opracowanie 1160 90/6(2011) interdyscyplinarne, przedstawiające kierunki badań związane z ograniczeniem emisji odorów za pomocą nowych rozwiązań technicznych i technologicznych wykorzystujących nowoczesne osiągnięcia z zakresu analityki chemicznej, inżynierii procesowej, katalizy heterogenicznej, biochemii i biotechnologii. Pierwsze 3 rozdziały są poświęcone trzem głównym pod względem uciążliwości grupom źródeł odorantów: emisji odzwierzęcej, gospodarce komunalnej oraz źródłom przemysłowym. We wszystkich tych przypadkach na kontakt z odorami narażeni są mieszkańcy wsi lub miast. W rozdziale poświęconym badaniom emisji odorantów z utrzymania zwierząt gospodarskich przedstawiono wyniki badań, których celem było rozpoznanie za więcej »

Z półki księgarskiej.Krystyna Kabzińska, Roman Mierzecki - CHEMICY POLSCY W LATACH II WOJNY ŚWIATOWEJ

Minęło już ponad 70 lat od wybuchu II Wojny Światowej, ale wciąż jeszcze nie zakończono dokumentacji strat, jakie w latach tej wojny poniosła Polska z rąk obu okupantów. Szczególnie dotkliwe były straty polskiego potencjału intelektualnego, które ułatwiły sowieckiemu okupantowi ujarzmianie Polski przez dalsze 45 lat. Autorzy recenzowanej broszury, wybitni polscy naukowcy, którzy od lat publikują prace z zakresu histo więcej »

Z półki księgarskiej.Tomasz Rożek - NAUKA PO PROSTU. WYWIADY Z WYBITNYMI

Jerzy Polaczek

Najtrudniej jest postawić pytanie. Zwłaszcza pytanie o to, czym jest nauka. Pytanie takie postawił autor recenzowanej książki, młody doktor fizyki, uznany w 2008 r. przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego oraz Polską Agencję Prasową za najlepszego popularyzatora nauki wśród polskich dziennikarzy. Postawił je, choć nie wprost, siedmiu wybitnym polskim uczonym, reprezentującym różne dziedziny nauki. I otrzymał 7 obszernych wypowiedzi, różnych w formie i treści, ale pokazujących jednoznacznie, że nauka to pasja. Pasja poznawania tajemnic otaczającego nas bardzo złożonego świata. Prof. Ewa Bartnik, biochemik i genetyk z Uniwersytetu Warszawskiego, specjalista z zakresu bio więcej »

Z prasy zagranicznej

W 2010 r. po okresie załamania w latach 2008-2009, światowy rynek petrochemiczny odzyskał w pełni swą przedkryzysową dynamikę. W ub. 10 latach światowe zapotrzebowanie na trzy najważniejsze produkty petrochemiczne, tj. na polietylen, polipropylen i p-ksylen wzrastało przeciętnie o ok. 5% rocznie (o 2% szybciej od produktu krajowego brutto) i - jak oczekuje Steve Pryor, prezes firmy ExxonMobil Chemical - będzie odznaczać się podobnym wzrostem również w najbliższym dziesięcioleciu. Efektem poprawy koniunktury na tym rynku był też duży sukces produkcyjny i finansowy w 2010 r. amerykańskich firm petrochemicznych, w tym ExxonMobil Chemical, Nova Chemicals, Shell Chemicals i LyondellBasell Industries. Podstawą tego sukcesu, niezależnie od wzrostu zapotrzebowania na petrochemikalia, była korzystna sytuacja surowcowa przemysłu petrochemicznego USA dzięki wykorzystaniu etanu do produkcji etylenu, zamiast ciężkiej benzyny stosowanej w tym celu w większości innych krajów. Stało się to możliwe w wyniku wzrostu w USA, w ostatnich pięciu latach, o ok. 20%, produkcji gazu ziemnego (głównie gazu łupkowego), a tym samym produkcji etanu (o ok. 25%), którego stosowanie jako taniego surowca węglowodorowego w procesie pirolizy zapewniło amerykańskim producentom etylenu zdecydowaną przewagę nad ich potencjalnymi konkurentami. Daje temu wyraz szef firmy LyondellBasell, Jim Gallogly, który stwierdza, że dostęp do taniego gazu płynnego w USA stanowi ogromne wsparcie dla krajowego przemysłu petrochemicznego i spodziewa się, że obfite złoża gazu łupkowego zapewnią temu przemysłowi korzystne warunki rozwojowe również w najbliższej przyszłości i w dalszej perspektywie. Szczególnie korzystna dla amerykańskiego przemysłu petrochemicznego jest duża różnica cen ropy naftowej i gazu ziemnego, która osiągnęła rekordowy poziom w latach 2010-2011 i stale się powiększa. Według przewidywań firmy konsultingowej IMS CERA z Cambridge (Massachusetts), w więcej »

