11 października 2010 r. odbyło się w Warszawie polsko-holenderskie seminarium o ochronie przed wezbraniami i powodziami w Polsce - polscy i holenderscy eksperci przedstawili swoje wizje. Już od wieków między Polakami i Ho len drami istnieją ścisłe związki dotyczące gospodarki wodnej. Być może dlatego Polacy są najbardziej otwarci na nowe poglądy Holendrów dotyczące tej dziedziny. W takim świetle należy też widzieć seminarium "Łączy nas woda 2010". Semi narium odbyło się z inicjatywy Ambasady Holenderskiej i holenderskiego Ministerstwa Gospodarki we współpracy z Krajowym Zarządem Gos podarki Wodnej i Regionalnym Zarządem Gospodarki Wodnej w Warszawie. Celem seminarium była wymiana doświadczeń między władzami państwowymi, władzami lokalnymi i przedsiębiorcami, zmierzająca do przeobrażenia pomysłów w konkretne projekty (informację o seminarium przedstawiliśmy w nr. 11/2010 "GW"). Bardzo interesująca była prezentacja Bena Broensa, zastępcy dyrektora programowego holenderskiego programu rządowego "Przestrzeń dla Rzek". Innowacyjny i jednolity program zawiera wiele punktów stycznych z ochroną przed powodziami w Polsce. Główne tezy tego wystąpienia przedstawiamy poniżej. Spojrzenie na rzekę Ze względu na położenie geograficzne Holandia ma bardzo bogate doświadczenie w dziedzinie ochrony przed wodami wezbraniowymi i powodziami. Ben Broens tak o tym mówił: "W Holandii jesteśmy zagrożeni nie tylko od strony morza, ale także wezbraniami na dolnych odcinkach wielkich rzek jak Ren czy Moza. Z powodu nasilających się ekstremalnych zjawisk atmosferycznych rzeki nie są w stanie swobodnie odprowadzić nadmiaru wody. W styczniu 1995 r. zagrożenie było tak duże, że ewakuowano ćwierć miliona ludzi; na szczęście obyło się bez tragedii.Wraz z grożącymi powodziami wzrosła ponownie świadomość, że tu w Holandii powinniśmy nie tylko skupić się na solidnych i godnych zaufania zabezpieczeniach od strony morza, ale też, że musimy właściw więcej »

Artykuł poświęcono funkcjonowaniu gospodarki wodnej w Republice Federalnej Niemiec.Niemiecki sektor wodny uważany jest powszechnie za prężny i efektywny, a technologie i know-how - wysoko cenione na całym świecie. Rząd federalny zapewnia skuteczną ochronę zasobów wodnych, obejmującą następujące elementy: □ opłaty za odprowadzenie ścieków, które mają stanowić zachętę ekonomiczną do ograniczania ich ilości, □ liczne ustawy i przepisy zapewniające ochronę zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem i nadmiernymi poborami, □ odpowiedzialność karną za nielegalne wprowadzanie zanieczyszczeń do środowiska, stanowiącą element kompensacji za szkody w środowisku. ■ Uwarunkowania środowiskowe Republika Federalna Niemiec jest położona w zachodniej Europie. Terytorium Niemiec, o powierzchni ok. 357 000 km2, rozciąga się od Alp, poprzez Niż Środkowoeuropejski, do Morza Północnego i Bałtyku. Państwo graniczy z Polską, Danią, Czechami, Austrią, Szwajcarią, Francją, Luksemburgiem, Belgią i Holandią. Sieć rzeczna kraju jest gęsta i zasobna w wodę. Północna i środkowa część kraju należy do zlewiska Morza Północnego (do którego uchodzą najdłuższe rzeki: Ren z Menem i Łaba, jak również Wezera i Ems) i Morza Bałtyckiego, południowa - do zlewiska Morza Czarnego (do którego uchodzi przecinający południową część kraju Dunaj wraz z dopływami: Inn i Izarą). Dorzecza głównych rzek są połączone kanałami o łącznej długości 2029 km. W rejonie nizin północnych znajdują się liczne jeziora pochodzenia polodowcowego. Największym z nich jest Müritz, w północno-wschodnich Niemczech. Na przedgórzu alpejskim i w Alpach także znajdują się duże akweny; największym jest Jezioro Bodeńskie i Chiem. W Niemczech panuje klimat umiarkowany z chłodnymi, pochmurnymi i mokrymi zimami i ciepłymi latami, na południu występuje Fen - charakterystyczny, suchy i ciepły wiatr. Na północy silny wpływ na klimat wywiera bliskość mórz, co spr więcej »

