SIGMA-NOT - PORTAL INFORMACJI TECHNICZNEJ - Największa baza artykułów technicznych online

AURA OCHRONA ŚRODOWISKA

miesięcznik ISSN 0137-3668, e-ISSN 2449-9927 - rok powstania: 1973
FSNT-NOT

Nieśmiertelna świadomość?

KRYSTYNA BONENBERG

Od dłuższego czasu nurtuje mnie problem świadomości. Byłam w trakcie czytania kolejnej książki na ten temat, tym razem napisanej przez amerykańskiego fizyka teoretyka Michio Kaku, kiedy od prof. Andrzeja Szyszko-Bohusza otrzymałam książki: "O naturze świadomości" i "Nieśmiertelność genetyczna. Czy dziedziczymy świadomość?". Poczułam się niekomfortowo, bo kiedy wydawało mi się, że zaczynam rozumieć przedmiot moich zainteresowań, pytań nie ubyło, a wręcz przeciwnie. No bo tak. Michio Kaku, zastanawiając się nad tym, jak nauka zmieni świat w XXI wieku, pisze: "Pod koniec XX wieku pewna epoka w nauce dobiegła końca: rozwiązano zagadkę atomu, odkryto <> i skonstruowano komputer. Dzięki tym trzem dokonaniom o fundamentalnym znaczeniu poznano, w ogólnych przy [...]

ZAKUP JEDNORAZOWY I DOSTĘP DO WIRTUALNEJ CZYTELNI
PRENUMERATA PAPIEROWA

Czytaj za darmo! »

Prenumerata

Szanowny Kliencie!
Zamów roczną prenumeratę w wersji PLUS a uzyskasz dostęp do archiwalnych publikacji tego czasopisma.
Nie zwlekaj - skorzystaj z tysięcy publikacji o najwyższym poziomie merytorycznym.

prenumerata papierowa roczna PLUS (z dostępem do archiwum e-publikacji) - tylko 399,00 zł
prenumerata papierowa roczna PLUS z 10% rabatem (umowa ciągła) - tylko 359,10 zł *)
prenumerata papierowa roczna - 330,00 zł
prenumerata papierowa półroczna - 165,00 zł
prenumerata papierowa kwartalna - 82,50 zł

okres prenumeraty:

*) Warunkiem uzyskania rabatu jest zawarcie umowy Prenumeraty Ciągłej (wzór formularza umowy do pobrania).
Po jego wydrukowaniu, wypełnieniu i podpisaniu prosimy o przesłanie umowy (w dwóch egzemplarzach) do Zakładu Kolportażu Wydawnictwa SIGMA-NOT.

Zaprenumeruj także inne czasopisma Wydawnictwa "Sigma-NOT" - przejdź na stronę fomularza zbiorczego »

INNE PUBLIKACJE W TYM ZESZYCIE

Azbest uwięziony nie jest groźny

EDWARD GARŚCIA

"Obserwujemy w mediach nasiloną akcję propagandową dotyczącą szkodliwości azbestu oraz nawoływań, a nawet gróźb konsekwencjami administracyjnymi, za nieusuwanie eternitowych pokryć dachowych. Powszechnie używa się przy tym określenia "groźna trucizna", gdy każdy elementarnie znający chemię wie, że mamy do czynienia z włóknem mineralnym, całkowicie nietoksycznym, którego rzeczywiście groźne oddziaływanie chorobotwórcze wiąże się ze strukturą włóknistą, wnikającą do płuc drogami oddechowymi i tam wywołują nowotwory. Do zrywania eternitowych pokryć dachowych próbuje się nawet angażować straż pożarną. Na farsę zakrawają pokazywane obrazki strażaków pracujących na dachach z przyłbicami hełmów, ale bez masek chroniących drogi oddechowe i zrzucających płyty eternitowe z dachu, krusz więcej »

