Oliwka europejska (Olea europaea L.), drzewo należące do rodziny oliwkowatych (Oleaceae), dochodzi do wysokości 15 m i z wyglądu podobna jest do naszej wierzby. Jej lancetowate, wiecznie zielone, skórzaste liście są na wierzchniej stronie szarozielone, a na dolnej kutnerowate. Podczas silnej insolacji skierowują się krawędzią do słońca unikając przegrzania i nadmiernej utraty wody. Drobne białe kwiaty, zebrane w groniaste kwiatostany, powstają w czerwcu na rocznych pędach. Na starszych gałązkach nie występują i dlatego na plantacjach drzewa trzeba przycinać, aby zaczęły pojawiać się młode, kwitnące pędy. Owocem jest mały, owalny pestkowiec (dł. 3,5 cm), początkowo zielony, a w końcowym okresie dojrzewania (X-XII) - czarnoniebieski. W jego miąższu mieści się ponad 50% oleistego tłuszczu, zaś w nasieniu 15%. Są to przede wszystkim glicerydy kwasu olejowego, palmitynowego i linolowego. Oliwki zawierają ponadto sporo witaminy A, nieco białka, cukru oraz witaminy C. Aby uzyskać najlepszy surowiec, zbiera się ręcznie niezupełnie dojrzałe owoce. Po oczyszczeniu z liści i umyciu miele się je z pestkami, a następnie tłoczy na zimno w specjalnych prasach. Spływającą emulsję więcej »

Zakłady Komunikacyjne prowincji Kolumbii Brytyjskiej, BC Transit, wprowadziły do ruchu nowe autobusy zasilane ogniwem paliwowym na wodór. Wydarzenie to zaaranżowane zostało na rozpoczęcie Igrzysk Olimpijskich dla zwrócenia uwagi społeczeństwa. Firma BC Transit obsługuje autobusowe linie komunikacyjne poza centrum Vancouveru, na prowincji. Autobusy zostały zakontraktowane kilka lat temu i są częścią prowincjonalnego planu redukcji gazów cieplarnianych. Według informacji Ten nowy program nie ma już charakteru prototypowego, lecz zakłada regularną eksploatację do roku 2014. Koszt całego programu, łącznie z kosztami pojazdów, paliwa, zaplecza technicznego oraz eksploatacji stacji paliwowych do roku 2014, to 89,5 milionów dolarów kanadyjskich. Z tego koszt produkcji jednego nowego pojazdu wyniósł 2,5 miliona dolarów kanadyjskich. Dla porównania koszt klasycznego autobusu diesel wynosi 500 tysięcy dolarów, a autobusu typu hybrydowego 800 tysięcy dolarów. Ze względu na dużą efektywność ogniw paliwowych, dyrekcja rozważa celowość produkcji autobusu piętrowego, bardziej ekonomicznego - może zabierać więcej pasażerów. Metal na medale olimpijskie z recyklingu Po raz pierwszy w historii Igrzysk Olimpijskich medale dla zwycięzców zrobione zostały z dodatkiem metali szlachetnych, a także miedzi, pochodzących z recyklingu. Jakkolwiek zawartość s więcej »

Nie bardzo wiadomo, jak tłumaczyć angielskie wyrażenie rebound effect (albo take-back effect). W polskiej literaturze przedmiotu występuje zazwyczaj pod nazwą "efektu zwrotnego". Jakkolwiek by jednak tłumaczyć, już nieraz się nabrano, ignorując jego istnienie. Za ojca tego pojęcia przyjmuje się brytyjskiego ekonomistę Williama Stanleya Jevonsa. W połowie dziewiętnastego wieku uważano, że udoskonalenie maszyny parowej tak, by zużywała mniej węgla, doprowadzi do spadku popytu na ten surowiec, a w konsekwencji do zamykania kopalń. Jevons tymczasem słusznie przewidział, że udoskonalenie maszyny parowej spowoduje tyle jej nowych zastosowań, że popyt na węgiel - przeciwnie - wzrośnie. Miał rację. Gospodarka drugiej połowy dziewiętnastego wieku charakteryzowała się niebywałym wprost wzrostem popytu na węgiel. Wielokrotnie polityka ochrony środowiska dała się nabrać na efekt zwrotny. Podręcznikowym przykładem błędnego rozwiązania jest amerykański program federalnego wsparci więcej »