Zjawiska ekstremalne w eksploatacji infrastruktury komunalnej Zegrze, 1-2 lutego 2011 r. Kolejna konferencja z cyklu "Modelowanie procesów hydrologicznych" - zatytułowana "Zjawiska ekstremalne w eksploatacji infrastruktury komunalnej" - odbyła się w Zegrzu. Patronat merytoryczny sprawował prof. dr hab. inż. Janusz Łomotowski z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wroc ławiu (Wydział Inżynierii Kształtowania Środo wiska i Geodezji), zaś honorowy: Minister stwo Infra struktury, Prezes Krajowego Zarządu Gospo darki Wodnej, Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji m.st. Warszawy. Konferencję poświęcono problematyce ochrony przeciwpowodziowej oraz zintegrowanym systemom kontroli i ostrzegania przed opadami nawalnymi. Przygotowano m.in. następujące referaty: 􀀂 Zjawiska ekstremalne a infrastruktura krytyczna - prof. dr hab. inż. Janusz Łomotowski; 􀀂 Możliwość predykcji dopływu ścieków do oczyszczalni ścieków w czasie trwania deszczy nawalnych - prof. dr hab. inż. Janusz Łomotowski; 􀀂 Wstępne rezultaty monitoringu przestrzennego rozkładu opadów w Łodzi - prof. dr inż. Marek Zawilski; 􀀂 Systemy zarządzania wodami deszczowymi na przykładzie aglomeracji warszawskiej - mgr inż. Krzysztof Kamiński; 􀀂 Modelowanie hydrodynamiczne z wy korzystaniem programu SWWM - prof. dr hab. inż. Marek Sowiński; 􀀂 Nowoczesne techniki kontroli osuwisk - prof. dr hab. inż. Andrzej Borkowski; 􀀂 Systemy geodezyjne - mgr inż. Edyta Borkowska; 􀀂 Odwodnienia dróg - prof. dr inż. Marek Iwański; 􀀂 Planowanie odwodnienia terenu z wy korzystaniem programów komputerowych - dr hab. inż. Piotr Licznar; 􀀂 Konstrukcja wałów przeciwpowodziowych - dr inż. Henryk Olszyna; 􀀂 Rozwój systemów kanalizacyjnych w aspekcie zapobiegania zjawiskom powodzi miejskich - prof. dr inż. Maciej Mrowiec; 􀀂 Modelowanie odpływu wód deszczowych na terenach zurban więcej »

Pierwszy zbiornikowiec VLCC z systemem oczyszczania wód balastowych 10 stycznia 2011 r. koreańska stocznia Hyundai Heavy Industries przekazała Oman Shipping Company pierwszy zbiornikowiec nośności 317,000DWT, wyposażony w system oczyszczania wód balastowych. Statek mierzący 333 metry długości, 60 metrów wysokości i 30,4 metra głębokości jest pierwszym VLCC (ang. Very Large Crude Oil Carrier) z nowym systemem oczyszczania wód balastowych, opartym na zasadzie elektrolizy, zdolnym oczyścić całość wód balastowych tego statku (100 000 ton). Wody balastowe to wody morskie nabierane w celu ustabilizowania kadłuba podczas rozładunku towarów oraz utrzymania optymalnej prędkości statku. Wody te mogą zawierać bakterie, lokalny plankton, błoto oraz piasek z portu wyładunkowego. Gdy wody te zostają spuszczone, ich zawartość może mieć wpływ na ekosystem morski. Transport organizmów żywych w zbiornikach balastowych jest jedną z głównych przyczyn rozprz więcej »