Chrońmy to, co piękne

MARIA PRZYBYLSKA ANNA KOZŁOWSKA

Powiat zamojski położony jest na granicy trzech regionów geograficznych: Wyżyny Lubelskiej, Wyżyny Wołyńskiej oraz Roztocza. Przechodzą tędy międzynarodowe szlaki komunikacyjne łączące środek kraju z polsko-ukraińskimi przejściami granicznymi w Hrebennem i Zosinie. Najważniejsze z nich są: trasa szybkiego ruchu z Warszawy przez Lublin i Zamość do Lwowa oraz li- Powiat zamojski Chrońmy to, co piękne MARIA PRZYBYLSKA, ANNA KOZŁOWSKA nie kolejowe Warszawa-Rawa Ruska i linia hutnicza szerokotorowa, prowadząca z Europy Wschodniej do Tarnobrzega i na Górny Śląsk. Dobrze funkcjonuje branża meblarska, masarnie, przetwórnie, magazyny zbożowe i inne. Łącznie w powiecie działalność prowadzi ok. 5250 przedsiębiorstw, w tym ok. 230 w sektorze publicznym. Jednak największym bogactw więcej »

Co jest jeszcze do odkrycia?

KRZYSZTOF CIESIELSKI

Zielony Las to nazwa kompleksu leśnego położonego na południe od miejscowości Żary w województwie lubuskim. Jest to ciekawy i zróżnicowany teren pod względem budowy morfologicznej, gdyż znajdują się tam zarówno moreny czołowe - będące pozostałościami ostatniego zlodowacenia, jak i płaskie tereny. W większości Zielony Las porastają buki, ale znajdują się tutaj także inne typy drzewostanów, jak i pojedynczych gatunków, zarówno pochodzenia naturalnego, jak i antropogenicznego. Należą do nich takie gatunki jak: sosna, świerk, jodła, dąb, brzoza, topola, a nawet lipa czy klon. Kwaśne lasy bukowe charakteryzują się niskim potencjałem gatunkowym runa leśnego. Aczkolwiek zróżnicowanie terenu, domieszka innych drzew oraz liczne strumyki i zbiorniki retencyjne stworzyły wiele atr więcej »

Edukacja ekologiczna w Ciopanie

DANUTA JAGODZIŃSKA

Zmysł dotyku znajduje się w skórze, ale receptory czucia są powierzchowne - odczuwamy ukłucie komara i "dotknięcie" pokrzywy. Są też głębokie, w stawach, mięśniach i więzadłach - dzięki nim czujemy ciężar przedmiotu, jego sztywność lub giętkość i elastyczność, czujemy ciężar własnego ciała wchodząc po schodach i "kolkę w boku" po większym wysiłku. Jeszcze inne receptory odczuwają temperaturę, a ból wywołany dotknięciem gorącego garnka czy pokrzywy powoduje szybką reakcję cofnięcia ręki. Dotykiem rozpoznajemy śliską, zimną, mokrą żabę i cieplutkie, puszyste kurczę. Włosy w grzywie i ogonie końskim są ostre, szorstkie, grube, a na ciele - gładkie, miłe i czuje się przez nie ciepło skóry konia. Z dziećmi rozpoznajemy różne rzeczy zmysłem dotyku. W koszyku przykrytym chust więcej »

Ekonomia konstytucyjna

TOMASZ ŻYLICZ

Kilka poprzednich artykułów poświęconych było ekonomii opatrzonej jakimś przymiotnikiem, zwłaszcza "ekologicznej" i "środowiskowej". Wśród osób interesujących się ochroną środowiska znajomość tych nurtów w ekonomii bywa ze zrozumiałych względów dość znaczna. Inaczej sprawa się ma z ekonomią konstytucyjną. Należy ona do najciekawszych kierunków ewolucji współczesnej ekonomii, ale jej znajomość bynajmniej nie jest powszechna. Okładka jej najważniejszego kwartalnika wydawanego od 1990 r., "Constitutional Political Economy", ozdobiona jest sztychem przedstawiającym Odyseusza przywiązanego do masztu, jak krzyczy do swoich marynarzy, żeby zatrzymali się przy skale syren. Marynarze jednak nic nie słyszą, ponieważ Odyseusz - zanim kazał się przywiązać do masztu - pozatykał im więcej »