Problemy rozwoju i przemian świata dokonujące się w coraz szybszym tempie i obejmujące wszystkie dziedziny życia, powodujące często trudne do przewidzenia następstwa działalności ludzkiej, wymagają coraz intensywniejszej koordynacji (interakcji) rodzaju i czasu przemian obrazu Ziemi, dokonujących się za sprawą człowieka. Oczywiście głównym źródłem zmian są procesy ekonomiczne, przybierające charakter globalny w coraz bardziej widoczny sposób. Rozwój ekonomiczny świata wskazuje jednoznacznie na konieczność integracji krajów i kontynentów nie tylko w sferze bezpośredniej wymiany towarów i usług, ale przede wszystkim - ustalenia kierunków rozwoju nauki i techniki jako czynników warunkujących przemiany ekonomiczne, cywilizacyjne i społeczne. Przekazywanie rosnących zasobów informacji (wiedzy) umożliwiają coraz doskonalsze metody ich komunikowania, stwarzające coraz bardziej malejące ograniczenia w czasie i przestrzeni. Istotnym czynnikiem inspirującym rozwój cywilizacyjnych przemian jest rosnąca liczba mieszkańców Ziemi. Wzrost liczby użytkowników zasobów środowiska, a także zmiany zakresu i poziomu ich potrzeb indywidualnych i społecznych, wymagają coraz intensywniejszych działań gospodarczych, naukowych i coraz sprawniejszej organizacji - pozwalających na zaspokojenie owych zmieniających się nie tylko potrzeb podstawowych, ale również wymagań i aspiracji. Procesy rozwoju gospodarczego i cywilizacyjnego współczesnej globalnej społeczności, sprzyjające niewątpliwie integracji narodów i kontynentów - niosą też niebezpieczeństwa i zagrożenia, których ofi arą coraz szybciej i w coraz większym stopniu stają się naturalne zasoby planety. zwalał ocenić skalę zniszczeń i zagrożeń stanowiących podstawę dla opracowania zasad polityki jego naprawy. Raport obejmował następujące zagadnienia: strukturę organów administracyjnych ochrony środowiska, zanieczyszczenie wó więcej »

Polacy coraz chętniej wybierają dietę śródziemnomorską i sięgają po ryby. Z danych Głównego Urzędu Statystycznego (GUS) i Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej (IERiGŻ) wynika, że ryby cieszą się coraz większą popularnością i ich spożycie rośnie w ostatnich latach. W 2007 roku spożycie ryb wzrosło o 7,1 %, w roku 2008 o 4% i osiągnęło 13,5 kg (w przeliczeniu na masę żywych ryb) rocznie na jednego Polaka. Wzrost ten zawdzięczamy głównie konsumpcji pangi i tilapii. W ciągu trzech lat import tych ryb wzrósł do 100 tys. ton i był prawie 3-krotnie większy niż całkowita sprzedaż ryb słodkowodnych pochodzących z krajowych gospodarstw rybackich. W strukturze spożycia dominują wciąż ryby morskie - 9,38 kg na osobę, tj. 69% spożywanych ryb ogółem. Najwięcej zjadamy mintaja i śledzi oraz makreli, tuńczyka i szprotów. W 2008 roku zjedliśmy 2,07 kg śledzia na statystycznego Polaka, jednak spożycie tej ryby zmniejsza się, głównie ze względu na wzrost cen. Spożycie ryb słodkowodnych w 2008 roku wyniosło 3,9 kg na jednego mieszkańca, z tego aż 79% stanowiły panga i tilapia. Wśród ryb rodzimych dominowały karp i pstrąg. Karpia zjedliśmy zaledwie 0,46 kg i to głównie dzięki przywiązaniu do tradycji karpia na wigilijnym stole (tab. 1). Najpopularniejszą rybą słodkowodną na naszym rynku jest importowana z Azji panga, której jemy blisko pięciokrotnie więcej niż karpia. Więcej więcej »