Twórca hydrologicznej sieci obserwacyjnej, a zwłaszcza pierwszych obserwacji temperatury wód płynących w Polsce, pierwszy po II wojnie światowej dyrektor Państwowego Instytutu Hydrologiczno- Meteorologicznego. Ur. 8 VII 1890 r. we wsi koło Nieświeża w woj. nowogrodzkim (obecnie Niaswiż w Białorusi), syn Wincentego, rolnika. Ukończył gim nazjum klasyczne w Słucku, a następnie Wydział Matematyczno-Fizyczny Uniwersytetu w Dorpacie, uzyskując dyplom doktora nauk matematycznych. W czasie służby wojskowej dostał się do Akademii Morskiej w Petersburgu, gdzie zapoznał się z morską służbą hydrograficzną więcej »

Koło Naukowe Inżynierii Wodnej powstało w 1918 r. przy Wydziale Inżynierii Wodnej Politechniki Warszawskiej. Obecnie działa jako organizacja studentów przy Wydziale Inżynierii Środowiska. Jej opiekunem jest dr inż. Jacek Stasierski. Podstawowe cele działalności to: □ rozwijanie wiedzy z zakresu inżynierii wodnej, □ propagowanie działalności Koła Naukowego wśród młodszych koleżanek i kolegów, □ wspieranie indywidualnych inicjatyw edukacyjnych i badawczych członków koła, □ wzajemna pomoc i współpraca członków więcej »

więcej »

Artykuł omawia metody hydraulicznego projektowania przepustów z uwzględnieniem morfologii strumienia i migracji ryb. Tego typu projektowanie wymaga aby przepusty spełniały wymogi określonego przepływu projektowego w warunkach powodziowych oraz zapewnienia minimalnej głębokości i limitowania prędkości przepływu w przepuście w czasie dużo mniejszych przepływów związanych z migracją ryb. Komplikuje to zarówno tradycyjną analizę przepustu, jak i metody wymagane przy budowie takich obiektów.Tradycyjne projektowanie przepustów drogowych w Biurze Rozwoju Mostów wiązało się z maksymalnym wykorzystaniem ich potencjalnej wydajności, co z reguły pozwalało na znaczne oszczędności w kosztach budowy. Efektywność przepustu można zwiększać w znaczący sposób przez podnoszenie głębokości wody na jego wlocie. Dlatego typowy przepust był projektowany w sposob pozwalający na spiętrzanie wody i tworzenie mniejszego lub większego zbiornika wodnego po górnej stronie przekroczenia. Spiętrzona woda tworzyła cofkę (rys. 1), która radykalnie redukowała prędkości przepływu i zmniejszała zdolność transportową cieku, co z kolei powodowało akumulację rumowiska. Wypływająca z przepustu woda, uwolniona od sedymentów i płynąca ze znacznie zwiększoną prędkością w efekcie dużego ścieśnienia przepływu, atakowała zarówno dno, jak i brzegi koryta, powodując nadmierną erozję. Obniżenie dna koryta, w połączeniu z jego długoterminową degradacją, powodowało powstawanie mniejszego lub większego uskoku na wylocie przepustu, co oznaczało blokadę przepływu ryb oraz ruchu innych organizmów wodnych i zmieniało w sposób negatywny ekologię strumienia. Na fot. 1 pokazano dwa sposoby projektowania przepustów stosowane bardzo często była limitowana albo przez rzędną drogi, albo względy konstrukcyjne. W efekcie w obu wypadkach zmieniano niekorzystnie morfologię cieku. Przepust rurowy (fot. 1a) jest przykładem nadmiernego spiętrzenia oraz ścieśnienia przepływu więcej »