Energetyka jądrowa - przebieg debaty w Niemczech

ADAM WIECZOREK

14 września w Warszawie odbyło się spotkanie dyskusyjne pt.: "Energetyka jądrowa - przebieg debaty w Niemczech". Celem panelu było umożliwienie polskiemu społeczeństwu zapoznania się z przebiegiem debaty na temat energetyki jądrowej w Niemczech, przybliżenie przemian, jakie zachodziły w społeczeństwie niemieckim oraz podniesienie świadomości społecznej w zakresie energetyki jądrowej. W panelu wzięli udział goście z Niemiec: Michael Müller - wiceminister w Ministerstwie Ochrony Środowiska, Przyrody i Bezpieczeństwa Nuklearnego; Sebastian Knauer - redaktor tygodnika "Der Spiegel"; Lutz Ribbe - dyrektor EuroNatur; Erhard Schulz - wicedyrektor Innovation Academy. Na spotkaniu dyskutowano o tym, jakie czynniki odegrały zasadniczą rolę w rozwoju energetyki jądrowej i które z więcej »

Gospodarka odpadami przemysłowymi w Polsce w świetle danych statystycznych

KAZIMIERZ GÓRKA

Odpady stanowią jeden z głównych czynników zanieczyszczenia i degradacji środowiska naturalnego. Historycznie rzecz biorąc, najwcześniej zwracano uwagę na problemy wynikające z wysokiego przyrostu liczby ludności, zwłaszcza w relacji do niezadowalającego tempa wzrostu produkcji żywności (Thomas Malthus, XIX wiek). W drugiej połowie XX wieku za główne źródło problemów ekologicznych uznano nieracjonalną gospodarkę zasobami naturalnymi agólności wyczerpywanie surowców mineralnych, czego ilustracją jest słynny Raport Klubu Rzymskiego pt. "Granice wzrostu" (1972, wydanie polskie 1973 r.). Obecnie za taką granicę wielu uczonych uważa widmo braku energii. Jednakże coraz częściej podkreśla się, że największe zagrożenia są powodowane przez narastające ilości odpadów, zwłaszcza tz więcej »

Gospodarka zużytym sprzętem elektrycznym i elektronicznym

Ustawa o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym nakłada na wszystkie zarejestrowane podmioty obowiązek sporządzania i przekazywania do GIOŚ sprawozdań. W sprawozdaniach do końca 2008 r. przesyłane były kwartalne informacje o ilości i masie wprowadzonego sprzętu oraz masie zużytego sprzętu zebranego, poddanego przetwarzaniu, odzyskowi, w tym recyklingowi oraz unieszkodliwianiu. Roczne dane w sprawozdaniach przekazują tylko podmioty wprowadzające sprzęt. Dotyczą one osiągniętych poziomów zbierania, odzysku i recyklingu zużytego sprzętu, wykazów zakładów przetwarzania, które tworzyły sieć zakładów przetwarzania wprowadzającego, a także po raz pierwszy składane były sprawozdania o wysokości należnej opłaty produktowej. Obowiązek prowadzenia rejestru podmiotów funkcj więcej »

Jubileusz Wydawnictwa SIGMA-NOT

Minęło 60 działalności lat oficyny wydawniczej Naczelnej Organizacji Technicznej. O historii i dniu dzisiejszym wydawnictwa, obejmującego m.in. redakcję miesięcznika AURA, rozmawiają dr inż. ANDRZEJ KUSYK, prezes i zarazem redaktor naczelny SIGMY- NOT i EDWARD GARŚCIA, redaktor naczelny AURY. EDWARD GARŚCIA: Jakie były początki Wydawnictwa? ANDRZEJ KUSYK: Rodowód oficyny sięga 1949 r., kiedy to w wyniku uchwał II Walnego Zjazdu Delegatów Naczelnej Organizacji Technicznej powołano do życia Administrację Czasopism Technicznych, z której wywodzi się SIGMA- NOT. Myślą przewodnią tej decyzji była integracja rozproszonej wcześniej działalności wydawniczej różnych stowarzyszeń inżynierskich. Trzeba bowiem podkreślić, że inżynierowie zajęli się wydawaniem czasopism już w drug więcej »