Mamy na rynku coraz więcej kosmetyków reklamowanych jako bliskie natury, odmiennych w założeniu od kosmetyków tradycyjnych. Dyskusje wokół surowców kosmetycznych stosowanych w kosmetykach tradycyjnych, ich wpływ na zdrowie użytkowników i środowisko naturalne spowodowały, że powstała nowa kategoria wyrobów - kosmetyki naturalne. Są one nazywane także kosmetykami organicznymi lub ekologicznymi. Chęć powrotu do natury, zainteresowanie światem roślin i wszechstronne wykorzystywanie bogactwa zawartych w naturze składników to w kosmetyce trend równoległy do fascynacji nowoczesnymi technologiami. Świat roślin jest bowiem niewyczerpanym źródłem surowców do higieny i pielęgnacji skóry, to alternatywa dla surowców syntetycznych czy surowców pochodzenia zwierzęcego. Ponieważ surowce syntetyczne bywają przyczyną alergii, a pozyskiwanie substancji kosztem cierpienia zwierząt jest niehumanitarne, dlatego tam, gdzie to możliwe, stosuje się surowce naturalne. Dążenie do naturalności to trend, który urósł do roli jednego z czołowych kierunków na światowym rynku kosmetycznym. Powód to rosnące zainteresowanie zdrowiem i dobrym samopoczuciem, a także bezpieczeństwo stosowania niezliczonych ilości związków chemicznych, z których działaniem stykamy się każdego dnia. Ponadto wiele jest doniesień, mniej lub bardziej potwierdzonych badaniami, że niektóre substancje używane w masowo wytwarzanych kosmetykach mogą gromadzić się w skórze, penetrować w głąb i mieć szkodliwe działanie nie tylko dla urody, ale i zdrowia. Trzeba jednak mieć świadomość, że często takie doniesienia to efekty wojny producentów o pozycję rynkową, a przede wszystkim o zyski. Tradycja stosowania roślin w kosmetyce sięga czasów starożytnych, a wiele surowców pozyskiwanych z roślin stosowano od wieków do dziś. Postę więcej »

ŚWIATOWY DZIEŃ WODY, ustanowiony przez Zgromadzenie ONZ w grudniu 1992 roku, obchodzony jest na całym świecie 22 marca. Ma uświadomić społeczeństwu, jaki wpływ na kondycję gospodarczą i społeczną państwa ma prawidłowa gospodarka wodna. W tym roku w naszym kraju świętowano pod hasłem "Czysta woda dla zdrowego świata". Odbyła się konferencja w Instytucie Meteorologii i Gospodarki Wodnej w Warszawie, podczas której podsekretarz stanu w MŚ Bernard Błaszczyk podkreślił m.in., że kraje członkowskie UE od wielu lat podejmują wyzwania w celu przeciwdziałania zagrożeniom zasobów wodnych, a nasz kraj mierzy się z tym problemem wdrażając Ramową Dyrektywę więcej »

PYTANIE Czy uzasadniona jest interpretacja zmierzająca do wykazania, że w okresie od 1 marca do 15 października wykluczone jest wydanie zezwolenia na usunięcie drzewa lub krzewu z terenów zieleni z uwagi na to, że mogą się na nich znajdować gniazda ptaków objętych ochroną gatunkową? Wydział Planowania Przestrzennego i Ochrony Środowiska Urzędu Miasta w Skarżysku-Kamiennej ODPOWIEDŹ: Jednym z kierunków ochrony przyrody jest ochrona gatunkowa roślin, zwierząt i grzybów ujęta w art. 46-60 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (DzU z 2009 r. nr 151, poz. 1220 ze zm.) oraz odpowiednich przepisach wykonawczych. W odniesieniu do ochrony gatunkowej zwierząt zasadnicze instrumentarium ochronne obejmuje: - zakazy określone ramowo w art. 52 ust. 1 ustawy, - wyjątki generalne od zakazów ujęte ramowo w art. 52 ust. 2 ustawy, - wyjątki indywidualne przewidziane w art. 56 ustawy, przy czym zakazy i wyjątki generalne zostały skonkretyzowane w rozporządzeniu Ministra Środowiska więcej »

