ZMIANY W GOSPODARCE ODPADAMI. Rada Ministrów przyjęła przygotowany przez Ministerstwo Środowiska projekt założeń do ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach. Zakłada on przejęcie przez gminy zarządzania odpadami komunalnymi, a przez to uzdrowienie gospodarki odpadami w kraju. W Polsce ponad 86% odpadów komunalnych trafi a na składowiska, co jest prawie dwukrotnie więcej niż średnia europejska, przy czym w niektórych krajach (Niemcy, Holandia, Belgia, Dania, Szwecja) na wysypiska trafi a mniej niż 10% odpadów. Przyjęta przez rząd reforma ma na celu objęcie wszystkich mieszkańców systemem zbierania śmieci, zwiększenie poziomu recyklingu i odzysku odpadów zebranych selektywnie, co w przyszłości ułatwi nam osiąganie unijnych norm. Przewidywane wejście w życie ustawy to 2011 rok. 􀁺 OSZACUJĄ ZASOBY GAZU ŁUPKOWEGO. 20 października odbyły się w Warszawie rozmowy o współpracy Państwowego Instytutu Geologicznego z przedstaw więcej »

Powstanie nowej dyscypliny naukowej wiąże się z reguły z pojawianiem się nowej terminologii, nie od razu ukształtowanej, co z kolei wzbudza wątpliwości i kontrowersje. Kwestie terminologiczne są raczej sprawą wtórną i formalną, wynikającą z rozwoju danej dyscypliny naukowej czy działalności gospodarczej. Niekiedy jednak nowe pojęcia i terminy okazują się czynnikiem stymulującym tworzenie nowych rozwiązań merytorycznych, jak na przykład nowe odmiany bądź kierunki rozwoju polityki gospodarczej czy jej nowe instrumenty ekonomiczne. Ale nasilanie się swego rodzaju pogoni za innowacyjnością sprawia, że coraz częściej obserwujemy pojawianie się nowych terminów odnoszących się do tych samych zjawisk i ich opisów, co prowadzi do nieporozumień, a nawet chaosu terminologicznego. W dziedzinie badań naukowych oraz dydaktyki w zakresie ekonomicznych aspektów ochrony środowiska jest już dużo doświadczeń także natury terminologicznej, ale panuje również pełna swoboda czy nawet zamęt w nazewnictwie. Dlatego nadszedł najwyższy czas na uporządkowanie tych kwestii. Duża bowiem różnorodność i zmienność terminologii wcale nie musi świadczyć o rozwoju danej dyscypliny, natomiast sprzyja krytyce ze strony specjalistów z zakresu organizacji i fi nansowania nauki oraz ludzi z zewnątrz, zainteresowanych problematyką ekologiczną. Celem artykułu jest krótki przegląd ważniejszych pojęć i terminów związanych z ekonomiką i polityką gospodarczą w ochronie środowiska oraz krytycznej oceny postępu terminologicznego w tej dziedzinie. Autor występował już w tej sprawie kilka razy, niekiedy bardzo polemicznie, ale bez specjalnego odzewu1).Warto jednak starać się o wprowadzenie ładu w terminologii ekonomicznych aspektów ochrony środowiska i ze względów merytorycznych, i formalnych. W ten sposób unikniemy sztucznej innowacyjności lub wręcz niefrasobliwości autorów nowych publikacji, a tym samym nieporozumień interpretacyjnych. Polityka ekologiczna więcej »