KRONIKA EKOLOGICZNA

III ŚWIATOWA KONFERENCJA KLIMATYCZNA (WCC-3) pod hasłem "Lepsze informacje, klimat dla lepszej przyszłości" odbyła się w Genewie w dniach 31 sierpnia-4 września. Na konferencji zorganizowanej przez Światową Organizację Meteorologiczną (WMO) nasz kraj reprezentowali profesorowie Maciej Nowicki, minister środowiska, Maciej Sadowski z Instytutu Ochrony Środowiska i Mirosław Miętus z Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Głównym celem WCC-3 było stworzenie międzynarodowych ram współpracy w minimalizowaniu ryzyka związanego ze stanem klimatu przez uwzględnienie przewidywań meteorologicznych dotyczących zmian klimatu, a także informacji prognozowych w podejmowaniu decyzji. Cztery równoległe sesje poświęcone były rozwojowi nauki w przewidywaniu zmian klimatu, strategiom więcej »

Nieład polityczno-instytucjonalny a długoterminowa strategia rozwoju kraju

RYSZARD JANIKOWSKI

F undamentalną podstawą kreowania rozwoju społeczeństw w XXI wieku powinna być koncepcja zrównoważonego rozwoju. Powinna ona dotyczyć zarówno społeczności lokalnych, narodowych, jak i wspólnoty europejskiej, a także globalnej. Jednakże w kontekście wdrażania zasad zrównoważonego rozwoju do programowania lub długookresowej strategii rozwoju Polski nawet wycinkowa diagnoza pokazuje, że mamy do czynienia z nieładem instytucjonalno-politycznym. Na szczeblu rządowym efemerycznie pojawia się i znika instytucja, której celem jest kształtowanie zrównoważonego rozwoju w Polsce. Różne jest jej umocowanie prawne, zakres działania i skład osobowy. W roku 1994 powołana została Krajowa Komisja do spraw Ekorozwoju, która została rozwiązana w roku 1997. Następnie w roku 1998 powołano K więcej »

Nowa podstawa programowa a realizacja idei zrównoważonego rozwoju

ADAM KOWALAK

Koncepcja ekorozwoju opiera się na założeniu, że gospodarkę kraju należy prowadzić zgodnie z naturalnymi uwarunkowaniami przyrodniczymi. Realizacja wariantu środowiskowo-ekologicznego polega na zastosowaniu praw przyrody w kształtowaniu przestrzeni kraju, oznacza to dążenie do optymalnego wykorzystania zasobów i walorów środowiska, ale zgodnie z zasadami jego naturalnego funkcjonowania. Zatem gospodarowanie przyrodą to zarządzanie ekosystemami w sposób niezakłócający ich równowagi. Nauka współczesna zmierza do coraz większej specjalizacji i coraz większej fragmentalizacji. Budzi to niepokój wielu badaczy. Podejście redukcjonistyczne w nauce i technice - stwierdza Barry Commoner - jest jedną z przyczyn obecnego kryzysu ekologicznego. Ponadto redukcjonizm w nauce powoduje więcej »

PARAGRAF I ŚRODOWISKO - Wody powstałe w trakcie eksploatacji piasku i żwiru

WOJCIECH RADECKI

PYTANIE: Czy do wód powstałych na skutek eksploatacji złóż piasku i żwiru mają zastosowanie przepisy prawa wodnego oraz ustawy o żegludze śródlądowej? Bogusław Burnat, Wrocław ODPOWIEDŹ: Ustawa z 18 lipca 2001 r. Prawo wodne (DzU z 2005 r. nr 239, poz. 2019 ze zm.) w art. 5 ust. 3 dzieli śródlądowe wody powierzchniowe na: 1) płynące, do których zalicza się wody: a) w ciekach naturalnych, kanałach oraz w źródłach, z których cieki biorą początek, b) znajdujące się w jeziorach oraz innych naturalnych zbiornikach wodnych o ciągłym bądź okresowym naturalnym dopływie lub odpływie wód powierzchniowych, c) znajdujące się w sztucznych zbiornikach wodnych usytuowanych na wodach płynących, 2) stojące, do których zalicza się wody znajdujące się w jeziorach oraz innych naturalnych z więcej »