Właściwa ochrona środowiska wymaga dostarczenia podmiotom odpowiedzialnym za jej realizację informacji o procesach przebiegających w przyrodzie czy czynnikach na nią oddziałujących, takich jak np. wielkość emisji. W związku z tym ustawodawca w art. 25 ust. 1 i 2 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (Dz.U. z 2008 r. nr 25, poz. 150 z późn. zm.) powołał do życia Państwowy Monitoring Środowiska, stanowiący system pomiarów, ocen i prognoz stanu środowiska oraz gromadzenia, przetwarzania i rozpowszechniania informacji o środowisku. Zgodnie natomiast z postanowieniami art. 27 ust. 1 przywoływanego aktu prawnego Państwowy Monitoring Środowiska zbiera dane na podstawie: ● pomiarów dokonywanych przez organy administracji, obowiązane na podstawie ustawy do wykonywania badań monitoringowych; ● danych zbieranych w ramach statystyki publicznej, określanych corocznie w programach badań statystycznych statystyki publicznej; ● informacji udostępnionych przez inne organy administracji; ● pomiarów stanu środowiska, wielkości i rodzajów emisji, a także ewidencji, do których prowadzenia obowiązane są podmioty z mocy prawa albo na mocy decyzji; ● innych niż wymienione w pkt 4 informacji, uzyskanych odpłatnie lub nieodpłatnie od podmiotów niebędących organami administracji. Natomiast zgodnie z postanowieniami art. 112 ust. 1 ustawy z 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2009 r. nr 151, poz. 1220) w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska prowadzi się monitoring przyrodniczy różnorodności biologicznej i krajobrazowej. W myśl postanowień ust. 2 tego przepisu monitoring przyrodniczy polega na obserwacji i ocenie stanu oraz zachodzących zmian w składnikach różnorodności biologicznej i krajobrazowej na wybranych obszarach, a także na ocenie skuteczności stosowanych metod ochrony przyrody, w tym na obserwacji będą one bowiem pokrywały koszty, które powinno ponieść państwo. R więcej »

Komisja Europejska doceniła aktywność Polski w działaniach związanych z ochroną środowiska i zorganizowała w Warszawie kolejne spotkanie pod nazwą "LIFE+ Regional Kick-off Meeting". Gospodarzami spotkania były: Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce oraz Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Komisja Europejska organizuje takie spotkanie co roku w różnych miejscach Europy. W tym roku, doceniając fakt, że na 15 projektów z krajów Europy Środkowej w naborze 2008, które będą realizowane w ramach instrumentu fi nansowego LIFE+, aż sześć pochodz więcej »

Pomoc zagraniczna w postaci dotacji dewizowych i darowizn udzielana jest Polsce od 1990 roku w oparciu o umowy i porozumienia międzynarodowe z państwami wspierającymi fi nansowo realizację projektów ekologicznych. Umowy zawarto także z Międzynarodowym Bankiem Rekonstrukcji i Rozwoju (IBRD) jako powiernikiem Banku Światowego oraz z Komisją Wspólnot Europejskich Początkowo najwięcej pomocy napływało w ramach ekokonwersji długu zagranicznego, to jest darowania Polsce części zadłużenia w dewizach z lat 70. i 80. ubiegłego wieku pod warunkiem przeznaczenia ich równowartości w walucie krajowej na ochronę środowiska naturalnego. Pierwszy raz ekokonwersję ("Dept for Nature Swaps") zastosował rząd USA w latach 80. wobec zadłużonych krajów Ameryki Łacińskiej. Pomysł wykorzystania tej koncepcji w Polsce zgłosili profesorowie Maciej Nowicki i Tomasz Żylicz. W 1991 roku w grę wchodziło zadłużenie Polski w wysokości 32 mld USD wobec USA i kilku innych krajów-wierzycieli skupionych w tzw. Klubie Paryskim. Kraje te zgodziły się na ekokonwersję z zastosowaniem gromadzenia środków z tego tytułu i ich rozdysponowanie przez Fundację "EkoFundusz", utworzoną przez Ministerstwo Finansów 18 istopada1992 roku. USA i Francja wyraziły zgodę na konwersję 10% zadł więcej »

W p oprzednim miesiącu pisałem o podjęciu zdecydowanych działań przez ministra środowiska prof. Andrzeja Kraszewskiego na rzecz uporządkowania gospodarki odpadami w naszym kraju. Sprawa niezmiernie ważna, opóźniona co najmniej kilkanaście lat w stosunku do krajów zachodnich, przynosząca nam wstyd i groźbę kar ze strony władz Unii Europejskiej. W 1995 roku (AURA 3/1995) pisałem: "Obecnie rządy Austrii, Niemiec, Francji zapowiadają stopniową likwidację składowisk na rzecz budowy kilkudziesięciu spalarni. Może zresztą te obiekty nie będą nosić miana spalarni, ale ciepłowni lub elektrociepłowni. Zamiast węgla lub mazutu będą spalać śmieci. Protesty przeciw budowie spalarni w naszych miastach uważam za objaw pozytywny. Zwłaszcza protesty przeciw pochopnym decyzjom o ich budowie. Zostawmy je na sam kon więcej »