Jak wspomniano w AURZE z września br. Fundacja EkoFundusz utworzona została w 1992 roku dla zarządzania środkami z tzw. ekokonwersji polskiego długu zagranicznego, gdyż sześć państw wierzycielskich zadecydowało, aby część długu z lat 70. ubiegłego wieku Polska mogła przeznaczyć na ochronę środowiska, zamiast zwracać te środki do wierzycieli. Eko- Fundusz dysponował więc środkami z USA, Francji, Szwajcarii, Włoch, Szwecji i Norwegii o łącznej wartości 573 miliony dolarów z przeznaczeniem na fi nansowe wspieranie najważniejszych inwestycji w ochronie środowiska. Ochrona wód i ochrona przyrody były niezwykle ważnymi działaniami prowadzonymi przez Fundację od samego początku jej istnienia. Duże zaniedbania w ochronie wód, których jakość w wielu przypadkach przekraczała wszelkie dopuszczalne normy, jak i bardzo wysokie walory przyrodnicze obszaru Polski, nakazywały rozpoczęcie intensywnych prac w celu ochrony wód i przyrody. Chodziło też o wypełnienie międzynarodowych zobowiązań, jakie stały przed Polską na początku lat 90., takich jak Konwencja helsińska o ochronie wód Bałtyku oraz Konwencja o różnorodności biologicznej. Ochrona wód Działalność EkoFunduszu w ochronie wód skoncentrowana była na trzech priorytetach uznanych przez Fundację jako najważniejsze dla kraju. Były to: 􀁹 ochrona czystości wód Bałtyku,􀁹 ochrona ujęć wody pitnej dla największych aglomeracji miejskich, 􀁹 ochrona wód na terenach cennych przyrodniczo (m.in. w parkach narodowych i rezerwatach przyrody). W ramach opracowanego w EkoFunduszu programu przywracania czystości wod Bałtyku zrealizowane zostały 64 projekty, w tym więcej »

Pytanie: Czym prawnie jest uzgodnienie regionalnego dyrektora ochrony środowiska usunięcia drzewa rosnącego w pasie drogowym? Międzynarodowe Towarzystwo Uprawy i Ochrony Drzew w Kluczborku Odpowiedź: Uzgodnienie regionalnego dyrektora ochrony środowiska (RDOŚ) jest zajęciem stanowiska w rozumieniu art. 106 kodeksu postępowania administracyjnego (k.p.a.), bez którego decyzja zezwalająca na usunięcie drzew z pasa drogowego nie może być wydana. Aby głębiej uzasadnić tę odpowiedź należy cofnąć się o ćwierć wieku do czasu, kiedy weszła w życie nadal obowiązująca ustawa z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (DzU nr 14, poz. 60, tekst jednolity DzU z 2007 r. nr 19, poz. 115 ze zm.) oraz nieobowiązujące już rozporządzenie Rady Ministrów z 24 stycznia 1986 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o drogach publicznych (DzU nr 6, poz. 33). W owym czasie obowiązywała już od kilku lat ustaw więcej »

Krajobraz warowny Twierdzy Przemyśl to fenomen, zauważany bardziej z zewnątrz niż z perspektywy miasta i otaczających je gmin. Polega na zachowaniu w przestrzeni około 300 km kwadratowych - wyglądu terenu, podobnego do stanu z początków wieku XX. Wygląd ten jest wynikiem świadomego kształtowania i projektowania związanego z jedną z największych twierdz tamtych czasów. Na odwieczne procesy naturalnego i antropogenicznego kształtowania terenu nałożyła się świadoma działalność militarna mocarstwa austro-węgierskigo, polegająca na przygotowaniu do obrony wielkiego terenu, określonego jako Twierdza Przemyśl. Siła armii i pieniędzy, które za tym szły, doprowadziła do działań na skalę niedostępną dla inicjatyw prywatnych. Wykup terenu, przeprowadzenie dziesiątków kilometrów dróg, wyznaczenie terenów ograniczeń i zakazów budowlanych, przemieszczanie olbrzymich mas ziemnych, wreszcie nasadzanie setek tysięcy drzew i krzewów, a wycinki lasów w innych miejscach, spowodowały konsekwencje krajobrazoweżadktóre można zaobserwować w terenie nawet dzisiaj. Nie rzucają się od razu w oczy, gdyż ich zasadniczą ideą było maskowanie; w istocie jednak stworzyły krajobraz, który w języku architektury krajobrazu nazywa się krajobrazem parkowym. Ma on wielkie walory estetyczne, jest harmonijny, malowniczy i pociągający. Forteczne zakazy budowlane, rygory dostosowania się do nakazów administracji wojskowej, utrzymujące w ryzach zabudowę, sposób prowadzenia fortecznej sieci komunikacyjnej, zawłaszczanie przez armię olbrzymich terenów na koszary, składy, szpitale, czy też planowe nasadzenia zieleni maskującej utrwaliły się w formie specyfi cznego krajobrazu. Chrzest bojowy twierdzy dodał do nich kolejne dziesiątki kilometrów fortyfi kacji polowych, zniszczenie większości stałych urządzeń obronnych oraz, niestety, wielkie cmentarze. Okolice Twierdzy Przemyśl stały się wielkim polem bitwy, a co za tym idzie, cmentarzyskiem narodów. więcej »