Pytania ustnego finału centralnego XXIV Olimpiady Wiedzy Ekologicznej

1. Koncepcja "ekologii opatrznościowej", zgodnie z którą przyroda jest tak skonstruowana, by każdy gatunek współistniał w harmonii z innymi, znalazła swój wyraz w dziełach: a. Herodota i Platona, b. Sokratesa i Owidiusza, c. Arystotelesa i Malthusa. 2. Antonie van Leeuwenhoek jako pierwszy badacz obliczył teoretyczne tempo wzrostu populacji: a. roślin, b. zwierząt, c. człowieka. 3. Pionierem podstaw ekologii matematycznej jest: a. Alfred Lotka, b. Karol Darwin, c. Richard Bradley. 4. Głównym przedmiotem badań ekologii są następujące poziomy organizacji biologicznej: a. ekosystemy, populacje, b. organizmy, układy narządów, c. populacje, organizmy. 5. Zagęszczenie to cecha charakteryzująca: a. biom, b. gatunek, c. populację. 6. Warstwowa budowa to cecha charaktery więcej »

RECENZJE

Ogrody.Definicje przestrzeni wokół nas zmieniały się w ciągu wieków. Pojęcie to oznaczało nieruchomą, bezpośrednią powierzchnię zewnętrzną, a także bliższą fizyce czasoprzestrzeń, jak i miejsce bytowania oraz działalności człowieka. Świat przyrody stanowi jednocześnie przestrzeń życiową ludzi, czyniąc ich za nią bezpośrednio odpowiedzialnymi. Ogrody wyrażają tęsknotę za pierwotnym pięknem, prostotą, kontaktem z przyrodą, wolnością. Dają człowiekowi wrażenie swobodnego oswajania przestrzeni, samodzielnego kreowania krajobrazu, a także bezpośredniego kontaktu z przyrodą. Ogród jest nierozerwalnie związany z otoczeniem domu, pełni funkcje użytkowe, jest "własnoręcznie" kształtowany przez człowieka, zaznacza współzależność i buduje odpowiedzialność twórcy z przyrodą. Album zawiera więcej »

Rekultywacja terenów pogórniczych

ZBIGNIEW KASZTELEWICZ STANISŁAW HAJDO SZYMON SYPNIOWSKI

Odkrycie i udokumentowanie w Polsce dużych złóż siarki rodzimej w latach 1953-1976 spowodowało dynamiczny rozwój przemysłu wydobywczego i przetwórczego siarki w rejonie Staszowa i Tarnobrzega. Polska w krótkim czasie stała się czołowym producentem i eksporterem tego surowca. "Kopalnie i Zakłady Przetwórcze Siarki w budowie" zostały utworzone Zarządzeniem Ministra Górnictwa w 1954 roku. Przedsiębiorstwo zajmowało się wydobywaniem i przetwórstwem siarki oraz produktów wytwarzanych na bazie surowca siarkowego. Budowa zagłębia siarkowego na przełomie lat 50. i 60. związana była z ówczesnym zapotrzebowaniem światowym na ten surowiec i jego relatywnie wysoką ceną. W strukturze organizacyjnej zakład posiadał cztery kopalnie: "Piaseczno", "Machów" (odkrywkowe), "Machów II" i " więcej »

Strajk śmieciarzy w Toronto

ANDRZEJ WESOŁOWSKI

Po blisko 6-miesięcznych rozmowach między stronami, 22 czerwca rozpoczął się w Toronto strajk publicznych służb miejskich, z których część zajmuje się wywożeniem śmieci. Służby miejskie Toronto stanowią integralną część gminy miejskiej czyli zarządu instytucji państwowej. Inaczej rzecz biorąc, "śmieciarz" jest na posadzie państwowej, w odróżnieniu od innych miast w Kanadzie, gdzie zbiórką śmieci mogą zajmować się wybrane na drodze przetargu firmy prywatne. Zatem ponad 80% systemu odbioru odpadów znajduje się pod kontrolą władz miejskich. Tylko niewielka część (zbiórka odpadów organicznych w niektórych dzielnicach) jest w rękach firmy, pracującej na zasadzie kontraktu. System odbioru odpadów w Toronto składa się z: jednostrumieniowego (w formie wymieszanej) recyklingu więcej »