W poszukiwaniach wód zwykłych szczególną uwagę poświęcono badaniom wodonośności utworów fl iszu, wykorzystując także rezultaty próbnych pompowań w otworach hydrogeologicznych oraz wyniki badań wodochłonności w otworach usytuowanych w osiach projektowanych budowli piętrzących. Szybki rozwój badań hydrogeologicznych na obszarze występowania fl iszu nastąpił w rezultacie badań prowadzonych między innymi przez Oddział Karpacki Państwowego Instytutu Geologicznego - Państwowego Instytutu Badawczego (OK PIG-PIB) [1, 2, 3]. W badaniach tych szczególną uwagę poświęcono wodonośności i miążku (fot. 1). Strefa zawodniona tworzy nieciągły poziom wodonośny o zróżnicowanych cechach, takich jak pojemność czy przepuszczalność. Rozpoznanie hydrogeologiczne wód zwykłych przeprowadzono za pomocą wielu otworów badawczych, rozmieszczonych niestety bardzo nierównomiernie [4]. Reprezentatywne rezultaty parametrów hydrogeologicznych otrzymuje się także z badań wodochłonności. Takie badania prowadzone były w rejonach projektowanych i wykonanych budowli hydrotechnicznych (np. Tresna, Porąbka, Jazowsko, Brzyna, Kojsówka, Świnna Poręba, Wisła - Czarne). Wodochłonności jednostkowe skał fl iszowych w zależności od głębokości ujęć, dla różnych miejscoszości warstwy wodonośnej w utworach fl iszowych wykazując, że użytkowy poziom wodonośny jest praktycznie niezależny od wydzieleń litostratygrafi cznych i związany głównie ze strefą spękań, sięgającą na ogół do głębokości 80-100 m. Poziom wodonośny w utworach fl iszowych Karpat zewnętrznych i wewnętrznych Wody podziemne fl iszu nie występują w typowych jednostkach stratygrafi cznych, lecz związane są ze strefą przypowierzchniową, zazwyczaj mocno zwietrzałą i spękaną, składającą się z odmiennych litologicznie skał różnego wie- Józef CHOWANIEC Hydrogeologia zachodnich Karpat (2) Przedczwartorzędowe poziomy wodonośn więcej »

Spalarnia odpadów komunalnych to końcowy element systemu gospodarki odpadami. Dzięki niej Kraków osiągnie polskie i europejskie standardy ochrony środowiska w zakresie gospodarowania odpadami. Nowoczesny zakład ma powstać w Krakowie, przy ul. Giedroycia w Nowej Hucie. Dlaczego Kraków potrzebuje spalarni? W Krakowie wytwarzanych jest obecnie około 320 tysięcy ton odpadów komunalnych. Według prognoz w 2020 r. będzie to 340 tysięcy ton. Większość odpadów - 86 procent - trafi a na wysypiska, tylko 14 procent jest segregowane i odzyskiwane. Niedługo zabraknie miejsca na ich składowanie (już w 2016 r. składowisko Barycz może się zapełnić). Unia Europejska uznała składowanie za najmniej przyjazne środowisku. Natomiast jednym ze sposobów ekologicznego postępowania z odpadami, po segregacji i recyklingu jest ich spalanie z odzyskiem energii cieplnej i elektrycznej. Musimy też sprostać wymogom UE, która nakazuje znacznie ograniczyć składowanie odpadów biodegradowalnych - w 2010 r. o 25%, w 2013 r. o 50% 9 i w 2020 r. o 65%. Eksperci podkreślają, że bez spalarni nie mamy szans na osiągnięcie tych poziomów, a jeśli tego nie zrobimy, zapłacimy wysokie kary. Nowoczesne i bezpieczne źródło energii odnawialnej Termiczna utylizacja śmieci pozwala na więcej »