Terespol - miasto (gmina miejska) Wracamy nad Bug, do miejsca, obok słupa granicznego 1260, skąd udaliśmy się by obejrzeć fragmenty południowo-wschodniej części gminy. Nie napisałem poprzednio, żeby kajaki zostawić poniżej mostu (km 287,34), 250 metrów poniżej; nie ma Bugu dla nas - wodnych włóczęgów. Rzekę połyka Twierdza Brzeska, swoim Przedmościem Terespolskim usadowiona mocno na polskim brzegu. Jak na mapie widać, lewobrzeżną fortyfikację oblewa kanał będący jednocześnie fosą i granicą państwową. Jest to jednak zabagnione, nie do przejścia. Nikt nie jest zainteresowany. Twierdza nie, bo i tak wojny nie widać i fosa jest zbędna. Administracja gospodarki wodnej nie ma na to pieniędzy, a samorządy terytorialne jeszcze nie wyczuły korzyści płynącej z turystyki wodnej. Ale wszystko jest jeszcze przed nami. Obecnie, jeżeli płyniemy sami, musimy mieć wózeczek i objechać wałem te przeszło 3 kilometry do mostu kolejowego i tam powyżej wodujemy się. Jak się tędy kiedyś przepływało "...Za kilka godzin Terespol. Z niecierpliwością wypatrujemy pierwszego z mostów - drogowego... - pisze Marek Ostrowski1). - Jest jeszcze niewidoczny zza zakrętu, chociaż w oddali na przełaj przez łąki widać dalsze mosty kolejowe. Wreszcie jest. Z wysoką barierą, z rogatkami zapór granicznych. U góry widzimy zdziwioną minę polskiego żołnierza... Nadbrzeżne krzaki rozchylają się gwałtownie i staje w nim oficer z żołnierzem pod bronią. - Do brzegu!... wzięliśmy dokumenty i poszli w kierunku lądu. Po przejściu mielizny woda zrobiła się znowu bardzo głęboka... Przekazaliśmy zezwolenia i dowody osobiste. Kazano nam czekać, na brzegu został z nami wartownik... Do tej pory polskie placówki były dobrze informowane o naszym spływie z wyprzedzeniem i na bieżąco. Zawsze wiedziano, gdzie się znajdujemy..." I dalej pisze Ostrowski - "Korzystając z pomocy tutejszej placówki WOP otrzymaliśmy zezwolenie na przepłynięcie radzieckiego odcinka. Spłynięcie kanałem było z więcej »

W artykule przedstawiono systemy prawne dotyczące nadzorowania bezpieczeństwa zapór w sześciu państwach europejskich: Wielkiej Brytanii, Austrii, Norwegii, Szwajcarii, Czech i Słowacji. Doświadczeniom budowy zapór i zbiorników, sięgającym czasów starożytnych, towarzyszą również wnioski z katastrof i awarii. Nowe technologie w budownictwie, coraz lepsze materiały, coraz lepsze rozpoznanie warunków geologicznych i hydrologicznych nie są w stanie całkowicie wyeliminować ryzyka katastrof. Odpowiednie działania legislacyjne i organizacyjne w zakresie kontroli bezpieczeństwa zapór w Polsce mogą zmniejszyć zagrożenie. Rozwiązania organizacyjno-prawne w kilku wybranych krajach europejskich - w Wielkiej Brytanii, Austrii, Norwegii, Szwajcarii, Czechach i Słowacji - zasługują na uwagę i mogą być wykorzystane w pracach związanych z doskonaleniem polskiego systemu kontroli bezpieczeństwa zapór. ■ Wielka Brytania Pierwsze przepisy dotyczące bezpieczeństwa zapór pochodzą z 1863 r. (Waterworks Clauses Act). W 1930 r. uchwalono pierwszą, znaczącą ustawę - Reservoirs (Safety Provision) Act - dającą władzom lokalnym uprawnienia do nadzorowania zbiorników zlokalizowanych na ich terenie. W 1966 r. Związek Inżynierów Budownictwa (Institution of Civil Engineers) opublikował krytyczny raport na temat ustawy z 1930 r.; zawarł w nim rekomendacje wzmocnienia uprawnień władz do egzekwowania przestrzegania bezpieczeństwa. W 1970 r. rząd zapowiedział zmianę przepisów, którą planował wprowadzić w życie nie wcześniej niż w listopadzie 1987 r. W konsekwencji w 1975 r. uchwalono ustawę o zbiornikach (Reservoirs Act). W 2003 r. prawo wodne (Water Act) znowelizowało ustawę z 1975 r. Ustawa o zbiornikach z 1975 r. ma zastosowanie dla zbiorników o pojemności powyżej 25 tys. m3, gromadzących wodę spiętrzoną powyżej naturalnego poziomu terenu z wyłączeniem zbiorników objętych ustawą o kopalniach i kamieniołomach z 1969 r. (Mines and Q więcej »