WIADOMOŚCI Z INTERNETU

ADAM WIECZOREK

Przyzwyczailiśmy się już do widoku olbrzymich turbin wiatrowych w sielskim krajobrazie. Teraz naukowcy z Uniwersystetu w San Diego z Kaliforni proponują wybudowanie wiatraków, których ramiona będą zmieniały kształt w zależności od warunków atmosferycznych. Dotychczas stosowane rotory muszą być wyłączane przy zbyt silnym wietrze. Zastosowanie ramion, które dopasowywałyby się do siły i kierunku wiatru, rozwiązałoby ten problem. W rezultacie zmniejszają się też naprężenia i tarcia, które prowadzą do uszkodzeń i skrócenia żywotności turbin. Podobne badania prowadzone są na Uniwersytecie w Bristolu, gdzie naukowcy opracowali już materiały z dwoma zaprogramowanymi kształtami. Po wpuszczeniu krótkiego impulsu elektrycznego materiał zmienia swą strukturę. Podobną technologię wy więcej »

Widmo panoramy Krakowa z wieżowcami w tle

ANNA HRABAL

Kontrowersyjna sprawa nadbudowy słynnego już "szkieletora" przy ul. Prażmowskiego w Krakowie nabrała ostatnio ponownie nowych, bardziej intensywnych medialnych barw, niewątpliwie w związku z forsowaną przez właścicieli budynku koncepcją architektoniczną znacznego podniesienia istniejącego obiektu i negatywnym stanowiskiem Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków - Jana Janczykowskiego wobec zamierzonych działań właściciela obiektu. Należy jednak podkreślić fakt - może jeszcze niezbyt znany szerszym kręgom mieszkańców Krakowa, iż sprawa wspomnianego wieżowca stanowi asumpt dla poważnego, jeśli nie katastrofalnego - zagrożenia przyszłości najcenniejszych wartości miasta, które ma stać się terenem ryzykownych eksperymentów budowlanych, tj. lokalizacji wysokich budynków - zarów więcej »

Zagrożenia wynikające z istnienia tzw. bomb ekologicznych

Industrializacja Polski spowodowała zanieczyszczenie środowiska przyrodniczego na wielu obszarach. Przez lata gromadziły się w ziemi i na jej powierzchni różnego rodzaju niebezpieczne odpady. Do środowiska gruntowo-wodnego wprowadzono w sposób niekontrolowany substancje zanieczyszczające, zawarte w ściekach komunalnych i przemysłowych, w odciekach ze składowisk odpadów. Przekształcenia własnościowe spowodowały likwidację wielu zakładów, na których miejsce powstały nowe podmioty. Problemy ekologiczne natomiast pozostały nierozwiązane. Podkreślenia wymaga, iż rewitalizacja terenów poprzemysłowych ma charakter interdyscyplinarny, gdyż oprócz degradacji środowiska dotyczy również degradacji obiektów budowlanych i elementów infrastruktury, obejmuje także elementy społeczne więcej »

Zakłady Azotowe w Puławach na starcie i ponad 40 lat później...

MAŁGORZATA FALENCKA-JABŁOŃSKA

W 1960 r. zapadła decyzja o lokalizacji Zakładów Azotowych na powierzchni 1000 ha, jednego z największych kompleksów leśnych w bliskim sąsiedztwie Puław, a w następnym roku przystąpiono do budowy: Azotów I - producenta mocznika i Azotów II - produkcji saletry amonowej. Pierwsza część kombinatu za-częła funkcjonować w połowie 1966 roku, a druga w listopadzie 1967 r. Pierwsze widoczne szkody wywołane przez emisje przemysłowe Zakładów, odnotowano w lasach już w marcu 1967 roku, usunięto wówczas porażone drzewostany na 3,5 ha, a cięcia sanitarne były konieczne na 127 ha. Do 1971 roku usunięto w zasięgu oddziaływania emisji Zakładów 138 ha lasów. Wobec wzrastającego zagrożenia lasów już w 1968 r. Instytut Badawczy Leśnictwa podjął kompleksowe badania i ocenę wpływu Zakładów więcej »