W publikacji pracownicy Instytutu na rzecz Ekorozwoju szukają odpowiedzi na pytanie, dotyczące powiązań między turystyką a środowiskiem, a konkretnie jednym ze zjawisk przyrodniczych, jakim jest klimat. Starają się przewidzieć jak relacje te wyglądać będą w przyszłości. Zgodnie z wytycznymi Rady Europy, zrównoważona turystyka to wszelkie formy aktywności turystycznej, odbywającej się z poszanowaniem odwiedzanego środowiska, nie niszcząca, ale szanująca i zachowująca walory przyrodnicze i kulturowe zwiedzanych regionów i, co godne uwagi, akceptowana pod względem ekonomicznym i społecznym. Defi nicje powyższe nie obejmują czynnika klimatycznego, który jest głównym wyznacznikiem walorów, jak i zasobów turystycznych ośrodków wypoczynkowych na całym świecie. Glob ziemski dzieli się na strefy klimatyczne, warunkujące rozwój turystyki na danym terytori więcej »

Kraków jako pierwsze miasto w Polsce przyjął, już w 1993 roku, Politykę Transportową Miasta, zaktualizowaną w 2007. Generalny jej cel to stworzenie warunków dla sprawnego, bezpiecznego, ekonomicznego i nieuciążliwego dla środowiska przemieszczania osób i towarów. Główny nacisk położony jest na rozwój transportu zbiorowego, w tym szynowego, którego uzupełnieniem są linie autobusowe. Mówiąc o rozwoju transportu publicznego w Krakowie nie można zapominać o realiach: warunkach lokalizacyjnych i populacyjnych oraz o możliwościach fi - nansowych gminy. Obszar miasta to 327 km2, w których obrębie codziennie przemieszcza się blisko 760 000 mieszkańców oraz 210 000 studentów. Z transportu zbiorowego korzysta 1 mln osób w dniu roboczym (350 mln rocznie). Ich obsługę zapewnia 27 linii tramwajowych, 135 linii autobusowych dziennych oraz 10 nocnych. Łączna długość torowisk wynosi 84 km, a linii 333 km. Długość tras autobusowych wynosi 888 km, wszystkich linii 1850 km. Codziennie po ulicach porusza się 435 autobusów i 337 wagonów (191 pociągów) tramwajowych. W roku 2009 zaplanowana praca przewozowa wyniosła 36,9 mln wozokilometrów oraz 13,1 mln pociągokilometrów. W przypadku sieci autobusowej ważne dla jej rozwoju są zawarte w ubiegłym roku porozumienia z 16 gminami ościennymi. Pozwoliło to na zintegrowanie transportu autobusowego w aglomeracji krakowskiej i wprowadzenie w jej obrębie wspólnego biletu. W roku elementy infrastruktury, w tym np. sterowanie systemem Park&Ride. W związku z rozwojem transportu zrównoważonego zmienia się organizacja ruchu w śródmieściu. Zaostrzenie kontrol więcej »

Poszukiwanie metody pozyskiwania biopaliwa, którego koszt byłby porównywalny lub niższy niż ropy naftowej, spędza sen z powiek naukowcom. Wydaje się, że rozwiązaniem może być odkrycie badaczy z Uniwersytetu Stanu Arizona. Udało im się wykorzystać doświadczenie z prac nad szczepionkami do stworzenia zmodyfi kowanych genetycznie sinic. Te, po osiągnięciu odpowiedniego rozmiaru rozpadają się i uwalniają swe lipidy. Był to pierwszy krok do opracowania metody, która skłania organizmy do wydzielenia z siebie bogatych energetycznie kwasów tłuszczowych bez jednoczesnego zabijania komórek. Zmutowane szczepy sinic wysączają z siebie kwasy przez dyfuzję. Było to możliwe dzięki wprowadzeniu do komórek sinic genu tioesterazy. Ten uwalnia kwasy tłuszczowe z kompleksów białkowych, co ułatwia dyfuzję. Druga część modyfi kacji genetycznej skupia się na przyspieszaniu tego procesu sprawiając, że sinice więcej »

W poprzednim numerze mówiliśmy o rozwiązywaniu przez sieć neuronową jakiegoś abstrakcyjnego zadania, spróbujmy jednak zbliżyć to zagadnienie do potrzeb praktyki ekologicznej. Zacznijmy od prostego zadania modelowania jakiegoś wybranego obiektu, na przykład środowiska naturalnego z zakładem przemysłowym, w którym możemy kontrolować trzy elementy procesu technologicznego wpływające na emisję zanieczyszczeń, a jako efekt naszych działań obserwujemy zmiany dwó więcej »