Na przełomie roku 1990 i 1991 rząd RP fi nalizował z Klubem Paryskim ugodę w sprawie długu. Skala zadłużenia była ogromna - ponad 33 mld USD. Dla wszystkich było jasne, że gospodarka polska nigdy tego długu nie spłaci. Wierzyciele byli gotowi darować 50%. Natomiast rząd liczył, że uda się umorzyć 80%. Aby jakoś zagospodarować te brakujące 30%, Minister Finansów zwrócił się do Ministra Środowiska z sugestią, by wypracować koncepcję wydania 10 mld USD na cele ekologiczne. Słyszał bowiem, że czasem wierzyciele godzą się na zamianę długu na takie cele (zob. AURA 11/2010). Minister Środowiska wziął się do roboty z zapałem. W ciągu paru tygodni powstało nieformalne "Memorandum w sprawie zamiany długu na cele ekologiczne". Funkcjonowały równolegle dwie wersje językowe: polska i angielska. Ta ostatnia była przedmiotem konsultacji z pozarządowymi organizacjami ekologicznymi i z amerykańską Agencją Ochrony Środowiska (EPA). W rezultacie wypracowano unikatową ideę polskiej ekokonwersji. Ma ona dwa wątki: przyrodniczy i instytucjonalny. Wątek przyrodniczy polegał na wskazaniu czte więcej »

Zbiorniki wodne w wyrobiskach posiarkowych Książka wydana po angielsku przez Instytut Ochrony Przyrody PAN jest efektem współpracy Polski i Ukrainy, dotyczącej zbiorników wodnych powstających przy kopalniach odkrywkowych. Autor dr Roman Żurek, pracownik naukowy Instytutu, jest specjalistą w autekologii gatunków zooplanktonowych, ekologii populacyjnej zooplanktonu, a także przepływie materii w ekosystemach wodnych. Zajmuje się oddziaływaniem allelopatycznym, sygnalizacją chemiczną organizmów planktonowych i funkcjonowaniem ekosystemów zbiorników zaporowych i oddziaływaniem na rzekę, wydajnością transferu energii/pierwiastków przez poziomy trofi czne, obiegiem pierwiastków, automatycznymi systemami zbierania danych. Tematem publikacji jest wydobywanie złóż siarki w odkrywkowych kopalniach w Polsce i Ukrainie. Obszar badań został wybrany celowo, po więcej »