Wojciech Majewski: Powódź w Gdańsku, w lipcu 2001.IMGW-PIB, Warszawa 2010 r. W lipcu 2001 r. Gdańsk doświadczył kataklizmu w postaci nawalnego deszczu, którego dobowa intensywność była bliska 20% średnich rocznych opadów. Efektem tej ulewy była katastrofalna powódź miejska, której skutki można mierzyć stratami w wysokości paruset milionów złotych. Kanał Raduni oraz potoki Siedlecki i Strzyża nie były w stanie odprowadzić tak wielkiej ilości wody, czego skutkiem było przekształcenie wielu ulic w rzeki, a niżej położonych obszarów miasta w dosyć głębokie zbiorniki wodne, w których topione były auta, zalewane piwnice urzędów z ważnymi dokumentami, jak też sparaliżowana została komunikacj więcej »

22 marca 2011 r. po raz 18. będziemy obchodzić Światowy Dzień Wody. Naczelnym hasłem tegorocznego ŚDW jest WODA DLA MIAST. Hasło to jest przedstawieniem globalnych wyzwań obecnej rzeczywistości i analizą możliwości ich zaspokojenia. Woda staje się na całym świecie jednym z najważniejszych surowców i środków do życia. Dziś dostęp do wody do picia, do celów sanitarnych, przemysłowych, rolniczych czy rekreacyjnych, staje się coraz trudniejszy, co więcej - woda nie ma substytutu. Ilość wody znajdującej się w cyklu hydrologicznym jest stała, natomiast ilość wody przypadająca na jednego mieszkańca stale maleje w wyniku wzrostu liczby ludności na kuli ziemskiej. Maleje również możliwość wykorzystania wody powierzchniowej i podziemnej ze względu na jej zanieczyszczenie, nierównomierny rozkład na kuli ziemskiej czy konieczność spełnienia zasady zrównoważonego rozwoju. Obecne problemy związane z wodą potęgują się dodatkowo w związku ze spodziewanymi zmianami klimatycznymi. Musimy pamiętać, że woda powoduje też wiele problemów w postaci znanych kataklizmów takich, jak: powodzie, susze czy gradobicia. Woda ma również ogromne znaczenie przyrodnicze w zachowaniu ekosystemów wodnych i od wody zależnych. Światowy Dzień Wody (World Water Day) został ustanowiony w 1992 r. przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych, a po raz pierwszy obchodzono go w 1994 r. Hasłem pierwszego ŚDW było: TROSKA O WODĘ JEST OBOWIĄZKIEM KAŻDEGO CZŁOWIEKA. Każdego roku obchody Światowego Dnia Wody odbywają się ŚWIATOWY DZIEŃ WODY 2011 pod wybranym hasłem i poświęcone są bardzo istotnemu problemowi związanemu z szeroko pojętą gospodarką wodną. Nie oznacza to, że problem zasygnalizowany w haśle na dany rok zostanie rozwiązany w najbliższych latach. Chodzi o to, aby zwrócić na niego uwagę i wskazać, że jest on niezwykle istotny oraz pr więcej »