Z ŻYCIA POLSKIEJ IZBY PRZEMYSŁU CHEMICZNEGO

Dnia 5 kwietnia 2011 r. w siedzibie firmy Brenntag Polska w Kędzierzynie-Koźlu odbyło się kolejne spotkanie Komisji ds. Transportu i Dystrybucji. Program spotkania obejmował prezentację i obszar potencjalnej współpracy z Instytutem Logistyki z Poznania, synergie logistyczne w Grupie Kapitałowej ZAT oraz system SULID (ocena wyposażenia punktów załadunkowych i rozładunkowych). Przedstawiono również rolę CEFIC w obronie sprawy ruchu pojedynczych wagonów we Włoszech oraz sprawy bieżące. C więcej »

Zakończenie nowej inwestycji w Zakładach Azotowych "Puławy" SA

W dn. 21 kwietnia br. w Puławach, dokładnie w 50. rocznicę utworzenia Zakładów Azotowych "Puławy", Firma świętowała zakończenie jednego z największych projektów inwestycyjnych ostatnich lat w polskiej chemii. Budowa z Air Liquide Polska w formule over the fence instalacji do separacji powietrza (tzw. nowej tlenowni) oraz intensyfikacja produkcji amoniaku i mocznika (tzw. revamping mocznika) to projekty, które łącznie kosztowały blisko pół miliarda złotych. Inwestycje zostały przeprowadzone na terenie utworzonej w październiku 2007 r. SSE "Starachowice", podstrefa Puławy. Podczas uroczystości związanej z oddaniem inwestycji Pan Rui Coelho, prezes zarządu Air Liquide Polska powiedział: Uruchomienie dwóch jednostek rozdziału powietrza w Zakładach Azotow więcej »

Zmiany jakościowe i fizykochemiczne olejów roślinnych ogrzewanych mikrofalowo

Bronisław Buczek Lidia Ostasz

Dokonano analizy zmian jakościowych, zarówno chemicznych, jak i fizycznych, które zachodzą w olejach rafinowanych podczas ich ogrzewania przy użyciu mikrofal. Przedmiotem oceny były oleje słonecznikowy, sojowy, kukurydziany i arachidowy. Oleje ogrzewano w domowej kuchence mikrofalowej przez 3-40 min. W olejach ogrzewanych mikrofalami o mocy 1000 W stwierdzono występowanie zmian oksydacyjnych i hydrolitycznych, o czym świadczy wzrost wartości liczb charakterystycznych: anizydynowej, nadtlenkowej, kwasowej oraz wskaźnika Totox. Największe różnice we właściwościach fizykochemicznych odnotowano dla oleju słonecznikowego, a najmniejsze dla oleju arachidowego. Sunflower, soybean, corn and arachis oils were microwave- heated (1000 W) for 40 min to follow the changes in peroxide, anisidine, acid and I nos., in totox index as well as in their d. and viscosity. An increase in the measured values during the expt. course was obsd. The kinetics of the anisidine no. change was described by polynomial equation for the studied oils. Kuchenki mikrofalowe są coraz częściej wykorzystywane w polskich gospodarstwach domowych do przygotowywania gorących potraw. Zaletą ogrzewania mikrofalowego jest oszczędność czasu, który jest znacznie krótszy niż przy tradycyjnym przygotowywaniu posiłków. Produkty ogrzewają się równomiernie dzięki temu, że energia cieplna jest rozprowadzana z wnętrza produktu we wszystkich kierunkach. Energia cieplna powstaje w wyniku konwersji energii elektromagnetycznej. Mikrofale wnikają do produktu na głębokość ok. 2 cm i wprawiają w ruch drgający cząsteczki ogrzewanej żywności. Drgające cząsteczki zderzają się między sobą, a w wyniku tego wytwarza się ciepło1, 2). Efektem mikrofalowego ogrzewania olejów są zmiany w ich składzie chemicznym zachodzące wskutek wzrostu temperatury. Rodzaj i rozmiar zachodzących przemian fizykochemicznych w olejach zależy od mocy promieniowania mikrofalowego, czasu ogrzewania i objętości og więcej »