Kiedy ludzie odkryli kuszący smak miodu, trudno dociec, choć wiele informacji dostarczają na ten temat papirusy egipskie, hieroglify i malowidła z grobowców faraonów. Z malowideł jaskiniowych w Hiszpanii dowiadujemy się, że miód był zjadany na znalezisku z woszczyną i larwami pszczół. Przez Egipcjan ceniony był nie tylko jako pokarm, ale także środek leczniczy. Lecznicze właściwości miodu znał ojciec medycyny Hipokrates i stosował go nie tylko wewnętrznie, ale także jako substancję aseptyczną do przemywania ran. Tę właściwość miodu dzisiejsza nauka przypisuje obecności bakteriobójczo działającej inhibinie. Szerokie zastosowanie miodu znane było medycynie ludowej. Zaprawiano nim zioła lecznicze, o czym wspomina w zielniku żyjący w XVI wieku Szymon Syreniusz, lekarz, profesor Akademii Krakowskiej. Ale pszczoły to nie tylko miód. Pszczoły to pyłek kwiatowy, mleczko, jad, wosk i kit, a właściwie jego ekstrakt propolis. Tak więc mleczko robi na świecie karierę w lecznictwie i kosmetyce; pyłek kwiatowy jest nieoceniony w dietetyce, jako źródło łatwo przyswajalnych witamin i białka; jadem pszczelim leczy się schorzenia reumatyczne. Dla ciekawości wspomnę, że według zapisków medyków dworskich, jadem był leczony cesarz Karol Wielki i car Iwan Groźny. Wartości użytkowe wosku są powszechnie zna więcej »

Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym z 29 lipca 2005 r. (Dz. U. nr 180, poz. 1495 z późn. zm.) nakłada na wszystkie zarejestrowane podmioty obowiązek sporządzania i przekazywania do GIOŚ sprawozdań. W sprawozdaniach do końca 2009 r. przesyłane były półroczne informacje o ilości i masie wprowadzonego sprzętu oraz masie zużytego sprzętu zebranego, poddanego przetwarzaniu, odzyskowi, w tym recyklingowi, oraz unieszkodliwianiu. Roczne dane w sprawozdaniach przekazują tylko podmioty wprowadzające sprzęt oraz organizacje odzysku. Dotyczą one osiągniętych poziomów zbierania, odzysku i recyklingu zużytego sprzętu, wykazów zakładów przetwarzania, które tworzyły sieć zakładów przetwarzania wprowadzającego sprzęt lub organizacji odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego, oraz sprawozdania o wysokości należnej opłaty produktowej. Obowiązek prowadzenia rejestru podmiotów funkcjonujących rządzanie i przekazywanie Ministrowi Środowiska w terminie do 30 czerwca roku następującego po roku, którego dotyczą dane, rocznego raportu o funkcjonowaniu systemu gospodarki tym sprzętem. Raport za 2009 rok jest trzecim raportem obrazującym funkcjonowanie gospodarki zużytym sprzętem w Polsce za pełny rok, gdyż raport za 2006 rok obejmował tylko jego drugie półrocze. Jak wynika z analizy danych w 2009 roku, na terytorium Polski wprowadzono łącznie 447 725 396,15 kg sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Największą masę sprzętu - 219 269 931,42 kg - wprowadzono w grupie 1 - wielkogabarytowe urządzenia gospodarstwa domowego takie jak: pralki, lodówki, zmywarki czy mikrofalówki (48,97 % łącznej masy) oraz w grupie 4 - sprzęt audiowizualny, tj. np. odbiorniki telewizyjne i radiowe 58 459 978,50 kg (13,06% łącznej masy). Istotny udział w masie wprowadzanego sprzętu stanowi również sprzęt z grupy w systemie gospodarki zużytym sprzętem el więcej »

Nowa metoda recyklingu metali szlachetnych Naukowcy z Politechniki Stanu Georgia opracowali nowy rozpuszczalnik, który może zastąpić wodę królewską przy recyklingu metali szlachetnych. Metale szlachetne są wykorzystywane nie tylko w przemyśle jubilerskim, ale także w elektronice, dlatego ich recykling jest niezwykle ważny. Stosowana dotychczas do tego celu woda królewska powoduje powstawanie zanieczyszczeń, stąd trwają nieprzerwane prace nad znalezieniem skuteczniejszej metody. Wynaleziony rozpuszczalnik jest mieszaniną dwóch związków chemicznych - chlorku tionylu i różnorodnych organicznych reagentów od pirydyny przez pirymidynę aż po glioksalinę. Stężenie może być dostosowywane do rozpuszczania złota lub palladu, jednak najważniejsze jest, że mieszanka chemikaliów organicznych nie rozpuszcza platyny. Możliwość kontrolowanego rozpuszczania metali szlachetnych tworzy system, który zapewnia pełną kontrolę nad przebiegiem reakcji. Naukowcy twierdzą, że nie odkryl więcej »