3 lipca 2010 r. zmarł mgr inż. Antoni Król. Śmierć ta - dla Wojewódzkiego Zarządu Melioracji i Urządzeń Wodnych w Lublinie, Zarządu Oddziału Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Wodnych i Melioracyjnych w Lublinie oraz Zarządu Okręgu Związku Zawodowego Pracowników Rolnictwa w Lublinie - jest niepowetowaną stratą. Był to inżynier specjalista bardzo zaangażowany w sprawę optymalizacji gospodarki na użytkach zielonych (poprzez meliorację i zagospodarowanie pomelioracyjne, właściwą eksploatację systemów odwadniająco- nawadniających oraz powszechne stosowanie zabiegów pielęgnacyjnych), a także aktywny działacz społeczny na rzecz Stowarzyszenia Inżynierów i Techników Wodnych i Melioracyjnych oraz Zarządu Okręgu Związku Zawodowego Pra więcej »

Spotkałem Ją w 1987 r. na Wydziale Melioracji Akademii Rolniczej w Poznaniu, gdzie prowadziłem wykłady z gospodarki wodnej. Od razu pokazała zdecydowany charakter. Zapytałem studentów, czy są zainteresowani pracą w Okręgowej Dyrekcji Gospodarki Wodnej w Poznaniu. Zgłosiła się tylko Ewa; powiedziałem, że jestem zainteresowany głównie mężczyznami, bo praca terenowa, trudna. Pod koniec semestru pytam ponownie, czy są chętni. Nie było, więc rzucam - a ta pani co się zgłaszała? Ewa wstała i mówi: przecież chciał pan chłopaków, a jak widać nie jestem chłopakiem, więc bez łaski. We wrześniu podjęła pracę w moim dziale - eksploatacji wód. Później okazało się wielokrotnie, że była najsilniejszym chłopakiem wśród wszystkich pracowników, np. przy meblowaniu pomiesz więcej »

Elektrownie wodne pracujące w kaskadzie - obok optymalnego wykorzystania wody w rzece do produkcji energii elektrycznej - pełnią też bardzo ważną funkcję swoistego regulatora spływu wody. Szczególnego znaczenia nabiera rola tych elektrowni w sytuacjach powodziowych. W artykule poruszono temat takiego opomiarowania wymaganego odcinka rzeki, które pozwoli na współzależne sterowanie wszystkimi elektrowniami pracującymi w kaskadzie oraz umożliwi wykorzystanie tych pomiarów do ostrzegania o zagrożeniach powodziowych. ROBERT CIECHACKI, STEFAN STEFAŃSKI Instytut Energetyki Oddział Gdańsk Zarządzanie pracą kaskady elektrowni wodnych w sytuacjach wyjątkowych w czasie powodzi Elektrownie wodne w dzisiejszej gospodarce mają do spełnienia rolę wytwórców energii elektrycznej opartej na odnawialnych źródłach energii i muszą być podporządkowane właściwemu prowadzeniu gospodarki wodnej. Współpraca jednostek wytwórczych energii, skupionych w odpowiednich grupach energetycznych, z terenowymi oddziałami gospodarki wodnej jest unormowana i przebiega harmonijnie. Innych działań wymaga współpraca tych jednostek w sytuacjach wyjątkowych, a z takimi mamy do czynienia w czasach powodzi. W Polsce występuje kilka rodzajów powodzi, które generalnie można podzielić na cztery grupy: □ powodzie opadowe, w których czynnikiem wymuszającym jest opad deszczu, □ powodzie roztopowe, w których czynnikiem wymuszającym jest temperatura powietrza i skutkiem tego topnienie pokrywy śnieżnej, □ powodzie zatorowe spowodowane bezpośrednio zatorem lodowym lub śryżowym, □ powodzie sztormowe wywołane wiatrem. Częstość powyższych powodzi, a ta więcej »