Wino towarzyszy ludzkości od zawsze. Już człowiek prehistoryczny wiedział, jak je robić. Historia uprawy winorośli i dzieje wina liczą sobie tysiące lat Od niepamiętnych czasów uprawiano winorośl w Azji Mniejszej, Chinach i Egipcie. Ślady winiarstwa sięgają co najmniej 4 tysięcy lat p.n.e., co potwierdzają różne malowidła ścienne z tego okresu, przedstawiające prace w winnicach i początki wyrabiania tego wspaniałego trunku. Najstarsze znane nam pisane informacje to zapisy babilońskie i egipskie, zawierają fragmenty dotyczące wina i jego wytwarzania. Wino wzmiankowane jest ponad 200 razy w Biblii. Wino w rozsądnych ilościach ma doskonały wpływ na organizm człowieka i to nie tylko jako stosowane od wewnątrz. Korzystanie z wina w umiarkowanych ilościach nie tylko pieści podniebienie i poprawia humor, ale także wywiera pozytywny wpływ na nasze zdrowie i urodę. Warto więc poznać wino od innej strony, nie tylko jako ozdobę stołu, ale jako składnik zabiegów pielęgnacyjnych, dzięki którym możemy zadbać o skórę. Fenomen jego działania to aktywność przeciw starzeniu i zmarszczkom, a więc zatrzymanie efektów nieubłaganie biegnącego czasu. Z każdym rokiem przybywa na świecie miejsc, proponujących winoterapię. We współczesnej kosmetyce i kosmetologii to nowy, atrakcyjny kierunek, bardzo widoczny na rynku. To produkty i zabiegi dla świadomego i wymagającego klienta. Historia potwierdza współczesne trendy Pielęgnacyjne i zdrowotne walory winorośli i wina znane już były od wieków, jednak nie były aż tak popularne jak dziś. Dopiero współcześnie potwierdzono badaniami naukowymi ich wpływ na zdrowie i urodę. Znaleziska archeologiczne, teksty egipskie czy też babilońskie świadczą, że wino było wykorzystywane w dawnych czasach także jako środek odkażający i leczniczy, szczególnie liście winogron, które były stosowane jako środek przy- - 1593). Swoje dzieło Encyklopedia korzeni i roślin (Bengcao gangmu), złożone z 52 tomów, ko więcej »

K oniec roku, święta, a także koniec pierwszej dekady XXI wieku to czas rozmyślań, postrzegania postępu i... narzekania. Lubimy narzekać, widzimy bogatszych od nas i wydaje się nam, że mogłoby być znacznie lepiej. Nie analizujemy warunków, w jakich przyszło nam żyć. A jest się czym cieszyć. 65 lat nie zaznaliśmy wojny. Trzy pokolenia żyją w pokoju. Nasi dziadkowie cieszyli się niepodległością zaledwie 20 lat. Bo trudno zaliczyć lata 1918 do 1922 do pokoju, gdyż w tym czasie powstaniami wielkopolskim i śląskimi kształtowaliśmy granice i bronili niepodległości w wojnie z bolszewikami. Dopiero przyznanie w 1922 roku wschodniej części Górnego Śląska z przemysłem górniczym i hutniczym dało podstawy do rozwoju kraju. Sytuację tych lat trafnie oddaje nasz niez więcej »

24 czerwca br. w Miejskim Przedsiębiorstwie Oczyszczania w Krakowie nastąpiło uroczyste oddanie do użytku zakładu demontażu odpadów wielkogabarytowych, urządzeń elektrycznych i elektronicznych. Na temat zrealizowanej inwestycji rozmawiają KRYSTYNA FLAK, zastępca dyrektora eksploatacyjnego ds. gospodarki odpadami w MPO Sp. z o. o w Krakowie oraz ELŻBIETA KONIUSZY, zastępca redaktora naczelnego miesięcznika AURA.ELŻBIETA KONIUSZY: Przekazany do użytku zakład demontażu odpadów wielkogabarytowych, urządzeń elektrycznych i elektronicznych jest kolejną inwestycją Miejskiego Przedsiębiorstwa Oczyszczania, zrealizowaną w ramach projektu "Gospodarka odpadami stałymi w Krakowie, etap I", współfi nansowanego z Funduszu Spójności Unii Europejskiej. KRYSTYNA FLAK: Na początek w skrócie opowiem nieco o historii inwestycji. Otóż w 1998 r. Rada Miasta Krakowa przyjęła program gospodarki odpadami komunalnymi w Gminie Kraków, którego celem było zapewnienie lepszych warunków życia mieszkańców oraz poprawienie wizerunku miasta, a w 1999 r. rozpoczęto poszukiwania źródeł fi nansowania tego programu. Władze miasta postanowiły skorzystać z jednej z inicjatyw krajów Unii Europejskiej, jaką był Fundusz ISPA. We wrześniu 2000 r. złożony został wniosek o dofi nansowanie projektu "Gospodarka odpadami stałymi w Krakowie, etap I", a 18 grudnia 2000 r. Komisja Europejska podpisała memorandum fi nansowe na jego realizację. Po wejściu Polski do Unii Europejskiej zobowiązania wynikające z Funduszu ISPA zostały przejęte prze więcej »

W świadomości społecznej wciąż jeszcze panuje opinia, że człowiek - aby zachować zdrowie i dobrze funkcjonować - musi jeść mięso. Czy tak jest w istocie? Na początek spójrzmy na gatunek ludzki pod kątem naszej biologicznej budowy i zastanówmy się, do jakiego typu diety przystosowaliśmy się na ścieżce ewolucyjnej. Uzębienie człowieka cechują dobrze rozwinięte siekacze, zęby trzonowe natomiast przystosowane są do rozgniatania roślin. Co prawda mamy kły, ale to nie świadczy o naszej mięsożerności, gdyż małpa czy wielbłąd mają je również, a przecież mięsa nie jedzą. Zwierzęta mięsożerne charakteryzują się posiadaniem słabo rozwiniętych siekaczy, trzonowce są ostre, długie i szpiczaste i nie przystosowane do rozcierania. Człowiek, jak zwierzęta roślinożerne, ma dobrze rozwinięte gruczoły ślinowe, potrzebne do wstępnego trawienia zbóż i owoców, ślina ma odczyn zasadowy z dużą ilością ptialiny służącej do trawienia skrobi z ziarna. Zwierzęta mięsożerne mają małe gruczoły ślinowe, ślina natomiast ma odczyn kwaśny i nie zawiera ptialiny. Jelita człowieka podobnie jak u roślinożernych są 10 do 12 razy dłuższe niż tułów, a u zwierząt żywiących się mięsem 3 razy dłuższe. Kolejnym istotnym elementem upodabniającym nas do świata zwierząt roślinożernych jest budowa żołądka. Nasz ma kształt podłużny o złożonej strukturze, zwinięty z dwunastnicą i wydziela 10 razy mniej kwasu solnego niż żołądek mięsożernych, potrzebnego do trawienia mięsa oraz kości. Inną różniącą nas cechą są palce przystosowane do zrywania i chwytania owoców nie mające twardych i ostrych pazurów. Ponadto natura obdarzyła nas językiem gładkim w przeciwieństwie do drapieżnikó więcej »

O pierwszych efektach pracy w 2010 r. oraz o przygotowaniach do prezydencji Polski w Unii Europejskiej rozmawiają prof. ANDRZEJ KRASZEWSKI, minister środowiska, i EDWARD GARŚCIA, redaktor naczelny AURY.EDWARD GARŚCIA: - Po objęciu przez Pana stanowiska ministra środowiska pytałem, co chce Pan wnieść nowego w zarządzaniu środowiskiem. Usłyszałem następujące słowa, które wydrukowaliśmy w marcowym numerze AURY: - "Mam ambicję i wolę zbudowania takich ram systemowych, które doprowadzą do poprawy stanu środowiska. Sprawy, które w moim przekonaniu są w tej chwili najważniejsze, to klimat, gospodarka odpadami i edukacja ekologiczna". Słowa te napełniły nadzieją wszystkich ekologów, zwłaszcza że przystąpił Pan do energicznego działania. Najbardziej zaawansowane są prace związane z uporządkowaniem gospodarki odpadami. Na jakim etapie obecnie się znajdujemy? Prof. ANDRZEJ KRASZEWSKI: - To prawda, moimi priorytetami od objęcia funkcji ministra środowiska są: klimat, szczególnie wsparcie negocjacji w sprawie sprzedaży polskich uprawnień do emisji CO2, ale także cały pakiet ochrony klimatu, gospodarka odpadami i gospodarka wodna. Jeśli chodzi o odpady, mamy pierwsze efekty: Rada Ministrów przyjęła przygotowany przez Ministerstwo Środowiska projekt reformy odpadów komunalnych. Może to oznaczać koniec dzikich wysypisk w lasach i przy drogach, początek segregacji odpadów. Projekt założeń do ustawy o utrzymaniu porządku i czystości w gminach, który zakłada przejęcie przez gminy zarządzania odpadami komunalnymi, doprowadzi, w moim przekonaniu, do uzdrowienia gospodarki odpadami w kraju i w perspektywie następnych lat ułatwi osiąganie un więcej »

Prowadzenie eksploatacji górniczej wymaga opracowywania map górniczych; jedynie na ich podstawie można racjonalnie planować wydobycie, określać postęp robót, tworzyć model złoża w celu jego właściwego wykorzystania. Mapy górnicze są nieodzowne dla opracowania sposobów przewietrzania kopalń podziemnych, prowadzenia akcji ratowniczych, określania stopnia zagrożenia kopalń, a także wpływu eksploatacji na górotwór i powierzchnię terenu. Od wprowadzenia metod racjonalnego wydobycia kopalin użytecznych wykonywano zatem mapy, przedstawiające sytuację powierzchni i wyrobisk górniczych oraz prowadzoną eksploatację, a także sytuację geologiczną. Wiele z tych map historycznych zachowało się do tej pory. Znaczenie archiwalnych map górniczych wynika z kilku przyczyn. Jedną z nich jest możliwość ich wykorzystania w planach zagospodarowania przestrzennego. Na obszarach przeznaczonych pod budownictwo należy zapewnić bezpieczeństwo obiektom na nich wznoszonym. Takiej pewności nie dają tereny, pod którymi odbywała się w przeszłości podziemna eksploatacja kopalin, szczególnie eksploatacja płytka. Większość starych eksploatacji górniczych prowadzono na niewielkiej głębokości, przy różnym stanie techniki i z zastosowaniem prymitywnej, niezbyt trwałej obudowy. Może to spowodować wystąpienie na powierzchni deformacji nieciągłych w postaci lejów, zapadlisk i szczelin, uaktywniających się np. wskutek nacisku stawianej budowli (zjawiska takie obserwuje się m.in. na terenach dawnych kopalń solnych i rudnych). Przykłady znalezienia starych, nieznanych wyrobisk górniczych podczas przygotowywania nowej eksploatacji są liczne. Odnotowano je m.in. w Piekarach Śląskich, Bytomiu, Olkuszu, Zielonej Górze, Wałbrzychu, Zgorzelcu i innych miastach i gminach dagórniczych. Potwierdzeniem aktualności problemu niech będzie cytat z "Trybuny" nr 229 z 30 września 2009 r. "Kłopotliwy szyb": "Trwają badania i zabezpieczenia dawnego 150-metrowego szy więcej »